MINISTERSTWO EDUKACJI
NARODOWEJ
Wiesława Wyderka
Wykonywanie izolacji zimnochronnych rurociągów i komór
chłodniczych 713[08]. Z3.06
Poradnik dla ucznia
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji  Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2006
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
Recenzenci:
mgr inż. Halina Darecka
mgr inż. Jacek Widera
Opracowanie redakcyjne:
inż. Danuta Frankiewicz
Konsultacja:
inż. Danuta Frankiewicz
mgr inż. Teresa Sagan
Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 713[08].Z3.06
Wykonywanie izolacji zimnochronnych rurociągów i komór chłodniczych zawartego
w modułowym programie nauczania dla zawodu montera izolacji budowlanych.
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji  Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2006
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
1
 SPIS TREŚCI
1. Wprowadzenie 3
2. Wymagania wstępne 5
3. Cele kształcenia 6
4. Materiał nauczania 7
4.1. Wymiana ciepła 7
4.1.1. Materiał nauczania 7
4.1.2. Pytania sprawdzające 9
4.1.3. Ćwiczenia 10
4.1.4. Sprawdzian postępów 11
4.2. Przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz
ochrony środowiska podczas wykonywania izolacji zimnochronnych 12
4.2.1. Materiał nauczania 12
4.2.2. Pytania sprawdzające 14
4.2.3. Ćwiczenia 14
4.2.4. Sprawdzian postępów 17
4.3. Materiały i wyroby termoizolacyjne do wykonywania izolacji
zimnochronnych 18
4.3.1. Materiał nauczania 18
4.3.2. Pytania sprawdzające 25
4.3.3. Ćwiczenia 26
4.3.4. Sprawdzian postępów 28
4.4. Materiały hydroizolacyjne do wykonywania izolacji zimnochronnych 30
4.4.1. Materiał nauczania 30
4.4.2. Pytania sprawdzające 36
4.4.3. Ćwiczenia 37
4.4.4. Sprawdzian postępów 40
4.5. Narzędzia, elektronarzędzia i sprzęt do wykonywania izolacji
zimnochronnych 42
4.5.1. Materiał nauczania 42
4.5.2. Pytania sprawdzające 46
4.5.3. Ćwiczenia 47
4.5.4. Sprawdzian postępów 49
4.6. Wykonywanie izolacji zimnochronnych komór chłodniczych 50
4.6.1. Materiał nauczania 50
4.6.2. Pytania sprawdzające 54
4.6.3. Ćwiczenia 55
4.6.4. Sprawdzian postępów 59
4.7. Wykonanie izolacji zimnochronnej rurociągów, aparatów i armatury
chłodniczej 60
4.7.1. Materiał nauczania 60
4.7.2. Pytania sprawdzające 62
4.7.3. Ćwiczenia 62
4.7.4. Sprawdzian postępów 64
5. Sprawdzian osiągnięć 66
6. Literatura 72
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
2
1. WPROWADZENIE
Zdobywając kwalifikacje zawodowe w zawodzie dekarza będziesz przyswajać wiedzę
i kształtować umiejętności zawodowe, korzystając z nowoczesnego modułowego programu
nauczania.
Do nauki otrzymujesz Poradnik dla ucznia, który zawiera:
- wymagania wstępne  wykaz umiejętności, jakimi powinieneś dysponować przed
przystąpieniem do nauki w tej jednostce modułowej,
- cele kształcenia (wykaz umiejętności) jakie ukształtujesz podczas pracy z tym poradnikiem,
czyli czego nowego się nauczysz,
- materiał nauczania, czyli co powinieneś wiedzieć, aby samodzielnie wykonać ćwiczenia,
- pytania sprawdzające - zestawy pytań, które pomogą Ci sprawdzić, czy opanowałeś
podane treści i możesz już rozpocząć realizację ćwiczeń,
- ćwiczenia, które mają na celu ukształtowanie Twoich umiejętności praktycznych,
- sprawdzian postępów  zestaw pytań, na podstawie którego sam możesz sprawdzić, czy
potrafisz samodzielnie poradzić sobie z problemami, jakie rozwiązywałeś wcześniej,
- wykaz literatury, z jakiej możesz korzystać podczas nauki.
W rozdziale Pytania sprawdzające zapoznasz się z wymaganiami wynikającymi z potrzeb
zawodu dekarza. Odpowiadając na te pytania, po przyswojeniu treści z Materiału nauczania,
sprawdzisz swoje przygotowanie do realizacji Ćwiczeń, których celem jest uzupełnienie
i utrwalenie wiedzy oraz ukształtowanie umiejętności intelektualnych i praktycznych.
Po przeczytaniu każdego pytania ze Sprawdzianu postępów zaznacz w odpowiednim miejscu
TAK albo NIE  właściwą, Twoim zdaniem, odpowiedz
. Odpowiedzi NIE wskazują na luki
w Twojej wiedzy i nie w pełni opanowane umiejętności. W takich przypadkach jeszcze raz
powróć do elementów Materiału nauczania lub ponownie wykonaj ćwiczenie (względnie jego
elementy). Zastanów się, co spowodowało, że nie wszystkie odpowiedzi brzmiały TAK.
Po opanowaniu programu jednostki modułowej nauczyciel sprawdzi poziom Twoich
umiejętności i wiadomości. Otrzymasz do samodzielnego rozwiązania test pisemny oraz zadanie
praktyczne. Nauczyciel oceni oba sprawdziany i na podstawie określonych kryteriów podejmie
decyzję o tym, czy zaliczyłeś program jednostki modułowej. W każdej chwili, z wyjątkiem
testów końcowych, możesz zwrócić się o pomoc do nauczyciela, który pomoże Ci zrozumieć
tematy ćwiczeń i sprawdzi, czy dobrze wykonujesz daną czynność.
Bezpieczeństwo i higiena pracy
Podczas realizacji programu jednostki modułowej musisz przestrzegać zasad ujętych
w regulaminach, instrukcjach przeciwpożarowych, przepisach bezpieczeństwa i higieny pracy,
ochrony środowiska wynikających z charakteru wykonywanych prac. Z zasadami i przepisami
zapoznasz się w czasie nauki.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
3
713[08].Z3
Technologia wykonywania
izolacji termicznych
713[08]. Z3.01
Dobieranie materiałów,
narzędzi i sprzętu
do izolacji termicznych
713[08]. Z3.05
713[08]. Z3.06
713[08]. Z3.04
713[08]. Z3.02 Wykonywanie
Wykonywanie
Wykonywanie
Wykonywanie izolacji
izolacji
izolacji
izolacji termicznych
zimnochronnych
termicznych
termicznych kotłów, turbin
rurociągów
elementów sieci
w budynkach i pieców
i komór
i urządzeń
przemysłowych
chłodniczych
ciepłowniczych
713[08]. Z3.03
Wykonywanie
dociepleń
budynków
Schemat układu jednostek modułowych
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
4
2. WYMAGANIA WST
PNE
Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć:
- poszukiwać informacji w różnych z
ródłach,
- selekcjonować, porządkować i przechowywać informacje,
- korzystać ze środków masowego przekazu,
- posługiwać się własnościami liczb i działań oraz figur geometrycznych przy rozwiązywaniu
zadań i przeprowadzaniu ćwiczeń,
- posługiwać się kalkulatorem,
- interpretować związki wyrażone za pomocą wzorów, wykresów, schematów, tabel,
diagramów,
- stosować terminologię budowlaną,
- rozróżniać technologie wykonywania budynków,
- rozpoznawać i charakteryzować podstawowe materiały budowlane,
- odczytywać i interpretować rysunki budowlane,
- posługiwać się dokumentacją budowlaną,
- wykonywać przedmiary i obmiary robót,
- wykonywać pomiary i rysunki inwentaryzacyjne,
- organizować stanowiska składowania i magazynowania materiałów budowlanych,
- transportować materiały budowlane,
- rozróżniać i dobierać materiały termoizolacyjne,
- rozróżniać i dobierać narzędzia i sprzęt do wykonywania izolacji termoizolacyjnych,
- przestrzegać zasad bezpiecznej pracy, przewidywać i zapobiegać zagrożeniom,
- określać zasady kształtowania bezpiecznych i higienicznych warunków pracy,
- dostrzegać zagrożenia związane z wykonywaną pracą, usuwać zagrożenia dla życia
i zdrowia pracowników oraz udzielać pierwszej pomocy w wypadkach przy pracy;
zabezpieczać miejsce wypadku.
- określać wymagania bezpieczeństwa przeciwpożarowego w budownictwie,
- określać zagrożenia pożarowe i zasady ochrony przeciwpożarowej oraz reagować
w przypadku zagrożenia pożarowego zgodnie z instrukcją ochrony przeciwpożarowej,
- używać podręcznego sprzętu oraz środków gaśniczych zgodnie z zasadami ochrony
przeciwpożarowej,
- wskazywać i rozróżniać środki ochrony indywidualnej i zbiorowej oraz stosować odzież
ochronną i środki ochrony indywidualnej.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
5
3. CELE KSZTAA
CENIA
W wyniku realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć:
- zorganizować, użytkować i zlikwidować stanowisko pracy zgodnie z zasadami organizacji
pracy, wymaganiami technologicznymi, przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy,
ochrony środowiska oraz ergonomii,
- dobrać odzież ochronną i sprzęt ochrony osobistej do wykonania zadania,
- odczytać dokumentację w zakresie niezbędnym do wykonania robót,
- dobrać przyrządy pomiarowe i prawidłowo posłużyć się nimi,
- dobrać materiały izolacyjne i pomocnicze do wykonania robót,
- przetransportować i dokonać składowania materiałów na stanowisku pracy,
- dobrać narzędzia i sprzęt do wykonania izolacji zimnochronnych rurociągów i komór
chłodniczych,
- zmontować rusztowanie do wykonania robót,
- przygotować ręcznie i mechanicznie zaprawy, podkłady, masy izolacyjne do wykonania
izolacji zimnochronnych,
- przygotować otuliny do izolacji rurociągów i komór chłodniczych,
- przygotować powierzchnie rurociągów chłodniczych pod izolację,
- wykonać zabezpieczenie antykorozyjne rurociągów,
- wykonać izolację rurociągów chłodniczych różnymi materiałami izolacyjnymi,
- wykonać konstrukcję nośną izolacji,
- dokonać zabezpieczenia izolacji warstwami ochronnymi z różnych materiałów,
- wykonać malowanie powierzchni rurociągów z uwzględnieniem rodzaju płynącego
czynnika,
- wykonać izolację urządzeń chłodniczych różnymi materiałami izolacyjnymi,
- wykonać izolację elementów komór chłodniczych,
- wykonać zabezpieczenie parochronne ścian komór chłodniczych,
- wykonać powłoki ochronne izolacji komór chłodniczych,
- wykonać izolację szczelin dylatacyjnych,
- ocenić jakość wykonanej pracy i usunąć usterki,
- wykonać konserwację izolacji termicznej,
- ocenić stopień zniszczenia izolacji zimnochronnej i wykonać naprawę zniszczonych
fragmentów,
- wykonać demontaż izolacji i zagospodarować odpady,
- wykonać przedmiar i obmiar robót,
- określić szacunkowo ilość materiału do wykonania robót oraz sporządzić zapotrzebowanie
materiałowe,
- obliczyć wynagrodzenie za wykonaną pracę,
- wykonać pracę z zachowaniem warunków technicznych.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
6
4. MATERIAA
NAUCZANIA
4.1. Wymiana ciepła
4.1.1. Materiał nauczania
Właściwie dobrana i prawidłowo wykonana izolacja zimnochronna (termiczna) urządzeń
chłodniczych ma istotne znaczenie dla ich sprawnego i pewnego działania.
Niewłaściwie dobrana lub uszkodzona warstwa izolacji zimnochronnej komory chłodniczej
może spowodować złe funkcjonowanie urządzenia oraz straty energii.
Rodzaj materiału izolacyjnego i grubość warstwy izolacyjnej zależą od:
- warunków klimatycznych,
- warunków budowlanych,
- rodzaju przechowywanego i chłodzonego produktu,
- warunków ustalonych i narzuconych przez odpowiednie przepisy.
Wykonawca izolacji zimnochronnych powinien zatem posiadać wiedzę o sposobie
zabezpieczenia termicznego budynku, w którym urządzenia chłodnicze będą funkcjonować.
Powinien również posiadać informacje o zakresie stosowania materiałów izolacyjnych, ich
właściwościach technicznych oraz technologii wykonania izolacji termicznej budynku.
Aby rozpatrywać zagadnienia związane z izolacją termiczną czy zimnochronną należy
omówić kilka istotnych pojęć związanych z wymianą ciepła.
4.1.1.1. Wymiana ciepła
Ciepło przepływa zawsze z ośrodka o temperaturze wyższej do ośrodka o temperaturze
niższej. Jeśli temperatury w rozpatrywanych ośrodkach są równe, wówczas nie ma przepływu
ciepła -wymiana ciepła nie zachodzi.
Ciepło z jednego ośrodka do ośrodka drugiego może być przekazywane przez:
- przewodzenie,
- konwekcję,
- promieniowanie.
PRZEKAZYWANIE
CIEPA
A
PRZEWODZENIE KONWEKCJA PROMIENIOWANIE
Rys. 1. Sposoby przekazywania ciepła [opracowanie własne]
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
7
Wymianę ciepła w zależności od czasu, ale niezależnie od sposobu jej przekazywania dzieli
się na dwa typy:
- ustalony  niezależny od czasu,
- nieustalony  zależny od czasu.
Cechą charakterystyczna wymiany ciepła w stanie ustalonym, niezależnym od czasu jest to,
że temperatura we wszystkich punktach przestrzeni, w której wymiana następuje nie zmienia się
w czasie - jest stała. Jest ona oczywiście różna w różnych punktach, ponieważ inaczej nie
następowałaby wymiana ciepła.
Wymiana ciepła w stanie nieustalonym, charakteryzuje się zmiennością temperatury
w czasie, we wszystkich punktach przestrzeni.
4.1.1.2. Przewodzenie ciepła
Przewodzenie ciepła jest to zjawisko polegające na przenoszeniu energii cieplnej wewnątrz
ośrodka materialnego albo z jednego ośrodka materialnego do drugiego, przy ich bezpośrednim
zetknięciu się, przy czym cząstki rozpatrywanych ośrodków nie przemieszczają się i nie
zmieniają swego położenia.
Zjawisko przewodzenia ciepła występuje w ciałach stałych wtedy, gdy jedna część ciała ma
inną temperaturę niż druga oraz w nieruchomych cieczach i gazach.
Ilość przekazanego ciepła zależy, oprócz różnicy temperatur, również od stałej materiałowej
nazywanej współczynnikiem przewodzenia ciepła . Jego jednostką jest W/m�K.
Największą przewodność cieplną mają metale, a najmniejszą materiały izolacyjne takie jak
styropian, poliuretan, wełna mineralna i inne.
4.1.1.3. Konwekcja
Konwekcja czyli unoszenie ciepła polega na przekazywaniu ciepła podczas mieszania się
cieczy między obszarami o różnej temperaturze.
Zjawisko to jest charakterystyczne dla cieczy i gazów znajdujących się w przestrzeni
zamkniętej (naczyniu, zbiorniku).Występuje również przy kontakcie poruszających się
substancji ze stałą, ograniczającą ją powierzchnią na przykład ścianką zbiornika.
Rozróżnia się konwekcję:
- swobodną (naturalną),
- wymuszoną.
Konwekcja swobodna jest zjawiskiem polegającym na przenoszeniu ciepła w nurcie
strumieniu powstałego samoistnie skutkiem różnicy gęstości poruszającego się ośrodka.
Konwekcja wymuszona to ruch cząsteczek substancji wywołany w sposób sztuczny przez
takie urządzenia jak pompy czy wentylatory.
W praktyce duże znaczenie ma przypadek, kiedy wymiana ciepła następuje między ciałem
stałym a cieczą lub gazem. Mówimy wówczas o przejmowaniu ciepła.
Ilość przejmowanego ciepła zależy, oprócz różnicy temperatur, również od współczynnika
przejmowania ciepła h, którego jednostką jest W/m��K.
4.1.1.4. Przenikanie
Przenikanie ciepła przez przegrody budowlane jest zjawiskiem złożonym, polegającym na:
- konwekcji (przejmowaniu)  po jednej stronie przegrody (w obszarze 1),
- przewodzeniu przez przegrodę stałą (w obszarze 2),
- konwekcji (przejmowaniu)  po drugiej stronie przegrody (w obszarze 3).
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
8
Złożone zjawisko przenikania ciepła ilustruje poniższy rysunek.
Rys. 2. Przenikanie ciepła przez przegrodę stałą [5 s. 51]
Przejmowanie ciepła przez przegrody o dowolnej powierzchni opisuje się zależnością
Q= A�U �"t [W]
w której:
A  powierzchnia przegrody [m�],
U  współczynnik przenikania ciepła [W/m��K],
"t  różnica temperatur [K].
4.1.1.5. Promieniowanie
Promieniowaniem nazywa się wymianę ciepła polegającą na wysyłaniu energii
promieniowania cieplnego przez jedno ciało, przenoszeniu jej w postaci fal
elektromagnetycznych na drugie ciało o niższej temperaturze.
Zakres długości fal promieniowego cieplnego, które nie są widzialne dla oka ludzkiego
wynosi od 0,8 do 400 źm (mikrometra).
Energia wypromieniowana przez jedno ciało może być przez drugie ciało:
- częściowo pochłonięta i wówczas zamienia się w ciepło,
- częściowo przepuszczona,
- odbita.
Ciała o barwach ciemnych, powierzchni szorstkiej i matowej wypromieniowują dużo
energii, ale z
le ją odbijają i bardzo dobrze pochłaniają.
Ciała o barwach jasnych, powierzchni gładkiej i błyszczącej bardzo dobrze energię odbijają
natomiast słabo promieniują i z
le energię pochłaniają.
4.1.2. Pytania sprawdzające
Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczenia.
1. Od jakich czynników zależy rodzaj materiału izolacyjnego i grubość warstwy izolacyjnej?
2. W jaki sposób może być przekazywane ciepło z jednego ośrodka do ośrodka drugiego?
3. Jak dzieli się wymianę ciepła w zależności od czasu, ale niezależnie od sposobu jej
przekazywania?
4. Co jest cechą charakterystyczną wymiany ciepła w stanie ustalonym?
5. Co jest cechą charakterystyczną wymiany ciepła w stanie nieustalonym?
6. Na czym polega zjawisko przewodzenie ciepła?
7. Kiedy występuje zjawisko przewodzenie ciepła?
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
9
8. Od czego zależy ilość przekazanego ciepła?
9. Na czym polega zjawisko konwekcji?
10. Jakie się rozróżnia rodzaje konwekcji?
11. Na czym polega konwekcja swobodna?
12. Na czym polega konwekcja wymuszona?
13. Od jakich czynników zależy ilość przejmowanego ciepła?
14. Na czym polega zjawisko przenikania?
15. Na czym polega zjawisko promieniowania?
16. Co dzieje się z energia wypromieniowaną?
17. Jakie ciała z
le odbijają i bardzo dobrze pochłaniają energię?
18. Jakie ciała bardzo dobrze odbijają i z
le pochłaniają energię, ale słabo promieniują?
4.1.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Na podstawie charakterystyki zjawiska (Załącznik nr 1 do ćwiczenia) ustal:
- nazwę tego sposobu wymiany ciepła,
- jak zachowują się ciała o barwach ciemnych, powierzchni szorstkiej i matowej,
- a jak zachowują się ciała o barwach jasnych, powierzchni gładkiej i błyszczącej przy tym
sposobie wymiany ciepła.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) zaplanować przebieg wykonania zadania  ćwiczenia  plan zapisać w zeszycie,
2) przeczytać zapisy na planszy ilustrującej sposoby wymiany ciepła,
3) dokonać analizy zapisów,
4) zapoznać się z charakterystyką sposobu wymiany ciepła,
5) ustalić nazwę tego sposobu wymiany ciepła,
6) ustalić zachowanie się ciał o barwach ciemnych, powierzchni szorstkiej i matowej,
7) ustalić zachowanie się ciał o barwach jasnych, powierzchni gładkiej i błyszczącej,
8) sporządzić w zeszycie notatkę z przeprowadzonego ćwiczenia,
9) sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia,
10) zaprezentować efekty swojej pracy,
11) dokonać samooceny pracy.
Wyposażenie stanowiska pracy:
- stół uczniowski,
- plansze ilustrujące sposoby wymiany ciepła,
- charakterystyki sposobów wymiany ciepła,
- tablica o miękkim podłożu do przypinania kartek,
- zestawy kartek w różnych kolorach i o różnym kształcie,
- arkusze papieru,
- kolorowe pisaki,
- szpilki,
- literatura.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
10
Załącznik nr 1
Charakterystyka
sposobu wymiany ciepła
Ten sposób wymiany ciepła polega na wysyłaniu energii promieniowania cieplnego przez
jedno ciało i przenoszeniu jej w postaci fal elektromagnetycznych na drugie ciało o niższej
temperaturze.
Zakres długości fal cieplnych, które nie są widzialne dla oka ludzkiego przy tym sposobie
wymiany ciepła wynosi od 0,8 do 400 źm (mikrometra).
Energia przekazana tym sposobem wymiany ciepła, przez jedno ciało może być przez drugie
ciało:
 częściowo pochłonięta i wówczas zamienia się w ciepło,
 częściowo przepuszczona,
 odbita.
4.1.4. Sprawdzian postępów
Czy potrafisz:
Tak Nie
1) określić zależność rodzaju materiału izolacyjnego i grubość
warstwy izolacyjnej od różnych czynników?
2) wyjaśnić sposób przekazywania ciepło z jednego ośrodka
do ośrodka drugiego?
3) dokonać podziału wymiany ciepła w zależności od czasu,
ale niezależnie od sposobu jej przekazywania?
4) scharakteryzować wymianę ciepła w stanie ustalonym?
5) scharakteryzować wymianę ciepła w stanie nieustalonym?
6) scharakteryzować zjawisko przewodzenie ciepła?
7) wskazać, kiedy występuje zjawisko przewodzenie ciepła?
8) określić, od czego zależy ilość przekazanego ciepła?
9) scharakteryzować zjawisko konwekcji?
10) rozróżnić rodzaje konwekcji?
11) scharakteryzować zjawisko konwekcji swobodnej?
12) scharakteryzować zjawisko konwekcji wymuszonej?
13) określić, od jakich czynników zależy ilość przejmowanego ciepła?
14) scharakteryzować zjawisko przenikania?
15) scharakteryzować zjawisko promieniowania?
16) określić, co dzieje się z energia wypromieniowaną?
17) wskazać ciała z
le odbijające i bardzo dobrze pochłaniające energię?
18) wskazać ciała bardzo dobrze odbijając i z
le pochłaniające energię,
ale słabo promieniujące?
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
11
4.2. Przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony
przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska podczas
wykonywania izolacji zimnochronnych.
4.2.1. Materiał nauczania
O zagrożeniach występujących na budowie oraz przyczynach ich powstawania dowiedziałeś
się z rozdziału Przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, przeciwpożarowe oraz ochrony
środowiska podczas wykonywania izolacji termicznych, poznając zagadnienia montażu izolacji
termicznych w jednostce modułowej 713[08].Z3.02  Wykonywanie izolacji termicznych
w budynkach.
Jak pamiętasz zagrożeń i ich skutków można uniknąć, wykonując pracę zawodową
właściwie i zgodnie z przepisami, na wszystkich stanowiskach pracy i na całym placu budowy,
przez wszystkich pracowników.
Aby właściwie i bezpiecznie wykonywać obowiązki zawodowe montera izolacji
zimnochronnych, należy dobrze poznać zasady:
- zasady bezpiecznego wykonywania izolacji zimnochronnych,
- zasady bezpieczeństwa i higieny pracy,
- przepisy dotyczące zagrożenia pożarowego,
- przepisy dotyczące ochrony środowiska naturalnego,
- przepisy zagrożenia porażeniowego, a przede wszystkim te zasady i przepisy respektować,
czyli przestrzegać w każdym miejscu budowy.
4.2.1.1. Odzież robocza i obuwie ochronne
Odzież robocza ułatwia pracownikowi wykonywanie czynności zawodowych w warunkach
zagrażających zdrowiu lub życiu, chroni odzież własną pracownika przed nadmiernym zużyciem
i zniszczeniem.
W skład odzieży roboczej montera izolacji zimnochronnych wchodzą między innymi:
- spodnie,
- kurtki, marynarki, bluzy i koszule,
- kombinezony
- nakrycie głowy - czapki, berety, chustki,
- bluzy, kombinezony.
Obuwie robocze montera izolacji zimnochronnych to trzewiki i półbuty na twardej
podeszwie.
4.2.1.2. Środki ochrony indywidualnej
Do środków ochrony indywidualnej należy odzież i sprzęt ochronny zapobiegające
zagrożeniom związanym ze środowiskiem pracy, a ze stanowiskiem pracy w szczególności.
Stosowanie środków ochrony indywidualnej poprawia bezpieczeństwo pracy i zwiększa poziom
higieny osobistej.
Środki ochrony indywidualnej stosuje się:
- w warunkach pracy, gdzie nie ma możliwości zlikwidowania zagrożenia życia i zdrowia
pracowników,
- tylko w przypadku pracy w warunkach niebezpiecznych; stałe ich używanie jest uciążliwe.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
12
Zakres i konieczność stosowania środków ochrony indywidualnej uwarunkowany jest
między innymi wynikami badań okresowych na stanowiskach pracy, określających stopień
szkodliwości warunków pracy.
Przekroczenie dopuszczalnych poziomów zagrożeń powoduje konieczność stosowania
środków ochrony osobistej.
Zagrożenia i uciążliwości pracy montera izolacji zimnochronnych mogą być spowodowane
między innymi:
- występowaniem substancji toksycznych,
- występowaniem wysokiego poziomu zapylenia,
- występowaniem wysokiego natężenia hałasu,
- pracą na różnych wysokościach,
- pracą przy sztucznym oświetleniu.
Do środków ochrony indywidualnej montera izolacji zimnochronnych należą:
- kaski ochronne z tworzywa sztucznego,
- okulary ochronne, przeciwpotne,
- rękawice ochronne,
- maski przeciwpyłowe,
- nauszniki,
- nakolanniki.
Zasady użytkowania środków ochrony indywidualnej przyswoiłeś realizując program
jednostki modułowej 713[08].Z3.02  Wykonywanie izolacji termicznych w budynkach
poznając zagadnienia ujęte w rozdziale Przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy,
przeciwpożarowe oraz ochrony środowiska podczas wykonywania izolacji termicznych.
Monter izolacji zimnochronnych musi wykonywać zadania zawodowe stosując środki
ochrony indywidualnej przewidziane na określonym stanowisku pracy.
4.2.1.3. Zasady bezpieczeństwa pracy podczas prowadzeniu robót na wysokości
Za pracę na wysokości, zgodnie z aktualnymi przepisami, uważa się pracę wykonywaną na
wysokości powyżej 1 m od poziomu podłogi lub ziemi.
Pracę na wysokości mogą wykonywać tylko osoby, które :
- ukończyły 18 lat życia,
- posiadają aktualne orzeczenie lekarskie o dopuszczeniu do pracy na wysokości.
Podczas montażu elementów izolacji zimnochronnych powyżej poziomu terenu obowiązują
takie same zasady jak podczas montażu izolacji termicznych. Zasady te poznałeś w rozdziale
pod tytułem Przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, przeciwpożarowe oraz ochrony
środowiska podczas wykonywania izolacji termicznych, poznając zagadnienia montażu izolacji
termicznych w jednostce modułowej 713[08].Z3.02  Wykonywanie izolacji termicznych
w budynkach.
4.2.1.4. Bezpieczeństwo pracy na rusztowaniach
Praca montera izolacji zimnochronnych wymaga znajomości tych samych przepisów oraz
przestrzegania tych samych zasad, jakie poznałeś w rozdziale pod tytułem Przepisy
bezpieczeństwa i higieny pracy, przeciwpożarowe oraz ochrony środowiska podczas
wykonywania izolacji termicznych, ujętym w Poradniku dla ucznia opracowanym dla jednostki
modułowej 713[08].Z3.02  Wykonywanie izolacji termicznych w budynkach.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
13
4.2.1.5. Bezpieczeństwo pracy podczas użytkowania narzędzi , sprzętu i elektronarzędzi.
Wykonując montaż izolacji zimnochronnych będziesz stosował większość narzędzi, sprzętu
i elektronarzędzi, których używa się podczas montażu izolacji termicznych. Zatem będą cię
obowiązywać te samy zasady bezpiecznego ich użytkowania, które poznałeś w jednostce
modułowej 713[08].Z3.01  Wykonywanie izolacji termicznych w budynkach.
4.2.1.6. Ochrona środowiska naturalnego w warunkach budowy
Zasady ochrony powierzchni ziemi, wód powierzchniowych oraz powietrza przed
zanieczyszczeniami, które poznałeś w jednostce modułowej 713[08].Z3.02  Wykonywanie
izolacji termicznych w budynkach, obowiązują również montera izolacji zimnochronnych.
4.2.2. Pytania sprawdzające
Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.
1. Jakie zagrożenia mogą wystąpić podczas wykonywania izolacji zimnochronnych?
2. Jakie przepisy i zasady należy znać, aby uniknąć zagrożeń na budowie?
3. Co rozumiesz pod określeniem  odzież i obuwie ochronne?
4. Jakie elementy ubrania wchodzą skład odzieży roboczej?
5. Kiedy stosuje się środki ochrony indywidualnej ?
6. Jaki jest cel stosowanie środków ochrony indywidualnej?
7. W jakie środki ochrony indywidualnej powinni być wyposażeni monterzy izolacji
zimnochronnych w warunkach budowy?
4.2.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Ustal:
- zagrożenia występujące podczas wykonywania izolacji zimnochronnych rurociągów
i komór chłodniczych,
- środki ochrony indywidualnej lub zabezpieczenia chroniące człowieka przed tymi
zagrożeniami.
Wypełnij tabelę (Załącznik nr 1 do ćwiczenia), wpisując w kolumnie:
I  zagrożenia,
II  środki ochrony indywidualnej lub zabezpieczenia.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) zorganizować stanowisko pracy,
2) zaplanować przebieg wykonania ćwiczenia  plan zapisać w zeszycie,
3) ustalić zagrożenia występujące podczas wykonywania izolacji zimnochronnych rurociągów
i komór chłodniczych,
4) wskazać środki ochrony indywidualnej konieczne podczas wykonywania izolacji
zimnochronnych rurociągów i komór chłodniczych,
5) wskazać zabezpieczenia chroniące człowieka przed ustalonymi zagrożeniami,
6) wypełnić tabelę,
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
14
7) sporządzić w zeszycie notatkę z przeprowadzonego ćwiczenia,
8) sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia,
9) zaprezentować efekty swojej pracy,
10) dokonać samooceny pracy,
11) uporządkować stanowisko pracy.
Środki dydaktyczne:
- instrukcje obsługi stosowanych urządzeń, narzędzi i sprzętu,
- Załącznik nr 1 do ćwiczenia  Tabela,
- literatura.
Załącznik nr 1
Wykonywanie izolacji zimnochronnych rurociągów i komór chłodniczych
Środki ochrony
Rodzaj zagrożenia
L.p. indywidualnej lub zabezpieczenia
I II
Ćwiczenie 2
Twoim zadaniem w ćwiczeniach nr 1, 2, 3 i 4, punkt 4.6.3. będzie wykonanie izolacji
zimnochronnej przegród komory chłodniczej usytuowanej w dwukondygnacyjnym,
podpiwniczonym budynku wolno stojącym.
Przygotuj się do wykonania tego zadania pod względem bezpieczeństwa i higieny pracy,
ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) zorganizować stanowisko pracy,
2) zaplanować przebieg wykonania zadania  ćwiczenia  plan zapisać w zeszycie,
3) przygotować odzież roboczą,
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
15
4) przygotować środki ochrony indywidualnej,
5) sprawdzić stan techniczny używanych narzędzi,
6) sprawdzić, czy stosowane materiały są bezpieczne pod względem ekologicznym,
7) sprawdzić zabezpieczenia przeciwpożarowe,
8) zagospodarować odpady materiałów budowlanych i izolacyjnych,
9) sporządzić w zeszycie notatkę z przeprowadzonego ćwiczenia,
10) sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia,
11) zaprezentować efekty swojej pracy,
12) dokonać samooceny pracy,
13) uporządkować stanowisko pracy.
Wyposażenie stanowiska pracy:
- stanowisko do układania izolacji zimnochronnej komory chłodniczej,
- odzież robocza:
- spodnie,
- bluza i koszula,
- nakrycie głowy  czapka lub beret,
- obuwie robocze,
- środki ochrony indywidualnej:
- kask ochronny z tworzywa sztucznego,
- okulary ochronne,
- rękawice ochronne,
- instrukcja przeciwpożarowa,
- literatura.
Ćwiczenie 3
Twoim zadaniem w ćwiczeniach nr 1 i 2, punkt 4.7.3. będzie wykonanie izolacji
zimnochronnej rurociągu i armatury.
Przygotuj się do wykonania tego zadania pod względem bezpieczeństwa i higieny pracy,
ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) zorganizować stanowisko pracy zgodnie,
2) zaplanować przebieg wykonania zadania  ćwiczenia  plan zapisać w zeszycie,
3) przygotować odzież roboczą,
4) przygotować środki ochrony indywidualnej,
5) sprawdzić stan techniczny używanych narzędzi,
6) sprawdzić, czy stosowane materiały są bezpieczne pod względem ekologicznym,
7) sprawdzić zabezpieczenia przeciwpożarowe,
8) zagospodarować odpady materiałów budowlanych i termoizolacyjnych,
9) sporządzić w zeszycie notatkę z przeprowadzonego ćwiczenia,
10) sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia,
11) zaprezentować efekty swojej pracy,
12) dokonać samooceny pracy,
13) uporządkować stanowisko pracy.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
16
Wyposażenie stanowiska pracy:
- stanowisko do układania izolacji zimnochronnej rurociągów,
- odzież robocza:
- spodnie,
- bluza i koszula,
- nakrycie głowy  czapka lub beret,
- obuwie robocze,
- środki ochrony indywidualnej:
- kask ochronny z tworzywa sztucznego,
- okulary ochronne,
- rękawice ochronne,
- instrukcja przeciwpożarowa,
- literatura.
4.2.4. Sprawdzian postępów
Czy potrafisz:
Tak Nie
1) wskazać zagrożenia występujące na budowie podczas wykonywania
2) izolacji zimnochronnych rurociągów i komór chłodniczych?
3) określić przepisy i zasady jakie należy przestrzegać, aby uniknąć
4) zagrożeń na budowie?
5) zdefiniować pojęcie odzieży roboczej?
6) wskazać elementy ubrania wchodzące w skład odzieży roboczej?
7) określić warunki stosowania środków ochrony indywidualnej ?
8) wskazać środki ochrony indywidualnej montera izolacji
zimnochronnych?
9) dobrać środki ochrony indywidualnej?
10) zorganizować stanowisko bezpiecznej pracy?
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
17
4.3. Materiały i wyroby termoizolacyjne do wykonywania izolacji
zimnochronnych
4.3.1. Materiał nauczania
Właściwości i wymagania materiałów termoizolacyjnych
Zadaniem materiałów termoizolacyjnych jest przede wszystkim ograniczanie oraz osłabianie
przepływu ciepła z ośrodka cieplejszego do ośrodka zimniejszego.
Najważniejszymi właściwościami technicznymi, jakimi powinny charakteryzować się
materiały termoizolacyjne stosowane do wykonywania izolacji zimnochronnych są:
- bardzo niska przewodność cieplna,
- niska zdolność pochłaniania wilgoci i dyfuzji pary wodnej,
- niewielka gęstość pozorna,
- duża wytrzymałość na ściskanie,
- odporność na działanie czynników biologicznych - gnicie i pleśnienie,
- bezwonność,
- stabilność chemiczna,
- trwałość kształtu,
- odporność na wahania temperatury,
- niska palność,
- łatwość obróbki mechanicznej.
Miarą zdolności izolacyjnej materiału jest współczynnik przewodzenia ciepła  wyrażany
W/m�K. Im mniejsza jest jego wartość, tym przez warstwę tego materiału przenika mniej ciepła.
Najlepszym izolatorem jest próżnia. Bardzo dobre właściwości izolacyjne, czyli małą
przewodność cieplną wykazują również gazy znajdujące się w stanie spoczynku. Te właściwość
gazów wykorzystuje się w produkcji nowoczesnych materiałów izolacyjnych, które w swej
strukturze zawierają zamknięte komórki wypełnione głównie powietrzem.
Ponieważ woda przewodzi ciepło 10 do 15 razy lepiej niż powietrze, dlatego wskazane jest
aby materiały stosowane do wykonywania izolacji zimnochronnych były odporne na wilgoć.
Zawilgocony materiał izolacyjny nie tylko traci swoje właściwości izolacyjne, ale może też
zmieniać swoje właściwości fizyczne.
Niewielka gęstość pozorna materiałów izolacyjnych ma korzystny wpływ na ciężar
konstrukcji, a szczególnego znaczenia nabiera w przypadku środków transportu chłodniczego.
Wysoka wytrzymałość na ściskanie jest ważna przede wszystkim ze względu na stosowanie
materiałów izolacyjnych w konstrukcjach podłogowych, które muszą przenosić obciążenia
pokrywających je warstw betonu oraz takie ciężary użytkowe jak maszyny i urządzenia,
umeblowanie, składowane towary, obsługujących ludzi.
Materiały stosowane do izolacji zimnochronnych powinny być odporne na działanie
czynników biologicznych, nie powinny ulegać gniciu i pleśnieniu nawet pod wpływem wilgoci,
ponieważ obniżyłoby to ich zdolności izolacyjne i wytrzymałościowe. Nie powinny też
przyciągać robactwa i gryzoni oraz być ich siedliskiem.
Bezwonność zimnochronnych materiałów izolacyjnych jest istotna ze względu na
bezwzględne utrzymanie smaku i zapachu przechowywanych w komorach chłodniczych
produktów zwłaszcza spożywczych. Dlatego w konstrukcjach komór chłodniczych nie można
stosować materiałów wydzielających zapachy, które przechodząc do wnętrza komór
chłodniczych nadawałyby przechowywanym towarom nieprzyjemną woń lub powodowałyby
zmianę zapachu tych towarów.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
18
Materiały izolacyjne nie powinny przejmować zapachów od przechowywanych produktów,
nie powinny też wydalać żadnych gazów szkodliwych dla otoczenia.
Materiały stosowane do izolacji zimnochronnych powinny zachować trwały i niezmienny
kształt w zakresie temperatur od  70�C do +70�C. Nie powinny tez ulegać pęcznieniu pod
wpływem wilgoci.
Materiały izolacyjne ze względu na ich umieszczanie najczęściej między murami lub
wewnątrz elementów warstwowych chronionych blachą osłonową powinny być niepalne albo
wykazywać wysoki punkt zapłonu. Zapłon powstały w warstwie izolacyjnej praktycznie jest
niemożliwy do ugaszenia bez zniszczenia konstrukcji obiektu.
Materiały izolacyjne powinny łatwo poddawać się obróbce mechaniczne polegającej na
cięciu, piłowaniu czy wierceniu, a także spienianiu.
4.3.1.2. Podział materiałów izolacyjnych
MATERIAA
Y
TERMOIZOLACYJNE
ORGANICZNE MINERALNE Z TWORZYW
SZTUCZNYCH
Rys. 3. Podział materiałów izolacyjnych w zależności od ich pochodzenia [opracowanie własne]
Materiały pochodzenia mineralnego stosowane do wykonywania izolacji zimnochronnych to:
- wyroby z włókna szklanego,
- wyroby ze szkła piankowego,
- izolacyjne betony komórkowe  gazobetony, pianobetony.
Materiały z tworzyw sztucznych używane do wykonywania izolacji zimnochronnych to
wyroby:
- z pianki polistyrenowej  styropian, styropor,
- z pianki poliuretanowej,
- z pianki mocznikowo-formaldehydowej  piatherm.
Materiały i wyroby izolacyjne pochodzenia organicznego
Płyty i kształtki z korka naturalnego
Płyty korkowe produkowane są z kory dębu śródziemnomorskiego.
W izolacjach zimnochronnych stosuje się korek:
- korek impregnowany,
- korek ekspadowany,
- kit korkowy.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
19
Korek impregnowany otrzymuje się z posortowanej i rozdrobnionej w młynach kory
dębowej.
Korę po dodaniu środków wiążących w postaci żywicy lub kleju prasuje w temperaturze od
200 do 250�C i pod ciśnieniem 7 Mpa na bloki, które następnie tnie się na płyty, płytki oraz
kształtki.
Wyroby korkowe charakteryzuje:
- gęstość pozorna - od 190 do 250 kg/mł,
- współczynnik przewodzenia ciepła  = 0,03 do 0,07 W/(m� K).
Płyty z korka impregnowanego, charakteryzujące się wysoką wytrzymałością na ściskanie
stosuje się do izolowania podłóg w komorach chłodniczych.
Korek ekspadowany otrzymuje się w wyniku prasowania ziaren korka w temperaturze od
300 do 400�C, bez dostępu powietrza. Podczas procesu prasowania z korka wydzielają się
związki żywiczne, sklejające cząstki ze sobą.
Korek ekspandowany charakteryzuje się:
- niskim stopniem higroskopijności,
- bezwonnością,
- trudnopalnością ,
- dobrą odpornością na działanie czynników biologicznych  pleśń, grzyby.
Z obu gatunków izolacji korkowej są wykonywane:
- płyty, stosowane do izolowania ścian budynków,
- kształtki przeznaczone do izolowania rur.
Kit korkowy, który otrzymuje się w wyniku zmieszania mączki korkowej z twardym pakiem
stosuje się do:
- sklejania płyt korkowych ze sobą,
- przyklejania płyt korkowych do podłoża,
- wypełniania szczelin (fug) między płytami.
Materiały i wyroby izolacyjne pochodzenia mineralnego
Włókna szklane
W wyniku związania warstwy włókien szklanych lepiszczem z żywic syntetycznych
i pokrycie otrzymanego produktu arkuszami papieru wodoodpornego lub welonem szklanym
otrzymuje się filce i płyty.
Wyroby z włókien szklanych (filce, pyty} charakteryzują się niską przewodnością cieplną,
gdy są suche i w swej strukturze zawierają dużą ilość powietrza uwięzionego i utrzymywanego
w bezruchu między cieniutkimi włókienkami szkła. Ilość powietrza w warstwie izolacyjnej może
stanowić nawet do 95% masy wyrobu izolacyjnego.
Współczynnik przewodzenia ciepła dla wyrobów z włókien szklanych  = 0,033 � 0,05
W/m�K.
Gęstość pozorna wynosi dla:
- filców - od 30 do 40 kg/mł,
- płyt - od 70 do 100 kg/mł.
Ze względu na niską wytrzymałość wyrobów z włókien szklanych nie stosuje się do
izolowania ścian.
Wyroby z włókien szklanych stosuje się przede wszystkim do izolowania rurociągów.
Wadą tych wyrobów jest kruchość włókien, powodujących powstawanie pyłu szkodliwego
dla dróg oddechowych i skóry zwłaszcza w bezpośrednim zetknięciu.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
20
Wyroby ze szkła piankowego białego  płyty
Szkło piankowe białe otrzymuje się z roztopionej spienionej masy szklanej z domieszkami
gazotwórczymi.
Termoizolacyjne właściwości szkła piankowego białego to:
- gęstość pozorna - 300 kg/mł ,
- współczynnik przewodzenia ciepła  = 0,12 W/(m �K).
Szkło piankowe białe jest:
- mało nasiąkliwe,
- bezwonne,
- niepalne,
- odporne na zagrzybienie,
- łatwe w obróbce.
Ze szkła piankowego białego produkuje się płyty o wymiarach 50 x 25 cm, 25 x 25 cm 25 x 12,5
cm o grubościach: 3, 5, 6, 7, 8 i 12 cm.
Wyroby ze szkła piankowego czarnego  płyty
Czarne szkło piankowe  Vitropian powstaje w wyniku stopienia stłuczki szklanej
z dodatkiem środków porotwórczych (sadza) w temperaturze około 800 �C.
Jest bardzo dobrym materiałem izolacyjnym dzięki zamkniętej strukturze porów.
Termoizolacyjne właściwości szkła piankowego czarnego to:
- gęstość pozorna - 180 kg/mł ,
- współczynnik przewodzenia ciepła  = 0,07 W/(m �K).
- Ze szkła piankowego czarnego produkuje się płyty Vitropian o wymiarach:
- 50 x 50 cm,
- 50 x 25 cm,
- 25 x 25 cm,
i grubościach: 6, 7, 8, 9, 10 i 12 cm.
Płyty Vitropian muszą być układane na lepiku asfaltowym bez wypełniaczy stosowanym na
gorąco.
Płyt Vitropian nie wolno układać na zaprawie cementowej.
Płyty Vitropian, ze względu na ich duża wytrzymałość na ściskanie stosuje się do izolowania
podłóg.
Materiały i wyroby izolacyjne z tworzyw sztucznych
Styropian
Styropian otrzymuje się w wyniku spieniania granulek polistyrenu, zawierających dodatek
poroforu. Proces spieniania odbywa się w stalowych formach, w autoklawach w temperaturze
wynoszącej około 115�C.
Płyty styropianowe uzyskuje się przez cięcie bloków drutem oporowym ogrzewanym
prądem elektrycznym.
Styropian produkowany jest jako:
- palny,
- samogasnący.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
21
Cechami charakterystycznymi styropianu są:
- wysoka wytrzymałość na ściskanie  od 100 do 200 kPa,
- niska higroskopijność,
- elastyczność,
- bezwonność,
- neutralność chemiczna,
- odporność na działanie czynników biologicznych.
Niestety jest łatwo kruszony przez gryzonie.
Współczynnik przewodzenia ciepła dla styropianu  = 0,03 � 0,05 W/(m�K).
Gęstość pozorna styropianu waha się od 12 do 38 kg/mł i jest zależna od stopnia jego
utwardzenia.
Płyty ze styropianu produkowane są o wymiarach 100 x 50 cm lub 100 x 150 cm. Grubości
płyt wynoszą: 20, 30, 40, 50, 60, 70, 80, 100, 120, 140, 150, 160, 200 mm.
Płyty styropianowe produkuje się w postaci czystej lub z okleiną na przykład papą asfaltową
podkładową.
Obrzeża płyt styropianowych mogą być:
- gładkie,
- frezowane na zakładkę,
- frezowane na wpust i pióro.
Wyroby ze styropianu można stosować w temperaturach od  45�C do + 80�C.
Pianka poliuretanowa
Pianka poliuretanowa powstaje w wyniku spieniania żywicy poliestrowej przy udziale
środków spieniających.
W zależności od rodzaju i ilości zastosowanych surowców uzyskuje się spienione
tworzywo:
- miękkie  tak zwane gąbki poliuretanowe,
- twarde - przy małej gęstości nazywane pianką poliuretanową.
Pianka poliuretanowa (PUR), o strukturze zamkniętych komórek charakteryzuje się:
- gęstością pozorną wynoszącą od 32 do 47 kg/mł,
- współczynnikiem przewodzenia ciepła  = 0,018 do 0,03 W/(m�K),
- bardzo dobrą przyczepnością do innych materiałów,
- sztywnością,
- wysoką wytrzymałością na ściskanie,
- trwałością kształtu w przedziale temperatur od  100 do + 120�C,
- bezwonnością,
- odpornością na działanie czynników biologicznych  pleśnie, grzyby, gnicie.
Pianka poliuretanowa znajduje bardzo szerokie zastosowanie jako materiał termoizolacyjny.
Z pianki poliuretanowej miękkiej wytwarza się wyroby w formie taśm i otulin o określonych
długościach i średnicach, które stosuje się przede wszystkim do izolowania rurociągów.
Ze spienionego poliuretanu wytwarza się również kształtki i płyty pokryte różnymi
materiałami, miedzy innymi: papierem niepalnym, papą, blachą, płyta wiórową,
umożliwiającymi ich zastosowanie zarówno wewnątrz jak i na zewnątrz pomieszczeń.
Z pianki poliuretanowej wytwarza się samonośne panele warstwowe o długości kilku
metrów, przeznaczone do budowy chłodni i komór chłodniczych.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
22
Postać w jakiej występuje pianka, pozwala na wykorzystanie jej do wykonywania izolacji na
miejscu budowy, wykonując izolacje w miejscach trudno dostępnych, bez mostków cieplnych.
Piatherm (iporka)
Piatherm zwany iporką, jest pianką mocznikowo  formaldehydową o białej barwie.
Cechami charakterystycznymi pianki piatherm są:
- niska przewodność cieplna,
- niewielka gęstość pozorna,
- łatwa obrabialność,
- niska wytrzymałość na ściskanie, wynosząca około 10 kPa,
- duża higroskopijność,
- nietrwałość kształtu.
Ze względu na wyżej wymienione cechy znaczenie tego produktu, jako materiału
termoizolacyjnego zmalało.
Piatherm charakteryzuje się:
- gęstością pozorną wynoszącą od 32 do 47 kg/mł,
- współczynnikiem przewodzenia ciepła  = 0,035 do 0,048 W/(m�K),
Polietylen spieniony
Polietylen spieniony jest wysokiej klasy izolacją dostępną w postaci:
- płyt o wymiarach 200 x 50 cm,
- otulin izolacyjnych o długości 200 cm i grubości 6, 10, 13, 15, 20, 25, 30 i 38 mm.
Otuliny przeznaczone do izolowania przewodów chowanych w przegrodach budowlanych
posiadają dodatkową zewnętrzną warstwę ochronną, zabezpieczającą przewody przed
działaniem wilgoci, agresywnych materiałów budowlanych i uszkodzeniami mechanicznymi.
Polietylen spieniony charakteryzuje się:
- współczynnikiem przewodzenia ciepła  = 0,026 do 0,044 W/(m�K).
Superizolacja
Jest specjalnym rodzajem izolacji próżniowej składającej się z zestawu ekranów wykonanych
z folii aluminiowej lub z metalizowanych folii z tworzyw sztucznych. Liczba ekranów sięga
kilkudziesięciu na grubości 1 cm izolacji. Ciśnienia wewnątrz objętości izolacji są niższe niż 13
10 (do potęgi  7)
Superizolacja stosowana jest do izolowania:
- cystern z takimi cieczami jak ciekły wodór czy ciekły hel,
- małych zbiorników z tymi cieczami.
Współczynnikiem przewodzenia ciepła  dla superizolacji wynosi od 5 � 10 (do potęgi  5)
do 35 � 10 (do potęgi  5) W/(m�K).
Płyty warstwowe
Termoizolacyjne płyty warstwowe składają się:
- z rdzenia o właściwościach termoizolacyjnych,
- dwóch okładzin zewnętrznych.
- Rdzeń płyt warstwowych może być:
- poliuretanowy (spieniany HCFC141b lub pentanem),
- styropianowy.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
23
Okładziny warstwowych płyt izolacyjnych wykonuje się z blach stalowych o grubości od 0,5
do 0,55 mm, obustronnie ocynkowanych (275g/m�) i pokrytych lakierem poliestrowym.
Okładziny płyt warstwowych przeznaczone do budowy chłodni, w celu utrzymaniu i kontroli
czystości, są produkowane jako gładkie lub płytko profilowane w kolorze białym.
Obliczeniowe wartości współczynnika przenikania ciepła, zależne od:
- rodzaju rdzenia pyty,
- grubości płyty
przedstawia poniższa tabela.
Tabela 1. Współczynnik przenikania ciepła U W/(m��K)
Grubość płyty Płyta z rdzeniem
mm
styropianowym poliuretanowym
80 --- 0,25
100 0,39 0,20
150 0,27 0,13
180 --- 0,11
200 0,20 ---
250 0,16 ---
Właściwości termoizolacyjne płyt warstwowych ocenia się również na podstawie
współczynnika infiltracji powietrza, charakteryzującego szczelność styków i połączeń.
Dopuszczalna, określana przez normę wartość tego współczynnika wynosi 0,05.
System łączenia elementów płyt warstwowych powinien gwarantować całkowitą szczelność
połączeń w czasie eksploatacji urządzeń, w zmieniających się warunkach wewnętrznych
i zewnętrznych.
Wyżej wymieniony warunek spełniają łatwe w montażu płyty nowej generacji ze złączkami
na wpust i pióro.
Rys.4. Chłodnicza płyta warstwowa
1 - płyta warstwowa, 2 - uszczelka poliuretanowa impregnowana, samoprzylepna,
3 - masa uszczelniająca. [9 s. 274]
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
24
4.3.2. Pytania sprawdzające
Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.
1. Jakie zadanie w spełnia materiał izolacyjny?
2. Jakie zadanie spełnia izolacja termiczna?
3. Jakimi właściwościami powinny charakteryzować się materiały termoizolacyjne do
wykonywania izolacji zimnochronnych?
4. Jaki ośrodek jest najlepszym izolatorem?
5. Dlaczego materiały izolacyjne powinny być odporne na wilgoć?
6. Dlaczego materiały izolacyjne powinny charakteryzować się niską gęstością?
7. Dlaczego materiały izolacyjne powinny być wytrzymałe na ściskanie?
8. Dlaczego materiały izolacyjne powinny być odporne na działanie czynników biologicznych?
9. Dlaczego materiały izolacyjne powinny być bezwonne?
10. Dlaczego materiały izolacyjne powinny być stabilne chemicznie?
11. Dlaczego materiały izolacyjne powinny zachować trwały i niezmienny kształt ?
12. Dlaczego materiały izolacyjne powinny być niepalne lub trudnopalne?
13. Dlaczego materiały izolacyjne powinny łatwo poddawać się obróbce mechanicznej?
14. Jakie wyroby z korka stosuje się do wykonywania izolacji zimnochronnych?
15. Do izolacji jakich elementów stosuje się płyty z korka impregnowanego?
16. W jaki sposób otrzymuje się korek ekspandowany?
17. Jakimi cechami charakteryzuje się korek ekspandowany?
18. Do czego stosuje się kit korkowy?
19. Jaki jest podział materiałów termoizolacyjnych w zależności od pochodzenia?
20. Jakie materiały stosowane do izolacji zimnochronnych zalicza się do materiałów
pochodzenia mineralnego?
21. Jakimi cechami charakteryzują się wyroby z włókien szklanych?
22. Jakie elementy izoluje się wyrobami z włókien szklanych?
23. Jaką wadę wykazują wyroby z włókien szklanych?
24. W jaki sposób otrzymuje się szkło piankowe białe?
25. Jakimi cechami charakteryzuje się szkło piankowe białe?
26. W jaki sposób otrzymuje się szkło piankowe czarne?
27. Jakimi cechami charakteryzuje się szkło piankowe  Vitropian?
28. Jakie elementy izoluje się płytami Vitropian?
29. Jakie materiały stosowane do izolacji zimnochronnych zalicza się do materiałów
pochodzenia organicznego?
30. Jakie materiały stosowane do izolacji zimnochronnych zalicza się do materiałów z tworzyw
sztucznych?
31. W jaki sposób otrzymuje się styropian?
32. Jakimi cechami charakteryzuje się styropian?
33. Jakie mogą być obrzeża płyt styropianowych?
34. W jakich warunkach temperaturowych może być stosowany styropian?
35. W jaki sposób otrzymuje się piankę poliuretanową?
36. Jakimi cechami charakteryzuje się pianka poliuretanowa?
37. W jakich warunkach temperaturowych może być stosowana pianka poliuretanowa?
38. Jakie elementy izolacyjne wytwarza się ze spienionego poliuretanu?
39. Czym jest pianka piatherm?
40. Jakimi cechami charakteryzuje się pianka piatherm?
41. W jakiej postaci jest dostępny polietylen spieniony?
42. Przed jakimi czynnikami chronią przewody instalacyjne otuliny z polietylenu spienionego?
43. Z jakich elementów składa się płyta warstwowa?
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
25
44. Z jakich tworzyw może być wykonany rdzeń płyty warstwowej?
45. Z jakiego metalu wykonane są okładziny płyty warstwowej?
46. Jakie są powierzchnie okładzin płyty warstwowej?
47. Od jakich czynników zależy wartość współczynnika przenikania ciepła płyty warstwowej?
48. Jaki jest najczęściej stosowany system łączenia płyt warstwowych?
4.3.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Na podstawie opisu zawierającego charakterystykę techniczną materiału termoizolacyjnego
(Załącznik nr 1 do ćwiczenia), ustal:
- nazwę części drzewa dębowego z którego pochodzi surowiec,
- nazwę tego wyrobu materiału termoizolacyjnego,
- zastosowanie wyrobu impregnowanego
- cechy techniczne wyrobu ekspandowanego,
- zastosowanie wyrobu w postaci kitu.
Wskaż:
- próbki tego materiału, wybierając spośród różnych materiałów termoizolacyjnych.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) zorganizować stanowisko pracy,
2) zaplanować przebieg wykonania zadania  ćwiczenia  plan zapisać w zeszycie,
3) przestrzegać zasad bezpieczeństwa i higieny pracy,
4) przeczytać opis zawierający charakterystykę techniczną zadanego materiału izolacyjnego,
5) określić nazwę części drzewa dębowego z którego pochodzi surowiec,
6) określić nazwę tego wyrobu materiału termoizolacyjnego,
7) wskazać zastosowanie wyrobu impregnowanego,
8) wskazać cechy techniczne wyrobu ekspandowanego,
9) wskazać zastosowanie wyrobu w postaci kitu,
10) wybrać próbki ilustrujące opisany materiał izolacyjny,
11) sporządzić w zeszycie notatkę z przeprowadzonego ćwiczenia,
12) sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia,
13) zaprezentować efekty swojej pracy,
14) dokonać samooceny pracy,
15) uporządkować stanowisko pracy.
Wyposażenie stanowiska pracy:
- stół warsztatowy,
- charakterystyki techniczne materiałów termoizolacyjnych,
- próbki materiałów termoizolacyjnych stosowanych w izolacjach zimnochronnych między
innymi:
- płyt z korka impregnowanego,
- płyt z korka ekspandowanego,
- płyt ze styropianu,
- płyt z włókna szklanego,
- kitu korkowego,
- pianki poliuretanowej,
- polietylenu spienionego,
- literatura.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
26
Załącznik nr 1
Charakterystyka techniczna wyrobu termoizolacyjnego
Surowiec do otrzymywania tego wyrobu pochodzi z dębu śródziemnomorskiego.
W izolacjach zimnochronnych stosuje się ten wyrób:
- jako impregnowany,
- jako ekspandowany,
- w postaci kitu.
Wyrób impregnowany otrzymuje się z posortowanej i rozdrobnionej w młynach części
drzewa dębowego. Części te po dodaniu środków wiążących w postaci żywicy lub kleju
prasuje w temperaturze od 200 do 250�C i pod ciśnieniem 7 Mpa
Wyroby charakteryzuje:
- gęstość pozorna - od 190 do 250 kg/mł,
- współczynnik przewodzenia ciepła  = 0,03 do 0,07 W/(m� K).
Płyty tego wyrobu impregnowanego, charakteryzujące się wysoką wytrzymałością na
ściskanie.
Wyrób ekspandowany otrzymuje się w wyniku prasowania ziaren części drzewa dębowego
w temperaturze 300 do 400�C bez dostępu powietrza. Podczas prasowania z tych części
wydzielają się związki żywiczne sklejające cząstki ze sobą.
Ćwiczenie 2
Na podstawie opisu zawierającego charakterystykę techniczną materiału termoizolacyjnego,
(Załącznik nr 1 do ćwiczenia), ustal:
- nazwę materiału termoizolacyjnego,
- wartość współczynnika przewodzenia ciepła  dla tego materiału,
- postaci w jakich jest wytwarzany,
- zakres stosowania.
Wskaż:
- próbki tego materiału, wybierając spośród różnych materiałów termoizolacyjnych.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) zorganizować stanowisko pracy,
2) zaplanować przebieg wykonania zadania  ćwiczenia  plan zapisać w zeszycie,
3) przestrzegać zasad bezpieczeństwa i higieny pracy,
4) przeczytać opis zawierający charakterystykę techniczną zadanego materiału izolacyjnego,
5) określić nazwę materiału izolacyjnego,
6) wybrać próbki ilustrujące opisany materiał izolacyjny,
7) ustalić wartość współczynnika przewodzenia ciepła  dla tego materiału,
8) ustalić postać pod jaką wytwarzane są elementy tego materiału izolacyjnego,
9) ustalić jego zastosowanie,
10) sporządzić w zeszycie notatkę z przeprowadzonego ćwiczenia,
11) sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia,
12) zaprezentować efekty swojej pracy,
13) dokonać samooceny pracy,
14) uporządkować stanowisko pracy.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
27
Wyposażenie stanowiska pracy:
- stół warsztatowy,
- charakterystyki techniczne materiałów termoizolacyjnych,
- próbki materiałów termoizolacyjnych stosowanych w izolacjach zimnochronnych między
innymi:
- płyt z korka impregnowanego,
- płyt z korka ekspandowanego,
- płyt ze styropianu,
- płyt z włókna szklanego,
- kitu korkowego,
- pianki poliuretanowej,
- polietylenu spienionego.
- literatura.
Załącznik nr 1
Charakterystyka techniczna materiału termoizolacyjnego
Ten materiał termoizolacyjny powstaje w wyniku spieniania żywicy poliestrowej przy
udziale środków spieniających.
W zależności od rodzaju i ilości zastosowanych surowców uzyskuje się spienione
tworzywo:
- miękkie  tak zwane gąbki,
- twarde  przy niskiej gęstości nazywane pianką.
Ten materiał termoizolacyjny o strukturze zamkniętych komórek charakteryzuje się:
- bardzo dobrą przyczepnością do innych materiałów,
- sztywnością,
- wysoką wytrzymałością na ściskanie,
- trwałością kształtu w przedziale temperatur od  100 do + 120�C,
- bezwonnością,
- odpornością na działanie czynników biologicznych  pleśnie, grzyby, gnicie.
4.3.4. Sprawdzian postępów
Czy potrafisz:
Tak Nie
1) określić, jakie zadanie spełnia materiał izolacyjny?
2) scharakteryzować materiały stosowane do izolacji zimnochronnych?
3) określić, jakie zadanie spełnia izolacja termiczna?
4) określić, jaki ośrodek jest najlepszym izolatorem?
5) uzasadnić, dlaczego materiały izolacyjne powinny być odporne
na wilgoć?
6) uzasadnić, dlaczego materiały izolacyjne powinny charakteryzować
się niską gęstością?
7) uzasadnić, dlaczego materiały izolacyjne powinny być wytrzymałe
na ściskanie?
8) uzasadnić, dlaczego materiały izolacyjne powinny być odporne
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
28
na działanie czynników biologicznych?
9) uzasadnić, dlaczego materiały izolacyjne powinny być bezwonne?
10) uzasadnić, dlaczego materiały izolacyjne powinny być stabilne
chemicznie?
11) uzasadnić, dlaczego materiały izolacyjne powinny zachować trwały
i niezmienny kształt ?
12) uzasadnić, dlaczego materiały izolacyjne powinny być niepalne
lub trudnopalne?
13) uzasadnić, dlaczego materiały izolacyjne powinny łatwo poddawać się
obróbce mechanicznej?
14) scharakteryzować materiały pochodzenia organicznego stosowane
do izolacji zimnochronnych?
15) wskazać, jakie wyroby z korka stosuje się do wykonywania izolacji
zimnochronnych?
16) wskazać elementy izolowane płytami z korka impregnowanego?
17) scharakteryzować korek ekspandowany?
18) określić zastosowanie kitu korkowego?
19) scharakteryzować materiały pochodzenia mineralnego stosowane
do izolacji zimnochronnych?
20) wskazać materiały z tworzyw sztucznych stosowane
do izolacji zimnochronnych?
21) wskazać materiały termoizolacyjne pochodzenia mineralnego?
22) scharakteryzować wyroby z włókien szklanych?
23) wskazać, jakie elementy izoluje się wyrobami z włókien szklanych?
24) wskazać wadę wyrobów z włókien szklanych?
25) scharakteryzować szkło piankowe białe?
26) scharakteryzować szkło piankowe  Vitropian?
27) określić, jakie elementy izoluje się płytami Vitropian?
28) scharakteryzować materiały termoizolacyjne z tworzyw sztucznych?
29) scharakteryzować styropian?
30) wskazać, jakie mogą być obrzeża płyt styropianowych?
31) określić warunki temperaturowe stosowania styropianu?
32) scharakteryzować piankę poliuretanową?
33) określić warunki temperaturowe stosowania pianki poliuretanowej?
34) scharakteryzować elementy izolacyjne wytwarzane ze spienionego
poliuretanu?
35) scharakteryzować piankę piatherm?
36) wskazać, w jakiej postaci jest dostępny polietylen spieniony?
37) określić, przed jakimi czynnikami otuliny z polietylenu spienionego
chronią przewody instalacyjne
38) określić, z jakich elementów składa się płyta warstwowa?
39) określić, z jakich tworzyw może być wykonany rdzeń płyty
warstwowej?
40) określić, z jakiego metalu wykonane są okładziny płyty warstwowej?
41) scharakteryzować powierzchnie okładzin płyty warstwowej?
42) określić, od jakich czynników zależy wartość współczynnika
przenikania ciepła płyty warstwowej?
43) wskazać najczęściej stosowany system łączenia płyt warstwowych?
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
29
4.4.Materiały hydroizolacyjne do wykonywania izolacji zimnochronnych
4.4.1. Materiał nauczania
Właściwości i wymagania materiałów termoizolacyjnych
Materiałami hydroizolacyjnymi nazywa się materiały chroniące przed przedostawaniem się
pary i wilgoci do izolacji zimnochronnych..
Zadaniem materiałów hydroizolacyjnych jest zatem:
- osłona izolacji termicznych przed dyfuzja wilgoci,
- zabezpieczenie izolacji termicznych przed utrata właściwości izolacyjnych.
Najważniejszymi właściwościami technicznymi, jakimi powinny charakteryzować się
materiały hydroizolacyjne stosowane do ochrony izolacji zimnochronnych są:
- odporność na działanie wilgoci i dyfuzji pary wodnej,
- odporność na działanie czynników biologicznych - gnicie i pleśnienie,
- bezwonność,
- stabilność chemiczna,
- trwałość kształtu,
- odporność na wahania temperatury,
- niska palność,
- nieszkodliwość dla środowiska naturalnego.
4.4.1.2. Podział materiałów hydroizolacyjnych
MATERIAA
Y
HYDROIZOLACYJNE
DO GRUNTOWANIA NA POWA
OKI POWA
OKI
PODA
OŻA BEZSPOINOWE HYDROIZOLACYJNE
Rys.5. Podział materiałów hydroizolacyjnych w zależności od ich przeznaczenia [opracowanie własne]
4.4.1.3. Materiały do gruntowania podłoża
Materiałami hydroizolacyjnymi przeznaczonymi do gruntowania podłoża są między innymi:
- Abziol R - S,
- Asfaltowa emulsja anionowa,
- Dysperbit,
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
30
Abizol R-S
Jest roztworem (o rzadkiej konsystencji) asfaltu w takich rozpuszczalnikach jak benzyna czy
solwentnafta.
Abizol R-S jest materiałem palnym i toksycznym.
Stosowanie tego preparatu w pomieszczeniach zamkniętych wymaga zapewnienia
odpowiedniej wentylacji.
Abizol R-S przeznaczony jest do :
- gruntowania powierzchni elementów budowlanych przed nałożeniem właściwej izolacji
asfaltowej,
- wykonywania samodzielnych powłok izolacyjnych przegród budowlanych znajdujących się
zarówno wewnątrz jak i na zewnątrz budynków.
Asfaltowa emulsja anionowa
Jest zawiesiną, o alkalicznym odczynie, asfaltu w wodzie z dodatkiem emulgatora
anionowego.
Charakterystycznymi cechami emulsji są:
- niepalność,
- nietoksyczność,
- bezwonność,
- nieszkodliwość dla środowiska naturalnego.
Jest materiałem niezbędnym do gruntowania podłoża betonowego pod właściwą izolację
asfaltową na przykład pod polimerowo  asfaltowe papy termozgrzewalne.
Przeznaczona jest do gruntowania dojrzałych podłoży betonowych i cementowych,
szczególnie pod papy asfaltowe i Bitgum.
Dysperbit
Jest dyspersyjną masą asfaltową, wykazującą:
- bardzo dobrą przyczepność do podłoża,
- prawie bezwonność,
- nieszkodliwość dla środowiska naturalnego.
Dysperbit stosowany do gruntowania podłoża należy rozcieńczyć wodą o kwasowości ph>7
w stosunku 1:2 maksymalnie, to znaczy do 1 część Dysperbitu należy dodać maksymalnie 2
części wody.
Jako zabezpieczenie hydroizolacyjne należy stosować co najmniej 2 warstwy, przy czym
grubość pojedynczej warstwy nie pojedynczej warstwy nie powinna przekraczać 1 mm.
Warstwy Dysperbitu tworzą powłokę:
- zwartą,
- o dużej plastyczności i elastyczności w zakresie temperatur od  30 do +100�C,
- o temperaturze mięknienia niższej niż +100�C,
- o właściwościach gumopodobnych,
- odporną na długotrwałe działanie wody.
Dysperbit przeznaczony jest między innymi do wykonywania izolacji przeciwwilgociowych
przegród budowlanych.
Przy stosowaniu Dysperbitu w pomieszczeniach zamkniętych, pomieszczenia te należy
wietrzyć, aż do zaniku zapachu asfaltu.
Dysperbit można wzmocnić stosując wkładkę zbrojącą z tkaniny szklanej lub włókna
poliestrowego.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
31
Materiały na powłoki bezspoinowe
Materiałami stosowanymi na bezspoinowe powłoki hydroizolacyjne są masy i lepiki asfaltowe.
Bitgum
Jest dyspersyjna masą asfaltowo  gumową całkowicie odporną na działanie wody. Posiada
właściwości podobne do właściwości Dysperbitu.
Jako zabezpieczenie hydroizolacyjne należy stosować co najmniej 2 warstwy Bitgumu, przy
czym grubość pojedynczej warstwy nie powinna przekraczać 1 mm.
Bitgum po nałożeniu tworzy powłokę o dużej plastyczności i elastyczności w zakresie
temperatur od  20 do +120�C.
Lepik asfaltowy stosowany na gorąco
Jest substancją otrzymywana w wyniku rafinowania ropy naftowej. Lepiki asfaltowe do
stosowania na gorąco stanowią mieszaninę asfaltów, wypełniaczy mineralnych oraz dodatków
uszlachetniających i zwiększających zdolność klejenia.
Ponieważ lepik asfaltowy nie zawiera lotnych rozpuszczalników organicznych, można go
stosować w obecności styropianu.
Lepik asfaltowy nanosi się na podłoże betonowe w stanie płynnym, podgrzany do
temperatury 160 do +180�C. Do nakładania lepiku używa się szczotek dekarskich. Podłoże
powinno być wcześniej zagruntowane na zimno Abizolem R, rozprowadzanym po powierzcni
podłoża za pomocą pędzla.
W przypadku, gdy podłoże stanowi blacha, lepikiem asfaltowym smaruje się nie podłoże,
lecz materiał pokryciowy na przykład papę.
Lepik asfaltowy na gorąco stosuje się również do:
- sklejania warstw papy między sobą,
- wykonywania powłok wodoszczelnych bez wkładki papowej.
Lepik asfaltowy stosowany na zimno
Lepiki asfaltowe do stosowania na zimno, znane jak o Abizol D Abizol DM, stanowią
mieszaninę asfaltów, oleju uplastyczniającego, wypełniaczy mineralnych (mączka kamienna,
włókna mineralne) i rozpuszczalników organicznych.
Lepiki asfaltowe przeznaczone sa do wykonywania:
- samodzielnych powłok przeciwwilgociowych i parochronnych typu lekkiego (bez wkładki
papowej), na uprzednio zagruntowanym podłożu,
- sklejania warstw papy między sobą.
4.4.1.5. Materiały na powłoki hydroizolacyjne
Podstawowymi materiałami do wykonywania powłok hydroizolacyjnych są:
- papy bitumiczne  ochraniające elementy budowlane przede wszystkim przed wodą ciekłą,
- folie  chroniące elementy budowlane przed wchłanianiem pary wodnej.
- Powłoki hydroizolacyjne mogą być:
- jednowarstwowe lub wielowarstwowe,
- z tworzyw sztucznych i aluminiowe,
- przyklejane na zimno, przyklejane na gorąco lub zgrzewane.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
32
Papy bitumiczne
Papy są to materiały bitumiczne w postaci osnowy z:
- tektury budowlanej,
- włókna szklanego lub poliestrowego,
- tkaniny technicznej,
przesyconej bitumem lub powleczone powłoką bitumiczną.
O właściwościach użytkowych pap decydują takie ich cechy techniczne jak:
- odporność na działanie niskiej i wysokiej temperatury,
- przesiąkliwość,
- giętkość,
- siła zrywająca przy rozciąganiu (wzdłuż i w poprzek pasma),
- wydłużenie względne przy zerwaniu.
4.4.1.6. Podział pap bitumicznych
PAPY BITUMICZNE
SMOA
OWE ASFALTOWE
TERMOZGRZEWALNE
Rys.6. Podział pap bitumicznych [opracowanie własne]
Papy smołowe na tekturze
Ze względu na sposób impregnacji dzieli się na:
- izolacyjne  stosowane między innymi do wykonywania izolacji wodoszczelnych i na dolne
warstwy pokryć dachowych,
- z powłoką mineralizowaną  powleczone warstwą smoły preparowanej i posypane piaskiem
lub inną posypką mineralną; stosowane do wykonywania izolacji przeciwwilgociowych oraz
pokryć dachowych.
Papy asfaltowe
Wytwarzane są na osnowie z:
- tektury,
- taśmy aluminiowej,
- włókna szklanego  włókna szklane i welon szklany,
- tkanin technicznych - włókniny poliestrowej.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
33
Papy asfaltowe na osnowie z tektury
Ze względu na sposób wykończenia powierzchni dzieli się na:
- izolacyjne  stosowane między innymi do wykonywania izolacji wodoszczelnych i na dolne
warstwy pokryć dachowych,
- podkładowe  stosowane do wykonywania wielowarstwowych izolacji paroszczelnych,
wodoszczelnych oraz dolnych warstw pokryć dachowych,
- wierzchnich warstw pokryć dachowych.
Papy asfaltowe na osnowie z taśmy aluminiowej
Powlekane są jednostronnie lub dwustronnie asfaltem. Wierzchnia Powłoka tych pap jest
posypana posypką mineralną lub pokryta emulsją z gliny.
Papy z powłoką:
- jednostronną stosowane są na pokrycia dachowe,
- dwustronną służą do wykonywania izolacji paroszczelnych lub przeciwwodnych
Papy termozgrzewalne
Są to papy asfaltowe modyfikowane takimi dodatkami uszlachetniającymi jak:
- elastomer termoplastyczny  styren-butadien-styren - SBS,
- termoplast  plastomer - ataktyczny polipropylen - APP,
- związki olefinowe -olefin-butadien-bitumen - OCB.
- Dodatki uszlachetniające dodawane do pap:
- zwiększają temperaturę ich mięknienia, polepszając właściwości materiału w wysokich
temperaturach,
- poprawiają ich elastyczność w niskich temperaturach,
- zwiększają odporność materiału na starzenie się.
Papa asfaltowa zgrzewalna na osnowie z tkaniny szklanej i welonu szklanego
Otrzymywana jest w wyniku:
- nasycenia osnowy asfaltem impregnacyjnym,
- powleczenia z obu powierzchni papy asfaltową masą powłokową,
- nałożenia przekładki antyadhezyjnej na spodnią powierzchnię papy,
- posypania drobnoziarnistą posypką mineralną wierzchniej Powierzchni papy.
Osnowę tego rodzaju papy stanowi podwójna, przeszywana warstwa tkaniny szklanej
i welonu szklanego.
Papa asfaltowa zgrzewalna na osnowie z tkaniny szklanej i welonu szklanego stosuje się do
wykonywania warstw podkładowych izolacji przeciwwilgociowych i wodoszczelnych.
Asfaltowe papy zgrzewalne na osnowie z włókniny poliestrowej
Są papami podkładowymi o:
- wierzchniej stronie pokrytej drobnoziarnistą posypką mineralną,
- spodniej stronie zabezpieczonej przekładką antyadhezyjną.
Asfaltowe papy zgrzewalne na osnowie z włókniny poliestrowej stosuje się przede
wszystkim do wykonywania pokryć dachowych, o pochyleniu połaci dachowej powyżej 20%.
Papę przykleja się do podłoża metodą zgrzewania.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
34
Papa polimerowo-asfaltowa, zgrzewalna na osnowie z włókniny poliestrowej
Jest papą modyfikowaną kauczukiem butadieno-styrenowym, zaliczaną do materiałów
trudno zapalnych.
Papę, zgrzewalna na osnowie z włókniny poliestrowej stosuje się przede wszystkim do
wykonywania izolacji wodochronnych. Papę przykleja się do podłoża oraz łączy między sobą
metodą zgrzewania.
4.4.1.7. Podział folii izolacyjnych
FOLIE
IZOLACYJNE
POLIETYLENOWE Z POLICHLORKU
WINYLU
Rys. 7. Podział folii izolacyjnych [opracowanie własne]
Folie polietylenowe
Stosowane do wykonywania:
- izolacji wodoszczelnych,
- warstw ochronnych
wytwarzane są o grubości od 0,2 do 0,3 mm i szerokości nawet kilku metrów.
Folia polietylenowa może być łączona przez sklejanie lub spawanie.
Folie polietylenowe łączy się najczęściej metodą zgrzewania.
Folie ze zmiękczonego polichlorku winylu
Ze względu na znaczną odporność chemiczną, stosowane do wykonywania:
- izolacji cieczochronnych,
- chemoodpornych
wytwarzane są o grubości od 0,8 do 2,0mm.
Folia ze zmiękczonego polichlorku winylu może być łączona przez sklejanie lub spawanie.
Do łączenia folii metoda sklejania stosuje się:
- klej poliuretanowy dwuskładnikowy Izokol 104,
- kleje winylowe,
- lepik asfaltowy bez wypełniaczy, do stosowania na gorąco.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
35
4.4.2. Pytania sprawdzające
Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.
1. Jakie materiały nazywa się hydroizolacyjnymi?
2. Jakie zadania spełniają materiały hydroizolacyjne?
3. Jakie cechy powinny wykazywać materiały hydroizolacyjne?
4. Jakie materiały hydroizolacyjne przeznaczone są do gruntowania podłoża?
5. Jakie cechy wykazuje Abizol R-S?
6. Do czego przeznaczony jest Abizol R-S?
7. Jakim materiałem jest asfaltowa emulsja anionowa?
8. Jakie cechy wykazuje asfaltowa emulsja anionowa?
9. Do czego przeznaczona jest asfaltowa emulsja anionowa?
10. Jakie cechy wykazuje Dysperbit?
11. Co tworzą warstwy Dysperbitu?
12. Do czego przeznaczony jest Dysperbit?
13. Jakie warunki muszą być spełnione przy stosowaniu Dysperbitu?
14. Jakie materiały stosuje się na bezspoinowe powłoki hydroizolacyjne?
15. Jakim materiałem jest Bitgum?
16. Jakie cechy wykazuje Bitgum?
17. Jakim materiałem jest lepik asfaltowy do stosowania na gorąco?
18. Jakim materiałem jest lepik asfaltowy do stosowania na zimno?
19. Do czego przeznaczone są lepiki asfaltowe?
20. Jakie materiały są stosowane na powłoki hydroizolacyjne?
21. Jaką rolę w powłoce hydroizolacyjne spełniają papy bitumiczne?
22. Jaką rolę w powłoce hydroizolacyjne spełniają folie?
23. W jakiej postaci mogą występować powłoki hydroizolacyjne?
24. Czym są papy bitumiczne?
25. Jakie cechy techniczne pap bitumicznych decydują o ich właściwościach użytkowych?
26. Do czego przeznaczone są izolacyjne papy smołowe na tekturze?
27. Do czego przeznaczone są papy smołowe na tekturze z powłoką mineralizowaną?
28. W jakiej postaci wytwarzane są papy asfaltowe?
29. Jak dzieli się papy ze względu na sposób wykończenia ich powierzchni?
30. Gdzie stosowane są papy izolacyjne ?
31. Gdzie stosowane są papy podkładowe?
32. Jakim materiałem są papy asfaltowe na osnowie z taśmy aluminiowej?
33. Gdzie stosowane są papy z powłoką jednostronną?
34. Gdzie stosowane są papy z powłoką dwustronną?
35. Jakimi środkami modyfikowane są papy termozgrzewalne?
36. Co powodują w papach termozgrzewalnych dodatki uszlachetniające?
37. Gdzie stosowana jest papa asfaltowa zgrzewalna na osnowie z tkaniny szklanej i welonu
szklanego?
38. Jakim materiałem są asfaltowe papy zgrzewalne na osnowie z włókniny poliestrowej?
39. Gdzie stosuje się asfaltowe papy zgrzewalne na osnowie z włókniny poliestrowej?
40. Jakim materiałem jest papa polimerowo-asfaltowa, zgrzewalna na osnowie z włókniny po-
liestrowej?
41. Gdzie stosuje się asfaltowe papy polimerowo-asfaltowa, zgrzewalna na osnowie z włókniny
poliestrowej?
42. Gdzie znajdują zastosowanie folie polietylenowe?
43. W jakiej postaci wytwarzane są folie polietylenowe?
44. W jaki sposób łączy się folie polietylenowe?
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
36
45. Gdzie stosowane są folie ze zmiękczonego polichlorku winylu?
46. W jakiej postaci wytwarzane są folie ze zmiękczonego polichlorku winylu?
47. W jaki sposób łączy się folie ze zmiękczonego polichlorku winylu?
4.4.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Na podstawie opisu zawierającego charakterystykę techniczną materiału hydrooizolacyjnego
(Załącznik nr 1 do ćwiczenia), ustal:
- nazwę preparatu,
- brakujące w charakterystyce cechy techniczne,
- odczyn tego preparatu,
- jego przeznaczenie.
Wskaż:
- próbkę tego materiału, wybierając spośród różnych materiałów hydroizolacyjnych.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) zaplanować przebieg wykonania zadania  ćwiczenia  plan zapisać w zeszycie,
2) przeczytać opis zawierający charakterystykę techniczną zadanego materiału izolacyjnego,
3) przestrzegać zasad bezpieczeństwa i higieny pracy,
4) ustalić nazwę preparatu,
5) ustalić brakujące w charakterystyce cechy techniczne,
6) ustalić odczyn tego preparatu,
7) ustalić jego przeznaczenie,
8) wybrać próbkę opisanego materiału hydroizolacyjny,
9) sporządzić notatkę z przeprowadzonego ćwiczenia w zeszycie,
10) sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia,
11) zaprezentować efekty swojej pracy,
12) dokonać samooceny pracy.
Wyposażenie stanowiska pracy:
- stół warsztatowy,
- charakterystyki techniczne materiałów hydrooizolacyjnych,
- próbki materiałów hydrooizolacyjnych stosowanych w izolacjach zimnochronnych między
innymi:
- Abizol R - S,
- asfaltowa emulsja anionowa,
- Dysperbit,
- Bitgum,
- lepik asfaltowy stosowany na gorąco,
- lepik asfaltowy stosowany na  Abizol D, Abizol DM,
- papy smołowe na osnowie z tektury,
- papy asfaltowe na osnowie z tektury,
- papy asfaltowe na z włókna szklanego i welonu szklanego,
- papy asfaltowe termozgrzewalne,
- literatura.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
37
Załącznik nr 1
Charakterystyka techniczna wyrobu hydroizolacyjnego
Jest zawiesiną asfaltu w wodzie z dodatkiem emulgatora anionowego.
Charakterystycznymi cechami tego preparatu są:
- niepalność,
- nietoksyczność,
- .........................,
- ........................ .
Jest materiałem niezbędnym do gruntowania podłoża betonowego pod właściwą izolację
asfaltową na przykład pod polimerowo  asfaltowe papy termozgrzewalne.
Ćwiczenie 2
Na podstawie opisu zawierającego charakterystykę techniczną materiału hydroizolacyjnego,
(Załącznik nr 1 do ćwiczenia), ustal:
- nazwę materiału hydrooizolacyjnego,
- postać, w jakiej nanosi się ten preparat na podłoże,
- dlaczego ten preparat można stosować w obecności styropianu,
- zakres stosowania.
Wskaż:
- próbkę tego materiału, wybierając spośród różnych materiałów hydroizolacyjnych.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) zaplanować przebieg wykonania zadania  ćwiczenia  plan zapisać w zeszycie,
2) przeczytać opis zawierający charakterystykę techniczną zadanego materiału izolacyjnego,
3) przestrzegać zasad bezpieczeństwa i higieny pracy,
4) określić nazwę materiału hydroizolacyjnego,
5) postać, w jakiej nanosi się ten preparat na podłoże,
6) dlaczego można go stosować w obecności styropianu,
7) ustalić postać, w jakiej nanosi się ten preparat na podłoże,
8) ustalić dlaczego można go stosować w obecności styropianu,
9) ustalić jego zastosowanie,
10) wybrać próbkę ilustrującą opisany materiał izolacyjny,
11) sporządzić w zeszycie notatkę z przeprowadzonego ćwiczenia,
12) sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia,
13) zaprezentować efekty swojej pracy,
14) dokonać samooceny pracy.
Wyposażenie stanowiska pracy:
- stół warsztatowy,
- charakterystyki techniczne materiałów hydrooizolacyjnych,
- próbki materiałów hydrooizolacyjnych stosowanych w izolacjach zimnochronnych między
innymi:
- Abizol R - S,
- asfaltowa emulsja anionowa,
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
38
- Dysperbit,
- Bitgum,
- lepik asfaltowy stosowany na gorąco,
- lepik asfaltowy stosowany na  Abizol D, Abizol DM,
- papy smołowe na osnowie z tektury,
- papy asfaltowe na osnowie z tektury,
- papy asfaltowe na z włókna szklanego i welonu szklanego,
- papy asfaltowe termozgrzewalne,
- literatura.
Załącznik nr 1
Charakterystyka techniczna materiału hydrooizolacyjnego
Jest substancją otrzymywana w wyniku rafinowania ropy naftowej. Przeznaczone do
stosowania na gorąco stanowią mieszaninę asfaltów, wypełniaczy mineralnych oraz dodatków
uszlachetniających i zwiększających zdolność klejenia.
Można go stosować w obecności styropianu.
Do nakładania tego preparatu używa się szczotek dekarskich. Podłoże powinno być
wcześniej zagruntowane na zimno Abizolem R, rozprowadzanym po powierzchni podłoża za
pomocą pędzla.
W przypadku, gdy podłoże stanowi blacha, preparatem smaruje się nie podłoże, lecz
materiał pokryciowy na przykład papę.
Ćwiczenie 3
Na podstawie opisu zawierającego charakterystykę techniczną materiału hydroizolacyjnego,
(Załącznik nr 1 do ćwiczenia), ustal:
- nazwę materiału hydrooizolacyjnego,
- brakujący etap wytwarzania tego materiału,
- dlaczego ten preparat można stosować w obecności styropianu,
- zastosowanie.
Wskaż:
- próbkę tego materiału, wybierając spośród różnych materiałów hydroizolacyjnych.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) zaplanować przebieg wykonania zadania  ćwiczenia  plan zapisać w zeszycie,
2) przestrzegać przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy,
3) przeczytać opis zawierający charakterystykę techniczną zadanego materiału izolacyjnego,
4) określić nazwę materiału hydroizolacyjnego,
5) postać, w jakiej nanosi się ten preparat na podłoże,
6) ustalić postać, w jakiej nanosi się ten preparat na podłoże,
7) ustalić, dlaczego materiał hydroizolacyjny można stosować w obecności styropianu,
8) ustalić jego zastosowanie,
9) wybrać próbkę ilustrującą opisany materiał izolacyjny,
10) sporządzić w zeszycie notatkę z przeprowadzonego ćwiczenia,
11) sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia,
12) zaprezentować efekty swojej pracy,
13) dokonać samooceny pracy.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
39
Wyposażenie stanowiska pracy:
- stół warsztatowy,
- charakterystyki techniczne materiałów hydrooizolacyjnych,
- próbki materiałów hydrooizolacyjnych stosowanych w izolacjach zimnochronnych między
innymi:
- Abizol R - S,
- asfaltowa emulsja anionowa,
- Dysperbit,
- Bitgum
- lepik asfaltowy stosowany na gorąco,
- lepik asfaltowy stosowany na  Abizol D, Abizol DM.
- papy smołowe na osnowie z tektury,
- papy asfaltowe na osnowie z tektury,
- papy asfaltowe na z włókna szklanego i welonu szklanego,
- papy asfaltowe termozgrzewalne,
- literatura.
Załącznik nr 1
Charakterystyka techniczna materiału hydrooizolacyjnego
Materiał ten otrzymywany jest w wyniku:
- nasycenia osnowy asfaltem impregnacyjnym,
- nałożenia przekładki antyadhezyjnej na spodnią powierzchnię papy,
- posypania drobnoziarnistą posypką mineralną wierzchniej powierzchni papy.
Osnowę tego rodzaju papy stanowi podwójna, przeszywana warstwa tkaniny szklanej
i welonu szklanego.
4.4.4. Sprawdzian postępów
Czy potrafisz:
Tak Nie
1) zdefiniować materiały hydroizolacyjne?
2) określić, jakie zadania spełniają materiały hydroizolacyjne?
3) scharakteryzować materiały hydroizolacyjne?
4) wskazać materiały hydroizolacyjne przeznaczone do gruntowania
podłoża?
5) scharakteryzować Abizol R-S?
6) wskazać przeznaczenie Abizolu R-S?
7) scharakteryzować asfaltową emulsję anionową?
8) określić przeznaczenie asfaltowej emulsji anionowej?
9) scharakteryzować Dysperbit?
10) wskazać przeznaczenie Dysperbitu?
11) określić warunki stosowania Dysperbitu?
12) wskazać materiały stosowane na bezspoinowe powłoki
hydroizolacyjne?
13) scharakteryzować Bitgum?
14) scharakteryzować lepik asfaltowy do stosowania na gorąco?
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
40
15) scharakteryzować lepik asfaltowy do stosowania na zimno?
16) wskazać przeznaczenie lepików asfaltowych?
17) wskazać materiały stosowane na powłoki hydroizolacyjne?
18) wskazać rolę, jaką w powłoce hydroizolacyjne spełniają papy
bitumiczne?
19) wskazać rolę, jaką w powłoce hydroizolacyjne spełniają folie?
20) określić postać powłok hydroizolacyjnych?
21) scharakteryzować papy bitumiczne?
22) określić cechy techniczne pap bitumicznych decydujące o ich
właściwościach użytkowych?
23) wskazać przeznaczenie izolacyjnych pap smołowych na tekturze?
24) wskazać przeznaczenie są papy smołowe na tekturze z powłoką
mineralizowaną?
25) scharakteryzować papy asfaltowe?
26) Jak dzieli się papy ze względu na sposób wykończenia ich
powierzchni?
27) określić zastosowanie pap izolacyjnych ?
28) określić zastosowanie pap podkładowych?
29) scharakteryzować papy asfaltowe na osnowie z taśmy aluminiowej?
30) określić zastosowanie pap z powłoką jednostronną?
31) określić zastosowanie pap z powłoką dwustronną?
32) wskazać środki modyfikujące papy termozgrzewalne?
33) określić efekty stosowania w procesie wytwarzania pap
termozgrzewalnych dodatków uszlachetniających?
34) określić proces otrzymywania papy asfaltowej zgrzewalnej,
na osnowie z tkaniny szklanej i welonu szklanego ?
35) określić zastosowanie pap asfaltowych zgrzewalnych na osnowie
z tkaniny szklanej i welonu szklanego?
36) scharakteryzować papy asfaltowe papy zgrzewalne na osnowie
z włókniny poliestrowej?
37) określić zastosowanie pap asfaltowych zgrzewalnych na osnowie
z włókniny poliestrowej?
38) scharakteryzować papy zgrzewalne polimerowo-asfaltowe,
na osnowie z włókniny poliestrowej?
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
41
4.5. Narzędzia, elektronarzędzia i sprzęt do wykonywania izolacji
zimnochronnych
4.5.1. Materiał nauczania
Wykonywanie izolacji zimnochronnych polega przede wszystkim na:
- przygotowaniu materiału lub wyrobu termoizolacyjnego przez obróbkę polegającą na cięciu,
docinaniu i wycinaniu,
- zamocowaniu materiału lub wyrobu termoizolacyjnego do podłoża w miejscu
przeznaczenia,
- przygotowaniu wyrobu hydroizolacyjnego między innymi przez wymieszanie, podgrzanie,
- nałożenie wyrobu hydroizolacyjnego na powierzchnię izolacji termicznej,
- wykonaniu zabezpieczenia izolacji zimnochronnej.
4.5.1.1. Podział narzędzi do wykonywania izolacji zimnochronnych
NARZ
DZIA
DO
WYKONYWANIA
IZOLACJI ZIMNOCHRONNYCH
DO
DO PRZYGOTOWANIA I NAKA
ADANIA
OBRÓBKI WYROBÓW WYROBÓW
TERMOIZOLACYJNYCH HYDROIZOLACYJNYCH
DO
DO WYKONYWANIA
MOCOWANIA WYROBÓW ZABEZPIECZEC

TERMOIZOLACYJNYCH IZOLACJI ZIMNOCHRONNYCH
Rys. 8. Podział narzędzi do wykonywania izolacji zimnochronnych [opracowanie własne]
Przed wykonaniem każdej czynności związanej z przygotowaniem materiału oraz z jego
montażem należy wykonać jeszcze jedną bardzo ważną czynność, czynność zwaną trasowaniem.
Trasowanie w przypadku wykonywania izolacji termicznych jest to między innymi
wyznaczanie (punktowanie, rysowanie, kreślenie):
- na powierzchni wyrobu izolacyjnego kształtu figury obrazującej w rozwinięciu element np.
części konstrukcyjnej lub architektonicznej budynku, do której będzie mocowany ten wyrób,
- na powierzchni elementu budowlanego sposobu usytuowania (rozłożenia) elementów
wyrobu izolacyjnego na przykład płyt izolacyjnych o podanych wymiarach,
- na powierzchni elementu budowlanego lub chłodniczego miejsc mocowania elementów
wyrobu izolacyjnego.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
42
Do wykonywania czynności związanych z trasowaniem służą między innymi: miarki,
liniały, kątowniki, punktaki, rysiki, ołówki.
Przyrządy do wykonywania czynności traserskich zostały szczegółowo opisane w Poradniku
dla ucznia, opracowanym dla jednostki modułowej Z3.01  Dobieranie materiałów narzędzi
i sprzętu do izolacji termicznych.
4.5.1.2. Narzędzia i sprzęt do wykonywania termoizolacji urządzeń chłodniczych
Narzędzia do obróbki materiałów termoizolacyjnych
Obróbka materiałów stosowanych do wykonywania izolacji termicznych polega głównie na
cięciu, wycinaniu lub docinaniu wyrobów izolacyjnych oraz dopasowaniu ich do kształtu
i wymiarów elementu budowlanego.
Wyroby stosowane do wykonywania izolacji termicznych w zależności od ich pochodzenia,
struktury, a przede wszystkim twardości mogą być cięte i docinane przy użyciu narzędzi
ręcznych lub elektronarzędzi.
Cięcia i docinania wyrobów z surowców mineralnych i z tworzyw sztucznych dokonuje się
najczęściej przy użyciu noży z wymiennymi i regulowanymi ostrzami.
Cięcie i docinanie wyrobów termoizolacyjnych wykonuje się przy użyciu:
- noży z wymiennymi i regulowanymi ostrzami,
- pił ręcznych do cięcia drewna,
- pił o napędzie elektrycznym  na przykład wyrzynarek,
- maszyn o napędzie elektrycznym w przypadku wykonywania cięć dużych elementów.
Do wycinania otworów oraz cięcia i docinania po liniach innych niż linie proste, na przykład
cięcie po łuku, docinanie i wycinanie po linii krzywej o dowolnym kształcie używa się
wyrzynarek o napędzie elektrycznym z odpowiednim brzeszczotem.
Do wycinania otworów okrągłych o małych średnicach używa się wierteł dostosowanych do
rodzaju materiału i nasadek o odpowiednich średnicach. Czynności wiercenia wykonuje się za
pomocą wiertarki elektrycznej.
Narzędzia do mocowania elementów izolacji termicznej
Elementy termoizolacji w zależności od struktury i postaci wyrobu mogą być mocowane do
podłoża przez:
- przybijanie gwoz
dziami,
- wkręcanie wkrętów bezpośrednio w wyrób izolacyjny,
- wkręcanie wkrętów za pośrednictwem kołków rozporowych,
- wbijanie zszywek,
- klejenie,
- spajanie.
W przypadku przybijania wyrobu izolacyjnego, na przykład płyty z korka ekspandowanego
do podłoża drewnianego lub drewnopodobnego przy użyciu gwoz
dzi, niezbędnym narzędziem
ręcznym jest młotek.
Młotek składa się z dwóch części: metalowego obucha oraz zazwyczaj drewnianego trzonka.
Gwoz
dzie można też wbijać przy pomocy gwoz
dziarki, która jest przenośnym narzędziem
pneumatycznym, o niewielkich gabarytach (rozmiarach), wykonującym pracę mechaniczną za
pośrednictwem mechanizmu pneumatycznego uruchamianego sprężonym powietrzem.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
43
Do mocowania wyrobów izolacyjnych na przykład płyty OSB do podłoża drewnianego lub
drewnopodobnego przy użyciu wkrętów metalowych przydatne są:
- narzędzia ręczne w postaci wkrętaków o końcówkach płaskich i krzyżowych,
- elektronarzędzia w postaci wkrętarki lub wkrętarko  wiertarki.
Mocowanie wyrobu termoizolacyjnego na przykład płyty styropianowej do podłoża
betonowego czy murowanego za pośrednictwem kołków rozporowych i wkrętów metalowych,
wymaga użycia:
- wiertarki udarowej z wiertłem widiowym  do wiercenia otworów w murze,
- młotka  do wbijania kołków rozporowych w mur,
- wkrętaków o końcówkach płaskich i gwiazdkowych,
- elektronarzędzia w postaci wkrętarki lub wkrętarko  wiertarki.
Wyroby izolacyjne o małej grubości na przykład maty można do podłoża drewnianego lub
drewnopodobnego mocować przy pomocy zszywek wbijanych zszywaczem ręcznym lub
pneumatycznym.
Takie wyroby izolacyjne jak płyty styropianowe czy z wełny mineralnej można do podłoża
mocować przy pomocy klejów produkowanych i dostosowanych specjalnie do tych materiałów.
Kleje w zależności od ich rodzaju mogą być:
- gotowe do użytku, w postaci masy pakowanej w odpowiednich tubach - rozprowadzane przy
użyciu wyciskarki,
- gotowe do użytku, w postaci masy pakowanej w wiadrach - rozprowadzane przy użyciu
kielni i pacy zębatej,
- w postaci sproszkowanej przeznaczone do przygotowania bezpośrednio przed
zastosowaniem  rozprowadzane pacą zębatą.
Kleje sproszkowane należy przygotowywać zgodnie z recepturą podaną przez producenta.
Do ich przygotowania należy używać kielni, naczynia w postaci wiadra lub skrzyni do urabiania
zapraw, wiertarki z przystawką o zwolnionych obrotach oraz mieszadła.
Podczas wykonywania izolacji termicznych przydatne są również:
- pion murarski  do sprawdzania poprawności układania wyrobów izolacyjnych na
pionowych elementach budowlanych,
- poziomnica - do sprawdzania poprawności układania wyrobów izolacyjnych na poziomych
i pionowych elementach budowlanych.
Narzędzia wykorzystywane do przygotowania elementów termoizolacyjnych oraz ich
układania i mocowania do podłoża omówione zostały w Poradniku dla ucznia, opracowanym dla
jednostki modułowej Z3.01  Dobieranie materiałów narzędzi i sprzętu do izolacji termicznych.
Do układania wyrobów izolacyjnych na pionowych elementach budowlanych, na różnych
wysokościach służą drabiny i rusztowania, które zostały omówione w Poradniku dla ucznia pt.
Posługiwanie się podstawowymi pojęciami i terminami z zakresu budownictwa.
4.5.1.3. Narzędzia i sprzęt do wykonywania hydroizolacji urządzeń chłodniczych
Nakładanie warstw hydroizolacji wymaga wykonania wielu czynności, od przygotowania
i zabezpieczenia powierzchni do rozkładania roztworów i pap. Oznacza to, że wykonujący
hydroizolację musi być wyposażony w odpowiednie narzędzia i sprzęt, aby wszystkie roboty
zostały wykonane zgodnie wymogami technologicznymi.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
44
Podział narzędzi do wykonywania hydroizolacji
NARZ
DZIA i SPRZ
T
DO WYKONYWANIA
HYDROIZOLACJI
DO DO DO
WYKONYWANIA PRZYGOTOWANIA WYKONYWANIA
POWA
OK PODA
OŻA POWA
OK
BITUMICZNYCH MINERALNYCH
DO DO
WYKONYWANIA WYKONYWANIA
HYDROIZOLACJI HYDROIZOLACJI
Z PAP Z TWORZYW SZTUCZNYCH
Rys. 9. Podział narzędzi do wykonywania hydroizolacji [opracowanie własne]
Narzędzia do przygotowania podłoża
Przygotowanie podłoża pod hydroizolację polega:
- na oczyszczeniu izolowanej powierzchni z kurzu i ewentualnych zanieczyszczeń
mechanicznych w postaci grudek zapraw budowlanych czy pozostałości klejów; do
wykonania tych czynności przydatne są szczotki i szpachle malarskie,
- zagruntowaniu podłożu preparatem gruntującym - ręcznie za pomocą pędzla lub
mechanicznie przy użyciu agregatu.
Narzędzia do wykonywania powłok bitumicznych
Technologia wykonywania powłok bitumicznych zależy od rodzaju użytego lepiku:
- lepiki do stosowania na zimno nanosi się bezpośrednio na izolowane powierzchnie ręcznie
za pomocą szczotki dekarskiej lub mechanicznie przy użyciu agregatu
- lepiki do stosowania na gorąco nanosi się na izolowane powierzchnie po wcześniejszym
podgrzaniu w kotłach z paleniskiem tradycyjnym lub kotłach elektrycznych.
Narzędzia do wykonywania powłok mineralnych
Powłoki mineralne przygotowywane są w pojemnikach lub wiadrach murarskich przez
mieszanie mieszadłem napędzanym wiertarką wolnoobrotową.
Nakładanie powłoki mineralnej na powierzchnię podłoża odbywa się za pomocą szpachelki,
packi, pędzla lub przy użyciu agregatu z pistoletem natryskowym.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
45
Narzędzia do układania hydroizolacji z papy
Do cięcia pap dostarczanych na budowę w rolach używa się:
- noży tradycyjnych ,
- noży z wymiennymi i ruchomymi ostrzami,
- noży rolkowych.
Papy w zależności od ich rodzaju układane są:
- na zimno,
- na gorąco przez podgrzanie strony przylegania papy płomieniem palnika gazowego.
Narzędzia do układania hydroizolacji z tworzyw sztucznych
Narzędzia i sprzęt wykorzystywane do:
- przygotowania podłoża,
- nakładania powłok izolacyjnych,
- układania i mocowania materiałów hydroizolacyjnych
oraz zasady ich konserwacji omówione zostały w Poradniku dla ucznia, opracowanym dla
jednostki modułowej 713[08].Z2.01  Dobieranie materiałów, narzędzi i sprzętu
do wykonywania izolacji wodochronnych.
4.5.2. Pytania sprawdzające
Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.
1. W jakie przyrządy do trasowania należy wyposażyć stanowisko pracy montera termoizolacji
i hydroizolacji?
2. Jakim narzędziem dokonuje się cięcia i docinania wyrobów termoizolacyjnych?
3. Jakie cięcia wykonuje się przy użyciu wyrzynarki?
4. Jakich narzędzi używa się do mocowania wyrobu termoizolacyjnego przy użyciu wkrętów
metalowych?
5. Jakich narzędzi używa się do mocowania wyrobu izolacyjnego przy użyciu kołków
rozporowych i wkrętów metalowych?
6. Jakich narzędzi używa się do mocowania wyrobu izolacyjnego przy użyciu zszywek?
7. Jakich narzędzi używa się do mocowania wyrobu izolacyjnego przy użyciu kleju w postaci
masy pakowanej w odpowiednich tubach?
8. Jakich narzędzi używa się do mocowania wyrobu izolacyjnego przy użyciu kleju w postaci
sproszkowanej?
9. W jakie przyrządy do trasowania należy wyposażyć stanowisko pracy montera
hydrooizolacji?
10. Jakich narzędzi używa się do przygotowania podłoża?
11. Jakich narzędzi i sprzętu używa się do wykonywania powłok mineralnych?
12. Jakich narzędzi i sprzętu używa się do wykonywania powłok bitumicznych?
13. Jakich narzędzi i sprzętu używa się do wykonywania hydrooizolacji z pap?
14. W jaki sposób należy konserwować narzędzia i sprzęt używane do wykonywania
termoizolacji i hydroizolacji?
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
46
4.5.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Spośród przedstawionych Ci w sposób nie uporządkowany elektronarzędzi i narzędzi
ręcznych przeznaczonych do cięcia i mocowania wyrobów termoizolacyjnych, wybierz
narzędzia i elektronarzędzia stanowiące wyposażenie stanowiska pracy do:
1. przygotowania podłoża betonowego pod wykonanie termoizolacji,
2. cięcia płyt styropianowych,
3. mocowania płyt styropianowych do podłoża betonowego.
Nazwij i scharakteryzuj wybrane narzędzia, sprzęt i elektronarzędzia.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) zorganizować stanowisko pracy,
2) zaplanować przebieg wykonania zadania  ćwiczenia  plan zapisz w zeszycie,
3) przestrzegać zasad bezpieczeństwa i higieny pracy,
4) przygotować narzędzia i elektronarzędzia do cięcia i mocowania wyrobów izolacyjnych,
5) rozłożyć narzędzia i elektronarzędzia na stole warsztatowym w sposób dowolny,
6) wybrać narzędzia i sprzęt do przygotowania podłoża pod wykonanie termoizolacji,
7) wybrać narzędzia do cięcia płyt styropianowych,
8) wybrać narzędzia i elektronarzędzia do mocowania płyt styropianowych do podłoża
betonowego,
9) uzasadnić wybór poszczególnych narzędzi, sprzętu i elektronarzędzi,
10) nazwać i scharakteryzować poszczególne narzędzia, sprzęt i elektronarzędzia,
11) sporządzić w zeszycie notatkę z przeprowadzonego ćwiczenia,
12) sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia,
13) zaprezentować efekty swojej pracy,
14) dokonać samooceny pracy,
15) uporządkować stanowisko pracy.
Wyposażenie stanowiska pracy:
- stół warsztatowy,
- narzędzia ręczne do cięcia wyrobów izolacyjnych:
- noże z wymiennymi i ruchomymi ostrzami,
- piła do cięcia drewna,
- narzędzia ręczne do mocowania wyrobów izolacyjnych:
- młotek,
- wkrętaki o końcówkach płaskich i krzyżowych,
- wyciskarka,
- paca zębata.
- elektronarzędzia:
- wyrzynarka,
- wkrętarko - wiertaka,
- wiertarka udarowa.
- literatura.
Uwaga: W przypadku braku narzędzi rzeczywistych w celu realizacji ćwiczenia można
wykorzystać zdjęcia lub rysunki wymienionych narzędzi i elektronarzędzi.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
47
Ćwiczenie 2
Przygotuj stanowisko pracy do wykonywania hydroizolacji z papy termozgrzewalnej,
podłogi w pomieszczeniu chłodni.
Dobierz:
- narzędzia do oczyszczenia podłoża,
- narzędzia do gruntowania podłoża,
- narzędzia do układania papy termozgrzewalnej,
- sprzęt do mocowania papy termozgrzewalnej.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) zorganizować stanowisko pracy,
2) zaplanować przebieg wykonania zadania  ćwiczenia  plan zapisz w zeszycie,
3) przestrzegać zasad bezpieczeństwa i higieny pracy,
4) przygotować narzędzia do oczyszczenia podłoża,
5) przygotować narzędzia do gruntowania podłoża,
6) przygotować narzędzia do układania papy termozgrzewalnej,
7) przygotować sprzęt do mocowania papy termozgrzewalnej
8) posegregować i ułożyć narzędzia i sprzęt w kolejności ich stosowania,
8) sporządzić w zeszycie notatkę z przeprowadzonego ćwiczenia:
- opisać przebieg wykonania zadania - ćwiczenia,
- nazwać i scharakteryzować poszczególne narzędzia i sprzęt,
- opisać przeznaczenie narzędzi i sprzętu,
9) sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia,
10) zaprezentować efekty swojej pracy i uzasadnić:
- sposób posegregowania i ułożenia narzędzi i sprzętu.
11) dokonać samooceny pracy,
12) uporządkować stanowisko pracy.
Wyposażenie stanowiska pracy:
- stół warsztatowy,
- narzędzia i sprzęt:
- rysik,
- przymiar i liniał,
- cyrkiel,
- kątownik,
- poziomnica,
- szczotka do zamiatania,
- szpachelka,
- pędzel,
- wózek dwukołowy,
- szczotka dekarska,
- nóż do cięcia papy,
- palnik i butla gazowa,
- paca,
- gaśnica,
- literatura.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
48
4.5.4. Sprawdzian postępów
Czy potrafisz:
Tak Nie
1) wskazać przyrządy do trasowania używane przez montera
termoizolacji i hydroizolacji?
2) wskazać narzędzie do cięcia i docinania wyrobów
termoizolacyjnych?
3) wskazać cięcia wykonywane przy użyciu wyrzynarki?
4) wskazać narzędzia do mocowania wyrobu termoizolacyjnego
przy użyciu wkrętów metalowych?
5) wskazać narzędzia do mocowania wyrobu izolacyjnego przy użyciu
kołków rozporowych i wkrętów metalowych?
6) wskazać narzędzia używane do mocowania wyrobu izolacyjnego
przy użyciu zszywek?
7) wskazać narzędzia używane do mocowania wyrobu izolacyjnego
przy użyciu kleju w postaci masy pakowanej w odpowiednich tubach?
8) wskazać narzędzia używane do mocowania wyrobu izolacyjnego
przy użyciu kleju w postaci sproszkowanej?
9) wskazać przyrządy do trasowania używane przez montera
hydrooizolacji?
10) wskazać narzędzia używane do przygotowania podłoża?
11) wskazać narzędzia używane do gruntowanie powierzchni podłoża
przed układaniem hydrooizolacji?
12) wskazać narzędzia i sprzęt używane do wykonywania powłok
mineralnych?
13) wskazać narzędzia i sprzęt używane do wykonywania powłok
bitumicznych?
14) wskazać narzędzia i sprzęt używane do wykonywania
hydrooizolacji z pap?
15) scharakteryzować sposób konserwacji narzędzi i sprzętu używanych
do wykonywania termoizolacji i hydroizolacji?
16) dobrać narzędzia i sprzęt do przygotowania podkładu?
17) dobrać narzędzia i sprzęt do wykonywania termoizolacji?
18) dobrać narzędzia i sprzęt do wykonywania hydroizolacji?
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
49
4.6. Wykonywanie izolacji zimnochronnych komór chłodniczych
4.6.1. Materiał nauczania
Najważniejszym zadaniem izolacji zimnochronnej jest ochrona obiektów chłodniczych przed
niepożądanymi zyskami ciepła.
Wymianie ciepła towarzyszy przepływ wilgoci przez izolację i do izolacji. Para wodna dąży
do zimniejszej powierzchni, na której się skrapla, nawilża izolację i zwiększa jej przewodność
cieplną. Zamarzająca woda zwiększa swą objętość i niszczy izolację mechanicznie.
Zatem bardzo ważną sprawą jest zaprojektowanie optymalnej grubości izolacji i prawidłowe
jej wykonanie.
W pomieszczeniach chłodzonych, w których konstrukcję budowlaną tworzy mur z cegły lub
betonu należy izolować wszystkie przegrody to znaczy ściany, stropy, podłogi, słupy, belki.
Izolacje przegród budowlanych wykonuje się po stronie wewnętrznej komory.
Izolacja zimnochronna składa się z trzech podstawowych warstw:
- izolacji parochronnej i przeciwwilgociowej,
- płyt termoizolacyjnych,
- warstwy ochronnej izolacji.
Kolejność czynności podczas wykonywania izolacji zimnochronnej ścian jest następująca:
- wyrównanie powierzchni ścian przez pokrycie warstwą zaprawy cementowej,
- nałożenie warstwy materiału hydroizolacyjnego do gruntowania podłoży,
- nałożenie na powierzchnię ściany, za pomocą szczotki dekarskiej dwóch warstw izolacji
parochronnej i przeciwwilgociowej w postaci np. lepiku asfaltowego,
- przyklejenie płyt izolacyjnych do wyschniętego podłoża lepikiem do stosowania na gorąco,
- płyty izolacyjne układa się w taki sposób, aby następna warstwa płyt pokrywała styki
płyt warstwy poprzedniej,
- styki płyt izolacyjnych wypełnia się kitem izolacyjnym,
- płyty izolacyjne mocuje się do podłoża za pomocą płaskowników stalowych
osadzonych w ścianach w odstępach 0,5 m w poziomie i pionie.
- mocowanie do powierzchni przymocowanych płyt izolacyjnych siatki drucianej tzw.
Rabitza, która:
- stanowi podkład pod płaszcz ochronny z zaprawy cementowej,
- stwarza warunki dobrej przyczepności zaprawy do podłoża.
Bardzo często zamiast siatki Rabitza i zaprawy cementowej jako warstwy chroniącej izolację
termiczną stosuje się ściankę dociskową o grubości � cegły i tynk wewnętrzny.
Ściany wewnętrzne, szczególnie małych komór chłodniczych wykłada się dodatkowo
ceramicznymi płytkami glazurowymi.
Izolację stropów wykonuje się w taki sam sposób jak izolację ścian.
Na najniższych kondygnacjach budynku chłodni istnieje możliwość przepływu zimna przez
podłogę do gruntu. Może to powodować przemarzanie gruntu znajdującego się pod podłogą.
Dlatego konieczne jest izolowanie termiczne podłóg, a jako materiał izolacyjny podłóg
najczęściej stosuje się - szkło piankowe, które charakteryzuje się bardzo dobrą wytrzymałością
na ściskanie.
Warstwy izolacji termicznych przegród budowlanych komory chłodniczej przedstawiają
poniższe rysunki.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
50
Rys. 10. Warstwy izolacji przegród budowlanych
 strop nad pomieszczeniem i ściana zewnętrzna komory chłodniczej [opracowanie własne]
1  strop betonowy, 2  hydroizolacja  bitumiczna warstwa bezwonna,
3  izolacja termiczna stropu ze spienionego polistyrenu, 4  tynk na siatce np. Rabitza, 5  tynk ściany zewnętrznej.
Rys. 11. Warstwy izolacji przegrody budowlanej - ściana zewnętrzna komory chłodniczej [opracowanie własne]
1  mur nośny z cegły pełnej lub bloczków betonowych, 2  hydroizolacja  wodoszczelna zaprawa bitumiczna,
3  termoizolacja  płyty ze spienionego polistyrenu mocowanego do powierzchni ściany bezwonną masą
bitumiczną, 4  ścianka dociskowa grubości 12cm z cegły ceramicznej, pełnej, 5  tynk wewnętrzny
Przy dwuwarstwowej izolacji termicznej ściany zewnętrznej połączenie płyt należy
wykonywać z przesunięciem szwów o � wymiaru płyty i łączyć miejscowo kroplami masy
bitumicznej.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
51
Rys. 12. Warstwy izolacji przegród budowlanych - ściana zewnętrzna i podłoga [opracowanie własne]
1  izolacja termiczna podłogi, 2  jastrych, 3  wylewka betonowa,
4 - hydroizolacja  bitumiczna warstwa bezwonna, 5  beton,
6  izolacja termiczna podłogi na styku ze ścianą zewnętrzną komory chłodniczej
Izolacje termiczną podłogi komory chłodniczej wykonuje się z płyt:
- korkowych,
- ze szkła spienionego,
- ze spienionego polistyrenu i ścieżek korkowych
Izolacje termiczną podłogi na styku ze ścianą zewnętrzną komory chłodniczej wykonuje się
z płyt odpornych na działanie wysokiego ciśnienia, wyprodukowanych ze szkła spienionego lub
z korka; płyty układa się płasko i zalewa masą bitumiczną.
Jeżeli komory chłodnicze, w których panują ujemne temperatury, zlokalizowane są na
najniższych kondygnacjach budynku, to nawet przy dobrym izolowaniu termicznym podłóg
zachodzi konieczność dodatkowego zabezpieczenia gruntu przed przemarzaniem.
Przemarzanie gruntu może trwać bardzo długo. Szkody w postaci wysadzonej podłogi
obserwuje się często dopiero po 10  12 latach użytkowania budynku. W skrajnych przypadkach
dochodzi nawet do naruszenia konstrukcji budynku.
Skuteczną metodą zabezpieczenia gruntu przed przemarzaniem jest doprowadzenie ciepła
poniżej warstwy izolacyjnej podłogi.
Ciepło może być doprowadzane:
- systemem rur ułożonych w warstwie betonu, przez które przepływa ciecz grzejna; cieczą
grzejną może być olej lub wodny roztwór glikolu,
- za pomocą powietrza przetłaczanego odpowiednimi kanałami,
- za pomocą grzewczej instalacji elektrycznej.
Od wielu lat do budowy chłodni stosuje się płyty warstwowe. Stanowią one uniwersalny -
nowoczesny element konstrukcyjno - izolacyjny tak zwanych komór:
- zerowych, w zakresie temperatur od  5 do + 5�C,
- mrożniczych w zakresie temperatur od  30 do  22�C.
Płyty warstwowe zastosowane do budowy wyżej wymienionych komór różnią się między
sobą grubością rdzenia poliuretanowego lub styropianowego. Styki płyt są uszczelniane
impregnowaną uszczelką poliuretanową, silikonem i makrofleksem.
Z płyt warstwowych wykonywane są:
- kontenery chłodnicze ustawiane na wolnej przestrzeni.,
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
52
- komory chłodnicze składane.
Poniższe rysunki ilustrują szczegóły konstrukcyjne komór chłodniczych budowanych z płyt
warstwowych.
Rys. 13. Połączenie narożnikowe płyt ściennych [ 5 s. 277]
1  płyta warstwowa, 2  listwa narożnikowa zewnętrzna, 3  listwa narożnikowa wewnętrzna,
4  nit jednostronny 4,8 x 14,6 mm, 5  pianka montażowa  makroflex, 6 koszulka poliuretanowa samoprzylepna
Rys. 14. Połączenie płyt ściennych z izolacją termiczną podłogi [5 s. 277]
1  płyta warstwowa, 2  listwa okapowa, 3  nit jednostronny 4,8 x 14,6 mm, 4  silikon
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
53
Rys. 15. Połączenie narożnikowe płyt ściennych i stropu komory chłodniczej [5 s. 276]
1  płyta warstwowa, 2  listwa narożnikowa zewnętrzna, 3  listwa narożnikowa wewnętrzna,
4  nit jednostronny 4,8 x 14,6 mm, 5  pianka montażowa  makroflex.
Rys. 16. Sposób mocowania płyty ściennej do rygla [5 s. 276]
1  płyta warstwowa, 2  łącznik, 3  przekładka PVC
4.6.2. Pytania sprawdzające
Odpowiadając na pytania, sprawdzisz czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń
1. Jakie zadanie spełnia izolacja zimnochronna stosowana w komorach chłodniczych?
2. Które przegrody budowlane w komorach chłodniczych izoluje się zimnochronnie?
3. Po której stronie przegród budowlanych wykonuje się izolację?
4. Z jakich podstawowych warstw składa się izolacja zimnochronna?
5. Jaka jest kolejność wykonywania izolacji zimnochronnej ścian?
6. W jaki sposób układa się płyty izolacyjne?
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
54
7. W jaki sposób mocuje się płyty izolacyjne do podłoża?
8. Jakie warstwy ochronne są stosowane przy wykonywaniu izolacji ścian?
9. Dlaczego wykonujemy izolację podłóg na najniższej kondygnacji?
10. Jaki materiał izolacyjny najczęściej stosuje się do izolowania podłóg?
11. Jakie straty budowlane może powodować przemarzanie gruntu?
12. Jakie są metody zabezpieczenia gruntu przed przemarzaniem w przypadku zlokalizowania
komór minusowych na najniższej kondygnacji?
13. Jaką rolę spełniają płyty warstwowe przy budowie chłodni wolno stojących?
14. W jaki sposób zapewnia się szczelność połączeń płyt warstwowych?
4.6.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
W komorze chłodniczej usytuowanej w dwukondygnacyjnym, podpiwniczonym budynku
wolno stojącym należy wykonać izolację zimnochronną. Komora chłodnicza będzie mieścić się
na parterze budynku.
Ustal:
- które przegrody budowlane będą izolowane zimnochronnie,
- warstwy izolacyjne ścian zewnętrznych,
- warstwy ochronne stropów międzykondygnacyjnych,
- kolejność czynności wykonywanych podczas montażu izolacji zimnochronnej ścian
zewnętrznych.
Dobierz
- materiały potrzebne do wykonania poszczególnych warstw izolacji zimnochronnnej.
Wskaż:
- próbki tych materiałów, wybierając spośród różnych materiałów termoizolacyjnych
i hydroizolacyjnych.
Wykonaj fragment izolacji zimnochronnej ściany zewnętrznej.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) zorganizować stanowisko pracy,
2) zaplanować przebieg wykonania zadania  ćwiczenia  plan zapisać w zeszycie,
3) przestrzegać zasad bezpieczeństwa i higieny pracy,
4) ustalić, które przegrody budowlane będą izolowane zimnochronnie,
5) ustalić warstwy izolacyjne ścian zewnętrznych,
6) dobrać materiały potrzebne do wykonania warstw izolacji zimnochronnej ścian,
7) uzasadnić dobór materiałów,
8) wskazać próbki wybranych materiałów,
9) ustalić kolejność czynności wykonywanych podczas montażu izolacji zimnochronnej ścian
zewnętrznych,
10) dobrać narzędzia i sprzęt do wykonania izolacji zimnochronnej ściany,
11) sporządzić w zeszycie notatkę z przeprowadzonego ćwiczenia,
12) sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia,
13) zaprezentować efekty swojej pracy,
14) dokonać samooceny pracy,
15) uporządkować stanowisko pracy.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
55
Wyposażenie stanowiska pracy:
- stół warsztatowy,
- charakterystyki techniczne materiałów termoizolacyjnych i hydrooizolacyjnych,
- próbki materiałów termoizolacyjnych hydrooizolacyjnych stosowanych w izolacjach
zimnochronnych,
- fragment ściany zewnętrznej murowanej z dowolnego materiału budowlanego,
- materiały termoizolacyjne,
- materiały hydroizolacyjne,
- narzędzia potrzebne do wykonania izolacji zimnochronnej,
- literatura.
Ćwiczenie 2
W komorze chłodniczej usytuowanej w dwukondygnacyjnym, podpiwniczonym budynku
wolno stojącym należy wykonać izolację zimnochronną. Komora chłodnicza będzie mieścić się
na parterze budynku.
Ustal:
- które przegrody budowlane będą izolowane zimnochronnie,
- warstwy izolacyjne ścian zewnętrznych,
- warstwy ochronne stropów międzykondygnacyjnych,
- kolejność czynności wykonywanych podczas montażu izolacji zimnochronnej ścian
zewnętrznych.
Dobierz
- materiały potrzebne do wykonania poszczególnych warstw izolacji zimnochronnnej .
Wskaż:
- próbki tych materiałów, wybierając spośród różnych materiałów termoizolacyjnych
i hydroizolacyjnych.
Wykonaj fragment izolacji zimnochronnej stropu nad pomieszczeniem.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) zorganizować stanowisko pracy,
2) zaplanować przebieg wykonania zadania  ćwiczenia  plan zapisać w zeszycie,
3) przestrzegać zasad bezpieczeństwa i higieny pracy,
4) ustalić, które przegrody budowlane będą izolowane zimnochronnie,
5) ustalić warstwy izolacyjne stropu nad pomieszczeniem,
6) dobrać materiały potrzebne do wykonania warstw izolacji zimnochronnej stropu nad
pomieszczeniem,
7) uzasadnić dobór materiałów,
8) wskazać próbki wybranych materiałów,
9) ustalić kolejność czynności wykonywanych podczas montażu izolacji zimnochronnej stropu
nad pomieszczeniem,
10) dobrać narzędzia i sprzęt do wykonania izolacji zimnochronnej stropu nad pomieszczeniem,
11) sporządzić w zeszycie notatkę z przeprowadzonego ćwiczenia,
12) sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia,
13) zaprezentować efekty swojej pracy,
14) dokonać samooceny pracy,
15) uporządkować stanowisko pracy.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
56
Wyposażenie stanowiska pracy:
- stół warsztatowy,
- charakterystyki techniczne materiałów termoizolacyjnych i hydrooizolacyjnych,
- próbki materiałów termoizolacyjnych hydrooizolacyjnych stosowanych w izolacjach
zimnochronnych,
- strop nad pomieszczeniem komory chłodniczej,
- materiały termoizolacyjne,
- materiały hydroizolacyjne,
- narzędzia potrzebne do wykonania izolacji zimnochronnej,
- literatura.
Ćwiczenie 3
W komorze chłodniczej usytuowanej w dwukondygnacyjnym, podpiwniczonym budynku
wolno stojącym należy wykonać izolację zimnochronną. Komora chłodnicza będzie mieścić się
na parterze budynku.
Ustal:
- które przegrody budowlane będą izolowane zimnochronnie,
- warstwy izolacyjne ścian zewnętrznych,
- warstwy ochronne stropów międzykondygnacyjnych,
- kolejność czynności wykonywanych podczas montażu izolacji zimnochronnej ścian
zewnętrznych.
Dobierz
- materiały potrzebne do wykonania poszczególnych warstw izolacji zimnochronnnej .
Wskaż:
- próbki tych materiałów, wybierając spośród różnych materiałów termoizolacyjnych
i hydroizolacyjnych.
Wykonaj fragment izolacji zimnochronnej podłogi nad pomieszczeniem w piwnicy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) zorganizować stanowisko pracy,
2) zaplanować przebieg wykonania zadania  ćwiczenia  plan zapisać w zeszycie,
3) przestrzegać zasad bezpieczeństwa i higieny pracy,
4) ustalić, które przegrody budowlane będą izolowane zimnochronnie,
5) ustalić warstwy izolacyjne podłogi nad pomieszczeniem piwnicy,
6) dobrać materiały potrzebne do wykonania warstw izolacji zimnochronnej podłogi nad
pomieszczeniem piwnicy,
7) uzasadnić dobór materiałów,
8) wskazać próbki wybranych materiałów,
9) ustalić kolejność czynności wykonywanych podczas montażu izolacji zimnochronnej
podłogi nad pomieszczeniem piwnicy,
10) dobrać narzędzia i sprzęt do wykonania izolacji zimnochronnej,
11) sporządzić w zeszycie notatkę z przeprowadzonego ćwiczenia,
12) sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia,
13) zaprezentować efekty swojej pracy,
14) dokonać samooceny pracy,
15) uporządkować stanowisko pracy.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
57
Wyposażenie stanowiska pracy:
- stół warsztatowy,
- charakterystyki techniczne materiałów termoizolacyjnych i hydrooizolacyjnych,
- próbki materiałów termoizolacyjnych hydrooizolacyjnych stosowanych w izolacjach
zimnochronnych,
- podłoga nad pomieszczeniem piwnicy,
- materiały termoizolacyjne,
- materiały hydroizolacyjne,
- narzędzia potrzebne do wykonania izolacji zimnochronnej,
- literatura.
Ćwiczenie 4
W komorze chłodniczej usytuowanej w budynku wolno stojącym należy wykonać izolację
zimnochronną podłogi, w której należy uwzględnić zabezpieczenie gruntu przed przemarzaniem.
Ustal:
- warstwy izolacyjne podłogi,
- sposób zabezpieczenie gruntu przed przemarzaniem,
- kolejność czynności wykonywanych podczas montażu izolacji zimnochronnej podłogi.
Dobierz
- materiały potrzebne do wykonania poszczególnych warstw izolacji zimnochronnej podłogi.
Wskaż:
- próbki tych materiałów, wybierając spośród różnych materiałów hydroizolacyjnych.
Wykonaj fragment izolacji zimnochronnej podłogi na gruncie.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) zorganizować stanowisko pracy,
2) zaplanować przebieg wykonania zadania  ćwiczenia  plan zapisać w zeszycie,
3) ustalić warstwy izolacyjne podłogi,
4) ustalić sposób zabezpieczenie gruntu przed przemarzaniem,
5) ustalić kolejność czynności wykonywanych podczas montażu izolacji zimnochronnej
podłogi,
6) uzasadnić swój wybór,
7) dobrać materiały potrzebne do wykonania poszczególnych warstw izolacji zimnochronbnej,
8) wskazać próbki wybranych materiałów,
9) sporządzić w zeszycie notatkę z przeprowadzonego ćwiczenia,
10) sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia,
11) zaprezentować efekty swojej pracy,
12) dokonać samooceny pracy,
13) uporządkować stanowisko pracy.
Wyposażenie stanowiska pracy:
- stół warsztatowy,
- charakterystyki techniczne materiałów termoizolacyjnych i hydrooizolacyjnych,
- próbki materiałów termoizolacyjnych hydrooizolacyjnych stosowanych w izolacjach
zimnochronnych,
- podłoga nad pomieszczeniem piwnicy,
- materiały termoizolacyjne,
- materiały hydroizolacyjne,
- narzędzia potrzebne do wykonania izolacji zimnochronnej,
- literatura.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
58
4.6.4. Sprawdzian postępów
Czy potrafisz:
Tak Nie
1) określić zadania izolacji zimnochronnej w komorach chłodniczych?
2) wskazać, które przegrody budowlane w komorach chłodniczych
izoluje się zimnochronnie?
3) określić, po której stronie przegród budowlanych wykonuje się
izolację zimnochronną?
4) określić podstawowe warstwy składowe się izolacji zimnochronnej?
5) określić kolejność wykonywania izolacji zimnochronnej ścian?
6) określić sposób układania płyt izolacyjnych?
7) określić sposób mocowania płyt izolacyjnych do podłoża?
8) wskazać, jakie warstwy ochronne są stosowane przy wykonywaniu
izolacji zimnochronnej ścian?
9) uzasadnić cel wykonywania izolacji zimnochronnej podłóg
najniższej kondygnacji?
10) wskazać materiał izolacyjny najczęściej stosowany do izolowania
podłóg?
11) wskazać, jakie straty budowlane może powodować przemarzanie
gruntu?
12) wskazać metody zabezpieczenia gruntu przed przemarzaniem
w przypadku lokalizowania komór  minusowych na najniższej
kondygnacji?
13) wskazać zadania płyt warstwowych stosowanych przy budowie
chłodni wolno stojących?
14) określić sposób zapewniania szczelności połączeń płyt
warstwowych?
15) dobrać materiały do wykonania izolacji zimnochronnej ścian
zewnętrznych?
16) dobrać materiały do wykonania izolacji zimnochronnej stropów
nad pomieszczeniami komór chłodniczych?
17) dobrać materiały do wykonania izolacji zimnochronnej podłóg
nad pomieszczeniami piwnic?
18) dobrać materiały do wykonania izolacji zimnochronnej podłóg
na gruncie?
19) dobrać narzędzia i sprzęt do wykonania izolacji zimnochronnej?
20) wykonać izolację zimnochronną ścian zewnętrznych?
21) wykonać izolację zimnochronną stropów nad pomieszczeniami
komór chłodniczych?
22) wykonać izolację zimnochronną podłóg nad pomieszczeniami
piwnic?
23) wykonać izolację zimnochronną podłóg na gruncie?
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
59
4.7. Wykonywanie izolacji zimnochronnej rurociągów,
aparatów i armatury chłodniczej
4.7.1. Materiał nauczania
Izolację zimnochronną przewodów rurowych stosuje się w celu :
- ograniczenia strat ciepła,
- uniknięcia wykraplania wody na przewodach.
Izolacja zimnochronna składa się z dwóch podstawowych warstw:
- otuliny izolacyjnej - termicznej,
- izolacji parochronnej i przeciwwilgociowej.
Izolacja parochronna i przeciwwilgociowa zabezpiecza przewody rurowe przed:
- wnikaniem wilgoci,
- wykraplaniem się pary wodnej,
- przemarzaniem czynnika płynącego w przewodach.
W urządzeniach chłodniczych izolacją pokrywa się rurociągi , armaturę i aparaty po stronie
niskiego ciśnienia i międzystopniowym. Należy również izolować przewody rurowe prowadzące
gorące pary podczas operacji odszraniania czy też odzysku ciepła skraplania.
Warstwę izolacji zimnochronnej na przewodach rurowych wykonuje się z gotowych otulin
izolacyjnych. Wymiary wewnętrzne otulin odpowiadają znormalizowanym średnicom rur.
Warstwę izolacji zimnochronnej na aparatach typu zbiornikowego i armaturze wykonuje się
z segmentów wycinanych z płyt izolacyjnych.
Kolejność czynności podczas wykonywania izolacji zimnochronnej na przewodach
rurowych, aparatach i armaturze jest następująca:
- oczyszczenie powierzchni przeznaczonych do izolowania z rdzy i kurzu,
- zabezpieczenie izolowanych powierzchni powłoką antykorozyjną,
- dopasowanie otulin lub segmentów izolacyjnych do kształtu i powierzchni izolowanego
przewodu, zbiornika lub zaworu,
- ułożenie pierwszej warstwy izolacji i przyklejenie do powierzchni izolowanego elementu
lepikiem bitumicznym lub kitem izolacyjnym,
- umocowanie opaski z drutu ocynkowanego na poszczególnych otulinach,
- wypełnienie styków obwodowych i wzdłużnych otulin lub segmentów kitem izolacyjnym,
- przyklejenie drugiej i ewentualnie trzeciej warstwy izolacji w sposób identyczny jak
warstwę pierwszą,
- pokrycie całej zewnętrznej powierzchni izolacji zimnochronnej warstwą izolacji
parochronnej i przeciwwilgociowej.
Uwaga:
Podczas układania elementów izolacji zimnochronnej w kolejnych warstwach należy
zwracać uwagę, aby:
- styki wzdłużne otulin czy segmentów izolacji nie leżały w jednej linii, lecz były przesunięte
względem siebie o 90�,
- styki obwodowe były przesunięte o połowę długości otuliny.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
60
Warstwy izolacji parochronnej i przeciwwilgociowej, stanowiące jednocześnie ochronę
izolacji termicznej wykonuje się różnymi metodami.
Izolację termiczną najczęściej:
1. owija się siatką drucianą tzw. Rabitza, pokrywa akwizolem i narzuca na nią warstwę
zaprawy cementowej. Zaprawę cementowa wygładza się i maluje farbą olejną. Przy doborze
rodzaju farby należy uwzględniać rodzaj czynnika płynącego w przewodach. Obecnie tę
metodę stosuje się tylko przy remontach izolacji wykonanej w tej technologii.
2. owija się jednym z niżej wymienionych wyrobów:
- bandażem jutowym,
- taśmą  Denso ,
- taśmą z płótna bawełnianego żaglowego,
a po owinięciu maluje się lakierem poliestrowym i farbą olejną.
3. pokrywa się galwanizowaną blachą stalową.
Rysunek poniższy ilustruje strukturę i sposób wykonania izolacji zimnochronnej z otulin
korkowych.
Rys. 17. Struktura izolacji zimnochronnej rurociągu [10 s. 119]
1  rura, 2  podwójna warstwa akwizolu, 3  fugi, 4  pierwsza i druga warstwa izolacji termicznej z korka,
5  opaska z drutu, 6  podwójna warstwa gęstego akwizolu, 7 - bandaż z juty, 8  siatka stalowa,
9  warstwa zaprawy cementowej, 10  pierwsza warstwa farby olejnej, 11  druga warstwa farby olejnej
Rurociągi chłodnicze po wykonaniu izolacji zimnochronnych odpowiednio się znakuje.
Sposób znakowania zależy od:
- rodzaju przepływającego czynnika,
- stanu skupienia czynnika,
- kierunku przepływu czynnika.
Nowoczesne metody izolowania rurociągów i armatury w urządzeniach chłodniczych
polegają na wykonaniu form z blachy o znormalizowanych kształtach dostosowanych do kształtu
izolowanych rurociągów i armatury.
Blaszane formy nakłada się na rurociągi i armaturę, a między powierzchnie izolowanych
elementów i blaszanej formy wtryskuje się spieniony poliuretan, który po stężeniu stanowi
szczelną warstwę izolacji zimnochronnej.
Osłony z blachy tworzą izolację paroszczelną i zabezpieczającą izolację termiczną przed
uszkodzeniem.
Dobrym materiałem przeznaczonym do izolowania przewodów rurowych, w szczególności
wykonanych z miedzi, są elastyczne otuliny wykonane z pianki komórkowej.
Otuliny produkowane są między innymi z polietylenu spienionego i miękkich poliuretanów
w zakresie średnic:
- od ź do 4,5" dla rur miedzianych,
- od ź do 12" dla rur stalowych o różnych grubościach ścianek dostosowanych do
określonych średnic rur i ich przeznaczenia .
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
61
 Rys. 18. Wyroby do izolowania rur, armatury chłodniczych [folder producenta]
Izolacje zimnochronne przewodów i armatury wykonuje się:
- podczas prowadzenia montażu przewodów rurowych (otulina pełna)
- po ich montażu, używając wtedy odpowiednio naciętych odcinków otuliny np. z zamkiem
zatrzaskowym.
Miejsca połączeń elementów otulin wypełnia się klejem wskazanym przez producenta
i owija taśmą klejącą.
4.7.2. Pytania sprawdzające
Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.
1. Jakie zadanie spełnia izolacja zimnochronna rurociągów chłodniczych?
2. Z jakich podstawowych warstw składa się izolacja zimnochronna rurociągów?
3. Jakie zadanie spełnia izolacja parochronna i przeciwwilgociowa?
4. Jakie rurociągi, armatura i aparaty są izolowane w urządzeniach chłodniczych?
5. W jakiej postaci są stosowane materiały do izolacji przewodów rurowych?
6. W jakiej postaci są stosowane materiały do izolacji armatury i aparatów chłodniczych?
7. Jaka jest kolejność wykonywania izolacji zimnochronnej na przewodach rurowych,
aparatach i armaturze chłodniczej?
8. W jaki sposób układa się otuliny kolejnych warstw izolowanych elementów?
9. Jakimi metodami wykonuje się warstwy izolacji parochronnej i przeciwwilgociowej?
10. Jakie są zasady znakowania rurociągów chłodniczych?
11. Na czym polegają nowoczesne metody izolowania rurociągów wykonywane bezpośrednio
na budowie?
12. Jaką rolę spełnia osłona z blachy wykonana na izolacji zimnochronnej?
13. Jakiego rodzaju otuliny są stosowane do izolowania rurociągów z rur miedzianych
i stalowych?
14. W jaki sposób wykonuje się izolację rurociągów miedzianych i stalowych?
4.7.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Wykonaj izolację zimnochronną przewodów chłodniczych wykonanych z rur miedzianych.
Ustal:
- warstwy izolacyjne,
- kolejność czynności wykonywanych podczas montażu izolacji zimnochronnej.
Dobierz:
- materiały potrzebne do wykonania poszczególnych warstw izolacji zimnochronnej.
Wskaż:
- próbki tych materiałów, wybierając spośród różnych materiałów termoizolacyjnych oraz
hydroizolacyjnych.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
62
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) zorganizować stanowisko pracy,
2) zaplanować przebieg wykonania zadania  ćwiczenia  plan zapisać w zeszycie,
3) przestrzegać zasad bezpieczeństwa i higieny pracy,
4) ustalić warstwy izolacyjne rurociągów,
5) dobrać materiały potrzebne do wykonania poszczególnych warstw izolacji zimnochronnej,
6) uzasadnić swój wybór,
7) kolejność czynności wykonywanych podczas montażu izolacji zimnochronnej rurociągu,
8) wskazać próbki wybranych materiałów,
9) sporządzić w zeszycie notatkę z przeprowadzonego ćwiczenia,
10) sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia,
11) zaprezentować efekty swojej pracy,
12) dokonać samooceny pracy,
13) uporządkować stanowisko pracy.
Wyposażenie stanowiska pracy:
- stół warsztatowy,
- charakterystyki techniczne materiałów termoizolacyjnych i hydrooizolacyjnych,
- rury o różnej średnicy,
- materiały termoizolacyjne i hydrooizolacyjne stosowane w izolacjach zimnochronnych
między innymi:
- otuliny z polietylenu spienionego,
- otuliny z miękkich poliuretanów,
- osłony z blachy,
- Akwizol,
- Dysperbit,
- Bitgum,
- narzędzia i sprzęt do wykonywania izolacji zimnochronnych przewodów i urządzeń,
- literatura.
Ćwiczenie 2
Wykonaj izolację zimnochronną armatury zainstalowanej na rurociągu wykonanym z rur
miedzianych.
Ustal:
- warstwy izolacyjne,
- kolejność czynności wykonywanych podczas montażu izolacji zimnochronnej.
Dobierz:
- materiały potrzebne do wykonania poszczególnych warstw izolacji zimnochronnej.
Wskaż:
- próbki tych materiałów, wybierając spośród różnych materiałów termoizolacyjnych oraz
hydroizolacyjnych.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) zorganizować stanowisko pracy,
2) zaplanować przebieg wykonania zadania  ćwiczenia  plan zapisać w zeszycie,
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
63
3) ustalić warstwy izolacyjne armatury,
4) dobrać materiały potrzebne do wykonania poszczególnych warstw izolacji zimnochronnej,
5) uzasadnić swój wybór,
6) kolejność czynności wykonywanych podczas montażu izolacji zimnochronnej armatury,
7) wskazać próbki wybranych materiałów,
8) sporządzić w zeszycie notatkę z przeprowadzonego ćwiczenia,
9) sformułować wnioski z realizacji ćwiczenia,
10) zaprezentować efekty swojej pracy,
11) dokonać samooceny pracy,
12) uporządkować stanowisko pracy.
Wyposażenie stanowiska pracy:
- stół warsztatowy,
- charakterystyki techniczne materiałów termoizolacyjnych i hydrooizolacyjnych,
- armatura,
- materiały termoizolacyjne i hydrooizolacyjne stosowane w izolacjach zimnochronnych
między innymi:
- otuliny z polietylenu spienionego,
- otuliny z miękkich poliuretanów,
- osłony z blachy,
- Akwizol,
- Dysperbit,
- Bitgum,
- narzędzia i sprzęt do wykonywania izolacji zimnochronnych przewodów i urządzeń,
- literatura.
4.7.4. Sprawdzian postępów
Czy potrafisz:
Tak Nie
1) określić zadanie izolacji zimnochronnej rurociągów chłodniczych?
2) wskazać podstawowe warstwy izolacji zimnochronnych
rurociągów?
3) określić zadania izolacji parochronnej i przeciwwilgociowej?
4) wskazać rurociągi, armaturę i aparaty w urządzeniach chłodniczych
izolowane zimnochronnie?
5) określić postaci materiałów stosowanych do wykonywania izolacji
zimnochronnych przewodów rurowych?
6) określić postaci materiałów stosowanych do wykonywania izolacji
zimnochronnych armatury i aparatów chłodniczych?
7) wskazać kolejność wykonywania izolacji zimnochronnej na przewodach
rurowych, aparatach i armaturze chłodniczej?
8) scharakteryzować sposób układania otuliny kolejnych warstw
izolowanych elementów?
9) wskazać metody wykonywania warstw izolacji parochronnej
i przeciwwilgociowej?
10) wskazać zasady znakowania rurociągów chłodniczych?
11) scharakteryzować metody izolowania rurociągów wykonywane
bezpośrednio na budowie?
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
64
12) określić rolę osłon z blachy wykonanych na izolacji zimnochronnej?
13) wskazać rodzaje otulin stosowanych do izolowania rurociągów z rur
miedzianych i stalowych?
14) scharakteryzować sposób wykonywania izolacji rurociągów
miedzianych i stalowych?
15) dobrać materiały do wykonania izolacji zimnochronnej rur
i armatury?
16) dobrać narzędzia i sprzęt do wykonania izolacji zimnochronnej?
17) wykonać izolację zimnochronną rur i armatury?
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
65
5. SPRAWDZIAN OSI
GNI
Ć
INSTRUKCJA DLA UCZNIA
INSTRUKCJA OGÓLNA
1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
3. Odpowiedzi udzielaj tylko na załączonej karcie odpowiedzi.
4. Kartę odpowiedzi podpisz imieniem i nazwiskiem.
INSTRUKCJA SZCZEGÓA
OWA
1. Zestaw zadań testowych składa się z zadań:
a) wielokrotnego wyboru.
b) krótkiej odpowiedzi,
2. Odpowiedzi na zadania krótkiej odpowiedzi powinny być jednozdaniowe.
3. Zadania wielokrotnego wyboru mają 4 wersje odpowiedzi, z których jedna jest prawidłowa.
Prawidłową odpowiedz
należy zakreślić we właściwym miejscu na karcie odpowiedzi.
4. W przypadku pomyłki błędną odpowiedz
należy ująć w kółko i ponownie zakreślić
odpowiedz
prawidłową.
5. Jeżeli udzielenie odpowiedzi na jakieś pytanie sprawia Ci trudność to opuść je i przejdz
do
zadania następnego. Do zadań bez odpowiedzi możesz wrócić póz
niej.
6. Czas przeznaczony na udzielanie odpowiedzi 45 minut.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
66
Zestaw zadań testowych
1. Co jest cechą charakterystyczną wymiany ciepła w stanie nieustalonym?
2. Na czym polega zjawisko przewodzenie ciepła?
3. Kiedy występuje zjawisko przewodzenie ciepła?
4. Na czym polega konwekcja wymuszona?
5. Do izolacji jakich elementów stosuje się płyty z korka impregnowanego?
6. Do czego stosuje się kit korkowy?
7. Jakie elementy izoluje się wyrobami z włókien szklanych?
8. Jakimi cechami charakteryzuje się szkło piankowe białe?
9. Jakie elementy izoluje się płytami Vitropian?
10. W jakich warunkach temperaturowych może być stosowany styropian?
11. Jakimi cechami charakteryzuje się pianka poliuretanowa?
12. Jakimi cechami charakteryzuje się pianka piatherm?
13. Przed jakimi czynnikami otuliny z polietylenu spienionego chronią przewody instalacyjne?
14. Z jakich elementów składa się płyta warstwowa?
15. Jakie materiały nazywa się hydroizolacyjnymi?
16. Przekazywanie ciepła podczas mieszania się cieczy między obszarami o różnej
temperaturze, charakterystyczne m. in. dla cieczy i gazów znajdujących się w przestrzeni
zamkniętej to zjawisko zwane
a. przenikaniem.
b. przewodzeniem.
c. promieniowaniem.
d. konwekcją lub unoszeniem.
17. Ciała o barwach ciemnych, powierzchni szorstkiej i matowej wypromieniowują dużo
energii, ale
a. z
le ją odbijają i z
le pochłaniają.
b. dobrze ją odbijają i dobrze pochłaniają.
c. z
le ją odbijają i bardzo dobrze pochłaniają.
d. dobrze ją odbijają i bardzo z
le pochłaniają.
18. W wyniku zmieszania mączki korkowej z twardym pakiem otrzymuje się
a. kit korkowy.
b. korek impregnowany.
c. korek ekspandowany.
d. kit korkowy spieniony.
19. W wyniku stopienia, w temperaturze około 800 �C, stłuczki szklanej z dodatkiem środków
porotwórczych powstaje szkło
a. piankowe białe.
b. piankowe czarne.
c. izolacyjne czarno-białe.
d. izolacyjne, okienne białe.
20. W procesie spieniania żywicy poliestrowej przy udziale środków spieniających powstaje
a. iporka.
b. styropian.
c. pianka poliuretanowa.
d. szkło piankowe czarne.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
67
21. Okładziny warstwowych płyt izolacyjnych wykonuje się z blach stalowych
a. kompozytowych i pokrytych lakierem akrylowym.
b. obustronnie oksydowanych i pokrytych lakierem akrylowym.
c. obustronnie oksydowanych i pokrytych lakierem poliestrowym.
d. obustronnie ocynkowanych i pokrytych lakierem poliestrowym.
22. Palnym i toksycznym roztworem (o rzadkiej konsystencji) asfaltu w takich
rozpuszczalnikach jak benzyna czy solwentnafta jest przeznaczony m. in. gruntowania
powierzchni elementów budowlanych przed nałożeniem właściwej izolacji asfaltowej
a. Bitgum.
b. Dysperbit.
c. Abizol R-S.
d. asfaltowa emulsja anionowa.
23. Dyspersyjną masą asfaltowo  gumową całkowicie odporną na działanie wody, stosowaną
jako zabezpieczenie hydroizolacyjne, tworzące po nałożeniu powłokę o dużej plastyczności
oraz elastyczności w zakresie temperatur od  20 do +120�C jest
a. Bitgum.
b. Dysperbit.
c. Abizol R-S.
d. lepik asfaltowy stosowany na gorąco.
24. Mieszaniny asfaltów, oleju uplastyczniającego, wypełniaczy mineralnych (mączka
kamienna, włókna mineralne) i rozpuszczalników organicznych, przeznaczone między
innymi do wykonywania samodzielnych powłok przeciwwilgociowych i parochronnych typu
lekkiego to
a. emulsje anionowe.
b. emulsje kationowe.
c. lepiki asfaltowe stosowane na gorąco.
d. lepiki asfaltowe stosowane na zimno.
25. Papy bitumiczne, jako materiały hydroizolacyjne chronią elementy budowlane przede
wszystkim przed
a. wchłanianiem pary wodnej.
b. wchłanianiem wody bieżącej.
c. przedostawaniem się wody ciekłej.
d. przedostawaniem się wilgoci opadowej.
26. Izolacja zimnochronna komory chłodniczej składa się z trzech podstawowych warstw:
izolacji parochronnej i przeciwwilgociowej oraz
a. izolacji termicznej.
b. płyt termoizolacyjnych i izolacji akustycznej.
c. izolacji akustycznej i warstwy ochronnej izolacji.
d. płyt termoizolacyjnych i warstwy ochronnej izolacji.
27. Płyty izolacyjne mocuje się do podłoża za pośrednictwem płaskowników stalowych
osadzonych w ścianach w odstępach 0,5 m
a. w pionie.
b. w poziomie.
c. w poziomie i pionie.
d. po przekątnej ściany.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
68
28. Druciana siatka tzw. Rabitza, która stwarza warunki dobrej przyczepności zaprawy do
podłoża stanowi jednocześnie
a. płaszcz ochronny izolacji termicznej.
b. podkład pod płaszcz ochronny z zaprawy cementowej.
c. płaszcz ochronny izolacji przeciwwilgociowej i parochronnej.
d. podkład pod płaszcz ochronny z ceramicznych płytek glazurowanych.
29. Termiczna otulina izolacyjna oraz izolacja parochronna i przeciwwilgociowa to warstwy
izolacji zimnochronnej
a. armatury i chłodniczych przewodów rurowych.
b. armatury i podłóg na gruncie w komorach chłodniczych.
c. przewodów rurowych oraz stropów komór chłodniczych.
d. przewodów rurowych i podłóg w komorach chłodniczych.
30. Poniższe zdjęcie ilustruje rozwiązanie konstrukcyjne
a. mocowania płyty ściennej do rygla.
b. połączenia płyt ściennych z izolacją termiczną podłogi.
c. połączenia płyt ściennych w narożniku komory chłodniczej.
d. połączenia płyty ściennej narożnej i stropu komory chłodniczej.
Rys. 19. Rozwiązanie konstrukcyjne połączenia elementów komory chłodniczej [ 5 s. 277]
1  płyta warstwowa, 2  listwa okapowa, 3  nit jednostronny 4,8 x 14,6 mm, 4  silikon
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
69
KARTA ODPOWIEDZI
Imię i nazwisko& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & ..
Wykonywanie izolacji zimnochronnych rurociągów i komór chłodniczych
Wpisz poprawną odpowiedz

Nr
Odpowiedz
Punkty
zadania
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
Razem punktów za część I
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
70
Zaznacz znakiem X poprawną odpowiedz

Nr
Odpowiedzi Punkty
zadania
16. a b c d
17. a b c d
18. a b c d
19. a b c d
20. a b c d
21. a b c d
22. a b c d
23. a b c d
24. a b c d
25. a b c d
26. a b c d
27. a b c d
28. a b c d
29. a b c d
30. a b c d
Razem punktów za część II
Ł punktów
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
71
6. LITERATURA
1. Frankiewicz D.: Rozpoznawanie podstawowych materiałów budowlanych. KOWEZ,
Warszawa 2002
2. Frankiewicz D.: Transport, składowanie i magazynowanie materiałów budowlanych.
KOWEZ, Warszawa: 2002
3. Gąsiorowska D, Horsztyńska B.: Posługiwanie się dokumentacją techniczną. KOWEZ,
Warszawa 2002
4. Gąsiorowska D, Horsztyńska B.: Posługiwanie się podstawowymi pojęciami i terminami
z zakresu budownictwa. KOWEZ, Warszawa 2002
5. Praca zbiorowa.:Poradnik. Domowe i handlowe urządzenia chłodnicze. WNT. Warszawa 2000
6. Roj-Chodacka A.: Przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony
przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska. KOWEZ, Warszawa 2002
7. Szolc T.: Chłodnictwo. WSiP, Warszawa 1989
8. Ulrich H-J. Poradnik. Technika chłodnicza. T.2. IPPU MASTA, Gdańsk1999
9. Wesołowski A. Urządzenia chłodnicze i kriogeniczne oraz ich pomiary cieplne. WNT,
Warszawa 1980
10. Wierzchowski T.: Technologia budowy urządzeń chłodniczych. WSiP. Warszawa 1985
11. Wolski Z.: Roboty podłogowe i okładzinowe. WSiP, Warszawa 1991
Akty prawne:
1. PN-EN ISO 6946 listopad 2004  Komponenty budowlane i elementy budynku. Opór
cieplny i współczynnik przenikania ciepła.
2. Dz. U. Nr 75 poz. 690  Wymagania izolacyjności cieplnej i inne wymagania związane
z oszczędnością energii.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
72