MINISTERSTWO EDUKACJI
NARODOWEJ
Jolanta Skoczylas
Wykonywanie izolacji termicznych i akustycznych
713[05].Z1.04
Poradnik dla ucznia
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji  Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2006
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
0
Recenzenci:
mgr inż. Ernest Białas
mgr inż. Małgorzata Chojnacka
Opracowanie redakcyjne:
mgr inż. Jolanta Skoczylas
Konsultacja:
dr inż. Jacek Przepiórka
Korekta:
Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 713[05].Z1.04
Wykonywanie izolacji termicznych i akustycznych, zawartego w modułowym programie
nauczania dla zawodu posadzkarz.
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji  Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2006
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
1
SPIS TREÅšCI
1. Wprowadzenie 4
2. Wymagania wstępne 6
3. Cele kształcenia 7
4. Materiał nauczania 8
4.1. Materiały do izolacji termicznych i akustycznych 8
4.1.1. Materiał nauczania 8
4.1.2. Pytania sprawdzajÄ…ce 9
4.1.3. Ćwiczenia 10
4.1.4. Sprawdzian postępów 11
4.2. Zasady doboru materiałów do konkretnych warunków 12
4.2.1. Materiał nauczania 12
4.2.2. Pytania sprawdzajÄ…ce 13
4.2.3. Ćwiczenia 14
4.2.4. Sprawdzian postępów 15
4.3. Izolacje układane bezpośrednio na powierzchni stropów 16
4.3.1. Materiał nauczania 16
4.3.2. Pytania sprawdzajÄ…ce 17
4.3.3. Ćwiczenia 17
4.3.4. Sprawdzian postępów 18
4.4. Izolacje układane na izolacjach przeciwwilgociowych 19
4.4.1. Materiał nauczania 19
4.4.2. Pytania sprawdzajÄ…ce 20
4.4.3. Ćwiczenia 20
4.4.4. Sprawdzian postępów 21
4.5. Metody i zasady wykonywania izolacji akustycznych 22
4.5.1. Materiał nauczania 22
4.5.2. Pytania sprawdzajÄ…ce 23
4.5.3. Ćwiczenia 24
4.5.4. Sprawdzian postępów 26
4.6. Metody i zasady wykonywania izolacji termicznych 27
4.6.1. Materiał nauczania 27
4.6.2. Pytania sprawdzajÄ…ce 27
4.6.3. Ćwiczenia 28
4.6.4. Sprawdzian postępów 29
4.7. Ochronne warstwy izolacji 30
4.7.1. Materiał nauczania 30
4.7.2. Pytania sprawdzajÄ…ce 31
4.7.3. Ćwiczenia 31
4.7.4. Sprawdzian postępów 32
4.8. Przepisy bhp i ochrony ppoż. 33
4.8.1. Materiał nauczania 33
4.8.2. Pytania sprawdzajÄ…ce 34
4.8.3. Ćwiczenia 34
4.8.4. Sprawdzian postępów 35
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
2
4.9. Aprobaty techniczne i instrukcje 36
4.9.1. Materiał nauczania 36
4.9.2. Pytania sprawdzajÄ…ce 37
4.9.3. Ćwiczenia 37
4.9.4. Sprawdzian postępów 38
4.10. Warunki techniczne wykonania izolacji oraz ich odbiór 39
4.10.1. Materiał nauczania 39
4.10.2. Pytania sprawdzajÄ…ce 40
4.10.3. Ćwiczenia 40
4.10.4. Sprawdzian postępów 41
4.11. Zasady przedmiarowania i obmiaru robót 42
4.11.1. Materiał nauczania 42
4.11.2. Pytania sprawdzajÄ…ce 43
4.11.3. Ćwiczenia 43
4.11.4. Sprawdzian postępów 44
5. Sprawdzian osiągnięć 45
6. Literatura 50
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
3
1. WPROWADZENIE
Poradnik będzie Ci pomocny w przyswajaniu wiedzy o izolacjach termicznych
i akustycznych, materiałach stosowanych do izolacji, a także ułatwi Ci wykonywanie izolacji
oraz ich odbiór.
W poradniku zamieszczono:
1. Wymagania wstępne, czyli wykaz niezbędnych umiejętności i wiedzy, które powinieneś
mieć opanowane, aby przystąpić do realizacji tej jednostki modułowej.
2. Cele kształcenia tej jednostki modułowej.
3. Materiał nauczania (rozdział 4), który umożliwia samodzielne przygotowanie się
do wykonania ćwiczeń i zaliczenia sprawdzianów. Obejmuje on również ćwiczenia, które
zawierają wykaz materiałów, narzędzi i sprzętu potrzebnych do realizacji ćwiczeń. Przed
ćwiczeniami zamieszczono pytania sprawdzające wiedzę potrzebną do ich wykonania.
Po ćwiczeniach zamieszczony został sprawdzian postępów. Wykonując sprawdzian
postępów, powinieneś odpowiadać na pytania tak lub nie, co oznacza, że opanowałeś
materiał albo nie.
4. Sprawdzian osiągnięć, w którym zamieszczono instrukcję dla ucznia oraz zestaw zadań
testowych sprawdzających opanowanie wiedzy i umiejętności z zakresu całej jednostki.
Zamieszczona została także karta odpowiedzi.
5. Wykaz literatury obejmujący zakres wiadomości, dotyczącej tej jednostki modułowej, która
umożliwi Ci pogłębienie nabytych umiejętności.
Jeżeli masz trudności ze zrozumieniem tematu lub ćwiczenia, to poproś nauczyciela
lub instruktora o wyjaśnienie i ewentualne sprawdzenie, czy dobrze wykonujesz daną czynność.
Jednostka modułowa: Wykonywanie izolacji przeciwwilgociowych, której treści teraz
poznasz stanowi jeden z elementów modułu 713[05].Z1  Technologie wykonywania posadzek
i jest oznaczona na zamieszczonym schemacie na stronie 5.
Bezpieczeństwo i higiena pracy
W czasie pobytu w pracowni musisz przestrzegać regulaminów, przepisów bezpieczeństwa
i higieny pracy oraz instrukcji przeciwpożarowych, wynikających z rodzaju wykonywanych
prac. Przepisy te poznasz podczas trwania nauki.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
4
713[05].Z1
Technologie wykonywania posadzek
713[05].Z1.01
Dobieranie materiałów, narzędzi i sprzętu
713[05].Z1.02
Przygotowywanie zapraw, klejów
i mieszanek betonowych
713[05].Z1.03
713[05].Z1.04
Wykonywanie
Wykonywanie izolacji
izolacji przeciwwilgociowych
termicznych i akustycznych
713[05].Z1.05
Wykonywanie podkładów pod posadzki
713[05].Z1.06
Wykonywanie posadzek jastrychowych
713[05].Z1.07
Wykonywanie posadzek z drewna
i materiałów drewnopochodnych
713[05].Z1.08
Wykonywanie posadzek
z materiałów mineralnych
713[05].Z1.09
Wykonywanie posadzek
z tworzyw sztucznych
Schemat jednostek modułowych
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
5
2. WYMAGANIA WST
PNE
Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć:
- rozpoznawać podstawowe materiały budowlane,
- posługiwać się podstawowymi pojęciami z zakresu budownictwa,
- wykonywać szkice podstawowymi technikami rysunkowymi,
- przygotowywać narzędzia i sprzęt do pracy,
- przygotowywać zaprawy, kleje i mieszanki betonowe,
- stosować podstawowe przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy,
- korzystać z różnych z
ródeł informacji.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
6
3. CELE KSZTAA
CENIA
W wyniku realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć:
- określić funkcję i znaczenie izolacji termicznych i akustycznych przegród poziomych
budynku,
- dokonać wyboru i selekcji odpowiednich materiałów,
- ocenić stan techniczny podłoża i ewentualnie wyrównać podłoża,
- dokonać pomiaru poziomu,
- przygotować podłoże pod izolację,
- dobrać narzędzia i sprzęt do wykonania izolacji,
- ocenić jakość i przydatność materiałów izolacyjnych,
- dobrać i przygotować materiały pomocnicze,
- zaplanować kolejność czynności przy wykonywaniu izolacji,
- wykonać izolacje termiczne bezpośrednio na powierzchniach stropów,
- wykonać izolacje termiczne na izolacji przeciwwilgociowej na podłożu gruntowym,
- wykonać izolację termiczną z twardych płyt styropianowych,
- wykonać izolacje akustyczne z różnych materiałów,
- zorganizować stanowiska pracy zgodnie z wymogami technologicznymi,
- oszacować ilość potrzebnych materiałów podstawowych i pomocniczych,
- składować i przechowywać materiały izolacyjne i pomocnicze,
- transportować materiały na stanowisko pracy,
- sporządzić zapotrzebowanie na materiały,
- pracować bezpiecznie i przestrzegać przepisów bhp i ppoż,
- wykonać obmiar izolacji.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
7
4. MATERIAA
NAUCZANIA
4.1. Materiały do izolacji termicznych i akustycznych
4.1.1. Materiał nauczania
Izolacje termiczne mają za zadanie zmniejszenie strat ciepła w budynku. Występują one
w konstrukcjach podłóg leżących bezpośrednio na gruncie, nad nie ogrzewanymi piwnicami,
bramami, loggiami i podcieniami. Natomiast izolacje akustyczne mają za zadanie tłumić dz
więki
uderzeniowe tak, aby ich głośność nie przekroczyła dopuszczalnego poziomu. Występują na
stropach międzypiętrowych i zależą od rodzaju i masy stropu.
Materiały do izolacji termicznych i akustycznych podłóg odznaczają się strukturą porowatą,
małą gęstością pozorną i niskim współczynnikiem przewodności cieplnej. Jednocześnie
materiały porowate wykazujące się elastycznością i sprężystością, mają zdolność tłumienia
dz
więków(zwłaszcza w przypadku podłóg  dz
więków uderzeniowych).
Według przyjętego podziału ze względu na pochodzenie, materiały do izolacji
ciepłochronnych i dz
więkochłonnych dzieli się na:
- mineralne  wyroby z wełny mineralnej i szklanej oraz szkło piankowe,
- roślinne  płyty pilśniowe, wiórkowo- cementowe, trzcinowe oraz płyty i maty korkowe,
- z tworzyw sztucznych  styropian, pianka poliuretanowa i krylaminowa.
Materiały pochodzenia mineralnego
Materiały z wełny mineralnej charakteryzują się bardzo dobrą izolacyjnością cieplną,
są niepalne i odporne na wilgoć, odznaczają się dużą twardością. Są produkowane z surowców
łatwo dostępnych. Płyty z wełny mineralnej stanowią warstwę wełny mineralnej impregnowanej
olejem i połączonej spoiwem syntetycznym. Wyroby te występują najczęściej w postaci płyt:
miękkich, półtwardych i twardych. Gęstość objętościowa płyt waha się w granicach od 35kg/mł
(płyty miękkie) do180kg/mł (płyty twarde). Płyty mają różne wymiary, np. 1000x 500 mm,
900x600 mm, grubość od 15÷ 100 mm.
Ponadto produkuje się maty, wełnę granulowaną oraz otuliny do izolacji rur.
Maty z wełny mineralnej są produkowane w arkuszach. Są obłożone z jednej lub dwóch
stron okładziną, np. z welonu szklanego lub papieru laminowanego. Długość mat wynosi
3000mm, szerokość 500 mm i różne grubości.
Maty z waty szklanej produkuje się z waty z włókien szklanych ułożonych na welonie
szklanym lub na tekturze falistej i przeszyte nićmi. Występują najczęściej w postaci rulonów.
Wymiary mat: dÅ‚ugość 3000 mm, szerokość 1000 mm, grubość 30÷ 50 mm.
Szkło piankowe odznacza się małym współczynnikiem przewodzenia ciepła, odpornością
na działanie wody, wytrzymałością mechaniczną i niepalnością. Powstaje przez spienienie
mączki uzyskanej ze stłuczki szklanej wraz z dodatkiem środków porotwórczych (np. sadzy)
w temperaturze 800ºC. Produkuje siÄ™ je w postaci pÅ‚yt o różnych wymiarach, np: dÅ‚ugość 300 ÷
600 mm, szerokość 450 mm i grubość 25÷ 180 mm.
Materiały pochodzenia roślinnego
Materiały te są produkowane z surowców łatwo dostępnych lub odpadowych. Jednak
nie znajdują większego zastosowania w izolacjach termicznych i akustycznych ze względu
na dużą konkurencyjność. Należą do grupy materiałów łatwopalnych i są podatne na korozję
biologicznÄ….
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
8
 Płyty pilśniowe porowate produkowane są z odpadów drzewnych. Ze względu na
możliwość gnicia lub zagrzybienia muszą być zaimpregnowane środkiem grzybobójczym
i wysuszone. MajÄ… wymiary: dÅ‚ugość 2000 ÷ 3366mm, szerokość 1220 ÷ 1525mm i grubość 9,5
÷ 25 mm.
Płyty wiórkowo - cementowe są produkowane z wełny drzewnej połączonej spoiwem
cementowym. Charakteryzują się dużą wytrzymałością mechaniczną, ale także dużą
przewodnością cieplną. Płyty występują w rożnych wymiarach.
Płyty trzcinowe wykonywane są z łodyg trzcin ułożonych ściśle obok siebie w kilku
warstwach, a następnie związanych stalowym ocynkowanym drutem. Mogą być luz
no
sprasowane (gęstość pozorna 250 kg/mł) lub mocno sprasowane (gęstość pozorna 350 kg/mł).
Ekofiber jest materiałem dość nowym na naszym rynku. Produkowany jest z makulatury
gazetowej z dodatkiem soli boru, preparatu biochronnego i ogniochronnego. Charakteryzuje siÄ™
dużą odpornością ogniową, małą przewodnością cieplną. Jest to materiał luz
ny.
Materiały z tworzyw sztucznych
Wyroby ze spienionych tworzyw sztucznych charakteryzują się dobrymi właściwościami
dz
więkochłonnymi i termoizolacyjnymi oraz wytrzymałością mechaniczną. Są lekkie i odporne
na zawilgocenie. Należą do grupy materiałów samogasnących.
PÅ‚yty styropianowe powstajÄ… przez spienienie polistyrenu zawierajÄ…cego dodatek substancji,
która powoduje, że materiał palny jest samogasnący (płomień nie rozprzestrzenia się i po chwili
gaśnie). Styropian jest produkowany w pięciu odmianach. Gęstość pozorna wynosi
od 10 ÷30kg/mÅ‚, a współczynnik przewodnoÅ›ci cieplnej  0,040 ÷ 0,045 W/(mxK). Wymiary
pÅ‚yt ze styropianu wynoszÄ…: dÅ‚ugość 1000 ÷ 3000 mm, szerokość 500 ÷ 1200 mm, grubość
20÷ 160mm.
Pianka poliuretanowa ma właściwości podobne do styropianu. Charakteryzuje się dużą
odpornoÅ›ciÄ… na zawilgocenie i wysokie temperatury (do 100ºC). Współczynnik przewodnoÅ›ci
ciepła zależy od czynnika spieniającego i sposobu wbudowania materiału. Najczęściej
produkowane są płyty warstwowe, w których rdzeń jest wykonany z pianki, a okładziny z blachy
stalowej powlekanej. Jeżeli nie zastosowano szczelnej obudowy, to środek spieniający ulatnia
się. Natomiast przy szczelnej osłonie współczynnik przewodności cieplnej jest bardzo mały.
Pianka krylaminowa produkowana jest z żywicy mocznikowo-formaldehydowej.
Przewodność cieplna jest podobna do przewodności styropianu, ale wytrzymałość mechaniczna
jest bardzo mała. Pianka wydziela formaldehyd, który jest szkodliwy dla zdrowia. Zatem może
być stosowana w miejscach, gdzie nie będzie zagrażała bezpieczeństwu człowieka.
4.1.2. Pytania sprawdzajÄ…ce
Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.
1. Jakie zadanie spełniają w podłodze izolacje termiczne?
2. Jaką rolę w podłodze spełnia izolacja akustyczna?
3. Jak dzielimy materiały do izolacji termicznych i akustycznych ze względu na pochodzenie?
4. Jak dzielimy wyroby izolacyjne pochodzenia mineralnego?
5. Jak dzielimy wyroby izolacyjne pochodzenia roślinnego?
6. Jak dzielimy wyroby izolacyjne z tworzyw sztucznych?
7. Czym charakteryzują się materiały izolacyjne pochodzenia mineralnego?
8. Czym charakteryzują się materiały izolacyjne pochodzenia roślinnego?
9. Czym charakteryzują się materiały izolacyjne z tworzyw sztucznych?
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
9
4.1.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Rozpoznaj przedstawione próbki materiałów izolacyjnych, określ ich cechy i przeznaczenie.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) zapoznać się z próbkami materiałów,
2) rozpoznać rodzaje materiałów,
3) napisać nazwy przedstawionych próbek materiałów,
4) zaprezentować ćwiczenie.
Wyposażenie stanowiska pracy:
- próbki materiałów,
- kartka papieru,
- przybory do pisania.
Ćwiczenie 2
Przyporządkuj i naklej nazwy materiałów izolacyjnych stosownych do ich przeznaczenia.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) dobrać odpowiednie nazwy materiałów,
2) dobrać odpowiednie miejsce wykonania izolacji,
3) nakleić właściwą nazwę materiału przy odpowiednim miejscu wykonania izolacji,
4) wkleić ćwiczenie do zeszytu,
5) zaprezentować efekty swojej pracy.
Wyposażenie stanowiska pracy:
- samoprzylepne kartki z wydrukowanymi nazwami materiałów,
- samoprzylepne kartki z wydrukowanymi miejscami wykonania izolacji,
- zeszyt przedmiotowy,
- literatura z rozdziału 6.
Ćwiczenie 3
Na przedstawionym rysunku odszukaj izolacjÄ™ termicznÄ… i opisz zaznaczone warstwy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) zapoznać się z rysunkiem,
2) odszukać izolację termiczną,
3) opisać warstwy zaznaczone na rysunku,
4) podpisać rysunek.
Wyposażenie stanowiska pracy:
- arkusz z rysunkiem,
- ołówek lub długopis.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
10
4.1.4. Sprawdzian postępów
Czy potrafisz:
Tak Nie
1) określić znaczenie izolacji akustycznych?
2) określić znaczenie izolacji termicznych?
3) opisać materiały izolacyjne pochodzenia mineralnego?
4) opisać materiały izolacyjne pochodzenia roślinnego?
5) opisać materiały izolacyjne z tworzyw sztucznych?
6) scharakteryzować materiały izolacyjne pochodzenia mineralnego?
7) scharakteryzować materiały izolacyjne pochodzenia roślinnego?
8) scharakteryzować materiały izolacyjne z tworzyw sztucznych?
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
11
4.2. Zasady doboru materiałów do konkretnych warunków
4.2.1. Materiał nauczania
Materiały do izolacji cieplnych i akustycznych muszą być dobrane w zależności
od warunków, w jakich mają występować.
Właściwości termoizolacyjne materiałów określa współczynnik przewodzenia ciepła ().
Im mniejsza wartość współczynnika, tym lepsze są właściwości termoizolacyjne materiału.
W tabeli nr 1 zestawiono właściwości termoizolacyjne niektórych materiałów izolacyjnych.
Tabela 1. Wybrane współczynniki przewodności cieplnej niektórych materiałów izolacyjnych.
Materiał , W/ (m x K )
1. pianka poliuretanowa 0,025
2. styropian 0,042
3. płyty z wełny mineralnej 0,042
4. maty z waty szklanej 0,047
5. płyty trzcinowe 0,070
6. szkło piankowe czarne 0,075
7. płyty wiórowo- cementowe 0,140
Z zestawienia wynika, że najlepsze właściwości termoizolacyjne wykazuje pianka
poliuretanowa, styropian i wełna mineralna.
W podłogach na gruncie w pomieszczeniach ogrzewanych powinny być wykonane izolacje
ciepłochronne. Ocieplenie wykonywane jest najczęściej z wełny mineralnej lub styropianu
(rys.1).
Rys. 1. Schemat podłogi z izolacją cieplną na podłożu betonowym na gruncie: 1  warstwa użytkowa (posadzka),
2  podkład, 3  izolacja cieplna, 4  podłoże betonowe, 5  ubity grunt lub warstwa żwiru [4, s. 36]
Płyty z wełny mineralnej odznaczają się różnymi gęstościami objętościowymi i w związku
z tym ich właściwości techniczne, które dotyczą zwłaszcza ściśliwości, różnią się. Odmiany
lekkie i jednocześnie miękkie, powinny być stosowane do ocieplania stropów, na których
przewidziana jest posadzka z desek na legarach. Natomiast płyty twarde doskonale nadają się
do przenoszenia obciążeń. Zatem mogą być stosowane w podłogach wykończonych materiałami
typu wykładzina dywanowa, tworzywa sztuczne, klepka, panele, itp.
Materiały z wełny mineralnej są zróżnicowane cenowo, dlatego należy zastanowić się, który
rodzaj wełny wybrać.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
12
 Wyroby ze styropianu są lekkie, odporne na zawilgocenie, mają doskonałe właściwości
termoizolacyjne i wytrzymałość mechaniczną. Wadą tych materiałów jest palność i niszczenie
przez gryzonie. Styropian jest produkowany w dwóch odmianach jako palny i samogasnący.
Jednak nawet styropian samogasnÄ…cy topi siÄ™ już w temperaturze 80ºC, dlatego nie należy go
stosować tam, gdzie istnieje obawa że temperatura zostanie przekroczona.
Płyty z materiałów pochodzenia roślinnego charakteryzują się dużą wytrzymałością
mechaniczną. Wadą natomiast jest duża przewodność cieplna w porównaniu z wełną mineralną
czy styropianem oraz mała odporność na zawilgocenie i grzybienie.
Również stropy nad piwnicami nie ogrzewanymi powinny być ocieplone. Ocieplenie
wykonywane jest na stropie z takich materiałów jak izolacje na gruncie.
Stropom są stawiane wymagania dotyczące izolacyjności od dz
więków. Większość
konstrukcji podłogowych wymaga zastosowania izolacji akustycznych. Najczęściej jako materiał
do izolacji akustycznej stosowana jest wełna mineralna. Przykład rozwiązania izolacji
akustycznej przedstawiono na rys.2 (warstwÄ™ izolacji dz
więkoszczelnej oznaczono nr 3).
Rys. 2. Przykład izolacji akustycznej na stropie 1  izolacja akustyczna, 2  podkład prefabrykowany, 3  warstwa
wygładzająca, 4  posadzka z wykładziny z PVC [4, s.36]
4.2.2. Pytania sprawdzajÄ…ce
Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.
1. Jakie materiały zastosujesz do izolacji termicznej w podłodze na gruncie?
2. Jakie sÄ… wady i zalety styropianu?
3. Jakie są najczęściej stosowane materiały do izolacji akustycznej?
4. Czym charakteryzuje się wełna mineralna?
5. Co określa współczynnik ?
6. Które materiały charakteryzują się lepszymi właściwościami termicznymi, o dużym czy
małym współczynniku ?
7. Gdzie w robotach podłogowych stosowane są termoizolacje?
8. Gdzie w robotach podłogowych stosowane są izolacje akustyczne?
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
13
4.2.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Wybierz 5 rodzajów materiałów do izolacji cieplnych z siedmiu przedstawionych,
uszeregowując je od najmniejszego do największego współczynnika przewodzenia ciepła .
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) obejrzeć próbki materiałów,
2) zapoznać się z rodzajami materiałów,
3) określić właściwości współczynnika przewodzenia ciepła przedstawionych materiałów,
4) zapisać wielkości współczynnika na kartce,
5) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
6) dokonać oceny ćwiczenia.
Wyposażenie stanowiska pracy:
- próbki materiałów,
- arkusz papieru,
- ołówek lub długopis,
- literatura z rozdziału 6.
Ćwiczenie 2
Przyporządkuj nazwy materiałów izolacyjnych zapisane na kartkach do miejsca ich ułożenia
w podłodze. Naklej nazwę materiału przy odpowiednim miejscu jej wykonania.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) dobrać odpowiednie nazwy materiałów,
2) dobrać odpowiednie miejsce wykonania izolacji,
3) nakleić właściwą nazwę materiału przy odpowiednim miejscu wykonania izolacji,
4) wkleić ćwiczenie do zeszytu,
5) zaprezentować efekty swojej pracy.
Wyposażenie stanowiska pracy:
- samoprzylepne kartki z wydrukowanymi nazwami materiałów,
- samoprzylepne kartki z wydrukowanymi miejscami wykonania izolacji,
- zeszyt przedmiotowy,
- literatura z rozdziału 6.
Ćwiczenie 3
Spośród przedstawionych materiałów do izolacji termicznej wybierz jeden, który uważasz
za najlepszy do wykonania izolacji w pomieszczeniu mieszkalnym nad piwnicÄ… nie ogrzewanÄ….
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) zapoznać się z przedstawionymi materiałami izolacyjnymi,
2) wymienić właściwości przedstawionych materiałów izolacyjnych,
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
14
3) porównać właściwości materiałów,
4) wybrać jeden materiał najlepszy do zastosowania,
5) zaprezentować efekty swojej pracy,
6) dokonać oceny ćwiczenia.
Wyposażenie stanowiska pracy:
- trzy odmiany materiałów izolacyjnych podłogowych,
- zeszyt przedmiotowy,
- długopis,
- literatura z rozdziału 6.
Ćwiczenie 4
Przyporządkuj materiały termoizolacyjne do pomieszczeń przedstawionych na filmie.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) rozpoznać na filmie przeznaczenie pomieszczeń,
2) zapoznać się z właściwościami materiałów do izolacji termicznej,
3) przyporządkować materiały do odpowiednich pomieszczeń,
4) zapisać na kartce przyporządkowane materiały do wybranych pomieszczeń,
5) zaprezentować efekty swojej pracy.
Wyposażenie stanowiska pracy:
- film przedstawiający pomieszczenia o różnym przeznaczeniu,
- kartki z wydrukowanymi właściwościami różnych materiałów do izolacji termicznej,
- kartka papieru,
- długopis,
- literatura z rozdziału 6.
4.2.4. Sprawdzian postępów
Czy potrafisz:
Tak Nie
1) omówić zastosowanie materiałów do izolacji termicznych?
2) wskazać materiały termoizolacyjne do ułożenia w podłodze na gruncie?
3) omówić wady i zalety styropianu?
4) scharakteryzować wełnę mineralną?
5) wskazać najczęściej stosowane materiały do izolacji akustycznej?
6) określić przydatność materiałów w zależności od współczynnika ?
7) określić, gdzie w robotach podłogowych stosowane są termoizolacje?
8) omówić, gdzie w robotach podłogowych stosowane są izolacje
akustyczne?
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
15
4.3. Izolacje układane bezpośrednio na powierzchni stropów
4.3.1. Materiał nauczania
Izolacje termiczne stropów
Bezpośrednio na powierzchni stropu układa się izolacje termiczne szczególnie stropów
ostatniej kondygnacji. Na równym podłożu układa się na sucho materiały izolacyjne określone
na rysunku roboczym (rys.3). Najczęściej izolacja wykonywana jest z płyt styropianowych,
z wełny mineralnej, itp. Należy zwrócić uwagę, aby materiał był ułożony ściśle obok siebie. Nie
wolno dopuścić do pozostawienia szpar między płytami, aby nie powstały  mostki termiczne
(miejsca nie zaizolowane).
Powierzchnia ułożonej warstwy izolacyjnej musi być równa. Należy zatem stosować płyty
jednakowej grubości i zwrócić uwagę na jakość podłoża.
Rys. 3. Schemat podłogi z izolacją cieplną na stropie: 1  podkład, 2  izolacja cieplna, 3  strop [oprac. własne]
Izolacje akustyczne stropów
Wykonywanie izolacji przeciwdz
więkowej jest konieczne na stropach międzypiętrowych
(rys.4). Sposób wykonania izolacji jest podobny do wykonania izolacji cieplnej. Jednak
zasadnicza różnica polega na zasadzie działania izolacji. Materiały do tego typu izolacji muszą
charakteryzować się sprężystością, ponieważ ich zadaniem jest amortyzowanie drgań podkładu
i tłumienie dz
więków.
Rys. 4. Schemat podłogi z izolacją przeciwdz
więkową: 1- nawierzchnia (posadzka), 2- izolacja
przeciwdz
więkowa [4, s.38]
Najczęściej do tego typu izolacji stosuje się wełnę mineralną, wełnę szklaną, i płyty
pilśniowe.
Wykonanie izolacji może odbywać się na równej i czystej powierzchni stropu. Prace należy
rozpocząć od ułożenia wzdłuż ścian na podłożu paska grubości około 1 cm i wysokości 7 cm
z miękkiego materiału. Następnie wykonuje się izolację na całej powierzchni stropu. Należy
szczelnie ułożyć materiał, aby nie powstały  mostki dz
więkowe , które będą przepuszczały
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
16
dz
więki. Izolacje wykonane z płyt należy układać na spoinę mijaną. Dlatego bardzo ważne jest
stosowanie materiału dobrej jakości, bez wyszczerbień i ubytków. Jeśli wystąpią luki
w materiale, należy je uzupełnić.
4.3.2. Pytania sprawdzajÄ…ce
Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.
1. Jakie izolacje wykonuje się bezpośrednio na stropie?
2. Kiedy izolację cieplną wykonuje się bezpośrednio na stropie?
3. W jaki sposób wykonuje się izolację termiczną bezpośrednio na stropie?
4. Dlaczego materiał izolacyjny należy układać szczelnie, aby nie było szpar i prześwitów?
5. Od czego należy rozpocząć wykonanie izolacji akustycznej?
6. W jaki sposób wykonuje się izolacje akustyczne?
7. Z jakich materiałów wykonuje się najczęściej izolacje akustyczne?
4.3.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Po obejrzeniu filmu wypisz kolejność czynności przy wykonywaniu izolacji
przeciwdz
więkowej na powierzchni stropu międzypiętrowego.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) obejrzeć film przedstawiający wykonanie izolacji akustycznej,
2) wypisać kolejność czynności podczas wykonywania izolacji akustycznej na stropie,
3) zaprezentować wykonane ćwiczenie.
Wyposażenie stanowiska pracy:
- film instruktażowy przedstawiający wykonanie izolacji akustycznej,
- arkusz papieru,
- długopis,
- literatura z rozdziału 6.
Ćwiczenie 2
Wykonaj izolacjÄ™ akustycznÄ… na stropie w pomieszczeniu o wymiarach 2x2,5m.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) przygotować stanowisko pracy,
2) sprawdzić stan podłoża,
3) dobrać narzędzia do wykonania izolacji,
4) przygotować materiały,
5) wykonać izolację,
6) zaprezentować efekty swojej pracy,
7) dokonać oceny ćwiczenia,
8) zlikwidować stanowisko pracy.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
17
 Wyposażenie stanowiska pracy:
- materiały do oczyszczenia podłoża,
- styropian grubości 1 cm,
- nóż do cięcia styropianu.
4.3.4. Sprawdzian postępów
Czy potrafisz:
Tak Nie
1) wyjaśnić, kiedy wykonujemy izolacje termiczne bezpośrednio na stropie?
2) wymienić kolejność czynności przy wykonywaniu izolacji termicznej?
3) omówić zjawisko powstawania  mostków termicznych ?
4) uzasadnić konieczność wykonywania izolacji termicznej na stropie?
5) omówić kolejność czynności przy wykonywaniu izolacji akustycznej?
6) wykonać izolację termiczną na stropie?
7) wykonać izolację akustyczną na stropie?
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
18
4.4. Izolacje układane na izolacjach przeciwwilgociowych
4.4.1.Matriał nauczania
Izolację termiczną w podłogach usytuowanych bezpośrednio na gruncie lub
w pomieszczeniach budynków z piwnicami nie ogrzewanymi wykonuje się na izolacji
przeciwwilgociowej. Do wykonania izolacji cieplnej używa się najczęściej styropianu, wełny
mineralnej, wełny szklanej i płyt pilśniowych.
Izolacja cieplna na podłożu na gruncie
Izolacja termiczna ułożona w podłodze na gruncie, chroni przegrodę poziomą
pomieszczenia przed oziębianiem i stratami ciepła. Oprócz izolacji cieplnej w tego typu
podłogach muszą być wykonane izolacje przeciwwilgociowe. Wykonanie i ocieplenie podłogi
na gruncie zależy od poziomu wody gruntowej. Na terenach z wysokim poziomem wody
gruntowej musi być wykonana izolacja wodoszczelna. Ocieplenie może być wykonane
ze styropianu lub wełny mineralnej. Układ warstw w takim typie podłogi przedstawia rys.5.
Rys.5 Przykład ocieplenia podłogi na gruncie w przypadku wysokiego poziomu wód gruntowych.
1 - posadzka, 2 - gładz
cementowa, 3 - izolacja cieplna, 4 - warstwa betonowa, 5 - izolacja
wodoszczelna, 6 - podłoże betonowe, 7 - warstwa piasku, 8 - grunt rodzimy [oprac. własne]
Przy niskim poziomie wody gruntowej układ warstw jest jak na rys. 6.
Rys. 6. Przykład ocieplenia podłogi na gruncie w przypadku niskiego poziomu wód gruntowych:
1  posadzka z desek, 2  legary drewniane ułożone na podkładzie z pasków folii, 3  miękkie płyty
z wełny mineralnej, 4  podkład betonowy, 5  warstwa piasku, 6  grunt rodzimy [oprac. własne]
Izolacja cieplna stropu nad piwnicÄ…
Stropy nad piwnicami nieogrzewanymi powinny być ocieplone (rys.7). Ocieplenie
najczęściej wykonuje się na izolacji paroszczelnej. Rozwiązanie takie stosuje się najczęściej,
gdy w pomieszczeniach piwnicznych może wystąpić znaczne nasycenie powietrza parą
wodnÄ….
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
19
Wykonanie izolacji należy rozpocząć po wykonaniu izolacji paroszczelnej, od ułożenia
na sucho materiałów izolacyjnych zgodnie z projektem roboczym. Układanie płyt należy
wykonywać ściśle i dokładnie.
Powierzchnia ułożonej warstwy musi być równa. W przypadku stwierdzenia nierówności
podłoża większych niż 5 mm/m należy wykonać warstwę wyrównawczą z zaprawy
odpowiedniej do rodzaju podłoża. Podłoże betonowe można wyrównać zaprawą cementową
1:3 lub 1:4. Warstwa wyrównawcza powinna być zatarta na ostro.
Rys. 7. Schemat podłogi z izolacją cieplną na stropie: 1  warstwa użytkowa (posadzka), 2  podkład,
3  izolacja cieplna, 4  strop [4, s. 36]
4.4.2. Pytania sprawdzajÄ…ce
OdpowiadajÄ…c na pytania, sprawdzisz, czy jesteÅ› przygotowany do zaplanowania
przebiegu ćwiczeń i ich wykonania.
1. Jakie izolacje układane są na izolacjach przeciwwilgociowych?
2. W jaki sposób należy przygotować podłoże pod izolacje?
3. W jaki sposób układamy izolacje termiczne na podłożu na gruncie?
4. Jak należy przygotować zaprawę wyrównawczą?
5. Z jakich materiałów wykonujemy najczęściej izolacje termiczne na podłożu na gruncie?
6. Jaką izolację należy zastosować pod izolację akustyczną na stropie nad piwnicami
o znacznym nasyceniu powietrza parÄ… wodnÄ…?
4.4.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Odczytaj z przekroju pionowego budynku w skali 1:50 grubość warstwy izolacji cieplnej.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) zapoznać się z rysunkiem przekroju budynku w skali 1:50,
2) rozpoznać rodzaje warstw występujące w podłodze,
3) odszukać na rysunku warstwę izolacji cieplnej,
4) odczytać grubość warstwy z rysunku,
5) zaznaczyć przez pogrubienie cienkopisem odszukaną izolację,
6) wkleić rysunek do zeszytu,
7) zaprezentować efekty swojej pracy.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
20
 Wyposażenie stanowiska pracy:
- rysunek przekroju pionowego budynku w skali 1: 50,
- zeszyt przedmiotowy,
- przybory do pisania.
Ćwiczenie 2
Przygotuj i wykonaj warstwę wyrównawczą z zaprawy cementowej na podłożu z betonu.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) przygotować stanowisko pracy zgodnie z wymogami bezpieczeństwa i higieny pracy,
2) sprawdzić równość podłoża poziomnicą,
3) przygotować materiały i narzędzia do wykonania zaprawy wyrównawczej
w odpowiednich proporcjach,
4) przygotować narzędzia,
5) wykonać zaprawę cementową,
6) rozłożyć przygotowaną zaprawę wyrównawczą na podłożu,
7) sprawdzić równość podłoża,
8) zaprezentować efekty swojej pracy,
9) dokonać samooceny,
10) zlikwidować stanowisko pracy.
Wyposażenie stanowiska pracy:
- cement,
- piasek,
- woda,
- poziomnica,
- paca,
- szpachla,
- kastra,
- szczotka i szufelka.
4.4.4. Sprawdzian postępów
Czy potrafisz:
Tak Nie
1) omówić sposób ułożenia izolacji termicznej na izolacji
przeciwwilgociowej ?
2) omówić sposób ułożenia izolacji akustycznej na izolacji paroszczelnej?
3) przygotować warstwę wyrównawczą do ułożenia na podłożu betonowym?
4) ułożyć warstwę wyrównawczą na podłożu betonowym?
5) uzasadnić celowość wykonania warstwy paroszczelnej pod izolacją
akustyczną na stropach nad pomieszczeniami o dużym nasyceniu
pary wodnej?
6) wykonać izolacje termiczne i akustyczne?
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
21
4.5. Metody i zasady wykonywania izolacji akustycznych
4.5.1. Materiał nauczania
Izolacje akustyczne w podłodze wykonuje się w celu wyeliminowania lub
zminimalizowania dz
więków powietrznych i uderzeniowych powstających przez uderzenie
w podłogę (np. podczas chodzenia, upadku przedmiotów, itp.). Dz
więki powstają
na powierzchni podłogi i wprowadzają ją w drgania. Drgania przechodzą na podkład,
a następnie na strop. Dlatego zgodnie z przepisami budowlanymi stropom są stawiane
wymagania dotyczące odpowiedniej izolacyjności od dz
więków. Przy projektowaniu
izolacyjności na dz
więki podłogi bardzo ważna jest masa stropu. Z tego względu rozróżnia się
dwie zasadnicze odmiany rozwiązań konstrukcji podłogi:
- podłogi pływające,
- podłogi z nawierzchniami tłumiącymi.
Podłogi pływające
Jest kilka sposobów rozwiązań konstrukcyjnych podłóg, które zapewnią uzyskanie dobrej
izolacji akustycznej stropów. Przykładowe rozwiązania konstrukcyjne przedstawiono
na rys. 8.
a) b) c)
Rys. 8. Przykłady konstrukcji podłóg z izolacją akustyczną:
a) nawierzchnia z deszczułek na podkładzie betonowym; b) z lastryka na podkładzie betonowym;
c) z wykładziną z PVC na podkładzie prefabrykowanym: (1  nawierzchnia (posadzka), 2  podkład,
3  warstwa ochronna, 4  izolacja przeciwdz
więkowa, 5  pasek izolacji, 6  podkład prefabrykowany) [4, s.
38]
We wszystkich rozwiązaniach występuje swobodne ułożenie podkładu i nawierzchni na
warstwie izolacyjnej. Warstwa izolacyjna stanowi jednocześnie otulinę od strony ściany.
Dlatego rozwiązania takie nazwano potocznie podłogami pływającymi. Podczas
wykonywania izolacji należy zwrócić szczególną uwagę na dokładne uszczelnienie złączy
i ewentualnych otworów w płycie stropowej. Bardzo ważne jest odizolowanie płyty
podkładowej od ściany pomieszczenia. Samo wywinięcie na ścianę papy czy folii nie jest
wystarczające ze względu na izolacyjność akustyczną. Konieczne jest wykonanie izolacji
dz
więkoszczelnej z paska materiału przeciwdrganiowego. Jeżeli przez strop przechodzą
przewody instalacji np. centralnego ogrzewania, to muszą być one zaizolowane (rys.9),
aby nie pogarszały izolacyjności akustycznej stropu.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
22
Rys. 9. Przejście przewodów przez strop w pomieszczeniu z pływającą podłogą: 1  strop, 2  warstwa
przeciwdrganiowa, 3  podkład, 4  posadzka, 5  przewód c.o., 6  tuleja, 7  uszczelnienie (szczeliwo
syntetyczne, wełna mineralna ubita) [2, s. 468]
Podłogi z nawierzchnią tłumiącą dz
więki
JeÅ›li podÅ‚ożem jest strop o masie powyżej 350 kg/m² (tzw. strop ciężki) wówczas
wystarczy jedynie uzupełnić izolacyjność na dz
więki uderzeniowe. Sposób wykonania
podłogi polega na ułożeniu na wygładzonej powierzchni stropu posadzki z materiału
tłumiącego dz
więki, np.: wykładziny dywanowej lub wykładziny z warstwą izolacyjną
rys. 10.
Rys. 10. Podłoga na stropie żelbetowym ciężkim z wykładziną tłumiącą
1  wykładzina PVC z warstwą izolacyjną [4, s. 38]
4.5.2. Pytania sprawdzajÄ…ce
Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.
1. W jakim celu w podłodze wykonuje się izolacje akustyczne?
2. Jak należy wykonać izolację termiczną w podłodze pływającej?
3. Jakie są sposoby rozwiązań konstrukcyjnych podłóg w podłogach pływających?
4. Na co należy zwrócić szczególną uwagę podczas wykonywania izolacji w podłogach
pływających?
5. Jaki jest podział stropów ze względu na ich masę?
6. Jakie są rodzaje rozwiązań konstrukcji podłogi ze względu na masę stropu?
7. Na czym polega osłona stropów ciężkich przed dz
więkami uderzeniowymi?
8. Jak wykonuje się podłogi na stropach ciężkich?
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
23
4.5.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Na schematach przedstawiających różne rozwiązania podłóg z izolacją akustyczną, opisz
miejsce usytuowania izolacji akustycznej.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) zapoznać się z rysunkami,
2) rozpoznać na schematach rodzaje warstw podłogi,
3) opisać na schematach rozpoznane warstwy,
4) opisać przez pogrubienie warstwę izolacji akustycznej,
5) omówić sposób wykonania ćwiczenia,
6) zaprezentować efekty swojej pracy.
Wyposażenie stanowiska pracy:
- arkusz ze schematami podłóg,
- zeszyt przedmiotowy,
- przybory do pisania,
- literatura z rozdziału 6.
Ćwiczenie 2
Wykonaj w pomieszczeniu 2 x 2m izolacjÄ™ przeciwdz
więkową z uwzględnieniem
materiałów charakteryzujących się sprężystością.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) zorganizować stanowisko do wykonania ćwiczenia,
2) pogrupować materiały do izolacji przeciwdz
więkowych według cech sprężystych,
3) wybrać jeden materiał o najlepszych właściwościach sprężystych,
4) wykonać izolację przeciwdz
więkową,
5) zaprezentować efekty swojej pracy,
6) zlikwidować stanowisko pracy.
Wyposażenie stanowiska pracy:
- materiały do izolacji przeciwdz
więkowych,
- nóż do cięcia,
- przymiar liniowy,
- poziomnica,
- szczotka i szufelka,
- literatura z rozdziału 6.
Ćwiczenie 3
Wykonaj izolacjÄ™ przeciwdz
więkową z płyt z wełny mineralnej na spoinę mijankową.
Sposób wykonania ćwiczenia
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
24
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) przygotować stanowisko do wykonania ćwiczenia,
2) sprawdzić stan podłoża,
3) dobrać narzędzia do wykonania izolacji,
4) przygotować materiały,
5) wykonać izolację,
6) zaprezentować efekty swojej pracy,
7) dokonać oceny ćwiczenia,
8) zlikwidować stanowisko pracy.
Wyposażenie stanowiska pracy:
- wełna mineralna,
- poziomnica,
- nóż do cięcia,
- szczotka i szufelka.
Ćwiczenie 4
Wykonaj izolację akustyczną stropu, przez który przechodzi instalacja centralnego
ogrzewania.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) obejrzeć film instruktażowy o wykonaniu izolacji akustycznej na stropie, przez który
przechodzi instalacja centralnego ogrzewania,
2) dobrać narzędzia do wykonania izolacji,
3) przygotować materiały,
4) wykonać izolację,
5) zaprezentować efekty swojej pracy,
6) dokonać oceny ćwiczenia,
7) zlikwidować stanowisko pracy.
Wyposażenie stanowiska pracy:
- film instruktażowy o wykonaniu izolacji akustycznej na stropie, przez który przechodzi
instalacja centralnego ogrzewania,
- materiały do izolacji przeciwdz
więkowych,
- nóż do cięcia,
- przymiar liniowy,
- poziomnica,
- szczotka i szufelka,
- literatura z rozdziału 7.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
25
4.5.4. Sprawdzian postępów
Czy potrafisz:
Tak Nie
1) uzasadnić, po co stosowane są izolacje akustyczne w stropach?
2) omówić podział podłóg ze względu na masę stropu?
3) rozpoznać rozwiązania konstrukcyjne podłóg z izolacją akustyczną?
4) wykonać izolacje akustyczne w podłogach pływających?
5) wykonać izolacje akustyczne w przejściach przewodów przez strop?
6) omówić zasady wykonania podłogi na stropie ciężkim z uwzględnieniem
uzupełnienia izolacyjności akustycznej?
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
26
4.6. Metody i zasady wykonywania izolacji termicznych
4.6.1. Materiał nauczania
Izolacja termiczna chroni poziome przegrody budynku przed nadmiernymi stratami
ciepła i oziębianiem się podłogi. Najczęściej tego typu izolacje wykonuje się:
- na warstwie izolacji przeciwwilgociowej na podłożu na gruncie,
- na powierzchni stropu nad pomieszczeniami zimnymi, np. piwnicami nie ogrzewanymi,
nad bramami, podcieniami,
- bezpośrednio na powierzchni stropu, co dotyczy stropów ostatniej kondygnacji.
Schematy typowych izolacji termicznych sÄ… zilustrowane na rys.11.
Rys. 11. Położenie izolacji cieplnej: a) na gruncie, b) na izolacji paroszczelnej, c) na stropie [4, s. 67]
Należy zwrócić uwagę, aby podłoże na którym układana jest izolacja, było suche i równe.
Do wykonania izolacji podłoże nie może wykazywać odchyłek większych niż 5%. Jeśli
nierówności są większe, należy wykonać warstwę wyrównawczą z zaprawy odpowiedniej
do rodzaju podłoża.
Wykonanie izolacji musi być staranne i dokładne, aby nie wystąpiły  mostki termiczne .
Izolacje z płyt należy wykonywać na spoinę mijankową. Jeśli izolacja wykonywana jest z płyt
styropianowych, nie wolno układać jej na powłokach izolacyjnych wykonanych z pap,
lepików czy roztworów asfaltowych stosowanych na zimno. Izolacje z materiałów
nasiąkliwych, np. z płyt pilśniowych muszą być chronione warstwą ochronną z folii lub papy
przed zawilgoceniem. Należy pamiętać o zaimpregnowaniu materiałów izolacyjnych
pochodzenia roślinnego, np. wodnym roztworem solnym preparatu grzybobójczego. Materiał
izolacyjny po zaimpregnowaniu trzeba wysuszyć. Obecnie są produkowane płyty pilśniowe
grzyboodporne, które do tego typu izolacji są stosowane.
4.6.2. Pytania sprawdzajÄ…ce
Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.
1. W jakim celu w podłodze wykonywane są izolacje termiczne?
2. Gdzie wykonywane są w podłodze izolacje termiczne?
3. Jak wykonywane są izolacje termiczne na podłożu na gruncie?
4. Jak wykonywane sÄ… izolacje na stropie?
5. Jak należy przygotować materiały do wykonania izolacji termicznych?
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
27
4.6.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Wykonaj izolację cieplną na powierzchni stropu nad piwnicą, jeżeli w pomieszczeniach
piwnicznych może wystąpić nasycenie powietrza parą wodną.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) przygotować stanowisko pracy,
2) sprawdzić stan podłoża,
3) dobrać narzędzia do wykonania izolacji,
4) przygotować materiały,
5) wykonać izolację cieplną, pamiętając o wcześniejszym wykonaniu izolacji paroszczelnej,
6) zaprezentować efekty swojej pracy,
7) dokonać oceny ćwiczenia,
8) zlikwidować stanowisko pracy.
Wyposażenie stanowiska pracy:
- folia,
- wełna mineralna,
- nóż do cięcia,
- przymiar liniowy,
- szczotka i szufelka.
Ćwiczenie 2
Wykonaj izolację cieplną w pomieszczeniu o wymiarach 2x 2,5m na podłożu na gruncie.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) przygotować stanowisko pracy,
2) sprawdzić stan podłoża,
3) dobrać narzędzia do wykonania izolacji,
4) przygotować materiały,
5) wykonać izolację, pamiętając o wcześniejszym wykonaniu izolacji przeciwwilgociowej,
6) zaprezentować efekty swojej pracy,
7) dokonać oceny ćwiczenia,
8) zlikwidować stanowisko pracy.
Wyposażenie stanowiska pracy:
- folia,
- styropian,
- nóż do cięcia,
- przymiar liniowy,
- szczotka i szufelka.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
28
4.6.4. Sprawdzian postępów
Czy potrafisz:
Tak Nie
1) wskazać zastosowanie izolacji cieplnej w podłodze?
2) określić miejsce usytuowania izolacji cieplnej w podłodze?
3) wykonać izolację cieplną na podłożu na gruncie?
4) wykonać izolację cieplną na stropie?
5) przygotować materiały do wykonania izolacji termicznej?
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
29
4.7. Ochronne warstwy izolacji
4.7.1. Materiał nauczania
Warstwa ochronna jest potrzebna do ochrony materiału izolacyjnego przed zawilgoceniem
w czasie wykonywania podkładu. Materiały stosowane do wykonywania izolacji często nie są
odporne na działanie wilgoci. Jest również grupa materiałów pochodzenia roślinnego, która pod
wpływem wilgoci może ulec zagrzybieniu. Dlatego stosowanie warstwy ochronnej
do zabezpieczania warstwy izolacyjnej jest konieczne.
Do wykonania warstwy ochronnej mogą być stosowane cienkie folie polietylenowe, papy
czy papier asfaltowy. Układając warstwę ochronną należy pamiętać, aby wywinąć ją na ścianę
w celu ochrony izolacji przed zawilgoceniem. Pasy warstwy ochronnej należy wykonywać
na 10-cio centymetrowy zakład. A
ączenie zakładów musi być zgrzewane lub klejone
(w zależności od użytego materiału).
Ponieważ na warstwie izolacyjnej wykonywany jest podkład na mokro (rys. 12) istnieje
możliwość przedostania się wody z zaprawy do warstwy izolacyjnej.
Rys. 12. Konstrukcja podłogi z izolacją termiczną i warstwą ochronną: 1  pasek izolacji, 2  warstwa izolacji,
3  warstwa ochronna [4, s. 38]
Aby wyeliminować wykonywanie podkładów metodą mokrą i skrócenia czasu wysychania
podkładu stosowane są podkłady prefabrykowane. Stosowanie podkładów prefabrykowanych
nie eliminuje całkowicie występowania warstwy ochronnej, ale znacznie ją ogranicza.
Na rysunku 13 pokazano przykłady zastosowania warstw ochronnych w przypadku stosowania
podkładów prefabrykowanych.
Rys. 13. Przykłady miejscowych warstw ochronnych w wypadku stosowania podkładów prefabrykowanych: a) pas
papy osłaniający pasek izolacyjny, b) ochrona izolacji w miejscach połączeń płyt [4, s. 70]
1  warstwa ochronna
Na rysunku 13a warstwę ochronną stanowi pas cienkiej papy osłaniający pasek izolacyjny.
Ze względu na kształt połączenia płyt podkładu nie ma potrzeby ochraniania izolacji
w miejscach połączeń. W przykładzie 13b należy wykonać pas ochronny w miejscach połączeń
płyt prefabrykowanych.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
30
4.7.2. Pytania sprawdzajÄ…ce
Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń
1. Do czego służy warstwa ochronna w posadzce?
2. Z jakich materiałów należy wykonać warstwę ochronną?
3. Jak należy wykonać warstwę ochronną w przypadku metody mokrego wykonania podkładu?
4. W których miejscach należy wykonać warstwę ochronną w podłodze?
5. Jakiej wielkości zakładki należy stosować przy łączeniu pasów warstwy ochronnej?
4.7.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Napisz w punktach wykonanie warstwy ochronnej pod podkład wykonany metodą mokrą.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) ustalić kolejność czynności podczas wykonywania warstwy ochronnej pod podkład
wykonany na mokro,
2) napisać w punktach kolejność czynności podczas wykonywania robót,
3) zaprezentować wykonane ćwiczenie.
Wyposażenie stanowiska pracy:
- arkusz papieru,
- przybory do pisania,
- literatura z rozdziału 6.
Ćwiczenie 2
Wybierz 3 rodzaje materiałów do wykonywania warstw ochronnych z pięciu próbek i zapisz
na kartce ich nazwy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) obejrzeć próbki materiałów,
2) zapoznać się z rodzajami materiałów,
3) określić właściwości materiałów,
4) zapisać wybrane nazwy próbek na kartce,
5) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
6) dokonać oceny ćwiczenia.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
31
Wyposażenie stanowiska pracy:
- próbki materiałów,
- arkusz papieru,
- ołówek lub długopis,
- literatura z rozdziału 6.
Ćwiczenie 3
Wykonaj warstwÄ™ ochronnÄ… na powierzchni izolacji cieplnej w pomieszczeniu
o wymiarach 2x2m.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) przygotować stanowisko pracy,
2) sprawdzić dokładność ułożenia izolacji cieplnej,
3) dobrać narzędzia do wykonania warstwy ochronnej,
4) przygotować materiały,
5) wykonać warstwę ochronną,
6) zaprezentować efekty swojej pracy,
7) dokonać oceny ćwiczenia,
8) zlikwidować stanowisko pracy.
Wyposażenie stanowiska pracy:
- folia,
- nóż do cięcia,
- przymiar liniowy.
4.7.4. Sprawdzian postępów
Czy potrafisz:
Tak Nie
1) wyjaśnić, do czego służy warstwa ochronna?
2) określić materiały, z jakich należy wykonać warstwę ochronną?
3) wskazać, gdzie należy ułożyć warstwę ochronną?
4) określić wielkość zakładów wyłożonych na ścianę?
5) wykonać warstwę ochronną izolacji?
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
32
4.8. Przepisy bhp i ochrony ppoż
4.8.1. Materiał nauczania
Wymagania bezpieczeństwa i higieny pracy
Podczas wykonywania robót izolacyjnych można zatrudnić wyłącznie pracowników
przeszkolonych w tym zakresie, posiadajÄ…cych aktualne karty zdrowia i zaopatrzonych
w odpowiednią odzież roboczą i obuwie robocze. Konieczne jest używanie czystej odzieży
roboczej oraz stosowanie porzÄ…dku w miejscu pracy.
Stosowanie odzieży i ochron osobistych
Do prac izolacyjnych należy używać odzieży roboczej, która ułatwia pracownikowi
wykonywanie czynności zawodowych w warunkach zagrażających życiu lub zdrowiu, chroni
odzież własną pracownika przed ubrudzeniem lub zniszczeniem. Elementy odzieży roboczej to:
spodnie, bluzy, koszule, kombinezony i obuwie robocze.
Celem stosowania odzieży i sprzętu ochronnego jest zapobieganie zagrożeniom związanym
ze środowiskiem pracy. Podczas robót izolacyjnych oprócz odzieży ochronnej należy stosować
nakolanniki i rękawice robocze.
Stosowanie nakolanników przy robotach podłogowych jest konieczne, gdyż istnieje
niebezpieczeństwo schorzeń stawów kolanowych. Praca wykonywana jest najczęściej
w niewygodnej pozycji (na kolanach) oraz niskiej temperaturze i wilgoci.
Wymagania dotyczące narzędzi i sprzętu
Narzędzia i sprzęt powinny odpowiadać określonym wymaganiom, by pozwalały
na bezpieczną pracę. Używane przez posadzkarza narzędzia muszą być w dobrym stanie
technicznym i czyste. Należy je używać zgodnie z przeznaczeniem. Nie wolno używać
uszkodzonych narzędzi. Po zakończonej pracy należy oczyścić narzędzia i sprawdzić ich stan.
Narzędzia elektryczne używane do pracy muszą być izolowane, uziemione i zerowane.
Bezpieczeństwo przeciwpożarowe
W pomieszczeniach, gdzie przechowuje się materiały łatwopalne należy zapewnić
wentylację. Wyeliminować możliwości powstawania otwartego ognia, np. przez zapalenie
papierosa lub iskry elektrycznej. Podczas wykonywania robót podłogowych należy zaopatrzyć
się w podręczny sprzęt gaśniczy.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
33
4.8.2. Pytania sprawdzajÄ…ce
Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do ćwiczeń.
1. Jakich pracowników można zatrudniać przy robotach posadzkarskich?
2. Jakie niebezpieczeństwa dla zdrowia i życia ludzi mogą występować przy robotach
posadzkarskich?
3. Jaką odzież roboczą stosuje się w robotach posadzkarskich?
4. Jakie podstawowe wymagania stawia się narzędziom do robót posadzkarskich?
5. Jakie należy stosować zabezpieczenia przeciwpożarowe?
4.8.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Dobierz odzież roboczą i środki ochrony osobistej dla posadzkarza wykonującego izolacje
i przyklej wybrane części odzieży na przygotowany arkusz.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) dobrać nazwy z częściami odzieży i ochrony osobistej,
2) przykleić wybrane nazwy części odzieży i ochrony na przygotowany arkusz,
3) zaprezentować wykonane ćwiczenie.
Wyposażenie stanowiska pracy:
- arkusz papieru,
- samoprzylepne kartki z nazwami odzieży i ochrony osobistej,
- literatura z rozdziału 6.
Ćwiczenie 2
Opisz stanowisko pracy posadzkarza pracujÄ…cego przy izolacjach termicznych
i akustycznych.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) zapoznać się z zagrożeniami jakie występują podczas pracy przy układaniu izolacji
termicznych i akustycznych,
2) wyszczególnić możliwe niebezpieczeństwa,
3) opisać zabezpieczenia stanowiska,
4) zaprezentować efekty swojej pracy,
5) dokonać samooceny.
Wyposażenie stanowiska pracy:
- arkusz papieru,
- mazaki,
- literatura z rozdziału 6.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
34
4.8.4. Sprawdzian postępów
Czy potrafisz:
Tak Nie
1) opisać niebezpieczeństwa występujące podczas pracy posadzkarza?
2) wymienić części odzieży roboczej i ochrony osobistej posadzkarza?
3) omówić wymagania dotyczące narzędzi posadzkarza?
4) omówić wymagania dotyczące bezpieczeństwa przeciwpożarowego?
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
35
4.9. Aprobaty techniczne i instrukcje
4.9.1. Materiał nauczania
W Polsce w 2004 r. weszła w życie nowa norma na wyroby do izolacji cieplnej
w budownictwie o symbolu PN-EN 13163-2004. Zastąpiła ona normę polską, która tym samym
została wycofana ze zbioru Polskich Norm.
W nowej normie znajdują się zupełnie nowe wymagania stawiane styropianom. Producent
powinien deklarować tolerancje wymiarów i tolerancje kształtów. Nowością jest także
deklarowana klasa reakcji na ogień.
Aprobaty techniczne
Obecnie materiały izolacyjne mogą być dopuszczane do obrotu i stosowania zgodnie
z odpowiednim trybem przewidzianym w Prawie budowlanym i w dużym stopniu
dostosowanym do wymagań europejskich. W tym celu Instytut Techniki Budowlanej wydaje
odpowiednie zalecenia udzielania aprobat technicznych (pozytywna ocena techniczna
przydatności wyrobu budowlanego do zamierzonego stosowania, uzależnioną od spełnienia
wymagań podstawowych przez obiekty budowlane, w których wyrób budowlany jest
stosowany), określające zbiór wymagań podstawowych. Dokumentem dopuszczającym między
innymi. materiały izolacyjne do obrotu i stosowania jest aprobata techniczna.
Aprobaty techniczne udziela się dla wyrobów innowacyjnych wprowadzanych do praktyki.
Wydaje się je na 5 lat. Ważność aprobat może być przedłużona na kolejne lata.
Wszystkie wyroby, które są legalnie dopuszczone do stosowania, czyli spełniają wymagania
odnośnych przepisów, powinny mieć znak  B . Znak ten może być umieszczony na wyrobie,
opakowaniu lub w dokumentach dołączonych do wyrobu. Znak taki otrzymuje wyrób
po przejściu skomplikowanej procedury, która wiąże się ze spełnieniem rygorystycznych
wymogów.
Legalnie sprzedawane w naszym kraju mogą też być materiały wyprodukowane w Polsce,
które uzyskały znak CE w innych państwach Unii Europejskiej.
Ustawa przewiduje dwa systemy wprowadzania wyrobów budowlanych do obrotu
(sprzedaży) na terenie Polski. Pierwszy z nich to system europejski  wtedy stosuje się
oznaczenie CE. W praktyce oznacza to, że wyrób budowlany nadaje się do stosowania przy
wykonywaniu robót budowlanych, jeśli jest:
- oznakowany CE, co jest dowodem, że dokonano oceny jego zgodności z normą
zharmonizowanÄ… albo europejskÄ… aprobatÄ… technicznÄ… bÄ…dz
krajowÄ… specyfikacjÄ… technicznÄ…
państwa członkowskiego Unii Europejskiej, uznaną przez Komisję Europejską za zgodną
z wymaganiami podstawowymi albo
- umieszczony w określonym przez Komisję Europejską wykazie wyrobów mających
niewielkie znaczenie dla zdrowia i bezpieczeństwa, dla których producent wydał deklarację
zgodności z uznanymi regułami sztuki budowlanej. Warto jednak pamiętać, że taką oficjalną
listę musi opublikować w Monitorze Polskim minister infrastruktury, co jednak dotychczas
nie nastąpiło.
Oznakowanie CE materiału budowlanego, który nie stwarza szczególnego zagrożenia dla
zdrowia lub bezpieczeństwa oraz nie odpowiada lub odpowiada częściowo specyfikacjom
technicznym jest także dopuszczalne, ale wyłącznie po przejściu specjalnej procedury
legalizacyjnej (czyli dokonaniu tzw. oceny zgodności). Od 1 maja 2004r wszystkie normy
zharmonizowane, których okresy przejściowe minęły przed tą datą, zaczęły obowiązywać
w Polsce. SÄ… one przeniesione do zbioru polskich norm i oznaczane jako PN-EN. Prezes
Polskiego Komitetu Normalizacyjnego ogłosił wykaz norm zharmonizowanych, które formalnie
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
36
już obowiązuje w Polsce i przewidują znakowanie CE. Na liście tej znalazły się normy
dotyczące m.in. klejów do płytek, płyt gipsowych, klejów gipsowych do płyt gipsowych,
kruszyw lekkich, kruszyw do zapraw, wyrobów do izolacji cieplnej, okuć budowlanych, cementu
i wapna budowlanego, domieszek do betonu itp.
Instrukcje stosowania
W związku z wejściem Polski do UE prowadzone są prace nad wprowadzeniem norm
europejskich do Polskich Norm.
Obecnie w dziedzinie budownictwa nie ma obligatoryjnych norm branżowych. Dlatego
producenci, którzy wytwarzają wyroby budowlane powinni robić to zgodnie z określoną normą
branżową (do czasu jej wygaśnięcia) lub Polską Normą i wprowadzać swe wyroby do obrotu
i stosowania na podstawie certyfikatu lub deklaracji zgodności. Wyjątek stanowią styropiany,
na które jest opracowana norma. Zaletą normy jest dokonanie klasyfikacji wyrobów
styropianowych i szczegółowe wyliczenie wraz z rysunkami przekrojów przegród budowlanych.
Każdy materiał budowlany wprowadzony do obrotu musi mieć instrukcję producenta, która
dołączona jest do materiału lub wyrobu. Instrukcja zawiera: nazwę materiału lub wyrobu,
zastosowanie, narzędzia, opakowania, przygotowanie materiału, zużycie materiału (zalecane jest
przyjmowanie do obliczeń zużycia materiału normę większą), czyszczenie narzędzi, dane
techniczne.
Dzięki instrukcji można m.in. obliczyć ilość materiału, poznać właściwości i przydatność
materiału, dobrać narzędzia, itp.
4.9.2. Pytania sprawdzajÄ…ce
Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.
1. Jak nazywa się dokument dopuszczający materiały budowlane do obrotu?
2. Jak nazywa siÄ™ dokument dopuszczajÄ…cy styropiany do obrotu?
3. Czy wszystkie materiały muszą mieć aprobaty techniczne?
4. Kto wydaje zalecenia udzielania aprobat technicznych na materiały i wyroby budowlane?
5. Na ile lat wydaje siÄ™ aprobaty techniczne?
6. Jak oznacza się wyroby, które są dopuszczone do stosowania?
7. Jakie informacje zawiera instrukcja producenta?
4.9.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Na podstawie instrukcji producenta oblicz ilość styropianu gr. 5 cm do wykonania izolacji
na podÅ‚ożu na stropie nad piwnicÄ… nieogrzewanÄ… o powierzchni 30 m².
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) zapoznać się z instrukcją producenta,
2) obliczyć ilości styropianu,
3) zaprezentować efekty swojej pracy.
Wyposażenie stanowiska pracy:
- instrukcja producenta,
- zeszyt przedmiotowy,
- przybory do pisania.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
37
Ćwiczenie 2
Na podstawie instrukcji producenta zaplanuj wykonanie izolacji akustycznej
w pomieszczeniu na izolacji paroszczelnej.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) zapoznać się z instrukcją producenta,
2) zaplanować kolejność wykonania robót,
3) dobrać narzędzia i materiały,
4) zaprezentować efekty swojej pracy,
5) dokonać samooceny.
Wyposażenie stanowiska pracy:
- instrukcja producenta,
- zeszyt,
- przybory do pisania.
4.9.4. Sprawdzian postępów
Czy potrafisz:
Tak Nie
1) nazwać dokument dopuszczający materiały do obrotu?
2) wskazać dokument dopuszczający do obrotu i stosowania styropiany?
3) wskazać instytucję wydającą aprobaty techniczne?
4) określić, na ile lat wydawane są aprobaty techniczne?
5) rozpoznać oznaczenia materiałów dopuszczonych do stosowania?
6) zastosować instrukcję producenta?
7) wykorzystać zdobyte wiadomości w praktyce?
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
38
4.10. Warunki techniczne wykonania izolacji oraz ich odbiór
4.10.1. Materiał nauczania
Do wykonania izolacji termicznych i akustycznych należy stosować materiały dopuszczone
do obrotu. Izolacje muszą być wykonane tak, aby:
- dobrze przylegały do podłoża,
- były szczelne,
- miały jednakową grubość płyt,
- nie występowały na ich powierzchni nierówności.
Przed przystąpieniem do robót izolacyjnych trzeba sprawdzić stan podłoża, prawidłowość
powierzchni i wilgotność. Podłoże pod izolację powinno być równe i poziome,
a wielkość odchyłki nie może być większa niż 5 mm. Jeśli nierówności są większe należy
wykonać warstwę wyrównawczą z zaprawy cementowej. Należy pamiętać, aby materiały
izolacyjne chronić przed wilgocią, stosując warstwy ochronne. Zakłady arkuszy warstw
ochronnych powinny być szczelne i wynosić 10 cm.
Ważne jest, aby styropianów nie kłaść i nie przykrywać powłokami asfaltowymi, gdyż mogą
ulec stopieniu.
Izolacje należy wykonać zgodnie z projektem ( rysunkiem roboczym), w którym określona
jest grubość warstwy i materiał, z którego izolację należy wykonać.
Podstawą odbioru robót są:
- dokumentacja techniczna,
- dziennik budowy,
- atesty,
- Polskie Normy określające wymagania i badania techniczne przy odbiorze poszczególnych
rodzajów podłóg.
Prawidłowość robót izolacyjnych oraz zgodność z projektem sprawdza się w czasie badań
tzw. pośrednich. Badania pośrednie przeprowadza się na podstawie:
- zapisów w dzienniku budowy,
- atestów,
- wyników badań stwierdzających zgodność użytych materiałów z wymaganiami projektu
i odpowiednich norm technicznych.
W dzienniku budowy dokonuje się zapisów dotyczących międzyoperacyjnych odbiorów
poszczególnych robót np. wykonania warstw izolacyjnych czy ochronnych. Jakość robót
izolacyjnych ma duży wpływ na wartość techniczną podłóg. Dlatego bardzo ważne jest
sprawdzanie użytych do izolacji materiałów. Jeśli okaże się, że użyte materiały nie miały
dokumentów określających ich jakość, a budzą wątpliwość, to powinny być zbadane.
Nie dopuszczalne jest stosowanie materiałów nieobjętych dokumentami dopuszczającymi do
obrotu i stosowania.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
39
4.10.2. Pytania sprawdzajÄ…ce
Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.
1. Jakie materiały można stosować do wykonania izolacji?
2. Jakie warunki wykonania muszą spełniać izolacje?
3. Jak należy przygotować podłoże pod izolacje?
4. Jakie należy wykonać wielkości zakładów przy łączeniu warstw ochronnych?
5. Na czym polegają badania pośrednie?
4.10.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Przyporządkuj cechy podłoży zapisane na kartkach samoprzylepnych, do rodzajów izolacji.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) zapoznać się z cechami podłoży,
2) dobrać odpowiednie cechy zapisane na kartkach samoprzylepnych,
3) przyporządkować cechy rodzajom izolacji,
4) zaprezentować efekty swojej pracy.
Wyposażenie stanowiska pracy:
- samoprzylepne kartki z wydrukami cech podłoży,
- samoprzylepne kartki z nazwami izolacji,
- literatura z rozdziału 6.
Ćwiczenie 2
Spośród dokumentów znajdujących się na stole w pracowni wybierz te, które stanowią
podstawę odbioru robót izolacyjnych. Zapisz w zeszycie w punktach nazwy wybranych
dokumentów.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) obejrzeć dokumenty znajdujące się na stole w pracowni,
2) wybrać rodzaje dokumentów stanowiących podstawę odbioru robót izolacyjnych,
3) zapisać w zeszycie nazwy dokumentów,
4) zaprezentować efekty swojej pracy.
Wyposażenie stanowiska pracy:
- dokumenty,
- arkusz papieru,
- przybory do pisania,
- zeszyt przedmiotowy.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
40
4.10.4. Sprawdzian postępów
Czy potrafisz:
Tak Nie
1) wyjaśnić, jakie warunki muszą spełniać materiały stosowane do wykonania
izolacji?
2) wymienić dokumenty niezbędne do odbioru robót?
3) opisać, jak należy przygotować podłoże pod izolacje?
4) wyjaśnić, na czym polega odbiór pośredni?
5) wskazać, w jakim dokumencie zapisujemy odbiór robót izolacyjnych?
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
41
4.11. Zasady przedmiarowania i obmiaru robót
4.11.1 Materiał nauczania
Przedmiar robót
Przedmiar robót polega na obliczeniu ich ilości w celu sporządzenia kosztorysu.
Obliczając ilości robót, należy zwrócić uwagę na wielkość nakładów rzeczowych niezbędnych
do wykonania jednostki produkcji. Nie można obmierzać łącznie robót, dla których norma czasu
i zużycie materiałów są różne. Przy przedmiarowaniu robót należy wykorzystać wskazówki
zawarte w częściach opisowych do poszczególnych rozdziałów katalogów nakładów rzeczowych
(KNR), podające zasady przedmiarowania danego rodzaju robót.
Przy przedmiarowaniu robót izolacyjnych należy korzystać z katalogu nakładów
rzeczowych  KNR  2-02 t.I.
Wyniki przedmiaru zestawia się w grupy według przeznaczenia izolacji (np. cieplna,
akustyczna) oraz technologii wykonania.
Przedmiary wykonuje się na drukach - Przedmiar robót, które mają identyczne kolumny jak
na drukach  Obmiar robót.
Obmiar robót
Obmiaru robót izolacyjnych dokonuje się w celu rozliczenia się pracodawcy za wykonane
prace z pracownikami i z inwestorem. Przy rozliczeniach z pracownikami obmiar jest niezbędny
do obliczenia ich zarobków, gdy pracują w systemie akordowym. Przy rozliczeniach
z inwestorem obmiar służy do określenia wartości wykonanych prac.
Izolacje termiczne i akustyczne oblicza siÄ™ w metrach kwadratowych izolowanej powierzchni.
Wymiary powierzchni przyjmuje się w świetle surowych murów.
Z obliczonej powierzchni potrąca się powierzchnie otworów, słupów, pilastrów, itp. większe
od 1 m².
Izolacje na powierzchniach krzywych oblicza się w metrach kwadratowych w rozwinięciu.
Do sporządzenia obmiaru robót należy przygotować druk - Obmiar robót. Druk opracowuje się
w postaci tabeli rys.13. Do tabeli wpisuje się rodzaj wykonywanych prac i oblicza ilości
w określonej jednostce miary.
Sporządzając obmiar robót, należy wyszczególnić wszystkie czynności, które wystąpią
w procesie technologicznym podczas wykonania prac, czyli np. oczyszczenie podłoża,
wyrównanie podłoża, wykonanie izolacji, itp.
Tab. 1. Druk  Obmiar robót
Lp Opis robót, obliczenia ilości i jednostka miary Ilość
1. Izolacja termiczna ze styropianu grubości 10cm
25,00x15,00 m² 375
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
42
4.11.2. Pytania sprawdzajÄ…ce
Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.
1. W jakim celu wykonujemy obmiary robót?
2. W jakich jednostkach dokonujemy obmiaru izolacji?
3. Jakie powierzchnie potrąca się przy obmiarze robót izolacyjnych?
4. W jaki sposób oblicza się powierzchnie krzywe?
5. Czy potrafisz sporządzić obmiar robót na roboty izolacyjne?
6. W jaki sposób sporządza się obmiar robót?
7. Do czego służy przedmiar robót?
8. Z jakich katalogów korzystamy przy sporządzaniu przedmiaru robót?
4.11.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
SporzÄ…dz
obmiar pomieszczenia, w którym ma być ułożona izolacja ciepłochronna z wełny
mineralnej.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) zmierzyć przymiarem taśmowym lub miarką składaną powierzchnię pomieszczenia,
2) przygotować druk - Obmiar robót,
3) obliczyć powierzchnię podłogi,
4) wypełnić arkusz obmiaru,
5) zaprezentować efekty swojej pracy.
Wyposażenie stanowiska pracy:
- przymiar taśmowy lub miarka składana,
- druk - Obmiar robót,
- kalkulator,
- przybory do pisania.
Ćwiczenie 2
SporzÄ…dz
obmiar robót pod izolację termiczną na podłożu betonowym z wyrównaniem
podłoża.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) zmierzyć powierzchnię pomieszczenia,
2) wypisać kolejność wykonanych czynności,
3) obliczyć powierzchnię podłogi,
4) wypełnić druk - Obmiar robót,
5) zaprezentować efekty swojej pracy,
6) dokonać samooceny.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
43
 Wyposażenie stanowiska pracy:
- przymiar taśmowy lub miarka składana,
- druk - Obmiar robót,
- kalkulator,
- przybory do pisania,
- KNR 2-02 t.I.
4.11.4. Sprawdzian postępów
Czy potrafisz:
Tak Nie
1) określić, w jakim celu sporządzamy obmiar robót?
2) określić, w jakich jednostkach dokonujemy obmiaru robót izolacyjnych?
3) wyjaśnić, jakie powierzchnie potrąca się przy obmiarach robót izolacyjnych?
4) wypełnić druk  Obmiar lub Przedmiar robót?
5) sporządzić obmiar robót na dowolne roboty izolacyjne?
6) określić, w jakim celu sporządza się przedmiar robót?
7) wyjaśnić, co stanowi podstawę do sporządzenia przedmiaru robót?
8) sporządzić przedmiar robót na roboty izolacyjne?
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
44
5. SPRAWDZIAN OSI
GNI
Ć
INSTRUKCJA DLA UCZNIA
1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartÄ™ odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4. Test zawiera 21 zadań o różnym stopniu trudności. Są to zadania wielokrotnego wyboru.
5. Za każdą poprawną odpowiedz
możesz uzyskać 1 punkt.
6. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi. Dla każdego zadania podane są
cztery możliwe odpowiedzi: a, b, c, d. Tylko jedna odpowiedz
jest poprawna; wybierz jÄ… i
zaznacz kratkÄ™ z odpowiadajÄ…cÄ… jej literÄ… znakiem X.
7. Staraj siÄ™ wyraz
nie zaznaczać odpowiedzi. Jeżeli się pomylisz i błędnie zaznaczysz
odpowiedz
, otocz ją kółkiem i zaznacz ponownie odpowiedz
, którą uważasz za poprawną.
8. Test składa się z dwóch części. Część I zawiera zadania z poziomu podstawowego,
natomiast w części II są zadania z poziomu ponadpodstawowego i te mogą przysporzyć Ci
trudności, gdyż są one na poziomie wyższym niż pozostałe (dotyczy to zadań o numerach od
17 do21).
9. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
10. Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie sprawiało Ci trudność, wtedy odłóż rozwiązanie
zadania na póz
niej i wróć do niego, gdy zostanie Ci czas wolny.
11. Po rozwiÄ…zaniu testu sprawdz
, czy zaznaczyłeś wszystkie odpowiedzi na KARCIE
ODPOWIEDZI.
12. Na rozwiÄ…zanie testu masz 45 minut.
Powodzenia
ZESTAW ZADAC
TESTOWYCH
1. Ze względu na pochodzenie materiały do izolacji termicznej i akustycznej można podzielić
na:
a) roślinne, mineralne, z tworzyw sztucznych.
b) naturalne, roślinne, z tworzyw sztucznych.
c) naturalne, mineralne, z tworzyw sztucznych.
d) mineralne, z folii, z tworzyw sztucznych.
2. Na rysunku cyfrÄ… 3 oznaczona jest:
a) izolacja termiczna.
b) izolacja akustyczna.
c) warstwa ochronna.
d) izolacja przeciwwilgociowa.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
45
3. Płyty pilśniowe i paz
dzierzowe należą do materiałów izolacyjnych pochodzenia:
a) roślinnego.
b) naturalnego.
c) mineralnego.
d) z tworzyw sztucznych.
4. Styropiany charakteryzujÄ… siÄ™:
a) dużą gładkością.
b) dużą sprężystością.
c) dużą szczelnością.
d) małą gęstością pozorną.
5. Który z materiałów jest najlepszym izolatorem ciepła?
a) styropian   = 0,042 w(m‡k).
b) pÅ‚yty trzcinowe   = 0,070 w(m‡k).
c) pianka poliuretanowa   = 0,025 w(m‡k).
d) pÅ‚yty wiórowo-cementowe   = 0,140 W(m‡K).
6. Oblicz ilość potrzebnych płyt styropianowych do ułożenia izolacji ciepłochronnej
na powierzchni 30 m², wiedzÄ…c, że jedna pÅ‚yta ma wymiary 1,0 x 0,5 m?
a) 6 sztuk.
b) 15 sztuk.
c) 60 sztuk.
d) 150 sztuk.
7. Do wykonania warstwy wyrównawczej na podłożu betonowym zastosujesz zaprawę:
a) gipsowÄ….
b) wapiennÄ….
c) cementowÄ….
d) cementowo - wapiennÄ….
8. Na rysunku cyfrÄ… 3 oznaczona jest izolacja:
a) ochronna.
b) termiczna.
c) paroszczelna.
d) wodoszczelna.
9. Jako jedną z warstw podłogi w pomieszczeniu położonym nad nie ogrzewaną piwnicą
należy położyć izolację:
a) termicznÄ….
b) akustycznÄ….
c) wodoszczelnÄ….
d) paroszczelnÄ….
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
46
10. Folię stosowaną do wykonania warstwy ochronnej należy układać na  zakład , który
powinien wynosić:
a) 2 cm.
b) 5 cm.
c) 8 cm.
d) 10 cm.
11. Przedmiary robót wykonuje się w celu:
a) sporzÄ…dzenia kosztorysu.
b) rozliczenia z pracodawcÄ….
c) sporzÄ…dzenia inwentaryzacji.
d) rozliczenia zarobków robotników.
12. Stropy  ciężkie to takie, których masa przekracza:
a) 250 kg/m².
b) 300 kg/m².
c) 350 kg/m².
d) 400 kg/m².
13. Najczęściej w związku z pracą w zawodzie posadzkarza występują:
a) okaleczenia.
b) nerwobóle.
c) przeziębienia.
d) stawów kolanowych.
14. Do środków ochrony osobistej stosowanych podczas robót izolacyjnych oprócz odzieży
i obuwia ochronnego zaliczamy:
a) kask.
b) okulary.
c) nakolanniki.
d) maski przeciwpyłowe.
15. Styropiany do obrotu i stosowania dopuszcza:
a) atest.
b) Norma Polska.
c) instrukcja stosowania.
d) protokół dopuszczalności stosowania.
16. Znak  B przedstawia oznakowanie wyrobu budowlanego:
a) zawartego w polskiej normie.
b) opatrzonego znakiem bezpieczeństwa wyrobu.
c) spełniającego wymagania przepisów unijnych.
d) spełniającego wymagania przepisów budowlanych.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
47
17. Powierzchnię podłogi pomieszczenia o wymiarach 5x4 m należy wyłożyć warstwą
zabezpieczającą z folii. Według instrukcji producenta folia ma zachodzić na każdą ze ścian
na wysokość 10 cm. Oblicz, ile folii należy zakupić?
a) 20,0 m².
b) 20,8 m².
c) 21,0 m².
d) 21,8 m².
18. Międzyoperacyjne odbiory robót muszą być wpisane do:
a) protokołu.
b) dziennika budowy.
c) dokumentacji robót.
d) harmonogramu robót.
19. W podłodze pomieszczenia przedstawionym na schemacie ma być wykonana izolacja
akustyczna. Aby ustalić ilość materiału do wykonania pasa izolacji przy ścianie, należy
obliczyć obwód pomieszczenia. Z przedmiaru wynika, że obwód wyniesie:
a) 24 m.
8 m
b) 28 m.
c) 30 m.
d) 32 m.
4 m
6 m
10 m
20. Brak szczelności izolacji termicznej z wełny mineralnej powoduje:
a) niszczenie podłoża.
b) gromadzenie nieczystości.
c) powstawanie mostków termicznych.
d) przedostawanie się wody z podkładu.
21. W obmiarze robot należy obliczyć:
a) ilość robót.
b) wartość robót.
c) ilość materiałów.
d) czas wykonania robót.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
48
KARTA ODPOWIEDZI
ImiÄ™ i nazwisko & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & ..
Wykonywanie izolacji termicznych i akustycznych
Zgodnie z instrukcją zakreśl poprawną odpowiedz
.
Nr
Odpowiedz
Punkty
zadania
1. a b c d
2. a b c d
3. a b c d
4. a b c d
5. a b c d
6. a b c d
7. a b c d
8. a b c d
9. a b c d
10. a b c d
11. a b c d
12. a b c d
13. a b c d
14. a b c d
15. a b c d
16. a b c d
17. a b c d
18. a b c d
19. a b c d
20. a b c d
21. a b c d
Razem:
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
49
6. LITERATURA
1. Martinek W., Pieniążek J. : Technologia budownictwa. WSiP, Warszawa 1997
2. Panas J.(red): Poradnik majstra budowlanego. ARKADY, Warszawa 2005
3. Szymański E.: Materiałoznawstwo budowlane. WSiP, Warszawa 2003
4. Wolski Z.: Technologia. Roboty podłogowe i okładzinowe. WSiP, Warszawa 1998
5. Katalog Nakładów Rzeczowych, Konstrukcje budowlane t. I. wydawany przez Ministerstwo
Gospodarki, Przemysłu i Budownictwa
6. Czasopisma:  Materiały budowlane ,  Murator
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
50