Kurs Protela
Spotkania
S
p
o
t
k
a
n
i
a
Spotkania
S
p
o
t
k
a
n
i
a
z Protelem 99 SE
z
P
r
o
t
e
l
e
m
9
9
S
E
z Protelem 99 SE
z
P
r
o
t
e
l
e
m
9
9
S
E
Spotkanie 16
Na kolejnych spotkaniach zajmujemy się zaa- miejsca poświęcamy jednak pokrewnemu zaga- można okrężną drogą przenieść przynajmniej
wansowanymi zagadnieniami, związanymi dnieniu, które pokaże Ci całą sprawę w zupełnie kluczowe informacje z płytki zaprojektowanej
z przygotowaniem plików produkcyjnych. Więcej odmiennym świetle. Pokazuję Ci mianowicie, jak w programie EAGLE do Protela czy Autotraxa.
Eagle - Autotrax jednej z płyt EP oraz na naszej stronie inter- 3  2 Mid Layer
Ponieważ stary Autotrax nadal cieszy się du- netowej. 4  3 Mid Layer
żą popularnością, a Protel na niektórych Spośród trzech wytworzonych plików do 5  4 Mid Layer
komputerach wręcz nie chce pracować, wie- dalszej obróbki potrzebne będą dwa. Plik 6  Bottom Layer
lu Czytelników zainteresuje sposób przeno- z rozszerzeniem .gbl zostanie przekonwerto- 7  Top Overlay
szenia plików Gerbera do Autotraxa. Pokażę wany na plik .PCB za pomocą programu 8  Bottom Overlay
to na przykładzie jednego pliku .gbl. Proce- GERBTRAX. Jest to malutki program pracu- 9  Ground Plane
dura jest bardzo podobna, tylko w EAGLE jacy w DOS-ie, więc można wykorzystać po- 10  Power Plane
przy tworzeniu plików Gerbera trzeba wy- lecenie Uruchom z Windows, klikając w le- 11  Power Plane
brać inny sterownik. Zamiast GER- wym dolnym rogu ekranu przycisk Start 12  Keep Out Layer
BER_RS274X, trzeba wykorzystać GERBE- i wybierając Uruchom. Przykład pokazany 13  Multilayer
RAUTO_23. Liczba 23 wskazuje na format jest na rysunku 15. Generalnie składnia jest Aby GERBTRAX prawidłowo odtwo-
2.3 (pliki dla Protela miały format 2.4, co następująca: rzył potrzebny nam rysunek ścieżek, po-
zresztą widać w pierwszych liniach pliku),
GERBTRAX.EXE
a AUTO na fakt, że sterownik wygeneruje li-
stę apertur i nie będzie korzystał z żadnej go- Oto przykład:
towej listy. Okno po ustawieniu pokazane
GERBTRAX.EXE C:\Automat3.gbl 6 Automat3.apt Automat3.PCB
jest na rysunku 14.
Po kliknięciu przycisku Process Job pro- Uruchamiając program GERBTRAX ko- trzebna jest też , jak w pliku
gram wygeneruje plik Automat3.gbl, a także niecznie trzeba określić , *.whl wygenerowanym przez EAGLE. Nie-
dwa pliki dodatkowe: Automat3.gpi oraz Au- czyli po prostu plik Gerbera, który ma zostać stety, sposób zapisu listy apertur dla EA-
tomat3.whl. przetworzony. U nas będzie to przykładowy GLE i Autotraxa jest nieco inny, więc trze-
Konwersję na format Autotraxa umożliwi plik Automat3.gbl. Plik Gerbera z natury ba przerobić listę z EAGLE *.whl na *.APT
niewielki programik GERBTRAX.EXE na- określa tylko jedną warstwę, i w pliku tym do postaci strawnej dla programu GERB-
pisany w roku 1993 przez Mirosława Lacha, nie ma informacji, która to warstwa. Podczas TRAX. Nie wystarczy zmienić rozszerze-
współpracownika AVT. Można go znalez
ć na konwersji przetwarzane elementy z pliku nia, trzeba też troche  pomajstrować w pli-
Gerbera można umieścić na płytce na dowol- ku. Rysunek 16 pokazuje dwa okna Notat-
nej z dostępnych w Autotraxie warstw. Aby nika z oryginalną listą z EAGLE i listę dla
Rys. 14 określić, w której warstwie mają zna- GERBTRAX po (ręcznym) wprowadzeniu
lez
ć się przetworzone składniki, należy zmian. Jeśli porównasz oba pliki, z łatwo-
podać w postaci ścią dokonasz potem podobnych zmian
liczby z zakresu 1...13. Oto znaczenie w swoich plikach *.whl.
liczb: Oto wymagany format listy apertur dla
1  Top Layer GERBTRAX:
2  1 Mid Layer
<średnica_otworu>
Liczba spacji oddzielających poszczegól-
Rys. 15 ne pozycje nie ma znaczenia. Zau-
waż, że rozmiary (i ew. średnica
otworów) mają być podane w mil-
sach, a w pliku *.whl są podane
w ułamkach cala. Średnica otworu
równa zeru to brak otworu, czyli
typowa, pełna plamka. Masz do
dyspozycji główne kształty:
Elektronika dla Wszystkich
60
CIRCULAR  w miejsce round, draw by wcześniej stworzyć dwie wersje jednej,
RECTANGULAR  w miejsce rectangle uniwersalnej listy: jedną dla GERBTRAX,
SQUARE  bez zmian drugą dla EAGLE, żeby na jej podstawie wy-
OCTAGONAL  w miejsce octagon generował plik(i) Gerbera. Obie wersje mają
ROUNDRECT  w miejsce oval opisywać identyczne apertury, ale będą się
Nieco więcej informacji (po angielsku) różnić sposobem zapisu. Dla ciekawości stwo-
znajdziesz w pliku STANDARD.APT wcho- rzyłem obie wersje takiej uniwersalnej listy
dzącym w skład pakietu Autotrax. apertur. Te listy apertur (STD.whl, STD.APT)
Na koniec dodam, że przy korzystaniu oraz program GERBTRAX są dostępne na na-
z konwertera GERBTRAX można też nie po- szej stronie internetowej (www.edw.com.pl).
dawać nazwy pliku wyjściowego. Wtedy plik Potem w EAGLE trzeba wybrać sterow-
wyjściowy otrzyma nazwę VIEWx.PCB, gdzie nik GERBER_23, a w dodatkowe okienko
x to numer warstwy. Możesz spróbować też trzeba wpisać ścieżkę do uniwersalnego pli-
uruchomić program bez podania listy apertur. ku apertur STD.whl.
W każdym razie po uruchomieniu GERB- W praktyce okazuje się, że lista musiałaby
TRAX z podanymi wcześniej parametrami, być długa, bo w różnych projektach i elemen-
po naciśnięciu klawisza 1 oraz Enter, zosta- tach bibliotecznych zawarte są składniki ry-
nie utworzony plik .PCB w formacie Auto- sowane najróżniejszymi liniami. Jeśli chcesz,
trax, który też można bez problemu wczytać możesz uzupełnić moją skromną listę apertur
do Protela. W przypadku polecenia: (okrągłe, prostokątne i ośmiokątne); może
D:\GERBTRAX.EXE D:\Automat3.gbl 6 Automat3.apt Automat3.PCB
w pliku płytki .PCB będzie to jedna warstwa  ona być dowolnie długa, numeracja nie musi
BottomLayer. Rysunek 17 pokazuje taki plik być ciągła. Zasady są bardzo proste  otwórz
umieszczony w Protelu na niewykorzystywa- w Notatniku i uzupełniaj jednocześnie oba
nej warstwie BottomOverlay. Jest to niejako pliki STD.whl i STD.APT. Ostrzegam, że
podkładka, na której zostaną poustawiane ele- często będziesz musiał uzupełniać taką listę.
menty biblioteczne i prowadzone ścieżki. Więcej informacji o formatach RS-274D i
RS274X można znalez
ć np. pod adresami:
Jeszcze raz Gerber www.artwork.com/gerber/appl2.htm
Teoretycznie, zamiast za każdym razem prze- www.artwork.com/gerber/274x/rs274x.htm
rabiać listę apertur stworzoną w EAGLE przez opis standardu RS274X w postaci PDF (pra-
sterownik GERBERAUTO_23, można było- wie 400kB) można także ściągnąć z
Rys. 16
www.maniabarco.com/transdown.asp
Rys. 17
Szeroki opis przygotowania plików
Gerbera w programie EAGLE (Eagle Ger-
ber Tutorial) dostępny jest pod adresem:
www.precma.com/informatica/tutorial.htm
Zakończenie
Cykl o podstawach Protela 99SE dobiegł
końca.
Jestem przekonany, że te informacje
wzbogaciły Twoja wiedzę i że potrafisz w ra-
zie potrzeby praktycznie wykorzystać podane
wskazówki. Jeśli jednak uważasz, że powinny
pojawić się następne odcinki, napisz do mnie.
Piotr Górecki
Elektronika dla Wszystkich