prof. dr hab. Józef Kocur
WYKŁAD 13 (14.06.2010)
1. TERAPIA ZESPOŁÓW HIPERKINETYCZNYCH (SZCZEGÓLNIE ADHD).
Leczenie ADHD jest trudne, gdyż nie ma dla tego zaburzenia specyficznych leków. Ponadto jest to zadanie niewdzięczne – terapia jest utrudniona przez samą specyfikę zaburzenia.
Wiele leków stosowanych na Zachodzie (np. w USA) w leczeniu ADHD jest niedostępnych w Polsce. Są niezarejestrowane lub (jak amfetamina i jej pochodne) znajdują się na liście substancji zakazanych. Owszem, były stosowane w lecznictwie w Polsce, ale wycofano je ze względu na ich silne działanie szkodliwe, które przewyższało potencjalne korzyści terapeutyczne.
2. LEKI.
Niezależnie od testowanego preparatu, wyniki badań nad nim są dość wątpliwe. Większość badań bowiem charakteryzuje się niezadowalającą jakością metodologiczną, ponadto są na tyle zróżnicowane, że nie można dokonać meta analizy.
Najtrafniejsze narzędzia psychometryczne do oceny objawów ADHD:
Kliniczna Skala Ogólnego Przystosowania
ADHD Checklist – wykaz objawów ADHD
Skala Connersa
Leczenie farmakologiczne ADHD, zarówno u dzieci, jak i u dorosłych, daje porównywalne wyniki.
Leczy się głównie lekami psychostymulującymi. Aczkolwiek w tej grupie, poza amfetaminą i jej pochodnymi, pozostał jedynie metylofenidat. Poza tym stosuje się imipraminę (TLPD) oraz atomoksetynę (lek sympatykomimetyczny, inhibitor nośnika presynaptycznego noradrenaliny i minimalnie też serotoniny). Atomoksetyna jest jednym ze skuteczniejszych leków w terapii ADHD.
Leczenie dorosłych z ADHD:
leki psychostymulujące – metylofenidat, amfetamina i jej pochodne (met amfetamina, deksamfetamina, prolintam), fenetylina, pemolina (silne działanie hepatotoksyczne!), fenkamfamina , fendimetrazyna – wszystkie, pozametylofenidatem, są w Polsce zakazane
nie wykazujące działania psychostymulującego – atomoksetyna (nazwa handlowa: Strattera)
leki mogące być efektywnymi – klonidyna (agonista receptorów α2‐adrenergicznych), imipramina (TLPD), bupropion (przeciwdepresyjny, inhibitor wychwytu zwrotnego dopaminy i noradrenaliny, działanie anksjolityczne po kilku tygodniach stosowania), wenlafaksyna (inhibitor wychwytu zwrotnego serotoniny i noradrenaliny, przeciwdepresyjny)
leki z grupy SSRI nie wykazują żadnej skuteczności
skuteczne natomiast są leki oddziałujące poprzez układ dopaminergiczny (np. metylofenidat jest silnym inhibitorem wychwytu zwrotnego dopaminy, a jego skuteczność sięga nawet 70%)
ogólna skuteczność farmakoterapii to 25‐78%
prof. dr hab. Józef Kocur
3. ZALECENIA.
stosowanie leków psychosymulujących i atomoksetyny jako leków pierwszego rzutu
imipramina i bupropion jako leki drugiego rzutu
klonidyna i inne leki jako wspomagające
metylofenidat i atomoksetyna wykazują porównywalną skuteczność w terapii dzieci i dorosłych, przy czym skuteczność ta jest dość wysoka