Podstawowe etapy procesu badawczego
Zagadnienia:
·ð Klasyczny model organizacji badao spoÅ‚ecznych
·ð Problem badawczy
·ð Hipotezy (tezy)
·ð Plan badawczy
·ð Pomiar
·ð Zbieranie danych
·ð Analiza danych
·ð Uogólnienie (generalizowanie)
vð Model organizacji badao obejmuje caÅ‚oksztaÅ‚t wykonywanych przez
badacza prac, których zakres jest możliwy do powtórzenia w danym
obszarze ich prowadzenia.
Etapy badao  według wybranych autorów
H. Muszyński: J. Pieter
1. Postawienie problemu
1. Wstępne ustalenie tematu jako
2. Przyjęcie hipotezy roboczej problemu badawczego
3. Weryfikacja hipotezy 2. Określenie i szukanie literatury
4. Wyprowadzenie wniosku ogólnego przedmiotu
3. Poznanie literatury i krytyczne
ustosunkowanie siÄ™ do niej
4. Definitywne ustalenie problemu i
metod badawczych
5. Przeprowadzenie badao właściwych
6. Zebranie materiału naukowego i jego
opracowanie
T. Pilch
FAZA KONCEPCJI FAZA BADAC

1. Określenie przedmiotu i celu badań
8. Przeprowadzenie badao właściwych
2. Sformułowanie problemu
9. UporzÄ…dkowanie i przygotowanie
badawczego
materiałów badawczych oraz ich analiza:
3. Sformułowanie hipotez
uporządkowanie, kodyfikacja według
4. Wybór terenu badań i dobór próby
klucza, opracowanie statystyczne, analiza
5. Opracowanie technik badawczych
jakościowa, klasyfikacja zagadnieo i
6. Badania pilotażowe
zależności
7. Opracowanie ostatecznej wersji
10. Weryfikacja hipotez
zagadnienia, hipotez roboczych oraz
11. Opracowanie teoretyczne
narzędzi badawczych
·ð Algorytm poznania :
FAZA I odczucie trudności lub niejasności.
FAZA II wykrycie trudności i określenie jej np. w postaci pytania.
FAZA III nasuwanie siÄ™ jakiegoÅ› rozwiÄ…zania (hipoteza).
FAZA IV rozumowanie prowadzące do wniosków dotyczących możliwego rozwiązania
(weryfikacja hipotezy).
FAZA Vdalsze obserwacje lub eksperymenty sprawdzające, które umożliwiają przyjęcie lub
odrzucenie poprzedniego przypuszczenia tj. końcowy wniosek pozytywny lub negatywny
John Dewey
·ð PROCES BADAC
NAUKOWYCH
Wyniki powinny stanowić podstawę do rozpoczęcia nowego cyklu badań!!!
ETAP BADAC
WST
PNY
·ð Faza identyfikacji sytuacji problemowej
·ð Faza identyfikacji celu badaÅ„
·ð Faza precyzowania problemu głównego i problemów szczegółowych
·ð Faza formuÅ‚owania hipotez badawczych
ETAP BADAC
WA
AÅšCIWY
·ð Faza organizowania badaÅ„
·ð Faza weryfikacji hipotez
·ð Faza formuÅ‚owania twierdzeÅ„
ETAP BADAC
KOC
COWY
·ð Faza opracowania wyników badania
·ð Faza popularyzacji wyników badaÅ„
vð CzynnoÅ›ci poprzedzajÄ…ce okreÅ›lenie problemu badawczego
Øð Sytuacja problemowa  odczucie braku rozstrzygnięć w danym przedmiocie
Øð OkreÅ›lenie i poszukiwanie literatury przedmiotu
Øð Poznanie literatury i krytyczne ustosunkowanie siÄ™ do niej
Øð Zdefiniowanie wystÄ™pujÄ…cej niejasnoÅ›ci
PROBLEM DYDAKTYCZNY
PROBLEM NAUKOWY
Określenie obiektu i przedmiotu badao
Obiektem badao nauk społecznych są wytwory cywilizacyjne
człowieka, a przedmiotem zależności pomiędzy nimi
" zbiorowości i zbiory społeczne
Obiekt
" instytucje społeczne
badao
" procesy i zjawiska społeczne
Przedmiot
Stan
badao
bezpieczeostwa w
FAKTY
danej sferze życia
CECHY badanego
Co społecznego
obiektu i RELACJE PROCESY
człowieka w ujęciu
poznajemy
pomiędzy nimi
podmiotowym,
ZJAWISKA
przedmiotowym i
funkcjonalnym
Określenie celu badań
Cel poznawczy badań:
·ð Identyfikacja
·ð Eksplanacja CECHY badanego obiektu i RELACJE pomiÄ™dzy nimi
·ð Diagnoza
Cel utylitarny badań:
·ð Doskonalenie
Instytucji, Systemów, Procesów
·ð Tworzenie
Problem badawczy - bodziec intelektualny wywołujący reakcję w postaci badań
naukowych. Jest to pytanie, na które wcześniej nie znaleziono naukowej odpowiedzi, ale
nauka może dać odpowiedz
. Inaczej  problem to trudność (przeszkoda) wymagająca
naukowego rozwiÄ…zania (pokonania) na drodze do celu.
Problem w formie zdania pytajÄ…cego:
Øð Pytanie rozstrzygniÄ™cia  czy?
Øð Pytania dopeÅ‚nienia  kto?, co?, ile?, który?, jaki?, kiedy?,
w jakich warunkach?, w jakim stopniu?, w jakim celu?
Problemy szczegółowe
PROBLEM GA
ÓWNYProblemy szczegółowe
Problemy szczegółowe
vð FormuÅ‚owanie hipotez:
·ð Na podstawie istniejÄ…cej wiedzy
·ð Na podstawie istniejÄ…cych danych
·ð Na podstawie doÅ›wiadczenie życiowego
·ð Na podstawie obserwacji codziennej sytuacji bezpieczeÅ„stwa
vð OkreÅ›lanie wskaz
ników
Wskaz
nik  to pewna cecha, zdarzenie lub zjawisko, na podstawie
zaistnienia którego wnioskujemy z pewnością bądz
z określonym
prawdopodobieństwem wyższym od przeciętnego, że zachodzi
zjawisko nas interesujÄ…ce. Wskaz
niki sÄ… mierzalne
Rodzaje wskaz
ników: Funkcje wskaz
ników:
" rzeczywiste,
" fikcyjne,
" opisowe,
" jakościowe,
" analityczne,
" ilościowe,
" oceniajÄ…ce,
" korelacyjne,
" normatywne,
" przyczynowo-skutkowe,
" ostrzegawcze
" obiektywne i subiektywne
vð Zmienne  elementy i relacje pomiÄ™dzy cechami, które tworzÄ… fakty, procesy i
zjawiska. Zmienną jest cecha, która może przyjmować przynajmniej dwie wartości
Zmienne zależne  związki i zależności z innymi zmiennymi, które wpływają na
zmienną, która jest przedmiotem badań (np. stan bezpieczeństwa w ruchu drogowym).
Określane do celów badawczych
Zmienne pośredniczące związki i zależności pośredniczące występujące
pomiędzy zmiennymi zależnymi i niezależnymi (np. akty prawne regulujące
określone zachowania pomiędzy zmiennymi niezależnymi i zależnymi)
Zmienne niezależne  określone stałe czynniki, które powodują zmiany w zmiennych
zależnych (uczestnicy ruchu drogowego, rodzaj pojazdów, rodzaj dróg, rodzaj kolizji itp. )
vð Opracowanie metod badaÅ„, technik badawczych oraz
narzędzi badawczych
Metoda badawcza- zespół teoretycznie uzasadnionych zabiegów koncepcyjnych i
instrumentalnych obejmujących najogólniej całość postępowania badawczego zmierzającego
do rozwiązania określonego problemu naukowego. Jest to sposób poznania naukowego
Metody badań naukowych
" Metoda obserwacyjna
" Metoda monograficzna
" Metoda badania dokumentów
" Metoda sondażu diagnostycznego
" Metoda analizy i konstrukcji logicznej
" Metoda eksperymentalna
" Metoda heurystyczna
" Metoda indywidualnych przypadków
" Metoda analizy i krytyki piśmiennictwa
" Metoda statystyczna
" Metoda symulacji komputerowej
vð PodjÄ™cie decyzji dotyczÄ…cej rodzaju i wielkoÅ›ci próby badawczej oraz
sposobu doboru próby i organizacji badań
Populacja - zbiór dowolnych elementów będących przedmiotem badań
statystycznych .
Zbiorowość statystyczna - to taki zbiór przedmiotów, zdarzeń lub procesów, który
spełnia warunek jednorodności ze względu na określone cechy kwalifikujące oraz jest
obiektem badań z tytułu określonych cech diagnostycznych
CECHY STATYSTYCZNE
DOBÓR PRÓBY BADAWCZEJ
CZ
ÅšCIOWY CAA
OÅšCIOWY
Warunki doboru próby
" Zdefiniowanie populacji " Frakcja w zbiorowości
" Określenie jednostki próby generalnej jest niewielka a
" Określenie operatu dokładność oszacowania
losowania powinna być duża
" Wybór metody losowania " Analiza wymaga
" Określenie liczebności próby szczegółowych podziałów
" Dobór próby (arbitralny, z klasyfikacyjnych
ograniczoną losowością, " Analiza odnosi się do
probalistyczny) niewielkiej części
Rodzaje prób:
·ð MaÅ‚a  do 30 jednostek
·ð PrzejÅ›ciowa  od 30 do 100 jednostek
·ð Duża  ponad 100 jednostek
vð ETAP REALIZACJI BADAC
WA
AÅšCIWYCH
Øð Wybór terenu badaÅ„ i sposobu ich przeprowadzenia
Øð Organizacyjne przygotowanie badaÅ„
Øð Praktyczna ich realizacja
ETAP FINALIZACJI BADAC

Øð PorzÄ…dkowanie
Øð Selekcja i eliminacja
Øð Klasyfikowanie
Øð Segregowanie
Øð Grupowanie
Uzyskany materiał może mieć postać:
" Opisu
" Cyfr
" Połączenia cyfr z opisem
ANALIZA:
·ð ILOÅšCIOWA
·ð JAKOÅšCIOWA
vð POMIAR W BADANIACH NAUKOWYCH
Pomiar naukowy,to zabieg poznawczy, którego celem jest dostarczenie danych
do opisu danego zjawiska.
Czyli jest to:
·ð OkreÅ›lenie skali nominalnej badanego zjawiska
·ð WyodrÄ™bnienie cech badanego zjawiska i przyporzÄ…dkowanie im wartoÅ›ci nominalnej
·ð PorzÄ…dkowane badanego zjawiska wedÅ‚ug przyporzÄ…dkowanych im wartoÅ›ci
·ð OkreÅ›lenie zmiennych i wskaz
ników
Rodzaje pomiarów
Pomiar jakościowy Pomiar ilościowy
Opis danego zjawiska według jego cech i Przyporządkowanie badanym zjawiskom i
relacji zachodzących pomiędzy nimi. ich cechom liczb i ich klasyfikacja według
Wyodrębnienie porównywalnych części wielkości liczbowej
składowych danego zjawiska, ich funkcji i
relacji.
Pomiar w badaniach naukowych
Kryterium wyróżnienia skali
Albo a = b lub a `" b
Warunek
Jeżeli a = b to b = a identyczności
(równości)
Jeżeli a = b i b = c to a = c
Warunek porzÄ…dku
Jeżeli a > b to b < a
(klasyfikacji według
Jeżeli a > b i b > c to a > c
wielkości)
Jeżeli a = p i b > 0 to a + b > p
Warunek porzÄ…dku
a + b = b + a
(klasyfikacji przez
Jeżeli a = p i b = q to a + b = p + q
dodawanie)
(a + b) + c = a + (b + c)
Zob., J. Apanowicz, Metodologia nauk, Toruń 2003, s. 147.
Wskaz
nik -określa pewne cechy przedmiotu lub zjawiska pozostające w związku z inną
cechą, którą wstępnie sygnalizuje
Wskaz
nik - jest obiektywnie obserwowalnym znakiem pewnej cechy. Jest to materialne lub
behawioralne pokazanie sprawdzalnego dowodu istnienia cech, które reprezentuje
Zob., J. Sztumski, Wstęp do metod i technik badań społecznych, Katowice 2005, s. 57
Cecha,to równe lub podobne właściwości przysługujące pewnej liczbie przedmiotów
Cechy, które mogą przyjmować przynajmniej dwie wartości nazywamy zmiennymi
Każdy wskaz
nikw badaniach można traktować jako zmienną, ale nie każda zmienna
jestwskaz
nikiem