Kanony piękna a ewolucja
Ludzkie ciało
Kanony piękna
Praktyka wydłużania głów
niemowlętom  np. Inkowie,
starożytny Egipt, Syberia,
kraje Europy; do połowy XX
wieku  np. Mołdawia,
SÅ‚owacja
Nefretete, starożytny Egipt
Starożytna Grecja i Rzym
Doryforos, Poliklet, V w. p.n.e.
Kanon piękna  zdrowe,
młode, proporcjonalnie
i atletycznie zbudowane
ciało;
Ciało podzielone na 7
identycznych części
(modułów)  wzór
piękna ciała męskiego
Diadumenos, Poliklet, V w. p.n.e.
Starożytna Grecja i Rzym
Narodziny Wenus, Sandro Botticelli, XV w.;
Wenus z Milo, starożytny Rzym
Afrodyta z Knidos, Praksyteles, IV w. p.n.e. Grecja
" Zasada złotej proporcji (boskie proporcje) 
około V w. p.n.e. złoty podział Hippasusa:
pępek dzieli ciało człowieka na dwie równe
części
" Całość wzrostu ma się tak do większej części,
jak większa do mniejszej  złota liczba
1,618033988749& Liczba Ć (fi)
Zasada ta stosowana była w
sztuce, matematyce,
astronomii, rzez
bie i wielu
innych;
Adolf Zeilinger: złota
proporcja jest kluczem do
zrozumienia prawie
wszystkich nauk
Dawid, Michał Anioł  wyrzez
biony
zgodnie z zasadą złotego podziału
Renesans
" Powrót do ideałów starożytności po
średniowiecznej ascetycznej przerwie
" Leonardo da Vinci: kanon piękna  długość
głowy powinna się 8 razy zmieścić w
długości ciała
Krzyż św. Andrzeja, Witruwiusz
" Albrecht Dürer: kanon piÄ™kna ciaÅ‚a kobiecego 
długość głowy łącznie z szyją powinna zmieścić się 7
razy w długości ciała
" W XVIII w. kanon piękna oparty jest na numerycznych
proporcjach wymiarów ciała  idealny człowiek (A.
Giovanni)
" XIX w.  średnia norma typologiczna  świadomość
dużych różnic w wymiarach ciała ludzkiego
" Darwin (1859): nie ma identycznych ludzi
Współcześnie
" Wyznaczniki piękna ciała ludzkiego
 Proporcjonalność budowy
" Części względem siebie
" Części względem całości
 Symetria
 Inne atrybuty charakterystyczne dla płci
Preferencje estetyczne
" Wzrost
 Duże zróżnicowanie w populacji: Pigmeje z
Republiki Konga  144 cm, Pigmejki  136 cm
(1990); Holendrzy (1997)  183 cm, Holenderki >
170 cm; afrykańscy mieszkańcy doliny Nilu  176
cm, kobiety 169 cm (1995)
 Na osiągany wzrost wpływa genotyp i środowisko
(dieta, infekcje, warunki życia, stresy& )
 Większe znaczenie ma w przypadku mężczyzn,
niż kobiet
" Metody badania preferencji wysokości ciała:
 Ankiety z pytaniami o preferencje w stosunku do
wzrostu potencjalnego partnera lub o wzrost
dotychczasowych partnerów
 Analiza ofert matrymonialnych i odpowiedzi na
nie
 Analiza liczby partnerów osób o różnym wzroście
 Analiza danych z klinik sztucznego zapłodnienia
" W przeciętnej populacji mężczyz
ni wyżsi
postrzegani sÄ… przez kobiety jako bardziej
atrakcyjni (Lerner i Moore 1974, Gillis i Avis
1980, Jackson i Ervin 1992, Salska 2008)
" Wyżsi mężczyz
ni otrzymują więcej odpowiedzi
na oferty matrymonialne niezależnie od wieku,
wykształcenia, miejsca zamieszkania
(Pawłowski i Kozieł 2002)
" Procent kawalerów wzrasta w populacji , gdy
spada średnia wysokość ciała  USA 1830 
1930 (Murray 2000)
" Badania dotyczące dymorfizmu wysokości
partnerów wskazują na kierunkowe działanie
doboru
" Gdyby proces był losowy należałoby oczekiwać
2/100 par, gdzie mężczyzna byłby niższy od
kobiety (Gillis i Avis, 1980)
" W badaniach (Gillis i Avis, 1980)  1/720 par
" (Sear, 2006)  w populacji brytyjskiej 3,7% (w
przypadku losowości 8,5 % w badanej
populacji)
" Ale: Gambia  10% par, gdzie kobieta jest
wyższa od mężczyzny (Sear, 2006)  rozkład
losowy
" Feingold (1982): wyżsi mężczyz
ni majÄ…
Å‚adniejsze partnerki
" Badania (Pawłowski i współp., 2008): próba 47
kobiet  średnia wysokość mężów kobiet o
ładnych twarzach  174 cm; średnia wysokość
mężów kobiet o mniej atrakcyjnych twarzach 
170,5 cm
" Analiza danych z kliniki sztucznego
zapłodnienia: 180  185 cm
" Buunk (2008): intensywność zazdrości o
partnera zależy od wysokości ciała  kobiety o
średnim wzroście i wysocy mężczyz
ni sÄ… mniej
zazdrośni (być może np. z powodu większych
szans na znalezienie nowego partnera)
" Zbyt wysocy mężczyz
ni nie sÄ… postrzegani jako
atrakcyjni  powyżej ok. 191 cm (Salska, 2008;
Nettle, 2002)
" Badania: Nettle (2002)  mężczyz
ni poniżej 168
cm i powyżej 186 cm częściej chorują i są
niezdolni do pracy
wzrost
175 cm 183 cm
Należy pamiętać, że wzrost atrakcyjnego
mężczyzny powinien przekraczać średnią dla
danej populacji (inny dla Pigmejów, inny dla
Holendrów)
Liczba wybieranych
mężczyzn
" Wzrost jako sygnał genetycznej jakości
mężczyzn  byli w stanie ponieść koszty
związane z procesem wzrastania (układ
immunologiczny, geny)
" Współczynnik odziedziczalności dla
wysokości ciała (kraje europejskie): 0,87 
0,93 dla mężczyzn i 0,68  0.83 dla kobiet
(Sliventoinen 2003)
" Wzrost ciała u mężczyzn koreluje z takimi
cechami, jak:
 Dobre geny
" Siła fizyczna
" Szybkość
" Skoczność
" Niższy poziom metabolizmu spoczynkowego
" Większa odporność na odwodnienie
" Sprawność układu immunologicznego (odporność na
czynniki środowiskowe zaburzające wzrost).
" Beard i Blaser (2002)  choroby infekcyjne w
dzieciństwie są zasadniczym czynnikiem
obniżającym wysokość ciała
" Badania: Black (1984)  w wioskach w
Bangladeszu każdy epizod biegunki u dzieci
powoduje spadek ostatecznej wysokości ciała
o 0,56 cm
" Patel (1994): dzieci zakażone bakterią
Helicobacter pyroli wykazywały mniejszy o 1,1
cm przyrost między 7 a 11 r.ż.
" Badania wskazują, że niżsi mężczyz
ni
częściej chorują i umierają z powodu chorób
układu oddechowego, krwionośnego,
udarów mózgu (Waaler, 1984; Engeland,
2003)
" Waaler (1984): u mężczyzn między 40 a 59
r.ż. o wzroście 165 cm ryzyko zgonu było o
71% większe, niż u wyższych (182,5 cm) 
choroby ukł. oddechowego i krwionośnego
" Abbot (1998): spadek zdolności
kognitywnych z wiekiem jest większy u
niższych mężczyzn (gorsze warunki rozwoju
w dzieciństwie)
" Pawłowski i Jasieńska (2005): kobiety
będące w fazie cyklu z największym
prawdopodobieństwem zapłodnienia
częściej wybierały względnie wyższych
mężczyzn  jakość biologiczna
" Postrzeganie wysokiego wzrostu u mężczyzn jako
atrakcyjnego może być obciążone ewolucyjnie 
większy = potężniejszy, ważniejszy
" Po wyborach na przewodniczÄ…cego kanadyjskiej
partii konserwatywnej w 1988 r. zwycięzca (Brian
Mulroney) postrzegany był jako wyższy, natomiast
przegrani  jako niżsi (Higham i Carment, 1992)
" Od 1896 r. nigdy nie wybrano w wyborach
prezydenckich w USA kandydata, którego wzrost
byłby mniejszy, niż średnia w populacji
amerykańskiej (Judge i Cable, 2004)
Co sygnalizuje wzrost mężczyzny?
Możliwe odpowiedzi:
" Lepsza ochrona dla partnerki i dzieci w
sytuacjach fizycznego zagrożenia
" Dobre geny
" Wysoka odporność immunologiczna
" Optymalne warunki rozwoju
" Efektywniejsze pozyskiwanie zasobów
" Korelacja z inną pożądaną cechą
" W historii ewolucyjnej gatunku ludzkiego
wygląd mężczyzny musiał pokazywać nie
tylko płodność, ale także umiejętność
radzenia sobie w różnych sytuacjach
(zapewnienie partnerce i potomstwu
bezpieczeństwa i zasobów)  siła,
sprawność
" Wysoki wzrost przy proporcjonalnej
budowie ciała (odpowiedni wskaz
nik BMI)
wskazuje na dużą masę mięśni i siłę
Inne cechy męskiej sylwetki
wskazujące na jakość
biologicznÄ…
" Muskularna budowa sylwetki mężczyzny
wskazuje na wysoki poziom testosteronu, a to
na wysoką płodność
" Zbyt dużo tkanki tłuszczowej wokół brzucha
(niższa atrakcyjność) wiąże się z większym
prawdopodobieństwem chorób serca
" Symetria ciała wskazuje na stabilność
rozwojową, która jest związana ze zdrowiem i
większą płodnością (Manning, 1998)
" Neave (2003); Roney (2004): atrakcyjni mężczyz
ni
cechują się drugim palcem dłoni krótszym od
czwartego. Im dłuższy palec 4. względem 2. tym
mężczyz
ni oceniani byli jako atrakcyjniejsi (?)
" Okazuje się, że stosunek długości palców jest
kształtowany przez testosteron w życiu płodowym 
im więcej testosteronu, tym palec 4. będzie dłuższy
od 2.
" Manning i Finka (2008): badania ankietowe na
stronie BBC  mężczyz
ni z niższym stosunkiem
długości palców cechowali się większą liczbą dzieci,
lepszÄ… wyobraz
nią przestrzenną, większym
pociÄ…giem seksualnym
 Piękno ciała nie spełnia jedynie roli estetycznego
ozdobnika. Jest ono sygnałem informującym o
właściwościach danej osoby. Według teorii ewolucji
zadaniem piękna ciała jest informować o potencjale
rozrodczym. Ze względu na to, że kobiety od mężczyzn
różni sposób zaangażowania w rozród, naturalne jest
istnienie odmiennego wzorca ideału ciała dla obu płci.

abrić, Pokrywka (2010)
Najczęściej atrakcyjność fizyczna związana jest z  dobrymi
genami u mężczyzn oraz z płodnością u kobiet.
Pawłowski (2009)
" Atrybuty atrakcyjności kobiet:
 Długość nóg
 Piersi
 Stosunek obwodu talii do obwodu bioder
 Rozmieszczenie tkanki tłuszczowej
" Na co wskazują atrybuty atrakcyjności:
 Gotowość seksualną
 Płodność = młodość
 Zdrowie
" Szczupłość budowy ciała kobiet jest ważniejszym
czynnikiem determinującym atrakcyjność
" BMI (body mass index)  masa ciała/wzrost2
" BMI optymalne dla atrakcyjności = 18  20
" BMI optymalne dla zdrowia = 18,5  24,9 (WHO)
70 kg 24,2
60 kg 20,8
54 kg 18,7
170 cm
" U nieotyłych młodych kobiet tkanka
tłuszczowa stanowi ok. 25 % ogólnej masy
ciała (mężczyz
ni  15%).Cooke i Naaz (2004)
" U zdrowych młodych kobiet tkanka
tłuszczowa odkłada się głównie w okolicy
bioder, pośladków, ud  kobieca sylwetka
" Najbardziej miarodajne badania: rysunki
sylwetek kobiet i mężczyzn (Singh, 1993a;
Furnham, 1997)
" Najatrakcyjniejsze sylwetki  BMI normalne
(ok. 20) (Singh 1993a, b)
 Mężczyz
ni: normalna masa ciała kobiet
 Kobiety: niedowaga
" Badania (Tovee 1999, 2001,2002)  zdjęcia
sylwetek kobiet: najatrakcyjniejsze sylwetki
z BMI = ok. 20
 Ocena atrakcyjność szybko spada wraz ze
spadkiem BMI i powoli ze wzrostem BMI
powyżej 20
" Wszystkie powyższe badania:
społeczeństwa Europy Zachodniej
" Wiele plemion afrykańskich, Aborygeni
(Australia), plemiona w Tanzanii,
Afroamerykanie jako najbardziej atrakcyjne
kobiety postrzegajÄ… te z nadwagÄ…
(Westman, Marlowe, 1999; Freedman,
2004)
" Mężczyz
ni z krajów o niższym PKB preferują
kobiety o nieco wyższym BMI, niż z krajów
zamożniejszych (Swami, 2006a, 2007b)
" Tkanka tłuszczowa:
 rezerwuar energii (ciąża i laktacja, niedostatki
pokarmowe)
 Rezerwuar estrogenów
 Magazyn aromatazy  powoduje przemianÄ™
androgenów do estrogenów
 Leptyna  hormon wpływający na rozwój ukł.
immunologicznego i kostnego oraz dojrzewanie
płciowe, a także na płodność kobiety (Power i
Schulkin, 2008)
 Ilość tkanki tłuszczowej koreluje z jej ilością u
noworodka (Pawłowski, 1998)
" Ilość i rozmieszczenie tkanki tłuszczowej ma
bezpośredni wpływa na zdrowie i płodność
kobiet (Björntrop, 1991a)
" Znaczny spadek masy ciała + niska zawartość
tkanki tłuszczowej (anoreksja)  zanik owulacji,
okresowa niepłodność
" Mężczyz
ni z niedowagÄ… (BMI < 20) majÄ… o 28%
niższą koncentrację plemników i o 36% niższą
ogólną zawartość plemników (Jensen, 2004)
" Otyłość (BMI > 30):
 choroby wieńcowe, nadciśnienie, cukrzyca,
zaburzenia oddechowe, endometrium,
choroby woreczka żółciowego& (Milligan,
1997)
 Zmniejszona płodność  brak owulacji,
komplikacje w czasie ciąży, zwiększone ryzyko
obumarcia płodu, zwiększona śmiertelność w
okresie okołociążowym
 Zmniejszona płodność mężczyzn, obniżony
poziom testosteronu
" Im wyższe BMI u kobiet, tym większa
asymetria
" Okazuje się, że: osoby o normalnej
względnej masie ciała (BMI) są postrzegane
jako najatrakcyjniejsze. Są też względnie
najzdrowsze  adaptacyjny charakter
preferencji estetycznych
" BMI jest dobrym wskaz
nikiem wieku
kobiety (potencjału reprodukcyjnego)
" W społeczeństwach zachodnich:
 BMI wzrasta wraz z wiekiem (Han i in., 1999)
 Niższe BMI wskazuje na młodszy wiek kobiety
(większy potencjał reprodukcyjny)
" W społeczeństwach zbieracko-łowieckich:
 Najwyższe BMI przed urodzeniem pierwszego
dziecka
 Wyższe BMI wskazuje na młodszy wiek
" WHR (Waist-to-Hip Ratio)  wskaz
nik taliowo-
biodrowy  główny wskaz
nik
antropometryczny mierzący rozkład tkanki
tłuszczowej
" Singh (1993a): zwrócił uwagę na rolę
wskaz
nika WHR w określaniu atrakcyjności
budowy ciała
" Najczęściej WHR = 0,6  1,0 (wielkość 1,0
oznacza, że obwód talii jest równy obwodowi
bioder)
" Społeczeństwa zachodnie: zdrowe kobiety
w wieku rozrodczym  WHR = 0,67  0,80;
mężczyz
ni  WHR = 0,85  0,95 (Zaadstra,
1993)
" Badanie: Singh (1993a, 1995b)  im niższy
WHR kobiet, tym wyższa ocena
atrakcyjności (najlepiej oceniany WHR =
0,7) [ oceniali Amerykanie pochodzenia
europejskiego]
" Wszystkie przeprowadzane badania
potwierdziły wpływ WHR na ocenę
atrakcyjności w ten sam sposób
(najatrakcyjniejsze WHR = 0,7 albo niższe,
jeśli pojawiało się w badaniu)
" Okazało się, że mężczyz
ni rozpoznajÄ… nawet
niewielkie zmiany WHR  o 0,05 (Rozmus-
Wrzesińska i Pawłowski, 2005), a nawet o
0,01
" Badania: Hudson i Aoyama (2007) 
analizowano WHR figurek japońskich z okresu
Jomon (16500  2500 p.n.e). Stwierdzono, że
czynnikiem żeńskim jest WHR. Nieco ponad
70% figurek miała WHR równy lub niższy, niż
0,7
" Badania: Singh (2007)  analizowano dzieła
literatury brytyjskiej z XVI i XVII w. oraz
twórczość starożytną wschodnią  częste
odniesienia do wÄ…skiej talii i szerszych bioder
Co sygnalizuje wskaz
nik WHR
" Badania wskazują, że jest to znaczący sygnał
biologiczny dla płci przeciwnej
" WHR wskazuje na wiek kobiety (potencjał
reprodukcyjny)
 WHR zmienia siÄ™ wraz z wiekiem (dziewczynki i
chłopcy do okresu dojrzewania: WHR = 0,85  0,95
 W okresie dojrzewania estrogeny powodujÄ…
poszerzenie miednicy a także typowo kobiece
rozmieszczenie tkanki tłuszczowej
 W okresie menopauzy następuje spadek poziomu
estrogenów i wzrost WHR
 WHR jest niższy u kobiet, które nigdy nie rodziły
" WHR wskazuje na płodność kobiety
 Wysoki WHR wiąże się ze wzmożoną
aktywnością nadnerczy (zmniejszone
wydzielanie hormonu wzrostu i żeńskich
hormonów płciowych)  większy stosunek
testosteronu do estrogenów  wzmożone
odkładanie się tk. tłuszczowej w obrębie talii
 Kobiety z chorobami jajników mają niższy
poziom estrogenów i wyższy WHR (po kuracji
hormonalnej WHR maleje)
 Kobiety z wyższym WHR mają problem z
zajściem w ciążę (Furnham, 1997)
 Kobiety w programach sztucznego zapłodnienia
mają mniejsze szanse powodzenia, jeśli ich
WHR jest wyższy niż 0,8 (Zaadstra, 1993)
 Kobiety transseksualne po kuracji
testosteronem mają znacząco wyższy WHR
(większy obwód talii, obwód bioder się nie
zmienia) (Bosinski, 1997)
 Kobiety o wyższym WHR mają więcej cykli
bezowulacyjnych
 W czasie owulacji WHR jest niższy, niż w
pozostałych fazach cyklu menstruacyjnego
" WHR wskazuje na zdrowie kobiety
 Znaczne otłuszczenie w okolicach talii zwiększa ryzyko
zachorowań: cukrzyca, nadciśnienie, wylew krwi do
mózgu, choroby woreczka żółciowego, choroby
naczyniowo-sercowe (Freedman, 1999)
 U kobiet WHR wyższy niż 0,85, obwód talii ponad 85 cm
znaczącą zwiększają ryzyko zapadnięcia na ww. choroby
(Singh, 2002)
 Wiele zaburzeń psychicznych u kobiet (depresja,
melancholia) wykazuje korelację z wyższym WHR
(Rospond, 2000)
 Choroby powodowane przez niektóre pasożyty
wpływają na czynność wątroby powiększając obwód talii
(BMI pozostaje bez zmian)
 Papierosy, alkohol wpływają na podwyższenie WHR
Kiedy kształtują się preferencje
estetyczne względem WHR?
" Badania: Connolly (2004): 285 chłopców i 226
dziewcząt ze szkół podstawowych i średnich w
Australii. Oceniano atrakcyjność sylwetek
męskich i żeńskich na rysunkach
 Preferencje męskiego WHR zaczynają się
kształtować około 10 r.ż. U chłopców i dziewcząt
(w tym wieku zaczynają się rozwijać u chłopców II
rzędowe cechy płciowe)
 Preferencje kobiecego WHR zaczynajÄ… siÄ™
kształtować w wieku około 12 lat. W wieku 15 lat
są takie same, jak u dorosłych (w tym czasie
zaczyna się kształtować sylwetka typowo kobieca)
Ewolucyjne wyjaśnienie wykształcenia
siÄ™ niskiego WHR u kobiet
" Dobór płciowy odpowiada za
ukształtowanie typowo kobiecej sylwetki
(Alexander, 1971)
" Duże potrzeby energetyczne wykształcania
się dużego mózgowia u płodu 
wielonienasycone kwasy tłuszczowe (Ridley,
1995).
 Kobiety o niskim WHR i ich dzieci osiÄ…gajÄ…
lepsze rezultaty w testach poznawczych (Lassek
i Gaulin, 2008a)
" Sposób lokomocji  dwunożność
(Pawłowski, 2001)
 dwunożny sposób lokomocji Homo sapiens
pociągnął za sobą ustalenie się środka ciężkości
 w płaszczyz
nie pośrodkowej powyżej
panewek stawu biodrowego (nieco niżej niż
pępęk)
 Jeśli środek ciężkości znajduje się odpowiednio
nisko stabilne poruszanie siÄ™ pociÄ…ga mniejsze
koszty energetyczne
 Podczas ciąży i laktacji kobiety mają
dodatkowy ciężar z przodu i powyżej środka
ciężkości
 Stanowiło to obciążenie energetyczne i
utrudnienie przy aktywnym zbieraniu
pożywienia
 Adaptacją mogło okazać się obniżenie środka
ciężkości przez zwiększenie otłuszczenia
pośladków i ud (przeciwwaga dla
dodatkowego obciążenia w wyniku ciąży)
" Badania: im grubsze uda, tym niżej położony
środek ciężkości oraz im niższy WHR, tym niżej
położony jest środek ciężkości (Pawłowski i
Grabarczyk, 2003)
" A więc: hipoteza motoryczna wyjaśniałaby
typowo kobiecÄ… sylwetkÄ™
" Wyjaśniałby dlaczego takie zmiany nastąpiły
dopiero u Homo sapiens  dopiero u samic
naszego gatunku obserwuje się wydłużenie
kończyn dolnych (dwunożność, wyprostowana
postawa) oraz zasadniczy wzrost rozmiarów
mózgowia (większy ciężar płodu)
Symetria ciała a atrakcyjność
" Ciało symetryczne postrzegane jest jako
atrakcyjne
" Asymetria kierunkowa (DA)  stała
tendencja posiadania przez większość ludzi
bardziej rozwiniętej/rozbudowanej cechy
po jednej (zawsze tej samej) stronie ciała
" Asymetria fluktuacyjna (FA)  losowe
różnice między wartością danej cechy po
obu stronach ciała
" Badania niejednoznacznie wskazujÄ… na
wpływ FA na ocenę atrakcyjności
 Brak korelacji (albo słaba) między stopniem FA
a oceną atrakcyjności (Tovee, 2000; Rhodes,
2005; Rhodes i Simmons, 2007)
 Istotna korelacja między FA a oceną
atrakcyjności (Brown, 2008; Singh, 1995a;
Thornhill i Gangestad, 1994)
Co sygnalizuje symetria ciała lub jej brak
" Niski poziom FA może świadczyć, że dany
osobnik rozwijał się w optymalnych
warunkach lub, że organizm był w stanie
utrzymać stabilność rozwojową w
nieodpowiednich warunkach (dobre geny)
" Symetryczne piersi są dobrym sygnałem
wysokiej jakości biologicznej (dobre
geny)(Grammer, 2003)
" Asymetria piersi wskazuje na większe ryzyko
zachorowania na nowotwór piersi (Scutt,
1997)
" Kobiety w fazie owulacyjnej wykazujÄ… mniejszÄ…
asymetrię niż w pozostałych fazach
" Mężczyz
ni o mniejszej FA mają średnio więcej
dzieci i rzadziej chorujÄ… (Waynforth, 1998)
" Mężczyz
ni z większą asymetrią mają
stosunkowo częściej kłopoty z płodnością,
mniej plemników w ejakulacie (Manning,
1998)
" Mniejszy poziom FA koreluje z większa
płodnością (Manning, 1997)
" Badania wskazują, że poziom FA może być
powiÄ…zany z poziomem inteligencji 
mniejsza asymetria koreluje z lepszymi
zdolnościami kognitywnymi (Furlow, 1997;
Prokosch, 2005; Bates, 2007)
" Przedstawione wskaz
niki dotyczÄ…ce
budowy ciała człowieka wydają się być
wyraz
nym sygnałem biologicznym
wskazujÄ…cym:
 Zdrowie (FA, WHR, BMI)
 Płodność (WHR, BMI, wielkość piersi)
 Wiek (BMI, WHR, kształt i wielkość piersi)
" Inne wskaz
niki jakości biologicznej i
preferencje estetyczne względem nich:
 Twarz: cechy dymorfizmu płciowego, symetria
 Skóra: koloryt, faktura, jednolitość
 Głos i śmiech
 Zapach ciała: geny zgodności tkankowej
" Preferencje powyższych cech wyraz
nie
wpływały na reprodukcyjny sukces osobnika 
powstały w drodze ewolucji (dobór płciowy)
" Na preferencje estetyczne dotyczące ciała
ludzkiego mają też wpływ czynniki
zewnętrzne:
 Kultura
 Czynniki ekologiczne (dostępność pożywienia,
status społeczno-ekonomiczny)
 Czynniki indywidualne
 & można stwierdzić, że preferencje związane
z atrakcyjnością sylwetki są wypadkową
czynników biologicznych i środowiskowych
oraz że duże znaczenie mają tu
uwarunkowania ewolucyjne zwiÄ…zane z
biologicznym znaczeniem sygnalizacyjnym
budowy i kształtu ludzkiego ciała.
Rozmus-Wrzesińska, Pawłowski, 2009
" Przeciwnicy teorii ewolucyjnego
ukształtowania preferencji estetycznych
wskazują na różnorodność typów budowy
ciała uznawanych za atrakcyjne (Ford i
Beach, 1951)
" Twierdzą, że wzorce piękna tworzone są
przez kulturÄ™
" Zwolennicy takiej teorii  fakty te nie
falsyfikujÄ… teorii ewolucyjnej
" Zróżnicowane warunki mogą warunkować
różne preferencje estetyczne
 Warunki życia: dostępność pożywienia 
urodzenie dziecka zwiÄ…zane jest ze znacznym
wydatkiem energetycznym
" W krajach wysokorozwiniętych powszechna
jest preferencja szczupłych kobiet
" W krajach ubogich preferowane sÄ… kobiety
nieco grubsze (wyższe BMI lub WHR)
 Status społeczno-ekonomiczny, wykształcenie,
role pełnione w społeczeństwie  zmiana roli
kobiety pociÄ…ga za sobÄ… zmianÄ™ preferencji
dotyczÄ…cych jej wyglÄ…du
" W krajach rozwiniętych: nie tylko rodzenie dzieci,
ale też i kariera (tkanka tłuszczowa przestaje być
konieczna)
" W krajach mniej rozwiniętych: rodzenie i
wychowywanie dzieci
 Uwarunkowania biologiczne i psychologiczne: np.
faza cyklu menstruacyjnego, typy osobowości
" Badania: (Swami i Tovee, 2006)  studenci
głodni preferowali fotografie kobiet o BMI
22,97, natomiast syci  o BMI 20,72
" Sygnalizacja multimodalna  dwie teorie:
 Sygnały są ze sobą skorelowane  dodatnia
korelacja między atrakcyjnością
poszczególnych cech
 Różne cechy niosą różne informacje o jakości
biologicznej  odbiorca otrzymuje różne
sygnały
" Badania potwierdzajÄ…ce teoriÄ™ korelacji:
 Thornhill i Grammer (1999): atrakcyjność budowy
ciała koreluje dodatnio z atrakcyjnością twarzy
kobiety
 Rikowski i Grammer (1999): atrakcyjność twarzy
mężczyzny dodatnio koreluje z zapachem (wysoki
poziom hormonów męskich)
 Hughes (2002, 2004): atrakcyjność głosu kobiety
dodatnio koreluje z symetrią i atrakcyjnością
kształtu ciała i twarzy
 Collins i Missing (2003): BMI ujemnie koreluje z
atrakcyjnością twarzy kobiety
" W przypadku mężczyzn brak jest
jednoznacznych wyników
 dobór mógł silnie faworyzować umiejętność
rozpoznawania sygnałów świadczących o
bezpośrednich korzyściach dla samicy (status
społeczny partnera), co mogło mieć większy
wpływ na sukces reprodukcyjny samicy
" W sytuacji, gdy zagrożenie chorobami
infekcyjnymi jest mniejsze, gdy kobiety majÄ…
utrudniony dostęp do zasobów, pożywienia
korzyści genetyczne będą się liczyły mniej na
rzecz korzyści bezpośrednich
" W sytuacji, gdy kobiety mają łatwy dostęp do
zasobów, pożywienia korzyści bezpośrednie
będą się liczyły mniej na rzecz korzyści
genetycznych
" Brak zgodności między poszczególnymi
sygnałami kształtującymi preferencje
estetyczne pojawia się też, gdy dokonuje się
eliminacji osobników z cechami
patologicznymi (z puli partnerów do wyboru)
" Mechanizm polega wtedy na odróżnianiu
osobników z cechami będącymi poza
normami dla zdrowych osobników w danej
populacji
" Preferencje estetyczne mogłyby być dość
zróżnicowane w stosunku do osobników
przedstawiajÄ…cych cechy mieszczÄ…ce siÄ™ w
zakresie normy
" Mechanizmy percepcyjne nakierowane byłyby
na wykluczenie (unikanie osobników o niskim
dostosowaniu)  hipoteza złych genów
" Mechanizm unikania brzydoty a nie
poszukiwania piękna
" Zebrowitz (2003); Zebrowitz i Rhodes (2004)
twierdzą, że nieatrakcyjne twarze sygnalizują
niską jakość biologiczną, natomiast twarze
bardzo atrakcyjne nie korelujÄ… z lepszymi
genami, niż te przeciętnie atrakcyjne  wyniki
wyjaśnia lepiej hipoteza złych genów
" Badania pokazują, że w kontekście wyboru
partnera cechy atrakcyjności fizycznej kobiet
są istotniejsze niż mężczyzn
 Pomimo wielu ciekawych hipotez
ewolucyjnych tłumaczących postrzeganie
atrakcyjności różnych cech ludzkiego ciała,
ciągle mamy mało bezpośrednich
dowodów potwierdzających sygnalizacyjne
znaczenie niektórych cech u człowieka ,
np. atrakcyjność męskiej twarzy.
Pawłowski, 2009
" Pomimo więc, że hipotezy ewolucyjne
mają duże znaczenie w wyjaśnianiu
naszych preferencji estetycznych nie
możemy zapomnieć o innych czynnikach,
które przejawiają też swój wpływ: czynniki
zewnętrzne, indywidualne upodobania
Dziękuję za uwagę!