Kompendium wiedzy o ekologii. Strzałko J., Mossor-Pietraszewska T. (red.), PWN 1999
Ż ycie i ewolucja biosfery. Weiner J., PWN 1999
Ekologia. Jej związki z ró żnymi dziedzinami. Kurnatowska A. (red.), PWN 1997
Lektury uzupełniające:
Klimat Polski. Woś A., PWN 1999
Ochrona ś rodowiska jako problem globalny. Budnikowski A., Polskie Wyd. Ekonom. 1998
Raport o stanie ś rodowiska wojewó dztwa wrocławskiego w roku 2000. PIOŚ, Biblioteka Monitoringu Środowiska
Klimat. Przeszłoś ć, teraźniejszoś ć, przyszłoś ć. Stachlewski W., PWN 1978
Od gwiezdnego pyłu do planet. McSween H. Y., Prószyń ski i S-ka 1996
Samolubny gen. Dawkins R., Prószyń ski i S-ka 1996
Atlas wielkich zagrożeń. Ekologia, ś rodowisko, przyroda. Barnier M., WNT 1996
Kró tka historia czasu. Hawking S. W. Zyska i S-ka 1990
Kres ewolucji. Ward P. Prószyń ski i S-ka 1995
PDF created with FinePrint pdfFactory trial version http://www.fineprint.com
Przykładowe pytania egzaminacyjne
•
Radiowęglowa metoda datowania C14.
•
Pojęcie ż ycia, atrybuty ż ycia.
•
Wiek Ziemi, metody określenia (dane historyczne i najnowsze obliczenia).
•
Budowa Układu Słonecznego.
•
Siła Coriolisa.
•
Pasy van Allena.
•
Najstarsze zachowane ślady ż ycia (przykłady, wiek).
•
Teoria Oparina.
•
Eksperymenty Ureya i Millera.
PDF created with FinePrint pdfFactory trial version http://www.fineprint.com
„...Uniwersytet tym się ró żni od szkoły zawodowej nie jest czynne nauczanie i bierne podawanie się temu procesowi tylko indywidualne dowiadywanie się na wszelkie możliwe sposoby...”
J. Weiner
(Jeż eli idzie o zdobywanie wiedzy, to moż na być nieukiem, albo samoukiem innej moż liwości nie ma) PDF created with FinePrint pdfFactory trial version http://www.fineprint.com
czę ś ć II
• Pojęcia i definicje podstawowe.
• Podstawowe prawa ekologiczne – wstęp.
• Sposób podawania wieku próbki.
• Metody oznaczeń wieku – np. C-14
PDF created with FinePrint pdfFactory trial version http://www.fineprint.com
BIOCENOZA – zespół organizmów zamieszkujących jakieś określone siedlisko
BIOTOP – siedlisko organizmów
EKOSYSTEM – ogół organizmów zamieszkujących jakiś obszar, pozostających we wzajemnych relacjach, wraz z abiotycznym środowiskiem
PDF created with FinePrint pdfFactory trial version http://www.fineprint.com
Prawo minimum (Liebiega) Prawo tolerancji (Shelforda)
Plastyczność ekologiczna
PDF created with FinePrint pdfFactory trial version http://www.fineprint.com
PRAWO LIEBIGA-mówi o czynniku ograniczającym –
każ dy czynnik który znajduje się w ilości min. Moż e ograniczać liczebność populacji(rośliny-woda, zwierzęta-temperatura)
MINIMUM PRAWO (prawo Liebiga), zasada, wg której wielkość plonu roślin uprawnych zależ y od składnika pokarmowego (np. azotu, fosforu, potasu), znajdującego się w glebie w najmniejszej ilości.
PDF created with FinePrint pdfFactory trial version http://www.fineprint.com
Prawo Shelforda - bytowanie organizmów określają dwie skrajne wartości działającego czynnika Min i MAX – prawo tolerancji(za duż o wody, za wys. Temp) PDF created with FinePrint pdfFactory trial version http://www.fineprint.com
Reakcja przemiany azotu pod wpływem promieniowania neutronowego:
14 N+1n 14
1
0
→ C
6
+ H
7
1
14C - zawartość rzędu 10-10%
podstawowa forma 14CO2
czas rozpadu połowicznego 5568 lat PDF created with FinePrint pdfFactory trial version http://www.fineprint.com
Dla potrzeb datowań radiowęglowych przyjmuje się następujące założ enia:
1. produkcja 14C w górnych partiach atmosfery w rozpatrywanym okresie czasu była stała (uwzględnia się wahania
stęż enia
14C
w
wyniku
zmian
pola
magnetycznego Ziemi, zmian klimatycznych i aktywności słonecznej,
tzw.
zmiany
długo-,
średnio-
i
krótkookresowe, patrz Pazdur 1990); PDF created with FinePrint pdfFactory trial version http://www.fineprint.com
Dla potrzeb datowań radiowęglowych przyjmuje się następujące założ enia:
2.
we wszystkich sferach: atmosferze, hydrosferze, biosferze; cały czas następowało intensywne mieszanie i zawartość 14C we wszystkich środowiskach była sobie równa;
PDF created with FinePrint pdfFactory trial version http://www.fineprint.com
Dla potrzeb datowań radiowęglowych przyjmuje się następujące założ enia:
3. po zakoń czeniu procesów ż yciowych organizmów nie następowała wymiana izotopowa węgla z otoczeniem; układ został zamknięty.
PDF created with FinePrint pdfFactory trial version http://www.fineprint.com
T
=
8033
ln
A
Lat BP (before present)
gdzie:
•A(0) - poziom aktywności wzorca Oxalic Acid Standard
Reference Material, produkowany i dystrybuowany
przez
National
Bureau
of
Standards, USA;
•A – poziom aktywności próbki.
PDF created with FinePrint pdfFactory trial version http://www.fineprint.com