dr n. med. Edyta Zbroch, Klinika Nefrologii i Transplantologii z Ośrodkiem Dializ Akademii
Medycznej w Białymstoku
Jakość życia chorych leczonych dializą otrzewnową w porównaniu do chorych
hemodializowanych.
Jakość życia w ujęciu subiektywnym rozumiana jest jako satysfakcja życiowa
i zadowolenie z życia. Wg światowej Organizacji Zdrowia (WHO) problem jakości życia
ujęty jest w definicji zdrowia, jako stan pełnego psychicznego i społecznego dobrego
samopoczucia a nie tylko brak choroby. Natomiast na użytek badań nad jakością życia
sformułowano pojęcie odnoszące się do stanu zdrowia  jakość życia uwarunkowana stanem
zdrowia. W anglojęzycznej literaturze naukowej określane jest jako HRQL
- Health Related Quality of Life  funkcjonalny efekt choroby i jej leczenia odbierany
(przeżywany) przez pacjenta.
Na przestrzeni ostatnich lat w medycynie wzrasta zainteresowanie badaniami nad jakością
życia, zwłaszcza pacjentów cierpiących na choroby przewlekłe, jak nowotwory, choroby
reumatyczne, czy wreszcie schyłkową niewydolność nerek leczoną dializoterapią.
Przeprowadzono liczne testy porównujące jakość życia pacjentów leczonych różnymi
metodami terapii nerkozastępczej. Badanie National Kidney Dialysis and Kidney
Transplantation Study przeprowadzone na 859 pacjentach, wśród których 81 leczonych było
ciągłą ambulatoryjną dializą otrzewnową (CADO), wykazało lepsze wyniki u chorych po
przeszczepieniu nerki, dializowanych otrzewnowo i hemodializowanych (HD) w domu w
porównaniu z chorymi hemodializowanymi w ośrodkach hemodializ. W innym badaniu
obejmujÄ…cym 150 chorych leczonych CADO, oceniajÄ…cym funkcjonowanie fizyczne,
emocjonalne i społeczne wykazano lepsze wyniki we wszystkich ww wymiarach wśród
pacjentów dializowanych otrzewnowo w porównaniu z hemodializowanymi. W kolejnej
porównawczej analizie jakości życia chorych CADO i HD stwierdzono lepszą jakość życia,
mniejszą zmienność nastrojów i mniejsze natężenie stresu związanego z terapią wśród
leczonych CADO. Chorzy ci częściej wykonywali pracę zawodową
i byli bardziej aktywni w swoim środowisku. Wysnuto więc wniosek, iż aby zredukować duże
natężenie stresu, chorzy hemodializowani powinni zmienić metodę dializoterapii na dializę
otrzewnową. Podobnie w wieloośrodkowym holenderskim badaniu z użyciem
kwestionariusza SF-26 stwierdzono lepszą jakość życia chorych CADO w wielu ocenianych
domenach. Przeprowadzone w Wielkiej Brytanii porównanie jakości życia chorych CADO
i HD wykazała lepsze funkcjonowanie społeczne pacjentów dializowanych otrzewnowo.
Należy wspomnieć, iż na jakość życia wśród pacjentów leczonych nerkozastępczo wpływ
wywiera nie tylko rodzaj metody leczenia nerkozastępczego ale także leczenie erytropoetyną,
w sposób korzystny. Ponadto istotny jest tzw. efekt ośrodka. Prawdopodobnie w ośrodkach
dializ, które traktują chorego indywidualnie, rozwiązując nie tylko jego problemy medyczne
ale również psychiczne, socjalne, ekonomiczne i domowe, jakość życia pacjentów pozostaje
na wyższym poziomie.
Przedstawione powyżej badania pozwalają na stwierdzenie, iż metoda dializoterapii
w postaci dializy otrzewnowej wiąże się z lepszą jakością życia chorych w porównaniu
z hemodializoterapią. Należy podkreślić również istotny wpływ ośrodka dializ na domeny
określające jakość życia.
Piśmiennictwo:
1. Differences in Quality of Life across RRT : A meta-analytic comparison
JI Cameron, C Whiteside, J Katz, GM Devins AJKD Vol 35, N°4(April)2000: pp 629-637
2. The Renal Treatment Satisfaction Questionnaire (RTSQ): A measure of satisfaction
with treatment for chronic kidney failure
SM Barendse, J Speight, C Bradley. AJKD Vol 45, N°3 (March) 2005:pp 572-579
3. Patient ratings of dialysis care with PD versus HD
HJ Rubin, NE Fink, LC Plantingo, JH Sadler, AS Kliger, NR Powe. JAMA Feb 11, 2004: Vol
291, n° 6