Kurs Protela
Spotkania
S
p
o
t
k
a
n
i
a
Spotkania
S
p
o
t
k
a
n
i
a
z Protelem 99 SE
z
P
r
o
t
e
l
e
m
9
9
S
E
z Protelem 99 SE
z
P
r
o
t
e
l
e
m
9
9
S
E
Spotkanie 12
Na kolejnych spotkaniach projektujemy płytkę do przystawki uruchomieniowej i przy okazji znów się czegoś nauczymy. Omówimy
też sprawę wydruków. Komplet materiałów do opisanych ćwiczeń można znalez
ć na naszej stronie internetowej w projekcie
Przystawka.ddb.
Ścieżki szczególnej troski spacji! Poprowadz
też taką ścieżkę z drugie- Poprowadz
jeszcze ścieżkę od drenu tran-
Przed poprowadzeniem ścieżek możesz go wyprowadzenia C2 do podwójnego wy- zystora T1. Zacznij ścieżką o szerokości 85
upewnić się, czy skok kursora i siatka mają prowadzenia rezystora R4. milsów (naciskając Tab), a po umieszczeniu
wielkość 25mil, a potem czy elementy umie- Następnie zacznij prowadzić ścieżkę odcinka zwiększ szerokość ścieżki do 120mil
szczone są w oczkach siatki: T I  G. z  górnego punktu  elektrolita C3 do punk- (klawisz Tab) i doprowadz
taką ścieżkę do
Zmień aktywną warstwę na BottomLayer tu B. Naciskając klawisz Tab, zmień nie tylko wyprowadzenia R4. Połączenie między dru-
(np. prawym klawiszem +). Wykonaj polece- grubość ścieżki z 70 na 40, ale też średnicę gim końcem R4 a punktem D wykonaj ścież-
nie P- T(Place, Interactive Routing) i klik- przelotki (Via Diameter) na 80 i średnicę ką o szerokości 150mil. Po takich operacjach
nij na dolnym wyprowadzeniu rezystora R2. otworu na 32mil, jak pokazuje rysunek 69. nasza płytka wygląda jak na rysunku 71 (ja
Cienka  nitka połączenia zamieni się w ela- Być może pojawi się dodatkowe okno zmniejszyłem jeszcze szerokość  zwory
styczną  gumkę . Zanim umieścisz na płytce z informacją, że podane wartości są poza do- z 40mil na 25mil).
ścieżki, koniecznie naciśnij klawisz Tab puszczalnym zakresem i że zostaną
i w otwartym oknie zmień wartość Trace obcięte - program nie przyjmie poda-
Width z 40 na 70. Po zamknięciu okna popro- nych wartości. Przyczyna jest wtedy
wadz
ścieżkę o szerokości 70mil u dołu płyt- oczywista - masz z
le ustawionÄ… regu-
ki, Å‚Ä…czÄ…c R2, R1, R3, a potem w drugÄ… stro- Å‚Ä™ dotyczÄ…cÄ… przelotek. Wykonaj po-
nÄ™ R2 z punktem A. Nie zapomnij o klawiszu lecenie D - R (Design, Rules), nie
musisz przy tym wycofywać się z ry-
sowania, i w zakładce Routing ustaw
regułę Routing Via Style. Zmień usta-
wienia na przykład według rysunku
70. Teraz po naciśnięciu klawisza Tab
wprowadzisz bez kłopotu parametry
według rysunku 69.
Zacznij rysować ścieżkę między
Rys. 71
C3 a punktem B i  przeskocz obszar,
gdzie za chwilę umieścisz szeroką
ścieżkę łączącą dren T1 z rezystorem R4. Za- Resztę roboty zlecimy automatowi.
czniesz rysować w warstwie BottomLayer Wcześniej jednak zacznij rysować jakąkol-
i w trakcie rysowania zmień warstwę na To- wiek ścieżkę i naciskając klawisz Tab, zmień
Rys. 69
pLayer (np. naciskając prawy klawisz +). szerokość ścieżki na 40. Zrezygnuj z rysowa-
Rys. 70
Program automatycznie nia - to wystarczy, żeby reszta ścieżek miała
wstawi przelotkę i poprowa- szerokość 40mil.
dzi dalej ścieżkę w warstwie
TopLayer. Po wstawieniu Automat w akcji
jednego prostego odcinka Wykonaj polecenie A- A(Auto Route, All),
powróć do warstwy Bottom- upewnij się, że zaznaczone jest okienko Lock
Layer (np. prawym klawi- All Pre-routes i kliknij przycisk Route All.
szem  ) i program znów Ja byłem niezbyt zadowolony z pierwsze-
wstawi przelotkÄ™. go rezultatu pracy autorutera. UsunÄ…Å‚em
Bez obaw! Nasza płytka ścieżki poleceniem T- U- A, wybierając No
będzie jednostronna, a połą- w tabelce z pytaniem, czy usunąć też wcze-
czenie w warstwie TopLayer śniej narysowane ścieżki. Ręcznie dorysowa-
to po prostu zwora, którą wy- łem prosty odcinek ścieżki między środko-
konamy drutem. wym wyprowadzeniem J1 a R6.
Elektronika dla Wszystkich
22
Kurs Protela
Kolejne próby automatu (A- A...) dawały włączone wyświetlanie błędów (D- O, DRC jące w całości poszczególne elementy. Na ry-
sensowne rezultaty, jednak automat z uporem Errors), program podświetli te błędy na płytce. sunku 75 masz odpowiedni rysunek. Wła-
maniaka pomijał połączenie punktu 2 rezystora Zwróć uwagę, że teraz program wyświetli śnie ze względu na taki  ramkowy sposób
R4 z punktem 1 przełącznika J1. Wykonałem je rezultaty przeprowadzonego właśnie spraw- bieżącego sprawdzania, program może zasy-
ręcznie. Kolejne podejście dało komplet połą- dzania. Wcześniej nie sygnalizował tych naru- gnalizować nieistniejące błędy.
czeń. Dodałem jeszcze wypełnienie w okoli- szeń reguł, bo miałeś wyłączone wyświetlanie
cach punktu B poleceniem P- F(Place, Fill). niektórych błędów. Z omawianą regułą wiąże Co dalej?
Po przełączeniu skoku na 5mil (Ctrl+G) się jeszcze inny problem. Jeśli po poleceniu T- Narysowanie schematu i zaprojektowanie
poustawiałem napisy w warstwie TopOver- D w zakładce On-line - zaznaczysz te same płytki drukowanej to nie koniec drogi prowa-
lay. Dodałem w tej warstwie linię i napis dla okienka, co w zakładce Report według rysun- dzącej do stworzenia modelu. Aby powstał
oznaczenia zwory. Wyrzuciłem też wypełnie- ku 73, wtedy w pewnych warunkach (ale nie model, trzeba płytkę fizycznie wykonać,
nia w warstwie KeepOutLayer - były one po- zawsze) podczas pracy program zasygnalizuje a potem zmontować na niej elementy.
trzebne wcześniej, by automat nie poprowa- Ci jeszcze inne przykłady złamania reguły Pakiet Protel 99 SE zawiera narzędzia, po-
dził tam ścieżek. Component Clearence Constraint. Tych dodat- zwalające nie tylko wydrukować dokumenta-
Gotowa płytka pokazana jest na rysunku 72. kowych błędów w rzeczywistości nie ma. cję, ale też wygenerować pliki służące wprost
do sterowania urzÄ…dzeniami produkcyjny-
Sprawdzanie końcowe mi. Zawsze są to pliki dla automatów wier-
Na koniec sprawdziłem płytkę: T- D, zakład- tarskich, pliki do stworzenia klisz dla po-
ka Report z włączonymi regułami według ry- szczególnych warstw miedzi oraz wykazy
sunku 73. Po kliknięciu przycisku Run DRC elementów. Nawet dużo prostsze programy
na ekranie pojawił się raport. Program zasy- projektowe też wytwarzają te pliki. Protel
gnalizował dwa błędy: złamanie reguły Com- może dodatkowo wygenerować pliki z in-
ponent Clearence Constraint między elemen- formacją dla automatów montażowych,
tami C, A oraz T1, B - patrz rysunek 74. ustawiających elementy na płytkach (pick
Wcześniej w regułach określiliśmy, że mini- and place) oraz pliki z informacjami o punk-
malna odległość między elementami nie może tach testowych (testpoints), które są wyko-
być mniejsza niż 10mil. Teraz Protel posłu- rzystywane do testowania zarówno samych
Rys. 75
sznie zasygnalizował błąd, choć tak naprawdę płytek, jak i zmontowanych modułów.
błędu nie ma, bo przecież są to elementy połą- Hobbysta, wykonujący płytki w warun-
czone ze sobą i ich zetknięcie, czy częściowe Problem bierze się stąd, że w odpowiedniej kach domowych, oczywiście nie korzysta
nałożenie, nic a nic nie przeszkadza. Jeśli masz regule (D - R, zakładka Placement, reguła z takich możliwości pakietu. Wydrukuje na
Component Clearence Constraint) ustawili- drukarce schemat ideowy oraz kilka wydru-
śmy sposób sprawadzania (Check Mode) ków płytki (ścieżki, punkty do wiercenia,
Rys. 72
Full Check. Full Check oznacza, że warstwę opisu jako naklejkę na płytkę).
do sprawdzania wykorzystywany jest Wydrukowanie schematu ideowego spod
dokładny obrys elementu wyznaczo- Protela nie stwarza żadnych problemów. Ma-
ny przez wszystkie jego składniki. jąc na ekranie schemat, wystarczy wykonać
I wynik z rysunku 74 to efekt takiego polecenie F P, a lepiej F R(File, Setup
dokładnego sprawdzania końcowego. Printer) i po ustawieniu parametrów kliknąć
Natomiast przy sprawdzaniu bieżą- przycisk Print. Podobnie łatwo można wyge-
cym (On-line) program nie potrafi nerować i wydrukować wykaz elementów
wykorzystać sposobu Full Check. zawartych na schemacie (R B).
Wykorzystuje uproszczony sposób
(Quick Check), gdzie do sprawdzania Piotr Górecki
wykorzystuje się prostokąty, obejmu- Ciąg dalszy w następnym numerze EdW.
R E K L A M A · R E K L A M A · R E K L A M A
Rys. 73
Rys. 74
Elektronika dla Wszystkich
23