MINISTERSTWO EDUKACJI
NARODOWEJ
Elżbieta Dyląg
Wykonywanie zabezpieczeń przed korozją biologiczną
i działaniem ognia 713[08].Z5.02
Poradnik dla ucznia
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji  Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2006
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
Recenzenci:
mgr inż. Ryszard Plantos
mgr inż. Alicja Zajączkowska
Opracowanie redakcyjne:
inż. Danuta Frankiewicz
Konsultacja:
inż. Danuta Frankiewicz
Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 713[08].Z5.02
Wykonywanie zabezpieczeń przed korozją biologiczną i działaniem ognia zawartego
w modułowym programie nauczania dla zawodu Montera izolacji budowlanych.
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji  Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2006
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
1
SPIS TREÅšCI
1. Wprowadzenie 4
2. Wymagania wstępne 6
3. Cele kształcenia 7
4. Materiał nauczania 8
4.8. Zasady organizacji stanowiska do wykonywania zabezpieczeń przed
korozją biologiczną i działaniem ognia 8
4.1.1. Materiał nauczania 8
4.1.2. Pytania sprawdzajÄ…ce 9
4.1.3. Ćwiczenia 9
4.1.4. Sprawdzian postępów 9
4.2. Zasady wykonywania izolacji antykorozyjnych drewna, cegły i tynków 10
4.2.1. Materiał nauczania 10
4.2.2. Pytania sprawdzajÄ…ce 14
4.2.3. Ćwiczenia 14
4.2.4. Sprawdzian postępów 16
4.3. Materiały do izolacji antykorozyjnych konstrukcji drewnianych
i murowych oraz powierzchni tynków 17
4.3.1. Materiał nauczania 17
4.3.2. Pytania sprawdzajÄ…ce 18
4.3.3. Ćwiczenia 19
4.3.4. Sprawdzian postępów 20
4.8. Zasady wykonywania zabezpieczeń drewna przed działaniem ognia
i materiały do izolacji ogniochronnych elementów drewnianych. 21
4.4.1. Materiał nauczania 21
4.4.2. Pytania sprawdzajÄ…ce 22
4.4.3. Ćwiczenia 23
4.4.4. Sprawdzian postępów 24
4.5 Przygotowanie roztworów antykorozyjnych 25
4.5.1. Materiał nauczania 25
4.5.2. Pytania sprawdzajÄ…ce 26
4.5.3. Ćwiczenia 26
4.5.4. Sprawdzian postępów 28
4.6. Metody wykonywania zabezpieczeń antykorozyjnych 29
4.6.1. Materiał nauczania 29
4.6.2. Pytania sprawdzajÄ…ce 34
4.6.3. Ćwiczenia 34
4.6.4. Sprawdzian postępów 36
4.7. Zasady ręcznego nanoszenia powłok antykorozyjnych 37
4.7.1. Materiał nauczania 37
4.7.2. Pytania sprawdzajÄ…ce 38
4.7.3. Ćwiczenia 38
4.7.4. Sprawdzian postępów 39
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
2
4.8. Zasady mechanicznego nanoszenia powłok antykorozyjnych oraz obsługi
maszyn i urządzeń 40
4.8.1. Materiał nauczania 40
4.8.2. Pytania sprawdzajÄ…ce 43
4.8.3. Ćwiczenia 43
4.8.4. Sprawdzian postępów 44
4.9. Warunki wykonania i odbioru robót 45
4.9.1. Materiał nauczania 45
4.9.2. Pytania sprawdzajÄ…ce 46
4.9.3. Ćwiczenia 46
4.9.4. Sprawdzian postępów 46
4.10. Przedmiar i obmiar robót 47
4.10.1. Materiał nauczania 47
4.10.2. Pytania sprawdzajÄ…ce 48
4.10.3. Ćwiczenia 48
4.10.4. Sprawdzian postępów 49
5. Sprawdzian osiągnięć 50
6. Literatura 56
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
3
1. WPROWADZENIE
Zdobywając kwalifikacje zawodowe w zawodzie montera izolacji budowlanych będziesz
przyswajać wiedzę i kształtować umiejętności zawodowe, korzystając z nowoczesnego
modułowego programu nauczania.
Do nauki otrzymujesz Poradnik dla ucznia, który zawiera:
- wymagania wstępne  wykaz umiejętności, jakimi powinieneś dysponować przed
przystąpieniem do nauki w tej jednostce modułowej,
- cele kształcenia (wykaz umiejętności) jakie ukształtujesz podczas pracy z tym
poradnikiem, czyli czego nowego siÄ™ nauczysz,
- materiał nauczania, czyli co powinieneś wiedzieć, aby samodzielnie wykonać ćwiczenia,
- pytania sprawdzające - zestawy pytań, które pomogą Ci sprawdzić, czy opanowałeś
podane treści i możesz już rozpocząć realizację ćwiczeń,
- ćwiczenia, które mają na celu ukształtowanie Twoich umiejętności praktycznych,
- sprawdzian postępów  zestaw pytań, na podstawie którego sam możesz sprawdzić, czy
potrafisz samodzielnie poradzić sobie z problemami, jakie rozwiązywałeś wcześniej,
- wykaz literatury, z jakiej możesz korzystać podczas nauki.
W rozdziale Pytania sprawdzajÄ…ce zapoznasz siÄ™ z wymaganiami wynikajÄ…cymi z potrzeb
zawodu montera izolacji budowlanych. Odpowiadając na te pytania, po przyswojeniu treści
z Materiału nauczania, sprawdzisz swoje przygotowanie do realizacji Ćwiczeń, których celem
jest uzupełnienie i utrwalenie wiedzy oraz ukształtowanie umiejętności intelektualnych
i praktycznych.
Po przeczytaniu każdego pytania ze Sprawdzianu postępów zaznacz w odpowiednim
miejscu TAK albo NIE  właściwą, Twoim zdaniem, odpowiedz
. Odpowiedzi NIE wskazujÄ…
na luki w Twojej wiedzy i nie w pełni opanowane umiejętności. W takich przypadkach
jeszcze raz powróć do elementów Materiału nauczania lub ponownie wykonaj ćwiczenie
(względnie jego elementy). Zastanów się, co spowodowało, że nie wszystkie odpowiedzi
brzmiały TAK.
Po opanowaniu programu jednostki modułowej nauczyciel sprawdzi poziom Twoich
umiejętności i wiadomości. Otrzymasz do samodzielnego rozwiązania test pisemny oraz
zadanie praktyczne. Nauczyciel oceni oba sprawdziany i na podstawie określonych kryteriów
podejmie decyzję o tym, czy zaliczyłeś program jednostki modułowej. W każdej chwili,
z wyjątkiem testów końcowych, możesz zwrócić się o pomoc do nauczyciela, który pomoże
Ci zrozumieć tematy ćwiczeń i sprawdzi, czy dobrze wykonujesz daną czynność.
Bezpieczeństwo i higiena pracy
Podczas realizacji programu jednostki modułowej musisz przestrzegać zasad ujętych
w regulaminach, instrukcjach przeciwpożarowych, przepisach bezpieczeństwa i higieny
pracy, ochrony środowiska wynikających z charakteru wykonywanych prac. Z zasadami
i przepisami zapoznasz siÄ™ w czasie nauki.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
4
Moduł 713[08].Z5
Technologia wykonywania izolacji
antykorozyjnych i chemoodpornych
713[08].Z5.03
713[08].Z5.01
713[08].Z5.02
Wykonywanie powłok
Wykonywanie powłok
Wykonywanie zabezpieczeń
chemoodpornych
antykorozyjnych na
przed korozjÄ… biologicznÄ…
powierzchni metalu
i działaniem ognia
Schemat układu jednostek modułowych
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
5
2. WYMAGANIA WST
PNE
Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć:
- posługiwać się podstawowymi pojęciami i terminami z zakresu budownictwa,
- posługiwać się dokumentacją techniczną,
- dokonywać pomiarów elementów budowlanych i wykonywać rysunki inwentaryzacyjne,
- rozróżniać elementy konstrukcyjne i niekonstrukcyjne budynku,
- rozróżniać i charakteryzować materiały budowlane,
- wykonywać podstawowe roboty murarskie,
- wykonywać podstawowe roboty tynkarskie,
- rozróżniać i charakteryzować materiały malarskie,
- posługiwać się narzędziami i sprzętem malarskim,
- rozróżniać i przygotowywać podłoża pod roboty malarskie,
- wykonywać podstawowe roboty malarskie,
- zmontować rusztowanie do wykonania robót,
- organizować stanowiska składowania i magazynowania materiałów budowlanych,
- stosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony
środowiska obowiązujące w budownictwie,
- dostrzegać i usuwać zagrożenia związane z wykonywaną pracą,
- korzystać z różnych z
ródeł informacji,
- stosować zasady współpracy w grupie,
- uczestniczyć w dyskusji i prezentacji,
- stosować różne metody i środki porozumiewania się na temat zagadnień technicznych,
- oceniać własne możliwości sprostania wymaganiom stanowiska pracy i wybranego
zawodu.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
6
3. CELE KSZTAA
CENIA
W wyniku realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć:
 zorganizować, użytkować i zlikwidować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami
technologicznymi, bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony
środowiska,
 odczytać dokumentację w zakresie niezbędnym do wykonania zadania,
 posłużyć się przyrządami pomiarowymi,
 rozróżnić materiały stosowane podczas wykonywania określonych zabezpieczeń,
 dobrać materiały do wykonania zadania,
 przygotować roztwór antykorozyjny do wykonania izolacji,
 przygotować elementy drewniane do naniesienia powłoki antykorozyjnej,
 przygotować konstrukcje murowane oraz tynki do naniesienia powłoki antykorozyjnej,
 wykonać izolację antykorozyjną elementów konstrukcji murowych oraz tynków,
 wykonać izolację antykorozyjną elementów konstrukcji drewnianych,
 wykonać zabezpieczenie elementów drewnianych przed działaniem ognia,
 sprawdzić poprawność wykonanej pracy i usunąć usterki,
 wykonać zabezpieczenie izolacji przed zniszczeniem,
 określić szacunkowo ilość materiału do wykonania prac oraz sporządzić zapotrzebowanie
materiałowe,
 przetransportować i dokonać składowania materiałów na stanowisku pracy,
 zmontować rusztowanie do wykonania robót,
 przygotować i zastosować materiały pomocnicze,
 wykonać przedmiar i obmiar robót,
 obliczyć wynagrodzenie za wykonaną pracę,
 wykonać pracę z zachowaniem warunków technicznych.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
7
4. MATERIAA
NAUCZANIA
4.1. Zasady organizacji stanowiska do wykonywania zabezpieczeń
przed korozją biologiczną i działaniem ognia
4.1.1. Materiał nauczania
Sposób organizacji stanowiska pracy do wykonywania zabezpieczeń przed korozją
biologiczną i działaniem ognia zależy od miejsca wykonywanych robót, rodzaju stosowanych
materiałów ochronnych i metody ich nakładania.
Impregnacja i powłoki ochronne mogą być wykonywane na wolnym powietrzu lub
wewnątrz pomieszczeń, jeżeli zachodzi taka konieczność. Stanowisko pracy powinno
zapewniać bezpieczne wykonanie robót antykorozyjnych i ogniochronnych.
Przed przystąpieniem do wykonywania robót wewnątrz budynku należy pomieszczenie pracy
doprowadzić do odpowiedniej czystości i zabezpieczyć przed możliwością dostawania się
kurzu, zanieczyszczeń powstających w wyniku innych prac, opadów itp. Z uwagi na
toksyczność preparatów grzybobójczych i owadobójczych pomieszczenia powinny być
intensywnie wietrzone oraz zaopatrzone w sprawnÄ… wentylacjÄ™ wyciÄ…gowÄ…. Nie wolno w tych
pomieszczeniach palić papierosów, używać otwartego ognia i iskrzących narzędzi.
Stanowisko pracy powinno być odpowiednio oświetlone i wyposażone w odpowiednią ilość
potrzebnych narzędzi i sprzętu. Narzędzia pracy powinny być czyste i konserwowane
bezpośrednio po zakończeniu robót. Narzędzia, sprzęt i materiały niepotrzebne
do wykonywanej w danym pomieszczeniu pracy należy przenieść do podręcznego magazynu.
Wyroby używane do nakładania powłok ochronnych i impregnacji są łatwopalne i toksyczne,
dlatego w widocznym miejscu powinny być umieszczone napisy ostrzegawcze, stanowisko
pracy powinno być wyposażone w sprawny sprzęt gaśniczy, a pracownicy powinni być
wyposażeni w odpowiednie środki ochrony indywidualnej. W miejscu wykonywania robót
impregnacyjnych powinna byc umieszczona apteczka podręczna, zaopatrzona szczególnie
w środki przeciw zatruciu i oparzeniu oraz materiały opatrunkowe. Do każdego stanowiska
musi być możliwość łatwego i bezpiecznego dojścia, przy zapewnionej dobrej wentylacji.
W pomieszczeniach, w których przygotowuje się roztwory lub wykonuje się impregnację,
zabronione jest przebywanie osób niezatrudnionych przy tych pracach.
Jeżeli praca jest wykonywana na zewnątrz, stanowisko powinno być zabezpieczone przed
opadami i działaniem innych szkodliwych czynników (pyłem, kurzem itp). Drewno
przeznaczone do impregnacji powinno być odpowiednio składowane w miejscu suchym
i otwartym. Z miejsca składowania powinna być usunięta roślinność oraz odpady drzewne,
np. wióry, trociny. Drewno układa się w sztaplach, pod zadaszeniem, na podkładach ze
sÅ‚upów betonowych. OdlegÅ‚ość miÄ™dzy sztaplami powinna wynosić 2 ÷ 2,5 m. W celu
zabezpieczenia przed pożarem, na placu składowym powinny znajdować się stojaki z łatwo
dostępnym sprzętem przeciwpożarowym.
Jeżeli miejsca wykonywania impregnacji są wzniesione powyżej 1,0 m ponad poziom
otaczającego terenu, stanowiska robocze należy zabezpieczyć poręczami. W miejscach,
w których przygotowanie stanowiska z poręczami jest utrudnione, pracownicy powinni być
zabezpieczeni pasami i linkami bezpieczeństwa.
Jeżeli roboty wykonywane są na rusztowaniach, to powinny być one zmontowane ściśle
według warunków technicznych wykonania i odbioru, a przepisy bezpieczeństwa i higieny
pracy powinny być bezwzględnie przestrzegane podczas montażu, eksploatacji i demontażu
rusztowań.
Po zakończeniu robót stanowisko pracy należy zlikwidować zgodnie z wymogami
technologicznymi, zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej
i ochrony środowiska. Puste opakowania po wyrobach powłokowych i impregnatach należy
posegregować i wyrzucić do odpowiednich pojemników.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
8
4.1.2. Pytania sprawdzajÄ…ce
Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany wykonania ćwiczeń.
1. Od czego zależy sposób organizacji stanowiska pracy?
2. Jak powinno być przygotowane pomieszczenie do wykonywania zabezpieczeń przed
korozją biologiczną i działaniem ognia?
3. W jaki sposób powinno być przygotowane stanowisko pracy na wolnym powietrzu?
4. W jaki sposób powinno być przygotowane stanowisko do składowania drewna?
5. Jakie wyposażenie powinno się znajdować na stanowisku pracy do wykonywania
zabezpieczeń przed korozją biologiczną i działaniem ognia?
6. W jaki sposób powinno być zabezpieczone stanowisko pracy wzniesione powyżej 1, 0 m
ponad poziom terenu?
4.1.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Określ zasady organizacji stanowiska pracy do wykonywania zabezpieczeń przed korozją
biologiczną i działaniem ognia wewnątrz pomieszczeń i na placu budowy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) zorganizować stanowisko pracy,
2) zaplanować przebieg wykonania ćwiczenia  plan zapisać w zeszycie,
3) przestrzegać zasad i higieny pracy,
4) określić od czego zależy sposób organizacji stanowiska pracy,
5) określić warunki, jakie powinno spełniać pomieszczenie do wykonywania robót
antykorozyjnych i ogniochronnych,
6) określić warunki, jakie powinno spełniać stanowisko pracy zorganizowane na wolnym
powietrzu,
7) określić wyposażenie stanowiska pracy,
8) sporządzić w zeszycie notatkę z przeprowadzonego ćwiczenia,
9) sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia,
10) zaprezentować efekty swojej pracy,
11) dokonać samooceny pracy,
12) uporządkować stanowisko pracy.
Wyposażenie stanowiska pracy:
- plansza poglÄ…dowa dotyczÄ…ca organizacji stanowiska pracy,
- literatura.
4.1.4. Sprawdzian postępów
Czy potrafisz: Tak Nie
1) określić zasady organizacji stanowiska do wykonywania zabezpieczeń
przed korozją biologiczną i działaniem ognia?
2) określić wyposażenie stanowiska pracy?
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
9
4.2. Zasady wykonywania izolacji antykorozyjnych drewna, cegły
i tynków
4.2.1. Materiał nauczania
Materiały i konstrukcje budowlane ulegają z biegiem czasu uszkodzeniu i zniszczeniu
na skutek działania szkodliwych czynników:
- klimatycznych - opadów, promieniowania słonecznego, wilgoci, temperatury,
- chemicznych  agresywnych cieczy i roztworów kwasów, zasad, soli,
- biotycznych  mikroorganizmów i pleśni.
Niszczenie elementów budowli przez organizmy żywe (grzyby, glony, owady) nazywa się
korozją biologiczną. Grzyby powodują siniznę, zmianę składu chemicznego i gęstości drewna
oraz obniżają jego własności wytrzymałościowe. Owady niszczą drewno przez drążenie
otworów oraz chemiczny rozkład drewna substancjami trawiennymi i odchodami.
Zabezpieczanie drewna przed korozjÄ… biologicznÄ…
Podstawowym sposobem zabezpieczenia drewna przed zbyt szybkim niszczeniem jest
prawidłowe wysuszenie. Drewno można suszyć sposobem naturalnym na wolnym powietrzu
lub sztucznie w suszarniach. Sposób zabezpieczenia drewna powinien być dostosowany
do przewidywanych warunków eksploatacji.
Według PN-EN 335-1 rozróżnia się pięć klas zagrożenia drewna budowlanego:
- Klasa 1  drewno użytkowane pod przykryciem, całkowicie zabezpieczone przed
wpływem warunków atmosferycznych.
- Klasa 2  drewno użytkowane pod przykryciem, całkowicie zabezpieczone przed
wpływem warunków atmosferycznych, ale w przypadku dużej wilgotności powietrza
może dojść do zawilgocenia.
- Klasa 3  drewno nie jest pod przykryciem i nie styka siÄ™ z gruntem, ale jest stale
narażone na wpływy atmosferyczne lub jest przed nimi zabezpieczone, ale ulega
częstemu zawilgoceniu.
- Klasa 4 - drewno styka się z gruntem lub słodką wodą.
- Klasa 5  drewno majÄ…ce kontakt z wodÄ… morskÄ….
Drewno klasy 1 wymaga minimalnej ochrony, bo w małym stopniu jest narażone na korozję
biologicznÄ…, drewno V klasy wymaga bardzo intensywnej ochrony. Wymagania dotyczÄ…ce
chemicznej ochrony drewna budowlanego sÄ… zawarte w instrukcji ITB nr 355/ 98.
Rys. 1. Korozja biologiczna na drewnie [18, s. 2]
Wykonywanie zabezpieczeń drewna przed korozją biologiczną nazywa się impregnacją.
Ze względu na sposób wprowadzenia impregnatu do drewna rozróżnia się impregnację
bezciśnieniową i ciśnieniową.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
10
Impregnacja bezciśnieniowa
Jest wykonywana w normalnych warunkach, przy ciśnieniu atmosferycznym. Obejmuje
ona proste metody impregnacji, jak: smarowanie, bandażowanie, opryskiwanie,
wstrzykiwanie (iniekcja), kÄ…piele.
Impregnacja ciśnieniowa
Polega na nasyceniu drewna impregnatem pod ciśnieniem. Można stosować metody
niskociśnieniowe o ciśnieniu do 150 kPa, oraz wysokociśnieniowe  o ciśnieniu powyżej 150
kPa, jak np. nasycenie pełnokomórkowe.
Ze względu na rozmieszczenie impregnatu w nasyconym drewnie rozróżnia się
impregnację powierzchniową i głęboką.
Impregnacja powierzchniowa
Obejmuje metody, przy których nanoszony preparat wnika w drewno na gÅ‚Ä™bokość 2÷8
mm, a najczęściej 2÷4 mm. Do metod powierzchniowych należy wykonywanie powÅ‚ok
ochronnych, które chronią drewno mechanicznie oraz nasycanie przez opryskiwanie oraz
kąpiel zimną krótkotrwałą. Powłoki ochronne mogą być wytwarzane przez zwęglanie
powierzchni, smarowanie smołą, preparatami oleistymi oraz nakładanie specjalnych
preparatów impregnacyjnych i powłok lakierowych. W przypadku nanoszenia dekoracyjnych
powłok zabezpieczających (lakierowych)  materiał wnika w drewno na głębokość do 1 mm.
Impregnacja głęboka
Polega na nasyceniu drewna na głębokość powyżej 8 mm; może być wykonywana
metodami bezciśnieniowymi lub ciśnieniowymi. Przy zabezpieczaniu drewna wilgotnego
i mokrego metodami bezciśnieniowymi (np. zastrzyki, metoda osmotyczna) wykorzystuje się
zjawisko dyfuzji.
Środki impregnacyjne mogą być nanoszone na powierzchnię drewna ręcznie: pędzlem,
szczotką, wałkiem lub mechanicznie za pomocą urządzeń do: natrysku, zanurzenia, polewania
lub nasycania ciśnieniowego.
Przy wykonywaniu impregnacji drewna należy przestrzegać następujących zasad:
- Roboty impregnacyjne mogą wykonywać pracownicy przeszkoleni w zakresie
stosowania chemicznych środków służących do impregnacji.
- Pracownicy zatrudnieni przy impregnacji powinni być wyposażeni w odzież ochronną
i odpowiednie środki ochrony indywidualnej.
- Drewno powinno być wyheblowane, pozbawione pęknięć, ruchomych sęków.
- Drewno przeznaczone do impregnacji powinno być powietrzno-suche, o wilgotności
10÷20 %.
- Należy sprawdzić, czy podczas transportu i wyładunku drewno nie zostało zabrudzone
ziemią, igliwiem lub zamoknięte powierzchniowo - należy wtedy odczekać około 2 dni,
aby wyschło.
- Nie zaleca siÄ™ impregnacji w temperaturze poniżej + 5ÚC.
- Preparat impregnujący musi być dostosowany do warunków eksploatacji drewna
(na zewnątrz lub wewnątrz pomieszczeń).
- Przygotowanie roztworu impregnacyjnego musi być zgodne z instrukcją producenta.
- Przed nałożeniem kolejnej warstwy należy odczekać, aż wyschnie poprzednia.
- Po zaimpregnowaniu należy chronić drewno przed opadami atmosferycznymi przez
24÷48 godzin, aby impregnat nie zostaÅ‚ wypÅ‚ukany; należy przykryć materiaÅ‚ foliÄ… w ten
sposób, aby zapewnić swobodną cyrkulację powietrza.
- Drewno zaimpregnowane nie powinno być poddawane dalszej obróbce, aby nie przerwać
powłoki ochronnej. Jeżeli zachodzi taka konieczność, należy zaimpregnować pędzlem
naruszonÄ… powierzchniÄ™.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
11
Drewno zaatakowane przez grzyb, stykające się z innymi materiałami, na skutek kwaśnych
produktów wydzielanych przez grzybnię, powoduje korozję spoin, cegły, a nawet betonu.
Zabezpieczanie cegły i tynków przed korozją biologiczną
Przyczyną występowania korozji biologicznej na murach i tynkach jest najczęściej
zawilgocenie ścian, które jest skutkiem braku lub niewłaściwego wykonania izolacji
wodochronnych. Sposób wykonywania oraz materiały stosowane do izolacji wodochronnych
w budynkach znajdują się w poradnikach dotyczących jednostek modułowych:
 Wykonywanie izolacji wodochronnych z materiałów bitumicznych w budynkach oraz
 Wykonywanie izolacji wodochronnych z tworzyw sztucznych i zapraw wodoszczelnych
w budynkach . Przed rozpoczęciem odgrzybiania budynków powinny być opracowane
ekspertyzy lub orzeczenia mykologiczno-budowlane.
a) b)
Rys. 2. Korozja biologiczna na ścianach: a) pleśń, b) algi i grzyby [17, s. 154 i 160]
Korozja biologiczna na murach i tynkach występuje często na elewacjach budynków
i jest widoczna w postaci charakterystycznych przebarwień. Brunatnoszare przebarwienia są
efektem działania grzybów, natomiast zazielenienie  wynikiem rozwoju glonów.
Mikroorganizmy zwiększają zawilgocenie powierzchni i warstwa tynku ulega zniszczeniu.
Zawilgocenie występuje również na wewnętrznych powierzchniach takich ścian i może się
pojawić pleśń lub grzyb domowy. Na murach mogą rozwijać się różne formy grzybów, które
niszczą tynki i powłoki malarskie. W celu ochrony ścian przed korozją biologiczną należy
stosować system ociepleń o wysokiej wytrzymałości i najniższej nasiąkliwości, który nie
stwarza warunków korzystnych do rozwoju mikroorganizmów, np. stosownie mas
tynkarskich zawierających dodatek środków blokujących rozwój grzybów i glonów.
W przypadku wystąpienia korozji biologicznej należy możliwie szybko przeprowadzić
renowację powierzchni przez zastosowanie odpowiednich preparatów zapewniających
zniszczenie istniejących mikroorganizmów oraz zabezpieczenie przed ich ponownym
osadzeniem siÄ™ na powierzchni.
Zasady odgrzybiania murów:
- ze skażonych murów należy skuć tynki i usunąć ślady grzybów w promieniu 1 m od
ogniska skażenia,
- wzdłuż skażonego muru wykuć szczelinę szerokości 10 cm sięgającą aż do gruntu,
- mur oczyścić szczotką drucianą, a tynk  szczotką ryżową,
- oczyszczoną powierzchnię posmarować preparatem grzybobójczym stosując zalecenia
producenta dotyczące sposobu nakładania i zasad bezpieczeństwa obowiązujących przy
odgrzybianiu,
- po wyschnięciu ścian mur wytynkować dodając do zaprawy tynkarskiej substancję
uszczelniającą np. szkło wodne oraz wypełnić szczelinę odpowiednim materiałem.
- odgrzybione pomieszczenia należy zabezpieczyć przed zawilgoceniem.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
12
a) b) c)
Rys. 3. Odgrzybianie murów: a) skucie zagrzybionego tynku, b) wykucie szczeliny, c) oczyszczenie
i odgrzybienie powierzchni [8, s.133]
W budowlach narażonych na działanie czynników korozyjnych zaleca się stosować
materiały ceramiczne o małej nasiąkliwości, np. cegły klinkierowe oraz okładziny odporne na
zawilgocenie. Materiały budowlane (cegły, betony) mają powierzchnie podatne na zwilżanie,
co sprzyja powstawaniu korozji biologicznej. Aby nadać powierzchniom tych materiałów
cech charakteryzujących się brakiem zwilżania, przeprowadza się hydrofobizację czyli
powleka siÄ™ je specjalnymi roztworami hydrofobowymi.
Do materiałów, które zmniejszają porowatość ścian i równocześnie umożliwiają
odparowanie wilgoci, należą środki do krzemianowania (sylikatyzacji), np. szkło wodne oraz
nowoczesne impregnaty silikonowe, np. Impregnat HydrofobizujÄ…cy z marki Dekoral
Professional.
Powierzchnię tynków można zabezpieczać przed korozją biologiczną przez impregnację
farbami mineralnymi z dodatkiem środków chroniących przed rozwojem glonów i grzybów.
Sposób postępowania przy czyszczeniu i zabezpieczaniu tynków płynem do odgrzybiania
i usuwaniu glonów Terranowa:
- Silne zanieczyszczenia (glony, mchy) należy usunąć najpierw mechanicznie np. szczotką
lub szpachelkÄ….
- W zależności od grubości i intensywności zanieczyszczeń, w powierzchnię tynku wciera
się aż do nasycenia roztwór wodny (maks. 1: 4) lub koncentrat płynu do odgrzybiania
i usuwania glonów; gdy jest taka potrzeba, zabieg należy powtórzyć następnego dnia.
- Po około 24 godzinach powierzchnię należy przeszczotkować i spłukać czystą wodą.
- Po wyschnięciu powierzchnię pomalować, a jeżeli tynk został uszkodzony - wykonać
reperacje. Sposób reperacji tynków poznałeś podczas realizacji jednostki modułowej
 Wykonywanie podstawowych robót tynkarskich .
Przygotowanie powierzchni do izolacji antykorozyjnych
Przed przystąpieniem do wykonywania zabiegów konserwacyjnych należy bardzo
dokładnie oczyścić powierzchnię ze wszystkich zanieczyszczeń i produktów korozji
biologicznej.
Przed impregnacją drewna należy usunąć resztki kory i łyka, oczyścić powierzchnię
ze zniszczonego włókna drzewnego, aż do zdrowego włókna, a następnie uzupełnić
ewentualne ubytki, ruchome sęki itp. Z elementów konstrukcji ścian drewnianych silnie
zaatakowanych przez owady należy ociosać zewnętrzne części najbardziej zniszczone.
Mączkę drzewną usuwa się za pomocą szczotek drucianych, chodniki owadzie pozostałe
na ociosanej powierzchni  zeskrobuje ostrym narzędziem np. dłutem. Wszystkie odpady
należy zebrać i spalić, gdyż są siedliskiem dalszego rozwoju szkodników.
Powierzchnie murów i tynków, na których wystąpiła korozja biologiczna na skutek
zawilgocenia, należy wysuszyć oraz usunąć przyczynę zawilgocenia, którą może być np.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
13
penetracja wody deszczowej, podciÄ…ganie kapilarne, uszkodzenia rynien, instalacji
wodociągowych itp. Usunięcie przyczyn zawilgocenia wymaga często wykonania remontów,
a niejednokrotnie specjalistycznych zabiegów, jak np. wykonania iniekcji (zastrzyków)
odpowiednich preparatów chemicznych w mur ceglany.
Z zagrzybionych murów należy skuć zawilgocony, odparzony tynk i usunąć ślady grzyba
w promieniu 1 m poza widoczne ogniska skażenia. Powierzchnię muru należy bardzo
starannie oczyścić szczotką drucianą, szczególnie spoiny, którymi grzyby często przerastają
mury. Po wykonaniu zabiegów odgrzybiających mury muszą wyschnąć; roboty tynkarskie
można rozpocząć najwcześniej po 10 dniach od zakończenia odgrzybiania.
Metody oczyszczania powierzchni zostały omówione w poradnikach dotyczących
wykonywania podstawowych robót tynkarskich i malarskich.
4.2.2. Pytania sprawdzajÄ…ce
Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.
1. Jakie czynniki powodujÄ… korozjÄ™ biologicznÄ…?
2. Jakie są klasy zagrożenia drewna budowlanego?
3. Co to jest impregnacja?
4. Jakie sÄ… rodzaje impregnacji?
5. Czym różni się impregnacja powierzchniowa od głębokiej?
6. Jakie sÄ… zasady impregnacji drewna?
7. Co jest przyczyną korozji biologicznej murów i tynków?
8. Jakie są zasady odgrzybiania murów?
9. Co to jest hydrofobizacja?
10. Do czego służy szkło wodne?
11. W jaki sposób należy przygotować drewno do impregnacji?
12. W jaki sposób należy przygotować powierzchnię muru i tynku do izolacji
antykorozyjnej?
4.2.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Przygotuj do naniesienia powłoki antykorozyjnej element drewniany wskazany przez
nauczyciela.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) zorganizować stanowisko pracy,
2) zaplanować przebieg wykonania ćwiczenia  plan zapisać w zeszycie,
3) przestrzegać zasad i higieny pracy,
4) ocenić stan podłoża i ustalić zakres prac przygotowawczych,
5) przygotować odpowiednie narzędzia,
6) usunąć wszelkie zanieczyszczenia,
7) posprzątać wszystkie odpady i spalić, jeżeli były porażone grzybami lub owadami,
8) sporządzić w zeszycie notatkę z przeprowadzonego ćwiczenia,
9) sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia,
10) zaprezentować efekty swojej pracy,
11) dokonać samooceny pracy,
12) uporządkować stanowisko pracy.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
14
Wyposażenie stanowiska pracy:
- narzędzia do oczyszczania drewna,
- plansza poglądowa dotycząca przygotowania powierzchni do wykonywania zabezpieczeń
przed korozjÄ… biologicznÄ….
Ćwiczenie 2
Przygotuj do wykonania izolacji antykorozyjnej fragment tynku, wskazany przez
nauczyciela.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) zorganizować stanowisko pracy,
2) zaplanować przebieg wykonania ćwiczenia  plan zapisać w zeszycie,
3) przestrzegać zasad i higieny pracy,
4) ocenić stan podłoża i ustalić zakres prac przygotowawczych,
5) przygotować odpowiednie narzędzia,
6) skuć fragment tynku, jeżeli zachodzi taka potrzeba,
7) oczyścić dokładnie powierzchnię,
8) sporządzić w zeszycie notatkę z przeprowadzonego ćwiczenia,
9) sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia,
10) zaprezentować efekty swojej pracy,
11) dokonać samooceny pracy,
12) uporządkować stanowisko pracy.
Wyposażenie stanowiska pracy:
- narzędzia do przygotowania powierzchni muru i tynku do izolacji antykorozyjnej,
- plansza poglądowa dotycząca przygotowania powierzchni do wykonywania zabezpieczeń
przed korozjÄ… biologicznÄ…,
- sprzęt do sprzątania.
Ćwiczenie 3
Określ zasady, które powinny być przestrzegane przy impregnacji drewna.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) zorganizować stanowisko pracy,
2) zaplanować przebieg wykonania ćwiczenia  plan zapisać w zeszycie,
3) przestrzegać zasad i higieny pracy,
4) określić, jak powinni być przygotowani pracownicy do wykonywania impregnacji,
5) określić, jakie warunki powinien spełniać element przeznaczony do impregnacji,
6) określić zasadę doboru środka impregnacyjnego,
7) określić zasadę nakładania kolejnych warstw impregnatu,
8) określić sposób zabezpieczenia drewna po impregnacji,
9) sporządzić notatkę w zeszycie,
10) sporządzić w zeszycie notatkę z przeprowadzonego ćwiczenia,
11) sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia,
12) zaprezentować efekty swojej pracy,
13) dokonać samooceny pracy,
14) uporządkować stanowisko pracy.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
15
Wyposażenie stanowiska pracy
- plansza poglÄ…dowa dotyczÄ…ca impregnacji drewna,
- literatura.
4.2.4. Sprawdzian postępów
Czy potrafisz: Tak Nie
1) zdefiniować korozję biologiczną?
2) określić zasady zabezpieczania drewna przed korozją biologiczną?
3) określić zasady zabezpieczania muru i tynku przed korozją biologiczną?
4) przygotować elementy drewniane do naniesienia powłoki antykorozyjnej?
5) przygotować konstrukcje murowane oraz tynki do naniesienia powłoki
antykorozyjnej?
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
16
4.3. Materiały do izolacji antykorozyjnych konstrukcji
drewnianych i murowych oraz powierzchni tynków
4.3.1.Materiał nauczania
Do izolacji antykorozyjnych drewna, murów i tynków należy stosować wyłącznie
materiały dopuszczone do obrotu i stosowania, czyli odpowiadające wymaganiom
obowiązujących norm atestacji pod względem skuteczności działania i wpływu
na środowisko. Przy pracy z materiałami antykorozyjnymi należy stosować odzież ochronną
i odpowiednie środki ochrony indywidualnej, np. rękawice, okulary i maski ochronne,
respiratory.
Zakres i sposób używania materiałów do izolacji antykorozyjnej drewna, muru i tynku
musi być zgodny z instrukcją producenta. Należy zwracać uwagę, czy dany preparat jest
przeznaczony do stosowania wewnątrz czy na zewnątrz pomieszczeń.
Środki impregnacyjne i grzybobójcze do drewna dzielą się na dwie grupy:
- do zabezpieczania drewna przed niszczeniem przez grzyby i owady,
- do zwalczania grzybów i owadów.
Do zabezpieczenia drewna przed korozją biologiczną służą preparaty impregnujące, które
mają na celu uodpornienie drewna na działanie szkodliwych czynników atmosferycznych
i biologicznych. Impregnaty do drewna dzieli siÄ™ na:
- niewymywalne (utrwalające się), w których składnik biobójczy trwale wiąże się
z drewnem; mogą być stosowne do zabezpieczania drewna w każdych warunkach.
- wymywalne, w których składnik biobójczy nie wiąże się z drewnem i może zostać
wypłukany; można je stosować do zabezpieczania drewna, które nie jest narażone
na zawilgocenie.
Ze względu na postać środków impregnujących i grzybobójczych dzieli się je na:
- solne (wodorozcieńczalne)  w postaci koncentratu lub proszku do przygotowania
roztworu. SÄ… toksyczne, bezwonne, niepalne, dobrze wnikajÄ… w drewno, ale nie sÄ…
odporne na wymywanie przez deszcz, dlatego w przypadku użytkowania na zewnątrz
pomieszczeń powinny być zabezpieczane farbami lub lakierami do drewna.
- rozpuszczalnikowe  odporne na wodę, głęboko wnikają w drewno, ale są łatwopalne
i toksyczne; należą do nich np. fenole, naftaleny. Mogą być bezbarwne lub barwiące.
Impregnowane powierzchnie można malować farbami i lakierami. Obecnie są rzadko
stosowane (z uwagi na duży asortyment impregnatów wodorozcieńczalnych).
- oleiste  odporne na wodÄ™, trwale zabezpieczajÄ… drewno, ale sÄ… Å‚atwopalne i toksyczne
(do stosowania tylko na zewnÄ…trz).
Do impregnatów stosowanych w budownictwie należą między innymi:
- Soltox R-12, Biotox R-12, Fungonit MW-2 - w postaci proszków, trudno wymywalne,
przeznaczone do zabezpieczania przed grzybami i zwalczania grzybów.
- Basidiotox - koncentrat do rozcieńczania wodą o silnym zapachu amoniaku, wymywalny.
- Fenylofenolan sodowy  do zabezpieczania drewna i tarcicy przed sinizną i pleśnieniem.
- Borochron  koncentrat do rozcieńczania wodą, trwale łączy się z drewnem, dlatego jest
niewymywalny przez opady atmosferyczne, chroni przed owadami.
- Imprex budowlany  oleista brunatna ciecz, lotna i palna, trudno wymywalna,
do zabezpieczania przed grzybami i zwalczania grzybów, toksyczny w trakcie
nakładania.. Nie należy go używać do drewna wilgotnego i materiałów
drewnopochodnych.
- Drewnosol 2 - zabezpiecza drewno przed szkodliwym działaniem pleśni, grzybów
i sinizny. Jest wymywalny, dlatego powinien być stosowany wewnątrz pomieszczeń
(również przeznaczonych na pobyt ludzi).
- Karbolineum i olej kreozotowy - zabarwiają drewno na czarno, służą głównie
do zabezpieczania podkładów kolejowych, pali fundamentowych, słupów telefonicznych.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
17
Do impregnacji powierzchniowej drewna, którą można wykonać samodzielnie (nie jest
wymagany specjalistyczny sprzęt), można stosować: Drewnochron, Impregon, Nobiles
Drewnochronny, Sadolin Base, Izohan Impregnat W2. Wszystkie te preparaty w stanie
płynnym są toksyczne i przy ich nakładaniu należy przestrzegać zasad bezpieczeństwa
i higieny pracy oraz ochrony przeciwpożarowej podanych przez producentów.
Środki antykorozyjne do murów i tynków
Środki do ochrony murów i tynków przed korozją biologiczną nie powinny stwarzać
zagrożenia dla zdrowia ludzi i środowiska naturalnego. Do preparatów grzybobójczych
przeznaczonych oczyszczania i zabezpieczania ścian murowanych należą:
- Biosept  do usuwania grzybów i pleśni z fug i podłoży budowlanych.
- Septobud  ekologiczny, do ścian i tynków tradycyjnych oraz szlachetnych.
- Mycol  do zwalczania pleśni, grzybów i porostów, nakłada się go pędzlem lub szczotką.
- Pleśniotox  środek wodorozcieńczalny w postaci emulsji, do dezynfekcji murów
i tynków porażonych przez grzyby domowe i pleśnie.
- Grzybotox-M  do odgrzybiania murów i tynków - może być stosowany
w pomieszczeniach przeznaczonych na pobyt ludzi, ale nie należy go nakładać
na elementy mające styczność z środkami spożywczymi; szkodliwy w czasie nakładania.
- Murotox  do odgrzybiania murów z cegły, betonów i prefabrykatów (nie wolno nim
odgrzybiać tynków), toksyczny w czasie nakładania.
- Mykotax  pasta do zwalczania pleśni na powłokach malarskich.
- Xylo Color-SW-10  do zwalczania grzybów na murach i tynkach.
- Izomur  do usuwania grzybów i pleśni oraz zapobieganiu ich rozwojowi, na murach
z cegły, betonu i kamienia.
- Zestaw Terranowa: PÅ‚yn czyszczÄ…cy, Preparat przeciw algom i grzybom, PÅ‚yn
impregnujÄ…cy silikonowy.
- Specjalna farba do fasad na bazie żywicy silikonowej do ochrony przed rozwojem
glonów i grzybów.
- Nowoczesne farby wewnętrzne i zewnętrzne zawierające środki DPF (Dry Film
Preservatives) chroniące tynki przed zagrzybieniem w warunkach zwiększonej
wilgotności np. Dekoral do Kuchni i A
azienek, silikonowa farba Renosil  do elewacji.
Przechowywanie środków impregnacyjnych
Materiały impregnacyjne należy transportować w szczelnych opakowaniach,
z odpowiednimi napisami ostrzegawczymi. Impregnaty należy składować w suchych
pomieszczeniach, w zamkniętych opakowaniach:
 metalowych lub szklanych  środki oleiste,
 papierowych lub drewnianych  sole.
4.3.2. Pytania sprawdzajÄ…ce
Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.
1. Jakie działanie mają środki impregnacyjne do drewna?
2. Czym różnią sie preparaty do drewna niewymywalne od wymywalnych?
3. Jak dzielą sie preparaty grzybobójcze do drewna?
4. Czym charakteryzujÄ… siÄ™ preparaty solne?
5. Jakie właściwości maja preparaty oleiste?
6. Jakie znasz preparaty grzybobójcze do drewna?
7. Jakie znasz środki antykorozyjne do muru i tynku?
8. W jaki sposób należy transportować i przechowywać środki impregnacyjne?
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
18
4.3.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Spośród przedstawionych preparatów antykorozyjnych wybierz środek do zwalczania
grzybów na drewnie i zabezpieczania przed grzybami oraz podaj (na podstawie instrukcji
producenta umieszczonej na etykiecie wyrobu):
- zakres i sposób stosowania,
- właściwości wyrobu,
- zasady bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony przeciwpożarowej przy stosowaniu
danego wyrobu.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś::
1) zorganizować stanowisko pracy,
2) zaplanować przebieg wykonania ćwiczenia  plan zapisać w zeszycie,
3) przestrzegać zasad i higieny pracy,
4) obejrzeć przedstawione wyroby,
5) wybrać środek do zwalczania grzybów na drewnie i zabezpieczania przed grzybami,
6) zapoznać się z instrukcją producenta umieszczoną na etykiecie wyrobu,
7) sporządzić w zeszycie notatkę z przeprowadzonego ćwiczenia,
8) sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia,
9) zaprezentować efekty swojej pracy,
10) dokonać samooceny pracy,
11) uporządkować stanowisko pracy.
Wyposażenie stanowiska pracy:
- zestaw środków antykorozyjnych,
- katalogi dotyczące środków do wykonywania zabezpieczeń przed korozją biologiczną.
Ćwiczenie 2
Spośród przedstawionych środków antykorozyjnych do wybierz preparat przeznaczony
do usuwania grzybów i pleśni z murów i tynków i zapobiegania ich rozwojowi oraz podaj
zasady bezpiecznej pracy przy nakładaniu tego preparatu.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) zorganizować stanowisko pracy,
2) zaplanować przebieg wykonania ćwiczenia  plan zapisać w zeszycie,
3) przestrzegać zasad i higieny pracy,
4) obejrzeć przedstawione wyroby,
5) wybrać środek do zwalczania grzybów i pleśni i zapobiegania ich rozwojowi,
6) zapoznać się z instrukcją producenta umieszczoną na etykiecie wyrobu,
7) określić zasady bezpiecznej pracy przy nakładaniu tego preparatu,
8) sporządzić notatkę w zeszycie,
9) sporządzić w zeszycie notatkę z przeprowadzonego ćwiczenia,
10) sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia,
11) zaprezentować efekty swojej pracy,
12) dokonać samooceny pracy,
13) uporządkować stanowisko pracy.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
19
Wyposażenie stanowiska pracy:
1) zestaw środków antykorozyjnych,
2) katalogi dotyczące środków do wykonywania zabezpieczeń przed korozją biologiczną.
4.3.4. Sprawdzian postępów
Czy potrafisz: Tak Nie
1) określić rodzaje środków antykorozyjnych do drewna, muru i tynku?
2) rozpoznać rodzaje środków antykorozyjnych?
3) dobrać odpowiedni preparat antykorozyjny?
4) określić sposób transportowania i składowania środków impregnacyjnych?
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
20
4.4. Zasady wykonywania zabezpieczeń drewna przed działaniem
ognia i materiały do izolacji ogniochronnych elementów
drewnianych
4.4.1. Materiał nauczania
Ochrona przed pożarem polega głównie na zabezpieczaniu drewna przed z
ródłem ognia.
Na skutek wysokiej temperatury zachodzą w drewnie procesy destylacyjne, w wyniku których
wydzielają się gazy palne. Gazy te mogą zapalać się od płomienia lub samorzutnie.
Zabezpieczanie drewna przed ogniem polega na pokrywaniu powierzchni różnymi środkami,
które mają na celu:
- utrudnienie i opóz
nienie zapłonu,
- powstrzymanie rozprzestrzeniania siÄ™ ognia,
- niepodtrzymywanie żarzenia po ugaszeniu ognia,
- odporność ogniowa.
Odporność ogniową konstrukcji i elementów drewnianych można podwyższyć przez
utrudnienie lub zamknięcie do nich dostępu powietrza. Należy zaszpachlować pęknięcia
i szczeliny, aby nie przedostawało się przez nie powietrze. Ściany oraz słupy i belki
drewniane, które nie są elementami dekoracyjnymi, można obłożyć w celu podniesienia
odporności ogniowej okładzinami z materiałów niepalnych lub o ograniczonej palności
w stosunku do drewna i materiałów drewnopochodnych. Można w tym celu stosować
ogniochronne płyty kartonowo-gipsowe zbrojone włóknem szklanym, prasowane płyty
wiórowo-cementowe Duripanel, zaporowe płyty krzemianowe typu Palusol.
Konstrukcje drewniane znajdujące się w pobliżu pieców i przewodów dymowych należy
odizolować materiałami niepalnymi o małej przewodności cieplnej np. płytami gipsowymi
lub tynkiem. Tynk wapienny o gruboÅ›ci 20÷30 mm chroni drewno przed zapaleniem przez
20÷45 min.
Do przeciwogniowego zabezpieczania pomieszczeń drewnianych, więz
b dachowych,
boazerii, stolarki można stosować lakiery ogniochronne do drewna, które po wyschnięciu
tworzÄ… przez
roczystą dekoracyjną powłokę. Elementy z drewna i materiałów
drewnopochodnych można również malować w celu podniesienia odporności na działanie
ognia farbą krzemianową, której spoiwem jest szkło wodne potasowe. Zasady nakładania
powłok lakierowych i krzemianowych znajdują się w poradniku  Wykonywanie
podstawowych robót malarskich .
Do zabezpieczania drewna przed ogniem stosowane są również impregnaty ogniochronne
do drewna, przeznaczone do stosowania wewnątrz i na zewnątrz pomieszczeń. Impregnaty
ogniochronne występują w postaci żelu, płynu lub proszku do sporządzania roztworu
i w zależności od konsystencji mogą być nakładane pędzlem, natryskiem, przez zanurzenie,
wstrzykiwanie, nasycanie ciśnieniowe. Zabezpieczanie wgłębne drewna (w masie) jest
stosowane głównie w zakładach przemysłowych, na budowach stosuje się najczęściej
zabezpieczanie powierzchniowe.
Środki do przeciwogniowej konserwacji drewna nie powinny wywierać szkodliwego
działania na zdrowie ludzi i zwierząt oraz wydzielać przykrych zapachów, powinny natomiast
przeciwdziałać rozwojowi grzybów.
Materiały do izolacji ogniochronnych drewna
Do izolacji ogniochronnych należy stosować wyłącznie materiały dopuszczone do obrotu
i stosowania. Środki do izolacji ogniochronnych występują w postaci proszków
do sporządzania roztworów, żelów oraz farb i lakierów. W czasie ich nakładania należy
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
21
bezwzględnie przestrzegać zaleceń producenta dotyczących sposobu stosowania
i bezpieczeństwa pracy. Do preparatów ogniochronnych należą między innymi:
- Deimos  środek zabezpieczający przed zapaleniem się drewna, bezwonny,
rozpuszczalny w wodzie, nanosi się go na suche, czyste drewno, które nie było
pokrywane wcześniej farbami.
- Fobos M-2L  w postaci lepkiej cieczy o zapachu amoniaku, przeznaczony
do powierzchniowego zabezpieczania przed ogniem drewna wewnątrz pomieszczeń.
- Fobos M-2  do zabezpieczania drewna przed działaniem ognia i grzybów
w pomieszczeniach pod dachem, nie jest odporny na wymywanie; ma postać proszku,
który służy do wykonywania 20% roztworu wodnego.
- Fobos M-2F  do zabezpieczania drewna wewnątrz pomieszczeń przed działaniem ognia,
grzybów domowych i owadów metodą powierzchniową lub wgłębną; ma postać proszku,
z którego sporzÄ…dza siÄ™ 20% roztwór wodny o temperaturze okoÅ‚o70ÚC.
- Ocean 441  rozpuszczalnikowy impregnat ogniochronny do stosowania wewnÄ…trz
i na zewnątrz pomieszczeń.
- Ogniochron  preparat solny przeciwogniowy i przeciwgrzybiczny, w postaci proszku
do sporządzania roztworów wodnych.
- Mowichron  pęczniejąca farba emulsyjna do ogniochronnego zabezpieczania drewna
i materiałów drewnopochodnych wewnątrz pomieszczeń, daje matowe, szorstkie
powłoki; materiały drewniane pomalowane farbą stają się trudno zapalne.
- Polcechron  farba ogniochronna do drewna, podkładowa i nawierzchniowa, nie należy
jej stosować w pomieszczeniach przeznaczonych na stały pobyt ludzi i zwierząt.
Lakiery ogniochronne do drewna, np.:
- Uniepal-Drew  do stosowania wewnątrz pomieszczeń,
- Fireclear  pęczniejący lakier do drewna i materiałów drewnopochodnych,
- Kromos  lakier dwuskładnikowy (żywica + utwardzacz).
Czterofunkcyjne środki do zabezpieczania drewna przed ogniem, grzybami domowymi,
pleśnią i owadami:
- Intox P/POŻ  w postaci żelu, stosowany bez rozcieńczania.
- Tytan  w postaci koncentratu do przyrządzania roztworów wodnych.
Niektóre impregnaty zabezpieczają drewno równocześnie przed ogniem oraz grzybami
i owadami.
4.4.2. Pytania sprawdzajÄ…ce
Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany wykonania ćwiczeń.
1. Na czym polega zabezpieczanie drewna przed działaniem ognia?
2. W jaki sposób można utrudniać lub zamykać dostęp ognia do powierzchni drewna?
3. W jaki sposób izoluje się konstrukcje drewniane znajdujące sie w pobliżu pieców
i przewodów dymowych?
4. Jakie powłoki malarskie można nakładać na drewno w celu podniesienia odporności
na działanie ognia?
5. W jakiej postaci mogą występować środki ogniochronne?
6. Czym charakteryzują się środki ogniochronne?
7. Jakie znasz środki ogniochronne, które mogą być stosowane w pomieszczeniach
przeznaczonych na stały pobyt ludzi?
8. Jakie znasz lakiery ogniochronne?
9. Co to są środki czterofunkcyjne?
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
22
4.4.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Spośród przedstawionych przez nauczyciela różnych środków do izolacji
antykorozyjnych i ogniochronnych wybierz środek do izolacji ogniochronnych powierzchni
drewnianych i na podstawie instrukcji producenta umieszczonej na etykiecie wyrobu podaj:
- nazwÄ™ wyrobu,
- zakres stosowania,
- właściwości i sposób użycia wyrobu,
- zasady bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony przeciwpożarowej przy stosowaniu
danego wyrobu.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) zorganizować stanowisko pracy,
2) zaplanować przebieg wykonania ćwiczenia  plan zapisać w zeszycie,
3) przestrzegać zasad bezpieczeństwa i higieny pracy,
4) obejrzeć przedstawione wyroby,
5) wybrać środek ogniochronny,
6) zapoznać się z instrukcją producenta umieszczoną na etykiecie wyrobu,
7) sporządzić w zeszycie notatkę z przeprowadzonego ćwiczenia,
8) sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia,
9) zaprezentować efekty swojej pracy,
10) dokonać samooceny pracy,
11) uporządkować stanowisko pracy.
Wyposażenie stanowiska pracy:
- zestaw środków antykorozyjnych i ogniochronnych,
- katalogi dotyczące środków do wykonywania zabezpieczeń przed korozją biologiczną
i działaniem ognia.
Ćwiczenie 2
Spośród przedstawionych środków ogniochronnych wskaż środek, który może być
stosowany w pomieszczeniach przeznaczonych na stały pobyt ludzi oraz podaj zasady
bezpiecznej pracy przy stosowaniu tego preparatu.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) zorganizować stanowisko pracy,
2) zaplanować przebieg wykonania ćwiczenia  plan zapisać w zeszycie,
3) przestrzegać zasad bezpieczeństwa i higieny pracy,
4) obejrzeć przedstawione wyroby,
5) wybrać odpowiedni środek ogniochronny ,
6) zapoznać się z instrukcją producenta umieszczoną na etykiecie wyrobu,
7) sporządzić notatkę podając w niej zasady bezpiecznej pracy przy stosowaniu tego
preparatu,
8) sporządzić w zeszycie notatkę z przeprowadzonego ćwiczenia,
9) sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia,
10) zaprezentować efekty swojej pracy,
11) dokonać samooceny pracy,
12) uporządkować stanowisko pracy.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
23
Wyposażenie stanowiska pracy:
- zestaw środków antykorozyjnych i ogniochronnych,
- katalogi dotyczące środków do wykonywania zabezpieczeń przed korozją biologiczną
i działaniem ognia.
4.4.4. Sprawdzian postępów
Czy potrafisz: Tak Nie
1) określić zasady wykonywania zabezpieczeń drewna przed działaniem
ognia?
2) scharakteryzować rodzaje środków ogniochronnych do drewna?
3) rozróżnić i dobrać odpowiednie środki ogniochronne?
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
24
4.5. Przygotowanie roztworów antykorozyjnych
4.5.1. Materiał nauczania
Roztwory antykorozyjne można sporządzać na podstawie:
- stężenia roztworu określonego w procentach,
- stężenia roztworu określonego w proporcjach objętościowych.
Stężenie procentowe
Wskazuje liczbę gramów substancji rozpuszczonej w 100 g roztworu. Na przykład
impregnat Fobos M-2 stosuje się w postaci 20% roztworu wodnego. Oznacza to, że w 100
gramach takiego roztworu znajduje się 20 g impregnatu i 80 g wody, 5% roztwór otrzymuje
się przez połączenie 5 g danej substancji i 95 g rozpuszczalnika.
Przykład
Ile gramów wody i preparatu Ogniochron należy użyć w celu otrzymania 800 gramów 10 %
roztworu do impregnacji drewna?
100 gramów 10% roztworu zawiera 10 g preparatu i 90 g wody.
800 gramów 10 % roztworu zawiera (x) g preparatu i (y) g wody.
800 g · 10 g
x = = 80 g preparatu
100 g
800 g · 90 g
y = = 720 g wody
100 g
Odpowiedz
: Aby otrzymać 800 gramów 10 % roztworu należy 80 g preparatu rozpuścić
w 720 g wody.
Stężenie w proporcjach objętościowych
Oznacza proporcję części objętościowych poszczególnych składników.
Na przykład roztwór kwasu solnego 1: 4 składa się z 1 części objętościowej stężonego kwasu
i 4 części objętościowych wody.
Przykład
Przygotować 2 dm3 kwasu siarkowego 1: 3.
Należy 1 część objętościową stężonego kwasu siarkowego rozcieńczyć 3 częściami
objętościowymi wody, otrzymamy wtedy 4 części objętościowe roztworu (1+ 3 = 4).
1 dm3 stężonego kwasu + 3 dm3 wody = 4 dm3 kwasu siarkowego 1: 3
(x) dm3 stężonego kwasu + (y) dm3 wody = 2 dm3 kwasu siarkowego 1: 3
2 dm3 · 1 dm3
x = = 0,5 dm3 stężonego kwasu
4 dm3
2 dm3 · 3 dm3
y = = 1,5 dm3 wody
4 dm3
Odpowiedz
: Aby przygotować 2 dm3 kwasu siarkowego 1: 3 należy 0,5 dm3 stężonego kwasu
rozcieńczyć 1,5 dm3 wody.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
25
Obliczanie mieszanin
W celu określenia stosunku, w jakim należy zmieszać dwa roztwory o różnych stężeniach,
aby otrzymać roztwór o żądanym stężeniu, stosuje się tzw. regułę mieszania. Należy
narysować kwadrat i obie jego przekątne. W lewym górnym rogu wpisuje się stężenie
roztworu A, w lewym dolnym  stężenie roztworu B, na przekątnych  żądane stężenie
roztworu C. W prawym górnym rogu wpisuje się różnicę stężeń roztworów C i B  oznacza
ona, ile części wagowych lub objętościowych roztworu A należy użyć do zmieszania.
W prawym dolnym rogu wpisuje się różnicę stężeń roztworów A i C  oznacza ona, ile części
wagowych lub objętościowych roztworu B potrzeba do zmieszania. Stężenie czystych
rozpuszczalników np. wody oznacza się przez 0 (zero).
Przykład
Aby otrzymać 56 % roztwór C z roztworów: 80 % i 35 %, należy użyć do zmieszania 21
części roztworu A i 24 części roztworu B
A- 80 % 56  35= 21
B- 35 % 80  56= 24
Rys. 4. Reguła mieszania roztworów [opracowanie własne]
4.5.2. Pytania sprawdzajÄ…ce
Odpowiadając napytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.
1. Jakie są metody przygotowania roztworów antykorozyjnych?
2. W jaki sposób oblicza się ilość składników roztworu na podstawie stężenia
procentowego?
3. W jaki sposób oblicza się ilość składników roztworu na podstawie proporcji
objętościowych?
4. Na czym polega tzw. reguła mieszania?
4.5.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Preparat do przeciwogniowej konserwacji drewna Fobos M-2 stosuje siÄ™ w postaci 20 %
roztworu wodnego. Przygotuj 500 g roztworu roboczego.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) zorganizować stanowisko pracy,
2) zaplanować przebieg wykonania ćwiczenia  plan zapisać w zeszycie,
3) przestrzegać zasad bezpieczeństwa i higieny pracy,
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
26
4) obliczyć ilość preparatu i wody w 100 g roztworu 20 %,
5) obliczyć ilość preparatu w 500 g roztworu 20 %,
6) obliczyć ilość wody w 500 g roztworu,
7) przygotować 500 g roztworu roboczego,
8) sporządzić w zeszycie notatkę z przeprowadzonego ćwiczenia,
9) sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia,
10) zaprezentować efekty swojej pracy,
11) dokonać samooceny pracy,
12) uporządkować stanowisko pracy.
Wyposażenie stanowiska pracy:
- preparat Fobos M-2,
- plansza poglądowa dotycząca sposobów sporządzania roztworów antykorozyjnych.
Ćwiczenie 2
Impregnat do drewna NW Tytan rozcieńcza się wodą w proporcji 1: 9 (1 część
objętościowa impregnatu i 9 części wody). Przygotuj 20 dm3 roztworu roboczego.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) zorganizować stanowisko pracy,
2) zaplanować przebieg wykonania ćwiczenia  plan zapisać w zeszycie,
3) przestrzegać zasad bezpieczeństwa i higieny pracy,
4) obliczyć ile roztworu roboczego 1: 9 otrzyma się z 1 dm3 impregnatu,
5) obliczyć ilość preparatu do otrzymania 20 dm3 roztworu roboczego,
6) obliczyć ilość wody potrzebnej do otrzymania 20 dm3 roztworu roboczego,
7) sporządzić notatkę,
8) przygotować 20 dm3 roztworu roboczego,
9) sporządzić w zeszycie notatkę z przeprowadzonego ćwiczenia,
10) sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia,
11) zaprezentować efekty swojej pracy,
12) dokonać samooceny pracy,
13) uporządkować stanowisko pracy.
Wyposażenie stanowiska pracy:
- impregnat NW Tytan,
- plansza poglądowa dotycząca sposobów sporządzania roztworów antykorozyjnych.
Ćwiczenie 3
Oblicz, ile części roztworów: A- 75%, B- 25% należy użyć do zmieszania, aby otrzymać
roztwór C o stężeniu 55%.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) zorganizować stanowisko pracy,
2) zaplanować przebieg wykonania ćwiczenia  plan zapisać w zeszycie,
3) przestrzegać zasad bezpieczeństwa i higieny pracy,
4) narysować kwadrat i jego przekątne,
5) w lewym górnym rogu wpisać stężenie roztworu A,
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
27
6) w lewym dolnym rogu wpisać stężenie roztworu B,
7) na przecięciu się przekątnych stężenie - roztworu C,
8) w prawym górnym rogu wpisać różnicę stężeń roztworów C i B - oznacza ona ile części
wagowych lub objętościowych roztworu A należy użyć do zmieszania,
9) w prawym dolnym rogu wpisać różnicę stężeń roztworów A i C - oznacza ona ile części
wagowych lub objętościowych roztworu B potrzeba do zmieszania,
10) sporządzić w zeszycie notatkę z przeprowadzonego ćwiczenia,
11) sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia,
12) zaprezentować efekty swojej pracy,
13) dokonać samooceny pracy,
14) uporządkować stanowisko pracy.
Wyposażenie stanowiska pracy:
- plansza poglądowa dotycząca sposobów sporządzania roztworów antykorozyjnych,
- literatura.
4.5.4. Sprawdzian postępów
Czy potrafisz: Tak Nie
1) określić metody sporządzania roztworów antykorozyjnych?
2) określić regułę mieszania roztworów o różnych stężeniach?
3) przygotować roztwór antykorozyjny do wykonania izolacji?
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
28
4.6. Metody wykonywania zabezpieczeń antykorozyjnych
4.6.1. Materiał nauczania
Przy wykonywaniu zabezpieczeń antykorozyjnych oraz zwalczaniu korozji biologicznej
można stosować następujące metody:
- opalanie,
- smarowanie,
- bandażowanie,
- opryskiwanie,
- suchÄ… impregnacjÄ™,
- nasycenie przez kÄ…piele,
- nasycenie metodÄ… osmotycznÄ… (dyfuzyjnÄ…)
- nasycenie przez wstrzykiwanie (iniekcjÄ™),
- nasycenie próżniowo-ciśnieniowe,
- malowanie ręczne,
- malowanie natryskowe,
- malowanie przez zanurzenie i polewanie.
Opalanie
Metodę opalania czyli zwęglania powierzchni można stosować wyłącznie do impregnacji
dolnych części drewnianych słupów np. ogrodzeniowych. Sposób opalania:
- dolną część słupa powleka się cienką warstwą urobionej z wodą gliny o konsystencji
śmietany,
- pokrytą gliną część słupa opala się ze wszystkich stron nad ogniskiem, aż nastąpi
zwÄ™glenie powierzchni na gÅ‚Ä™bokość 5÷10 mm,
- po zgaszeniu pÅ‚omienia sÅ‚up zanurzyć w preparacie olejowym o temperaturze 20ÚC
i moczyć aż do ostygnięcia preparatu i drewna,
- wyschnięte części zaimpregnowanego słupa powlec dwukrotnie rzadkim roztworem
asfaltowym na zimno.
Metodę tę można stosować do zabezpieczania drewna o różnej wilgotności. Opalanie
i impregnowanie dolnych części nie chroni jednak przed porażeniem całego słupa przez
owady.
Rys. 5. Metoda opalania: a) powlekanie glinÄ…, b) opalanie [8, s. 82]
Smarowanie
Metoda ta polega na 2 lub 3-krotnym posmarowaniu oczyszczonej powierzchni warstwÄ…
smoły, asfaltu lub impregnatu. Kolejne powłoki nakłada się w odstępach około 2 godzinnych
- za pomocą szczotek, dużych pędzli płaskich, ławkowców. Głębokość wnikania zależy od
wÅ‚aÅ›ciwoÅ›ci impregnatu oraz cech drewna, najczęściej wynosi 2÷4 mm. GÅ‚Ä™bokość ta
zwiększa sie przy stosowaniu środków podgrzanych np. środki oleiste można podgrzewać
do temperatury okoÅ‚o 70ÚC. Przy podgrzewaniu należy zwracać uwagÄ™ na temperaturÄ™
zapłonu impregnatu.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
29
Bandażowanie
Bandażowanie polega na owijaniu drewna bandażem wodoodpornym, pokrytym
od wewnÄ…trz pastÄ… grzybobójczÄ…. Bandaże majÄ… szerokość okoÅ‚o 15 cm i dÅ‚ugość 4,5÷6,0 m.
Metoda ta jest zalecana do zabezpieczania drewnianych elementów stykających się z ziemią
(pali, słupów) oraz końców belek w gniazdach muru.
Opryskiwanie
Do opryskiwania stosuje się typowe opryskiwacze ogrodowe. Można je stosować
do opryskiwań impregnatami wodnymi i wodno-emulsyjnymi (przy stosowaniu środków
zawierajÄ…cych rozpuszczalniki organiczne uszczelki gumowe ulegajÄ… zniszczeniu).
Opryskiwanie jest zalecane do okresowego impregnowania dużych powierzchni drewnianych.
W miejscach opryskiwania zabronione jest wykonywanie innych prac.
Rys. 6. Opryskiwanie [8, s. 79]
Sucha impregnacja
Metodę tę można stosować do impregnacji świeżo przetartego drewna. Na wyrównanym
podłożu układa się folię ogrodniczą, na której układa się na zmianę warstwy soli
impregnacyjnej gruboÅ›ci 1÷2 cm i desek. Zamiast soli można stosować mieszankÄ™ soli
z piaskiem w stosunku 1: 5 (1 część soli: 5 części piasku). Deski układa się szczelnymi
warstwami (bez wolnych przestrzeni). Stos wysokości do 2 m przykrywa się folią, której
końce należy zakopać w ziemi do głębokości 0,5 m. Po leżakowaniu impregnowanego
drewna przez okres do 2 miesięcy, układa się je pod zadaszeniem w sztaple z przekładkami.
Rys. 7. Sucha impregnacja desek [8, s. 80]
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
30
Nasycanie przez kÄ…piele
Metoda ta polega na zanurzaniu nasycanych elementów w zimnych lub gorących
środkach impregnacyjnych. Środki oleiste można stosować wyłącznie do drewna suchego,
natomiast roztwory wodne soli  również do drewna mokrego. Czas moczenia zależy
od rodzaju drewna oraz wielkości elementu i wynosi przy kąpielach zimnych krótkotrwałych
okoÅ‚o 2 godzin, zimnych dÅ‚ugotrwaÅ‚ych  do 7 dni, przy kÄ…pielach gorÄ…cych 1÷3 dni. Drewno
moczy siÄ™ w zbiornikach stalowych, betonowych lub drewnianych wykonanych z grubych
desek. Metoda zanurzeniowa jest bardziej skuteczna niż powlekanie powierzchniowe.
.
Rys. 8. Nasycanie zanurzeniowe [8, s. 81]
Wanny i baseny po napełnieniu drewnem powinny być przykryte pokrywami. Załadowywanie
i wyładowywanie drewna z basenów gołymi rękami jest zabronione. Nad wannami i basenami
znajdującymi sie w pomieszczeniach zamkniętych powinny być zainstalowane urządzenia
wentylacji miejscowej.
Nasycanie metodÄ… osmotycznÄ… (dyfuzyjnÄ…)
Metoda ta polega na nałożeniu na oczyszczoną powierzchnię świeżo ściętego
i okorowanego drewna pasty grzybobójczej, a następnie przykrycie drewna wodoszczelnymi
osÅ‚onami na okres 3÷4 miesiÄ™cy. Na skutek skÅ‚adników pasty nastÄ™puje przejÅ›ciowe zjawisko
osmozy, czyli przepływ cząsteczek wody z żywych komórek drewna do miejsc o większym
stężeniu pasty grzybobójczej. Pasta ulega wtedy uwodnieniu i wnika do drewna na zasadzie
dyfuzji. Głębokość wnikania wynosi około 30 mm. Po nasyceniu drewno należy oczyścić
z pozostałości pasty i wysuszyć pod zadaszeniem.
Nasycanie przez wstrzykiwanie
Metoda wstrzykiwania (iniekcji) polega na nakłuwaniu drewna specjalnymi igłami
spłaszczonymi na końcu lub strzykawkami lekarskimi i wprowadzeniu środka owadobójczego
lub grzybobójczego do środka drewna. Igły należy wbijać w drewno w odstępach nie
mniejszych niż 5 cm wykorzystując wszelkie spękania i otwory po owadach. W przypadku
wstrzykiwania środka owadobójczego (dezynsekcyjnego), drewno należy szczelnie przykryć
folią na 48 godzin, gdyż preparaty owadobójcze są lotne i bardzo toksyczne. Metoda ta
umożliwia nasycanie drewna w konstrukcjach.
Przy zabezpieczaniu murów, belek stropowych zachodzi często konieczność nawiercania
specjalnych otworów do iniekcji. W elementach poziomych otwory wierci się pionowo,
w sÅ‚upach  skoÅ›nie ku doÅ‚owi. W wywiercone otwory o Å›rednicy 5÷10 mm wlewa siÄ™ kilka
razy preparat impregnacyjny, a gdy materiał już nie wchłania preparatu, otwory należy
zakołkować. Drewno narażone na długotrwałe działanie szkodliwych warunków nasyca się
pod ciśnieniem. Środek impregnujący przenika wtedy do wnętrza komórek drewna. Płyn
owadobójczy wpływa do strzykawki z pojemnika, w którym jest wytwarzane ciśnienie,
za pomocą naboju z dwutlenkiem węgla (jak w syfonach do wody sodowej).
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
31
Rys. 9. Iniektor [8, s. 89]
Rys. 10. Nasycanie belki leżącej [8, s. 92]
Metoda Cobra
Nasycenie drewna środkami owadobójczymi i grzybobójczymi można wykonywać
za pomocą aparatu zastrzykowego wyposażonego w igłę, połączoną wężykiem
ze zbiorniczkiem z cieczą, zawieszonym powyżej miejsca wstrzykiwania. Ciecz rozchodzi się
na zasadzie dyfuzji i wypełnia komórki drzewne. Igłę należy wbijać w odstępach co 5 cm.
Można wykorzystywać do tej metody sprzęt do wykonywania kroplówek lekarskich.
Rys. 11. Metoda Cobra [8, s. 45]
Metoda próżniowo-ciśnieniowa  metoda Bethella
Jest to metoda wgłębnego, ciśnieniowego nasycenia drewna polegająca na tym, że na
drewno znajdujące się w hermetycznie zamkniętym zbiorniku (autoklawie) wywiera się
wstępnie podciśnienie, następnie wprowadza ciecz impregnacyjną do całkowitego przykrycia
drewna i wytwarza się nadciśnienie w celu zwiększenia wnikania cieczy wgłąb drewna.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
32
Po wypompowaniu cieczy ze zbiornika ciśnieniowego ponownie wywiera się podciśnienie,
ale już na drewno nasycone impregnatem.
Najczęściej stosowaną w Polsce metodą impregnacji wgłębnej jest metoda próżniowo-
ciśnieniowa, zwana też pełnokomorową, gdyż następuje wtedy pełne wchłanianie. Polega ona
na odessaniu powietrza z komórek drewna i wtłoczeniu w jego miejsce środka
impregnującego. W celu lepszego wchłaniania impregnatu podgrzewa sie go do temperatury
50÷60Ú C w przypadku stosowania Å›rodków solnych lub 70÷90Ú C  przy Å›rodkach oleistych.
Wytwarzane w zbiorniku nadciÅ›nienie ma wartość 0,8÷1,4 MPa.
Fazy impregnacji próżniowo - ciśnieniowej:
 próżnia początkowa (30-60 minut) - w tej fazie pompa próżniowa wytwarza podciśnienie,
które powoduje odessanie powietrza z komórek drewna,
 napełnienie autoklawu impregnatem (kilka minut),
 faza podwyższonego ciśnienia (1,5 - 3 godzin) - w głąb komórek drewna opróżnionych
z powietrza jest wtłaczany wodny roztwór impregnatu ,
 opróżnianie autoklawu (kilka minut),
 próżnia końcowa (15-20 minut) - aby został odessany nadmiar środka impregnującego
ponownie wytwarzane jest podciśnienie. Występuje wtedy oszczędność preparatu,
a pozostałości impregnatu nie zanieczyszczają środowiska naturalnego.
Rys. 12. Nasycanie ciśnieniowe w autoklawie [http://www.e-dach.pl/1289_1470.htm]
Nasycanie pustokomórkowe  metoda Rüpinga
Metoda ta polega na nasycaniu wysokociśnieniowym oszczędnościowym.
Po wprowadzeniu drewna do autoklawu wytwarza siÄ™ w nim nadciÅ›nienie 300÷400 kPa przez
10÷30 minut, na skutek czego powietrze znajdujÄ…ce sie w drewnie zostaje sprężone.
NastÄ™pnie wtÅ‚acza sie gorÄ…cy impregnat i podnosi ciÅ›nienie powyżej 800 kPa. Po 60÷180
minutach następuje wyrównanie ciśnienia w zbiorniku do ciśnienia atmosferycznego,
a następnie usuwa się nadmiar impregnatu przez wytworzenie próżni osuszającej (ciśnienie
16÷22 kPa) przez 10÷30 minut. Sprężone powietrze w drewnie rozpręża siÄ™ wtedy i wypiera
wolny impregnat, co powoduje oszczędność środków impregnujących.
Malowanie
Malowanie służy do powierzchniowego zabezpieczania drewna za pomocą lakierów
przeciwgrzybicznych i ogniochronnych. Można je nakładać metodą ręczną lub natryskową.
Przy metodzie ręcznej powłoki nakłada się za pomocą pędzli lub wałków malarskich
z krótkim włosiem. Przy malowaniu mechanicznym stosuje się najczęściej natrysk
pneumatyczny lub hydrodynamiczny (do dużych powierzchni). Zasady ręcznego
i mechanicznego nakładania powłok lakierowych znajdują się w następnych rozdziałach.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
33
4.6.2. Pytania sprawdzajÄ…ce
Odpowiadając napytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.
1. Jakie są metody nakładania powłok antykorozyjnych?
2. Na czym polega opalanie?
3. Jakie środki nakłada się przez smarownie?
4. Jakie urzÄ…dzenia stosuje siÄ™ do opryskiwania?
5. Jakie drewno zabezpiecza siÄ™ przez suchÄ… impregnacjÄ™?
6. Jakie rodzaje kÄ…pieli stosuje siÄ™ przy nasycaniu zanurzeniowym?
7. Na czym polega nasycanie metodÄ… osmotycznÄ… (dyfuzyjnÄ…)?
8. Na czym polega wstrzykiwanie środków impregnujących?
9. Jaki sprzęt można stosować przy metodzie Cobra?
10. Na czym polega metoda próżniowo ciśnieniowa?
11. Na czym polega nasycanie pustokomórkowe?
12. Jakie metody można stosować przy nakładaniu powłok lakierowych?
4.6.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Na podstawie krótkiej charakterystyki określ metodę zabezpieczania drewna przed
korozjÄ… biologicznÄ…:
- na wyrównanym podłożu układa się folię ogrodniczą, na której układa się na zmianę
warstwy soli impregnacyjnej gruboÅ›ci 1÷2 cm i desek,
- czas moczenia zależy od rodzaju drewna i wielkości elementu,
- można wykorzystywać do tej metody sprzęt do wykonywania kroplówek lekarskich,
- na drewno znajdujące się w hermetycznie zamkniętym zbiorniku (autoklawie) wywiera
się wstępnie podciśnienie, następnie wprowadza ciecz impregnacyjną,oraz podaj, która
z wymienionych metod jest najbardziej skuteczna.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) zorganizować stanowisko pracy,
2) zaplanować przebieg wykonania ćwiczenia  plan zapisać w zeszycie,
3) przestrzegać zasad bezpieczeństwa i higieny pracy,
4) przeczytać dokładnie charakterystyki,
5) określić metody impregnacji,
6) wskazać najbardziej skuteczną metodę,
7) uzasadnić swój wybór,
8) sporządzić notatkę w zeszycie,
9) sporządzić w zeszycie notatkę z przeprowadzonego ćwiczenia,
10) sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia,
11) zaprezentować efekty swojej pracy,
12) dokonać samooceny pracy,
13) uporządkować stanowisko pracy.
Wyposażenie stanowiska pracy:
- plansza poglÄ…dowa dotyczÄ…ca metod impregnacji drewna,
- literatura.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
34
Ćwiczenie 2
Określ, jaką metodę impregnacji drewna przedstawia rysunek i podaj środki ochrony
indywidualnej, które powinien stosować pracownik przy tej metodzie.
Rys 13. Metoda impregnacji drewna [8. s.79]
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) zorganizować stanowisko pracy,
2) zaplanować przebieg wykonania ćwiczenia  plan zapisać w zeszycie,
3) przestrzegać zasad bezpieczeństwa i higieny pracy,
4) przeanalizować rysunek,
5) określić przedstawioną metodę,
6) określić środki ochrony indywidualnej, jakie posiada pracownik,
7) sporządzić w zeszycie notatkę z przeprowadzonego ćwiczenia,
8) sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia,
9) zaprezentować efekty swojej pracy,
10) dokonać samooceny pracy,
11) uporządkować stanowisko pracy.
Wyposażenie stanowiska pracy:
- plansza poglÄ…dowa dotyczÄ…ca metod impregnacji drewna,
- literatura.
Ćwiczenie 3
Określ rodzaj urządzenia przedstawionego na rysunku, metodę impregnacji oraz
zastosowanie urzÄ…dzenia.
Rys 14. UrzÄ…dzenie [8. s.89]
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) zorganizować stanowisko pracy,
2) zaplanować przebieg wykonania ćwiczenia  plan zapisać w zeszycie,
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
35
3) przestrzegać zasad bezpieczeństwa i higieny pracy,
4) przeanalizować rysunek,
5) określić rodzaj urządzenia i metodę impregnacji,
6) określić zastosowanie urządzenia,
7) sporządzić w zeszycie notatkę z przeprowadzonego ćwiczenia,
8) sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia,
9) zaprezentować efekty swojej pracy,
10) dokonać samooceny pracy,
11) uporządkować stanowisko pracy.
Wyposażenie stanowiska pracy:
- plansza poglÄ…dowa dotyczÄ…ca metod impregnacji drewna,
- literatura.
Ćwiczenie 4
Wykonaj impregnację elementu drewnianego metodą wstrzykiwania, przy użyciu
strzykawki lekarskiej.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) zorganizować stanowisko pracy,
2) zaplanować przebieg wykonania ćwiczenia  plan zapisać w zeszycie,
3) przestrzegać zasad bezpieczeństwa i higieny pracy,
4) przygotować środek impregnacyjny i sprzęt do wstrzykiwania,
5) zaznaczyć na elemencie miejsca nakłucia,
6) dokonać wstrzyknięć impregnatu,
7) zabezpieczyć element przed opadami atmosferycznymi - jeżeli znajduje się na zewnątrz
pomieszczenia,
8) sporządzić w zeszycie notatkę z przeprowadzonego ćwiczenia,
9) sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia,
10) zaprezentować efekty swojej pracy,
11) dokonać samooceny pracy,
12) uporządkować stanowisko pracy.
Wyposażenie stanowiska pracy:
- materiały i sprzęt do impregnacji,
- odpowiednie środki ochrony indywidualnej,
- plansza poglÄ…dowa dotyczÄ…ca metod impregnacji drewna.
4.6.4. Sprawdzian postępów
Czy potrafisz: Tak Nie
1) określić metody zabezpieczania drewna przed korozją biologiczną?
2) scharakteryzować te metody ?
3) wykonać impregnację drewna z zachowaniem warunków technicznych?
4) wykonać zabezpieczenie impregnacji przed zniszczeniem?
5) dobrać odzież ochronną i środki ochrony indywidualnej do wykonywanej
pracy?
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
36
4.7. Zasady ręcznego nanoszenia powłok antykorozyjnych
4.7.1. Materiał nauczania
Do ręcznego nanoszenia powłok antykorozyjnych służą pędzle i wałki malarskie.
Do nakładania impregnatów i warstw gruntowych należy używać pędzli pierścieniowych
lub trzonkowych o krótkim i twardym włosiu, które zapewnia silne wtarcie materiału
w podłoże. Lakiery nawierzchniowe nanosi się pędzlami płaskimi o dłuższym, miękkim
włosiu, pozwalającym na równomierne rozprowadzenie wyrobu bez pozostawiania śladów
pędzla. Powłoki z materiałów bitumicznych (smołowe, asfaltowe) nakłada się szczotką
lub ławkowcem. Szczotki i pędzle służące do smarowania impregnatem powinny posiadać
na trzonkach ochrony zapobiegające ściekaniu impregnatu na ręce pracownika.
Rys.15. Pędzle: a) ławkowiec, b) pierścieniowy, c) trzonkowy, d) płaski szeroki, e) płaski wąski [10, s.121]
Wałki malarskie można stosować do nakładania na powierzchnię płynów impregnujących
oraz powłok antykorozyjnych.
Rys. 16. Impregnacja tynku: a) czyszczenie szczotką, b) nakładanie powłoki impregnacyjnej wałkiem [16, s.161]
Lakiery antykorozyjne i ogniochronne do drewna tworzą równocześnie powłoki
dekoracyjne. Jakość powłok malowanych pędzlem zależy od prawidłowej konsystencji
wyrobu, który powinien spływać z pędzla dopiero po wywarciu nacisku na malowaną
powierzchnię. Lepkość robocza wyrobów do nanoszenia pędzlem, mierzona kubkiem Forda
nr 4 w temperaturze 20ÚC, wynosi 10÷100 sekund. Pomiar lepkoÅ›ci polega na pomiarze czasu
wypływu określonej objętości cieczy przez otwór wypływowy kubka (dyszę o średnicy
4 mm). Dla większości wyrobów nakładanych pędzlem ilość rozcieńczalnika dodawanego dla
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
37
osiągnięcia lepkości roboczej nie powinna przekraczać 5% objętości wyrobu. Należy
stosować rozcieńczalniki przeznaczone wyłącznie dla określonego wyrobu. Przed użyciem
wyrobów lakierowych należy usunąć kożuch, jeżeli utworzył się w czasie magazynowania
oraz dokładnie wymieszać wyrób.
Przy malowaniu pędzlem należy stosować następujące zasady:
- nie należy nabierać na pędzel zbyt dużej ilości wyrobu ,
- malowanie należy rozpoczynać od pokrycia miejsc trudno dostępnych,
- przy malowaniu pÄ™dzel powinien być nachylony pod kÄ…tem okoÅ‚o 45Ú do powierzchni,
- impregnaty i powłoki gruntowe należy mocno wcierać w podłoże,
- należy stosować malowanie krzyżowe, czyli pociągnięcia pędzla w kolejnych warstwach
powinny się krzyżować,
- materiał malarski należy rozprowadzać równoległymi pasami zachodzącymi na siebie
nieznacznie brzegami, rozpoczynając od krawędzi powierzchni,
- przy nakładaniu wyrobów szybko schnących należy stosować pędzle o dłuższym włosiu,
nabierać więcej wyrobu malarskiego i szybko go rozprowadzać; nie należy zawracać
pędzlem na pomalowaną powierzchnię,
- w technice malowania impregnatami antykorozyjnymi i ogniochronnymi należy rozetrzeć
naniesionÄ… powÅ‚okÄ™ po okoÅ‚o 15÷30 minutach suchym pÄ™dzlem, w celu poprawy estetyki
wymalowania.
Malowanie pędzlem jest stosowane przy konserwowaniu i malowaniu konstrukcji
na wysokościach. Wymagane są wtedy odpowiednie rusztowania np. składane z ram
stalowych, wiszące, przejezdne lub przesuwne. Zasady montażu, eksploatacji i demontażu
rusztowań oraz zasady bezpiecznej pracy na rusztowaniach są ujęte w poradniku dla ucznia
 Wykonywanie podstawowych robót tynkarskich , z którym już się zapoznałeś w trakcie
realizacji jednostki modułowej dotyczącej wykonywania robót tynkarskich.
Montaż i demontaż rusztowań powinien być przeprowadzony zgodnie z dokumentacją
danego rodzaju rusztowań pod nadzorem osób posiadających odpowiednie uprawnienia.
Do użytkowania rusztowania można przystąpić po jego całkowitym skończeniu i sprawdzeniu
poprawności wykonania. Odbiór rusztowania powinien być dokonany przez nadzór
techniczny i potwierdzony wpisem do dziennika budowy.
4.7.2.Pytania sprawdzajÄ…ce
Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.
1. Jakie narzędzia stosuje się do ręcznego nanoszenia powłok antykorozyjnych?
2. Jaką lepkość powinny posiadać wyroby lakierowe służące do nakładania powłok
antykorozyjnych pędzlem?
3. W jaki sposób należy przygotować lakier do malowania pędzlem?
4. Jakie są zasady malowania pędzlem?
4.7.3. Cwiczenia
Ćwiczenie 1
Nałóż pędzlem warstwę lakieru ogniochronnego na wskazanym przez nauczyciela
elemencie drewnianym.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) zorganizować stanowisko pracy,
2) zaplanować przebieg wykonania ćwiczenia  plan zapisać w zeszycie,
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
38
3) przestrzegać zasad bezpieczeństwa i higieny pracy,
4) ocenić stan techniczny podłoża,
5) przygotować odpowiednie narzędzia i materiały,
6) nałożyć powłokę,
7) sprawdzić poprawność wykonanej pracy i usunąć ewentualne usterki,
8) sporządzić w zeszycie notatkę z przeprowadzonego ćwiczenia,
9) sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia,
10) zaprezentować efekty swojej pracy,
11) dokonać samooceny pracy,
12) uporządkować stanowisko pracy.
Wyposażenie stanowiska pracy:
- narzędzia i sprzęt potrzebny do wykonania zadania,
- sprzęt do sprzątania.
4.7.4. Sprawdzian postępów
Czy potrafisz: Tak Nie
1) określić zasady ręcznego nanoszenia powłok antykorozyjnych?
2) wykonać powłokę ogniochronną na drewnie metodą ręczną z
zachowaniem warunków technicznych?
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
39
4.8. Zasady mechanicznego nanoszenia powłok antykorozyjnych
oraz obsługi maszyn i urządzeń
4.8.1. Materiał nauczania
Powłoki antykorozyjne wykonywane na drewnie za pomocą wyrobów lakierowych
można nakładać mechanicznie metodami: natryskową, przez polewanie i zanurzanie.
W zależności od sposobu rozpylania wyrobów lakierowych rozróżnia natrysk:
- pneumatyczny (powietrzny),
- hydrodynamiczny (bezpowietrzny),
- elektrostatyczny.
Natrysk może być wykonywany materiałami o temperaturze pokojowej (natrysk na zimno)
lub podgrzanymi (natrysk na gorÄ…co).
Natrysk pneumatyczny
Polega na rozpylaniu materiału malarskiego za pomocą sprężonego powietrza
doprowadzonego do pistoletu natryskowego ze sprężarki. Jakość powłok lakierowych
nakładanych natryskiem pneumatycznym zależy od:
- właściwie przygotowanego materiału malarskiego,
- sprężonego powietrza o odpowiednim ciśnieniu i czystości,
- odpowiednio dobranych parametrów natrysku,
- techniki operowania pistoletem natryskowym,
- jakości urządzeń natryskowych.
Przygotowanie lakieru do natrysku obejmuje następujące czynności:
- usunięcie kożucha, jeśli utworzył się w czasie magazynowania materiałów,
- dokładnego wymieszania,
- rozcieńczenia do lepkości roboczej rozcieńczalnikiem przewidzianym dla danego
wyrobu,
- przefiltrowania.
Do parametrów natrysku należą:
- średnica dyszy wypływowej pistoletu,
- odległość dyszy od malowanej powierzchni,
- lepkość wyrobu,
- ciśnienie sprężonego powietrza doprowadzonego do pistoletu.
Średnica dyszy zależy od kształtu i wielkości malowanych przedmiotów i wynosi najczęściej
0,5÷3,0 mm. OdlegÅ‚ość dyszy od malowanej powierzchni powinna wynosić 20÷25 cm.
Lepkość wyrobu do natrysku pneumatycznego waha siÄ™ w granicach 18÷30 sekund wg kubka
Forda nr 4, w temperaturze 20ÚC. Sprężone powietrze doprowadzone do pistoletu powinno
być czyste (bez oleju, wilgoci, kurzu) oraz posiadać staÅ‚e ciÅ›nienie 0,3÷0,5 MPa. Zbyt
wysokie ciśnienie powoduje występowanie nadmiernej mgły i straty lakieru, za niskie 
nieprawidłowe rozpylenie materiału.
Natrysk hydrodynamiczny
Może być stosowany do zabezpieczania antykorozyjnego i ogniochronnego konstrukcji
drewnianych wielkowymiarowych, np. więz
by dachowej. Natrysk ten zwany jest natryskiem
bezpowietrznym, gdyż materiał malarski jest w nim rozpylany bez sprężonego powietrza.
Materiał powłokowy jest doprowadzony do dyszy pistoletu pod bardzo wysokim ciśnieniem
(10÷25 MPa), a rozpylenie nastÄ™puje na skutek bardzo szybkiego przepÅ‚ywu materiaÅ‚u przez
dyszę o małej średnicy. Natrysk hydrodynamiczny charakteryzuje się dużą wydajnością
malowania, mniejszym pyleniem oraz możliwością nakładania bardziej gęstych wyrobów,
a to umożliwia nakładanie jednorazowo grubszych powłok. Natrysk hydrodynamiczny
wymaga drogich, skomplikowanych urządzeń.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
40
Natrysk elektrostatyczny
Może być stosowany do malowania materiałów będących izolatorami np. suchego
drewna, po uprzednim nałożeniu powłoki o właściwościach elektroprzewodzących. Metoda ta
jest stosowana do malowania ram okiennych drewnianych w zakładach przemysłowych
stolarki budowlanej. Natrysk elektrostatyczny jest oparty na zjawisku przyciągania się ciał
o różnych ładunkach elektrycznych.
Malowanie zanurzeniowe
Może być stosowane do fabrycznego nakładania powłok lakierowych na elementach
okien drewnianych. Metoda ta polega na zanurzaniu malowanego przedmiotu w materiale
malarskim i bardzo powolnym wynurzaniu (około 15 cm/min), umożliwiającym spłynięcie
nadmiaru materiału z powrotem do zbiornika.
Metoda zanurzeniowa charakteryzuje się dużą wydajnością, ale często występują zacieki
i nierównomierna grubość powłok.
Malowanie przez polewanie
Metoda polewania za pomocą specjalnych polewarek może być stosowana do nakładania
powłok na powierzchniach dużych, płaskich elementów drewnianych, np. skrzydeł
drzwiowych i materiałach drewnopochodnych. Malowany przedmiot przesuwa sie
na transporterze, a z góry, z dyszy polewarki wypływa lakier tworząc powłokę o żądanej
grubości. Polewarki jednogłowicowe służą do polewania lakierów jednoskładnikowych,
dwugłowicowe  do lakierów dwuskładnikowych.
Zasady obsługi maszyn i urządzeń
Do natrysku pneumatycznego stosuje się urządzenia sprężarkowe wyposażone
w pistolety natryskowe zasilane jednocześnie materiałem malarskim i sprężonym powietrzem.
Uruchomienie pistoletu polega na:
- lekkim naciśnięciu języka spustowego - otwiera się wtedy tylko zawór powietrzny
i następuje wypływ powietrza z dyszy pistoletu,
- dalszym naciskaniu języka spustowego - cofająca sie iglica otwiera dyszę wypływową
i następuje wypływ materiału malarskiego.
a) b)
Rys. 11. UrzÄ…dzenia do natrysku pneumatycznego: a) agregat WAN-C, b) pistolet natryskowy WAN-6
[10, s.125]
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
41
Zasady obsługi i prowadzenia pistoletu podczas natrysku:
- przed przystąpieniem do natrysku należy sprawdzić czystość pistoletu i sprężonego
powietrza oraz lepkość materiału malarskiego,
- język spustowy należy nacisnąć tuż przed malowaną powierzchnią, prowadzić pistolet
równomiernymi ruchami przy rozluz
nionych mięśniach ręki i skończyć natrysk nieco
za powierzchniÄ…,
- pistolet należy trzymać luz
no oraz operować płynnie językiem spustowym,
- pistolet należy prowadzić z tą samą prędkością, w stałej odległości od malowanej
powierzchni, prostopadle do malowanej powierzchni lub z niewielkim odchyleniem
od kÄ…ta prostego,
- natrysk należy prowadzić w ten sposób, aby nakładane pasmo zachodziło częściowo
na poprzednie; nie należy powtórnie natryskiwać pokrytej powierzchni (poza natryskiem
krzyżowym), gdyż otrzymuje się wtedy zbyt grubą powłokę,
- natrysk powinien być prowadzony na stanowisku zabezpieczającym pracownika przed
działaniem par rozpuszczalników i mgły rozpylonego materiału; kabiny natryskowe
powinny być wyposażone w sprawną wentylację wyciągową lub nawiewno-wyciągową.
- podczas natrysku należy stosować środki ochrony indywidualnej, jak: maski, respiratory,
okulary i rękawice ochronne,
- pomieszczenia, w których używa się do nanoszenia powłok antykorozyjnych
i przechowuje wyroby lakierowe i rozpuszczalniki, muszą być wietrzone i wentylowane;
nie wolno w tych pomieszczeniach palić papierosów, używać otwartego ognia
i iskrzących narzędzi.
Do natrysku hydrodynamicznego mogą być używane urządzenia stacjonarne
lub przewoz
ne. W tych urządzeniach wyrób lakierowy o wysokim ciśnieniu jest tłoczony
pompą do pistoletu natryskowego przez wąż ciśnieniowy. Z uwagi na wysokie ciśnienie
materiału, nie wolno trzymać pistoletu dyszą skierowaną do siebie lub innej osoby,
a wymianę dyszy należy przeprowadzać po zaryglowaniu języka spustowego pistoletu.
Pistolet hydrodynamiczny należy prowadzić ze stałą prędkością, w stałej odległości
(30÷40 cm) i pod staÅ‚ym kÄ…tem (90Ú) do malowanej powierzchni. Nie wykonuje siÄ™ natrysku
krzyżowego, lecz prowadzi pistolet w ten sposób, by poszczególne pasma zachodziły
na siebie w 10÷30%.
Rys. 18. Zestaw do natrysku hydrodynamicznego Monark [http://www.gracwawa.com.pl/]
UrzÄ…dzenia do natrysku elektrostatycznego, agregaty do malowania zanurzeniowego
i polewarki są stosowane w warunkach przemysłowych do nakładania powłok na masowo
produkowanych wyrobach drewnianych.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
42
4.8.2. Pytania sprawdzajÄ…ce
Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.
1. Jakie są metody mechanicznego nakładania powłok antykorozyjnych?
2. Jakie sÄ… rodzaje natrysku?
3. Na czym polega natrysk pneumatyczny?
4. Od czego zależy jakość powłok nakładanych natryskiem pneumatycznym?
5. W jaki sposób przygotowuje się materiał malarski do natrysku pneumatycznego?
6. Jakie sÄ… parametry natrysku pneumatycznego?
7. W jaki sposób jest rozpylany wyrób lakierowy podczas natrysku hydrodynamicznego?
8. Na czym polega malowanie zanurzeniowe?
9. Do czego służą polewarki?
10. W jaki sposób uruchamia się pistolet pneumatyczny?
11. Jakie są zasady obsługi i prowadzenia pistoletu pneumatycznego podczas natrysku?
12. W jaki sposób należy prowadzić pistolet hydrodynamiczny?
4.8.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Przygotuj do natrysku pneumatycznego lakier antykorozyjny do drewna (zgodnie
z instrukcjÄ… producenta) oraz sprawdz
lepkość wyrobu za pomocą kubka Forda nr 4.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) zorganizować stanowisko pracy,
2) zaplanować przebieg wykonania ćwiczenia  plan zapisać w zeszycie,
3) przestrzegać zasad bezpieczeństwa i higieny pracy,
4) przeczytać instrukcję producenta,
5) przygotować potrzebne materiały (odpowiedni rozcieńczalnik),
6) przygotować potrzebne narzędzia i sprzęt,
7) przygotować farbę zgodnie z instrukcją producenta,
8) sprawdzić lepkość wyrobu,
9) sporządzić w zeszycie notatkę z przeprowadzonego ćwiczenia,
10) sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia,
11) zaprezentować efekty swojej pracy,
12) dokonać samooceny pracy,
13) uporządkować stanowisko pracy.
Wyposażenie stanowiska pracy:
- farba antykorozyjna, odpowiedni rozcieńczalnik,
- narzędzia i sprzęt potrzebny do wykonania zadania.
Ćwiczenie 2
Wykonaj zabezpieczenie elementu drewnianego (przygotowanego do malowania podczas
wykonywania ćwiczenia 1, rozdział 4.3) metodą natrysku pneumatycznego, przy użyciu
lakieru antykorozyjnego do drewna.
Sposób wykonania ćwiczenia
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
43
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) zorganizować stanowisko pracy,
2) zaplanować przebieg wykonania ćwiczenia  plan zapisać w zeszycie,
3) przestrzegać zasad bezpieczeństwa i higieny pracy,
4) ocenić stan podłoża,
5) przygotować stanowisko pracy,
6) przygotować odpowiednie materiały i urządzenia,
7) przeszlifować powierzchnię drewna papierem ściernym,
8) nałożyć powłokę antykorozyjną z zachowaniem warunków technicznych,
9) ocenić poprawność wykonanej pracy i usunąć ewentualne usterki,
10) sporządzić w zeszycie notatkę z przeprowadzonego ćwiczenia,
11) sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia,
12) zaprezentować efekty swojej pracy,
13) dokonać samooceny pracy,
14) uporządkować stanowisko pracy.
Wyposażenie stanowiska pracy:
- materiały malarskie i pomocnicze (papier ścierny, klocki do papieru ściernego),
- urzÄ…dzenia do natrysku pneumatycznego,
- środki ochrony indywidualnej,
- sprzęt i materiały do sprzątania.
4.8.4. Sprawdzian postępów
Czy potrafisz: Tak Nie
1) określić metody mechanicznego nanoszenia powłok antykorozyjnych ?
2) scharakteryzować te metody?
3) przygotować lakier do malowania natryskowego?
4) posłużyć się przyrządami pomiarowymi?
5) wykonać powłokę natryskiem pneumatycznym z zachowaniem warunków
technicznych?
6) zorganizować, użytkować i zlikwidować stanowisko pracy zgodnie
z wymaganiami technologicznymi, bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony
przeciwpożarowej i ochrony środowiska?
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
44
4.9. Warunki wykonania i odbioru robót
4.9.1. Materiał nauczania
Warunki wykonania robót
Roboty impregnacyjne i odgrzybieniowe należy wykonywać zgodnie z dokumentacją
techniczną i ekspertyzami mykologiczno- budowlanymi. Stosowane materiały powinny być
dopuszczone do obrotu i stosowania w budownictwie.
- Roboty impregnacyjne należy wykonywać w temperaturze co najmniej 5ÚC.
- Do robót zewnętrznych nie należy przystępować w czasie deszczu, mgły.
- Drewno przeznaczone do impregnacji powinno być powietrzno-suche, o wilgotności
10÷20%.
- Każdą następną powłokę należy nakładać po wyschnięciu poprzedniej.
- W czasie wykonywania robót odgrzybieniowych należy zwracać uwagę na odpowiednie
przygotowanie powierzchni i jakość stosowanych preparatów, np. odpowiednie stężenie
roztworów.
- Po impregnacji należy drewno chronić przed opadami atmosferycznymi przez 24÷48
godzin.
- Materiały okładzinowe stosowane w celu zwiększenia odporności ogniowej powinny być
wykańczane materiałami trudno zapalnymi.
- Lakiery antykorozyjne należy nakÅ‚adać w temperaturze co najmniej 5ÚC przy malowaniu
pÄ™dzlem i 15ÚC  przy malowaniu natryskowym oraz wilgotnoÅ›ci wzglÄ™dnej powietrza
poniżej 75%.
- Wykonywanie prac malarskich zewnętrznych w okresie upałów i wietrznej pogody jest
niewskazane, gdyż powoduje zbyt szybkie i nierównomierne wysychanie wyrobów
lakierowych.
- Miejsce prowadzenia robót należy chronić przed zanieczyszczeniami powstającymi
w wyniku innych prac.
- Pracownicy zatrudnieni przy wykonywaniu powłok antykorozyjnych i ogniochronnych
powinni być wyposażeni w odzież ochronną i odpowiedni sprzęt ochrony indywidualnej.
Odbiór prac odgrzybieniowych
Odbiór prac odgrzybieniowo - remontowych polega na sprawdzeniu zgodności wykonania
z zakresem przewidzianym w dokumentacji technicznej i ekspertyzie mykologiczno-
budowlanej.
Odbiór prac pod względem jakości i ilości wykonanych zabiegów powinien być zgodny
z dokumentacją budowy. Należy sprawdzić:
 ilość i dokładność wykonanych zabiegów w porównaniu z zaleceniami ekspertyz,
 poprawność likwidacji usterek budowlanych, które były przyczyną wystąpienia korozji
biologicznej.
Budynek odgrzybiany może być oddany do użytkowania po wymaganym okresie
sezonowania, w czasie którym zaniknie szkodliwe działanie i zapach użytych środków.
Muszą być usunięte również wszelkie ślady korozji biologicznej oraz objawy zawilgocenia.
Wymagania techniczne przy odbiorze antykorozyjnych powłok lakierowych
Odbiór robót powinien nastąpić nie wcześniej niż po 14 dniach od wykonania powłok.
- Powłoki powinny być sprawdzane pod względem zgodności z dokumentacją
na podstawie oceny wzrokowej i za pomocą przyrządów (grubość, porowatość).
- Powłoki lakierowe powinny mieć jednolitą barwę i odcień, bez smug, śladów pędzla,
zacieków, zmarszczeń, pęcherzy i plam.
- Powłoka powinna pokrywać całkowicie podłoże, bez prześwitów widocznych gołym
okiem.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
45
- Powierzchnie powłok powinny posiadać połysk lakierowy lub w przypadku powłok
matowych  jednolitą matowość.
- Powłoki nawierzchniowe powinny wytrzymywać próby na: wycieranie, zarysowanie,
zmywanie wodą z mydłem, nasiąkliwość i przyczepność do podłoża.
4.9.2. Pytania sprawdzajÄ…ce
Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.
1. W jakich warunkach klimatycznych powinno się wykonywać roboty impregnacyjne?
2. Jaką wilgotność powinno mieć drewno przeznaczone do impregnacji?
3. Na czym polega odbiór robót odgrzybieniowych?
4. Kiedy może być oddany do użytkowania odgrzybiany budynek?
5. Po jakim czasie od wykonania antykorozyjnej powłoki lakierowej można dokonywać
odbioru robót?
6. Jakie warunki powinny spełniać powłoki lakierowe?
4.9.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Sprawdz
, czy antykorozyjne powłoki lakierowe wykonane na elementach drewnianych
w Twojej szkole lub mieszkaniu odpowiadajÄ… warunkom technicznym wykonania i odbioru
robót.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) zorganizować stanowisko pracy,
2) zaplanować przebieg wykonania ćwiczenia  plan zapisać w zeszycie,
3) przestrzegać zasad bezpieczeństwa i higieny pracy,
4) określić, jakie warunki powinny spełniać antykorozyjne powłoki lakierowe na drewnie,
5) obejrzeć dokładnie lakierowane elementy drewniane,
6) ocenić, czy powłoki ochronne zostały wykonane prawidłowo,
7) sporządzić w zeszycie notatkę z przeprowadzonego ćwiczenia,
8) sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia,
9) zaprezentować efekty swojej pracy,
10) dokonać samooceny pracy,
11) uporządkować stanowisko pracy.
Wyposażenie stanowiska pracy:
- plansza poglądowa dotycząca odbioru powłok antykorozyjnych na drewnie,
- literatura.
4.9.4. Sprawdzian postępów
Czy potrafisz: Tak Nie
1) określić warunki wykonania robót antykorozyjnych?
2) określić zasady odbioru robót odgrzybieniowych?
3) określić zasady odbioru powłok antykorozyjnych na drewnie?
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
46
4.10. Przedmiar i obmiar robót
4.10.1. Materiał nauczania
Przedmiar to obliczenie ilości robót przed ich wykonaniem, obmiar - po ich wykonaniu.
Przedmiar robót
Jest to zestawienie rodzajów i ilości robót przewidzianych do wykonania wraz z ich
szczegółowym opisem i wyliczeniami. Przedmiar wykonuje sie na podstawie dokumentacji
projektowej oraz specyfikacji technicznych wykonania i odbioru danych robót. Przy
wykonywaniu przedmiaru można korzystać z  Katalogów Nakładów Rzeczowych (KNR),
w których zawarte są opisy robót, zasady przedmiarowania, warunki techniczne wykonania
i odbioru robót oraz normy nakładów rzeczowych na jednostkę danej pracy, lub z Katalogów
Scalonych Nakładów Rzeczowych (KSNR) i Kosztorysowych Norm Nakładów Rzeczowych
(KNNR).
Do wykonywania przedmiaru robót dotyczących wykonania zabezpieczeń przed korozją
biologiczną i działaniem ognia stosuje się Katalog Nakładów Rzeczowych nr 4-01: Roboty
remontowo budowlane oraz nr 7-12: Roboty malarskie antykorozyjne i chemoodporne.
Nakłady materiałowe środków grzybobójczych podane w KNR są uśrednione dla środków
solowych lub oleistych.
Przedmiar robót wchodzi w skład dokumentacji projektowej.
Obmiar robót
Jest to tzw. obmiar z natury, czyli mierzenie ilości robót na podstawie stanu
rzeczywistego, po wykonaniu wszystkich prac. Zasady wykonania obmiaru sÄ… takie same jak
zasady przedmiarowania, a ilości wykonanych robót zapisuje się w księdze obmiarów, którą
prowadzi kierownik budowy lub wyznaczona przez niego osoba. Zapisy powinny być
dokonywane bezpośrednio po zakończeniu roboty i powinny zawierać szkice, wymiary
i wyliczenia wykonanych prac. Roboty ulegające zakryciu podczas póz
niejszych prac, jak np.
przygotowanie podłoża pod powłoki antykorozyjne, powinny być obmierzone, odebrane
i wpisane do książki obmiarów przed ich zakryciem. Szczegółowe rozliczenie środków
grzybobójczych powinno być dokonywane każdorazowo w oparciu o zalecenia ekspertyz.
Odgrzybianie i impregnacje oblicza się w metrach kwadratowych w rozwinięciu
z dokładnością do 0,1 m2.
Malowanie wyrobami antykorozyjnymi lakierowymi powierzchni gładkich obmierza się
w metrach kwadratowych według rzeczywistych wymiarów. Z obliczonej powierzchni nie
potrąca się otworów i miejsc nie malowanych o powierzchni do 0,25 m2.
Malowanie wyrobami lakierowymi stolarki przy powierzchni w świetle ościeżnic do 0,5
m2 obmierza się w sztukach. Otwory większe obmierza się w świetle ościeżnic w metrach
kwadratowych, stosując odpowiednie współczynniki podane w katalogach.
Wynagrodzenie za wykonanÄ… pracÄ™
Płace robotników w budownictwie opierają na następujących systemach płac:
- akordowym,
- godzinowym (czasowym),
- dniówkowo- zadaniowym lub dniówkowym z premią.
W systemie akordowym pracownik otrzymuje wynagrodzenie za ilość wykonanej pracy.
Mnożąc ilość metrów kwadratowych wykonanych robót przez cenę wykonania 1 m2
otrzymuje siÄ™ wynagrodzenie.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
47
System godzinowy polega na obliczaniu zarobku pracownika przez pomnożenie liczby
przepracowanych godzin przez stawkę godzinową, która zależy od zaszeregowania zgodnego
z taryfikatorem kwalifikacyjnym i ewentualnej premii.
System dniówkowy określa zarobek na podstawie liczby przepracowanych dniówek.
Aby uzyskać odpowiednią wydajność pracy, określa się minimum jednostek roboty (np. ilość
m2 pomalowanej powierzchni), które robotnik powinien wykonać w czasie zmiany roboczej
(tzw. dniówka zadaniowa) lub premiuje za osiągnięcie wymaganej ilości i jakości robót
(dniówka z premią).
4.10.2. Pytania sprawdzajÄ…ce
Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.
1. Na czym polega przedmiar robót?
2. W jaki sposób wykonuje się obmiar robót?
3. Na podstawie jakich katalogów oblicza się ilości robót?
4. W jaki sposób można obliczać wynagrodzenie za wykonaną pracę?
4.10.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Wykonaj obmiar powłoki antykorozyjnej wykonanej wcześniej na elemencie
drewnianym (ćwiczenie 2, rozdział 4.8).
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) zorganizować stanowisko pracy,
2) zaplanować przebieg wykonania ćwiczenia  plan zapisać w zeszycie,
3) przestrzegać zasad bezpieczeństwa i higieny pracy,
4) określić zasady wykonywania obmiaru,
5) wykonać szkic elementu i podać jego wymiary,
6) wykonać obmiar robót,
7) sporządzić w zeszycie notatkę z przeprowadzonego ćwiczenia,
8) sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia,
9) zaprezentować efekty swojej pracy,
10) dokonać samooceny pracy,
11) uporządkować stanowisko pracy.
Wyposażenie stanowiska pracy:
- Katalog Nakładów Rzeczowych,
- literatura.
Ćwiczenie 2
Oblicz wynagrodzenie pracownika, który wykonywał odgrzybianie i hydrofobizację
betonowych ścian piwnicy o wymiarach: długość - 350 cm, szerokość  260 cm, wysokość 
220 cm. Cena za odgrzybianie i oczyszczenie 1 m2 ściany wynosi 7,0 zł, za powleczenie 1 m2
ściany środkiem hydrofobowym  4,50 zł.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
48
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) zorganizować stanowisko pracy,
2) zaplanować przebieg wykonania ćwiczenia  plan zapisać w zeszycie,
3) przestrzegać zasad bezpieczeństwa i higieny pracy,
4) określić sposób obliczenia wynagrodzenia za pracę w systemie akordowym,
5) obliczyć powierzchnię ścian piwnicy,
6) policzyć wynagrodzenie za odgrzybienie i oczyszczenie ścian,
7) policzyć wynagrodzenie za powleczenie ścian środkiem hydrofobowym,
8) policzyć całkowite wynagrodzenie,
9) sporządzić w zeszycie notatkę z przeprowadzonego ćwiczenia,
10) sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia,
11) zaprezentować efekty swojej pracy,
12) dokonać samooceny pracy,
13) uporządkować stanowisko pracy.
Wyposażenie stanowiska pracy:
- Katalog Nakładów Rzeczowych.
Ćwiczenie 3
Określ szacunkowo ilość materiału potrzebnego do wykonania dwóch warstw powłoki
antykorozyjnej na belce drewnianej o wymiarach: długość - 220 cm, szerokość  20 cm,
wysokość  25 cm oraz sporządz
zapotrzebowanie materiałowe. 2 Zużycie impregnatu
do drewna Decor przy jednokrotnym malowaniu wynosi 8÷12 m /litr (wg informacji
producenta).
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) zorganizować stanowisko pracy,
2) zaplanować przebieg wykonania ćwiczenia  plan zapisać w zeszycie,
3) przestrzegać zasad bezpieczeństwa i higieny pracy,
4) obliczyć ilość powłoki przy dwukrotnym malowaniu,
5) policzyć potrzebną ilość farby przyjmując średnie zużycie,
6) sporządzić zapotrzebowanie materiałowe,
7) sporządzić w zeszycie notatkę z przeprowadzonego ćwiczenia,
8) sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia,
9) zaprezentować efekty swojej pracy,
10) dokonać samooceny pracy,
11) uporządkować stanowisko pracy.
Wyposażenie stanowiska pracy:
- Katalog Nakładów Rzeczowych.
4.10.4. Sprawdzian postępów
Czy potrafisz: Tak Nie
1) określić zasady wykonywania przedmiaru robót?
2) wykonać obmiar robót?
3) obliczyć wynagrodzenie za wykonywaną pracę?
4) określić szacunkowo ilość materiału do wykonania prac i sporządzić
zapotrzebowanie materiałowe?
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
49
5. SPRAWDZIAN OSI
GNI
Ć
INSTRUKCJA DLA UCZNIA
1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartÄ™ odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem pytań testowych.
4. Test zawiera 22 zadania o różnym stopniu trudności. Do każdego dołączone 4 możliwe
odpowiedzi. Tylko jedna jest prawidłowa.
5. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej
rubryce znak X. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedz
zaznaczyć kółkiem,
a następnie ponownie zakreślić odpowiedz
prawidłową.
6. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
7. Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego rozwiązanie
na póz
niej i wróć do niego, gdy zostanie Ci czas wolny.
8. Na rozwiÄ…zanie testu masz 45 minut.
Powodzenia!
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
50
ZESTAW ZADAC
TESTOWYCH
1. SiniznÄ™ drewna powodujÄ…
a) grzyby.
b) wysoka temperatura.
c) uszkodzenia mechaniczne.
d) zanieczyszczenia powietrza.
2. Drewno przeznaczone do impregnacji powinno mieć wilgotność
a) 0 %.
b) 1÷ 8 %.
c) 10 ÷ 20 %.
d) 20 ÷ 30 %.
3. Impregnacja drewna nie powinna być wykonywana w temperaturze niższej niż
a) 5Ú C.
b) 10Ú C.
c) 15Ú C.
d) 20Ú C.
4. Hydrofobizacja to
a) powlekanie ściany farbą akrylową.
b) metoda suszenia zawilgoconego muru.
c) zabezpieczenie muru środkiem grzybobójczym.
d) powlekanie specjalnymi środkami, które powodują, że ściany charakteryzują się
brakiem zwilżania.
5. Odpady drewna porażonego przez owady należy
a) spalić.
b) wyrzucić na składowisko śmieci.
c) wyrzucić do pojemników na śmieci.
d) posegregować i wyrzucić do odpowiednich pojemników.
6. Do preparatów służących do zwalczania grzybów i pleśni z murów należy
a) Izomur.
b) politura.
c) rozpuszczalnik.
d) lakier ogniochronny.
7. Konstrukcje drewniane znajdujące sie w pobliżu pieców można izolować płytami
a) gipsowymi.
b) wiórowymi.
c) pilśniowymi.
d) paz
dzierzowymi.
8. Tzw. reguła mieszania służy do określenia
a) sposobu mieszania farby.
b) ilości rozcieńczalnika dodawanego do lakieru.
c) sposobu mieszania powietrza z lakierem przy natrysku pneumatycznym.
d) stosunku, w jakim należy zmieszać dwa roztwory o różnych stężeniach, aby
otrzymać roztwór o żądanym stężeniu.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
51
9. 10 g substancji rozpuszczonej i 90 g wody zawiera roztwór o stężeniu
e) 10 %.
f) 19 %.
g) 90 %.
h) 100 %.
10. Rysunek przedstawia metodÄ™ zabezpieczania drewna przez
a) iniekcjÄ™.
b) smarowanie.
c) suchÄ… impregnacjÄ™.
d) metodę próżniowo-ciśnieniową.
Rys 3. Metoda zabezpieczania drewna [8. s.80]
11. Autoklaw to urządzenie służące do
a) wykonywania iniekcji.
b) impregnacji zanurzeniowej.
c) natrysku hydrodynamicznego.
d) nasycania drewna metodą próżniowo-ciśnieniową.
12. Przy zabezpieczaniu drewna metodÄ… Cobra stosuje siÄ™
a) Å‚awkowiec.
b) wałek malarski.
c) pistolet pneumatyczny.
d) sprzęt do wykonywania kroplówek lekarskich.
13. Rysunek przedstawia wykonywanie impregnacji metodÄ…
a) opryskiwania.
b) natrysku pneumatycznego.
c) natrysku elektrostatycznego.
d) natrysku hydrodynamicznego.
Rys 4. Metoda impregnacji [8. s.79]
14. Kubek Forda nr 4 służy do mierzenia
a) stężenia roztworu.
b) konsystencji zaprawy.
c) szybkości schnięcia powłoki.
d) lepkości wyrobu lakierowego.
15. Przy malowaniu ręcznym pędzel powinien być nachylony do powierzchni pod kątem
a) 15Ú.
b) 30Ú.
c) 45Ú.
d) 90Ú.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
52
16. Rysunek przedstawia pędzel
a) płaski.
b) Å‚awkowiec.
c) trzonkowy.
d) pierścieniowy.
Rys 5. Pędzel [10. s. 121]
17. Sprężone powietrze doprowadzone do pistoletu pneumatycznego powinno mieć ciśnienie
a) 30÷50 MPa.
b) 3,0÷5,0 MPa.
c) 0,3÷0,5 MPa.
d) 0,03÷0,05 MPa.
18. Na zjawisku przyciągania się ciał o różnych ładunkach elektrycznych opiera się
malowanie przez
a) polewanie.
b) zanurzenie.
c) natrysk elektrostatyczny.
d) natrysk hydrodynamiczny.
19. Czas moczenia drewna w kąpielach zimnych krótkotrwałych wynosi około
a) 2 dni.
b) 2 minut.
c) 2 godzin.
d) 2 tygodni.
20. Największe straty wyrobu lakierowego spowodowane tworzeniem się mgły lakierowej
występują przy malowaniu
a) pędzlem.
b) natryskiem pneumatycznym.
c) natryskiem elektrostatycznym.
d) natryskiem hydrodynamicznym.
21. Jedną puszką farby antykorozyjnej o pojemności jednego litra i wydajności 10 m2/litr przy
jednokrotnym malowaniu, można pomalować dwukrotnie powierzchnię
a) 5 m2.
b) 12 m2.
c) 15 m2.
d) 20 m2.
22. Odgrzybianie i impregnacje oblicza się w metrach kwadratowych w rozwinięciu
z dokładnością do
a) 0,01 m2.
b) 0,1 m2.
c) 1,0 m2.
d) 10 m2.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
53
KARTA ODPOWIEDZI
ImiÄ™ i nazwisko & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & ..
Wykonywanie zabezpieczeń przed korozją biologiczną i działaniem ognia
Zakreśl poprawną odpowiedz
.
Nr
Odpowiedz Punkty
zadania
1. a b c d
2. a b c d
3. a b c d
4. a b c d
5. a b c d
6. a b c d
7. a b c d
8. a b c d
9. a b c d
10. a b c d
11. a b c d
12. a b c d
13. a b c d
14. a b c d
15. a b c d
16. a b c d
17. a b c d
18. a b c d
19. a b c d
20. a b c d
21. a b c d
22. a b c d
Razem:
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
54
6. LITERATURA
1. Francuz W. M., Sokołowski R.: Bezpieczeństwo i higiena pracy w rzemiośle. WSiP,
Warszawa 1996.
2. Frankiewicz D.: Rozpoznawanie podstawowych materiałów budowlanych. KOWEZ,
Warszawa 2002.
3. Frankiewicz D., Transport, składowanie i magazynowanie materiałów budowlanych.
KOWEZ, Warszawa 2002.
4. Gąsiorowska D., Horsztyńska B.: Posługiwanie się podstawowymi pojęciami i terminami
z zakresu budownictwa. KOWEZ, Warszawa 2002.
5. Gąsiorowska D, Horsztyńska B., Posługiwanie się dokumentacją techniczną, KOWEZ,
Warszawa 2002.
6. Klemm P. Praca zbiorowa.: Budownictwo ogólne. Tom 2. Arkady, Warszawa 2005.
7. Kowalczyk Z., Zabielski J.: Kosztorysowanie i normowanie w budownictwie. WSiP,
Warszawa 2005.
8. Kozarski P.: Konserwacja domu. Fundacja Ochrony Zabytków, Warszawa 1992.
9. Mac S., Leowski J.: Bezpieczeństwo i higiena pracy. WSiP, Warszawa 1996.
10. Martinek W., Pieniążek J.: Technologia budownictwa. Cz. 5. WSiP, Warszawa 1997.
11. Panas J. Praca zbiorowa.: Poradnik majstra budowlanego. Arkady, Warszawa 2003.
12. Roj-Chodacka A. Przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony
przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska, KOWEZ, Warszawa 2002
13. Szymański E.: Materiałoznawstwo budowlane. WSiP, Warszawa 1999.
14. Ważny J., Karys J. Praca zbiorowa: Ochrona budynków przed korozją biologiczną.
Arkady, Warszawa 2001.
15. Wolski Z.: Roboty malarskie. WSiP, Warszawa 1997.
16. Katalog nakładów rzeczowych nr 4-01. Roboty remontowe budowlane.
17. Przewodnik weber 2002.
18. ABC budowania 3 (21) 2004.
19. Polskie Składy Budowlane 2 (20) 2004, 3 (21) 2004.
Normy:
PN-EN 335  1- 1996 Trwałość drewna i materiałów drewnopochodnych  Definicja klas
zagrożenia ataku biologicznego  Postanowienia ogólne.
PN-EN 335  2- 1996 Trwałość drewna i materiałów drewnopochodnych  Definicja klas
zagrożenia ataku biologicznego  Postanowienia do drewna litego.
PN-76/C- 04905  Środki ochrony drewna  Badanie przenikania przez tynki i przez powłoki
lakierowe.
PN-EN ISO 2431:1999 Farby i lakiery. Oznaczanie czasu wypływu za pomocą kubków
wypływowych.
PN-EN 927-1: 2000 Farby i lakiery  Wyroby lakierowe i systemy powłokowe na drewno
zastosowane na zewnątrz  Klasyfikacja i dobór.
PN-EN 971-1: 1999 Farby i lakiery  Terminy i definicje dotyczące wyrobów lakierowych 
Terminy ogólne.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
55
Akty prawne
Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997r. w sprawie
ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (z póz
n. zmianami, tekst jednolity Dz. U.
z 2003r. Nr 169, poz.1650).
Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 6 lutego 2003r. w sprawie bezpieczeństwa
i higieny pracy podczas wykonywania robót budowlanych (Dz. U. Nr 47, poz.401).
Ustawa z dnia 27 lipca 2001 r. o wprowadzeniu ustawy - Prawo ochrony środowiska, ustawy
o odpadach oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz. U. 2001nr 100 poz. 1085).
Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 22 kwietnia 1998 r.
w sprawie wyrobów służących do ochrony przeciwpożarowej, które mogą być wprowadzane
do obrotu i stosowania wyłącznie na podstawie certyfikatu zgodności (Dz. U. z 1998r. Nr 55,
poz. 362).
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
56