FIZJOLOGIA UKA
ADU
ROZRODCZEGO
UKA
AD ROZRODCZY
CYKL JAJNIKOWY
W jajniku u dojrzałych płciowo kobiet zachodzą okresowe zmiany budowy i funkcji,
nazywane cyklem jajnikowym
Od cyklu jajnikowego zależą przeobrażenia błony śluzowej macicy, jajowodów i pochwy
Cykl jajnikowy wraz z cyklem miesiączkowym oraz okresowymi zmianami struktury
i funkcji jajowodów i pochwy stanowi cykl płciowy
Przeciętnie cykl jajnikowy trwa 25  30 dni
DZIELI SI
NA DWIE FAZY:
" Faza folikularna (przedowulacyjna)
1
" Faza lutealna (poowulacyjna)
2
UKA
AD ROZRODCZY
CYKL JAJNIKOWY
Faza folikularna (przedowulacyjna)
1
�� Pod wpływem gonadoliberyny podwzgórzowej następuje stopniowe zwiększanie stężenia
folitropiny wydzielanej z przedniego płata przysadki
�� Pod wpływem folitropiny zaczyna rosnąć kilka pęcherzyków jajnikowych
�� Rozpoczynającemu się dojrzewaniu pęcherzyków jajnikowych towarzyszy wzrost stężenia
estrogenów
�� W wyniku zwiększenia stężenia estrogenów dochodzi na zasadzie ujemnego sprzężenia
zwrotnego do hamowania wydzielania filotropiny z przysadki
�� Pod koniec fazy folikularnej odpowiednio duże stężenie estrogenów powoduje na zasadzie
dodatniego sprzężenia zwrotnego nagłe zwiększenie wytwarzani i wydzielania lutropiny
�� Duże stężenie lutropiny (a także folitropiny) prowadzi do do pęknięcia dojrzałego
pęcherzyka jajnikowego (pęcherzyka Graafa) i OWULACJI (jajeczkowanie  wydzielenie
komórki jajowej)
�� Owulacja kończy fazę folikularną, a rozpoczyna fazę lutealną
UKA
AD ROZRODCZY
CYKL JAJNIKOWY
" Faza lutealna (poowulacyjna)
2
�� Rozpoczyna się w momencie powstania, głównie pod wpływem lutropiny, ciałka żółtego
�� Ciałko żółte wytwarza progesteron i estrogeny
�� Zwiększające się stężenie progesteronu wpływa hamująco  na zasadzie ujemnego
sprzężenia zwrotnego  na podwzgórze, co powoduje zmniejszenie stężenia lutropiny
�� Jeśli nie nastąpi zapłodnienie, następuje zanik ciałka żółtego
UKA
AD ROZRODCZY
CYKL JAJNIKOWY
" Faza lutealna (poowulacyjna)
2
Jeśli nastąpi zapłodnienie komórki
Jeśli komórka jajowa nie zostanie
jajowej i implantacja zarodka w
zapłodniona
macicy
" Stopniowy zanik ciałka żółtego prowadzi " Ciałko żółte nie znika
do zmniejszenia się stężenia progesteronu
" Wytwarzana przez łożysko gonadotropina
i estrogenów
kosmówkowa podtrzymuje wydzielanie
progesteronu i estrogenów przez ciałko
" Zmniejszające się stężenie progesteronu i
żółte
estrogenów, a także lutropiny działa
" Od trzeciego miesiąca ciąży ciałko żółte
pobudzająco na wydzielanie
zaczyna zanikać, a jego funkcje związane z
gonadoliberyny z podwzgórza i folitropiny
wydzielaniem progesteronu i estrogenów
z przysadki, co rozpoczyna nowy cykl
przejmuje częściowo łożysko
jajnikowy
UKA
AD ROZRODCZY
CYKL JAJNIKOWY
Działanie hormonów gonadotropowych w cyklu płciowym kobiet jest następujące:
1. FOLITROPINA:
�� pobudza wzrost i dojrzewanie pęcherzyków jajnikowych
�� pobudza wytwarzanie przez pęcherzyki jajnikowe estrogenów
�� wpływa wraz z estrogenami na tworzenie receptorów swoistych dla
lutropiny
2. LUTROPINA:
�� działając razem z folitropiną w pierwszej fazie cyklu wpływa na
dojrzewanie pęcherzyków jajnikowych
�� wraz z folitropiną wywołuje owulację
�� kontroluje powstawanie ciałka żółtego, a także jego czynność hormonalną
 wydzielanie progesteronu i estrogenów
3. PROLAKTYNA:
�� wpływa na gruczoł mlekowy powodując rozpoczęcie laktacji
�� pobudza komórki luteinowe ciałka żółtego do wydzielania progesteronu
UKA
AD ROZRODCZY
CYKL MIESI
CZKOWY
Błona śluzowa macicy u dojrzałych płciowo kobiet podlega cyklicznym zmianom
budowy i funkcji, nazywanym cyklem miesiączkowym
Wiąże się on z okresowo powtarzającym się rozwojem i dojrzewaniem pęcherzyków
jajnikowych oraz z powstawaniem ciałka żółtego
Przeciętnie cykl miesiączkowy trwa 28 dni
DZIELI SI
NA TRZY OKRESY:
" Faza wzrostu ( faza proliferacyjna, folikularna, estrogenowa)
1
" Faza wydzielnicza (sekrecyjna, luteinowa)
2
" Faza złuszczania (miesiączkowa)
3
UKA
AD ROZRODCZY
CYKL MIESI
CZKOWY
" Faza wzrostu ( faza proliferacyjna, folikularna, estrogenowa)
1
Zmiany zachodzące w tym okresie uwarunkowane są wydzielaniem estrogenów
przez komórki dojrzewających pęcherzyków jajnikowych
Faza ta następuje po okresie krwawienia miesiączkowego i trwa przeciętnie 10  12 dni
�� W początkowym okresie fazy wzrostu błona śluzowa macicy jest cienka
�� Dzięki podziałom mitotycznym w zrębie błony śluzowej przybywa komórek tkanki łącznej
�� Wzrasta ilość substancji międzykomórkowej wytwarzanej przez komórki tkanki łącznej
�� Pod koniec fazy wzrostu błona śluzowa grubieje
�� Następuje zwiększenie liczby naczyń krwionośnych i chłonnych
�� Koniec fazy wzrostu skorelowany jest z początkiem owulacji w cyklu jajnikowym
UKA
AD ROZRODCZY
CYKL MIESI
CZKOWY
" Faza wydzielnicza (sekrecyjna, luteinowa)
2
Zmiany zachodzące w tym okresie uzależnione są głównie od powstałego po
owulacji w jajniku ciałka żółtego, a przede wszystkim od wydzielanego przez
komórki luteinowe progesteronu
Czas trwania tej fazy trwa przeciętnie 13 dni
(jest ściśle określony czasem trwania i zaniku ciałka żółtego  jego aktywności hormonalnej)
�� Błona śluzowa macicy ulega dalszemu pogrubieniu
�� Gruczoły błony śluzowej intensywnie wytwarzają i wydzielają substancje śluzowe
�� Wzrasta liczba naczyń krwionośnych
�� Dalsze przeobrażenia błony śluzowej macicy uzależnione są od losu uwolnionej do
jajowodu w czasie owulacji komórki jajowej
UKA
AD ROZRODCZY
CYKL MIESI
CZKOWY
" Faza wydzielnicza (sekrecyjna, luteinowa)
2
Jeśli nastąpi zapłodnienie komórki
Jeśli komórka jajowa nie zostanie
jajowej i implantacja zarodka w
zapłodniona
macicy
" Wytwarzana przez łożysko gonadotropina " Ciałko żółte w ściśle określonym czasie
kosmówkowa podtrzymuje wydzielanie ulega stopniowemu zanikowi, co prowadzi
progesteronu i estrogenów przez ciałko do zmniejszenia stężenia progesteronu i
żółte (również łożysko, szczególnie w estrogenów
póz
niejszym okresie ciąży
" Następuje skurcz i zamknięcie światła
tętnic zaopatrujących w krew warstwę
" Faza wydzielnicza ulega przedłużeniu i nie
czynnościową błony śluzowej macicy 
dochodzi do krwawienia miesięcznego
niedokrwienie części błony śluzowej
macicy
" Niedokrwienie prowadzi do zmian
martwiczych warstwy czynnościowej błony
śluzowej macicy oraz jej obkurczania
UKA
AD ROZRODCZY
CYKL MIESI
CZKOWY
" Faza złuszczania (miesiączkowa)
3
Faza ta trwa przeciętnie 3  5 dni
�� Rozpoczyna się od nagłego rozkurczu tętni warstwy czynnościowej błony śluzowej macicy
�� Gwałtowne wypełnienie krwią naczyń leżących powyżej tętnic powoduje pękanie ich ścian
�� Uwolniona z naczyń krew tworzy wylewy śródśluzówkowe
�� Krew wraz ze zmienionymi martwiczo fragmentami warstwy czynnościowej błony
śluzowej macicy dostaje się do jamy macicy
�� W tym okresie błona śluzowa macicy jest cienka
�� Pod koniec fazy miesiączkowej, warstwa czynnościowa błony śluzowej jest całkowicie
złuszczona (pozostaje jedynie warstwa podstawna)
UKA
AD ROZRODCZY
CYKL PA
CIOWY KOBIETY
UKA
AD ROZRODCZY
CYKL PA
CIOWY KOBIETY
1  Menstruacja (miesiączka)
2  Rosnące pęcherzyki
3  Dojrzały pęcherzyk z komórką jajową
4  Owulacja (jajeczkowanie)
5  Ciałko żółte
6  Zanik ciałka żółtego
Pozostające po owulacji w jajniku elementy dojrzałego pęcherzyka
przekształcają się w gruczoł wydzielania wewnętrznego  ciałko żółte