Mazowieckie Małe Przedszkola
www.mmp.fio.org.pl
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
w ramach Sektorowego Programu Operacyjnego Rozwój Zasobów Ludzkich
Kilka uwag o zapisach w dzienniku zajęć
Katarzyna Szczepkowska-Szczęśniak
Zapisy w dzienniku mogą sprawiać nam kłopot. Zwykle nie lubimy się zanadto rozpisywać,
starając się poświęcać jak najwięcej czasu na bezpośrednią pracę z dziećmi. Konieczność
udokumentowania pracy dydaktyczno-wychowawczej w grupie zróżnicowanej wiekowo jest
postrzegana jako utrudnienie. Warto jednak robić to systematycznie i zadbać o formułę wpisów, która
nie będzie zbyt obszerna, a jednocześnie dobrze udokumentuje naszą pracę z dziećmi.
Nie ma sztywno ustalonych reguł wpisywania tematów do dziennika, a sposobów
dokumentowania codziennej pracy jest wiele. Niemniej, obowiązują pewne proste zasady ogólne,
które postaram się przedstawić.
Dziennik zajęć zawiera m. in. rozkład dnia oraz dzienny zapis pracy wychowawczo-
dydaktycznej. Na jednej z pierwszych stron zapisujemy ramowy rozkład dnia. Ustala go nauczycielka
prowadząca małe przedszkole, w porozumieniu z rodzicami. Organ prowadzący określa liczbę godzin,
w których jest otwarty ośrodek przedszkolny.
Rozkład dnia zależy od godzin pracy przedszkola, ale może być inny w każdym dniu. Ważne
jest, by uwzględniał zasady higieny psychicznej, różnorodności aktywności i dawał oparcie zarówno
dzieciom, jak i nauczycielowi. Godziny, które podajemy w rozkładzie dnia, należy traktować jako
orientacyjny wyznacznik początku i końca zajęć. Pracując z dziećmi musimy być z jednej strony
elastyczne, a z drugiej przewidywalne i uporządkowane. Trudne zadanie? Dlatego wspiera nas w tym
ustalony przez nas ramowy rozkład dnia.
Przykładowy rozkład dnia
8.30 8.45 Przychodzenie dzieci do grupy  swobodna zabawa, czas na rozmowy z
rodzicami i dziećmi.
I 8.45 9.15 Zabawy integrujące grupę, zabawy rytmiczne  rytuał wspólnego
rozpoczynania dnia, powitanie dzieci.
Korowód  zabawa literacko-muzyczno-ruchowa (śpiewanie piosenek,
recytacja wierszy, zabawy inscenizacyjne), zabawy przy muzyce.
9.15 9.30 Przygotowanie dzieci (czynności higieniczne) i sali (sprzątanie) do posiłku lub
zajęć programowych.
______________________________________________ 1 ______________________________________________
 Mazowieckie Małe Przedszkola  program współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
w ramach Sektorowego Programu Operacyjnego Rozwój Zasobów Ludzkich
II 9.30 11.30 Zajęcia programowe  wprowadzanie tematu zajęć przez nauczycielkę,
zajęcia inspirowane przez nauczycielkę, zabawy logiczno-matematyczne,
konstrukcyjne, zajęcia plastyczne itp.
Po wprowadzeniu tematu głównego praca przebiega najczęściej w małych
grupach, pozostałe dzieci bawią się swobodnie, organizują działania
plastyczne, konstrukcyjne, grają w gry itp.
III 11.30 12.30 Podsumowanie dnia, zabawy ruchowe, zabawy językowe, zabawy
paluszkowe, itp.
Rozchodzenie się dzieci do domów.
W MP działających mniej niż 4 godziny dziennie, odpowiednio skracamy część III.
Zajęcia prowadzone w każdym dniu wynikają z zaplanowanego przez nas bloku/cyklu
tematycznego i są z nim zintegrowane. Dlatego też każdy tydzień i dzień jest zatytułowany zgodnie z
miesięcznym planem pracy.
Przykładowy tytuł dnia i tytuł tygodnia
Tytuł tygodnia: Dary jesieni.
Tytuł dnia: Kasztany, jako tworzywo plastyczne.
Z tego zapisu wynikają zajęcia opisane niżej, czyli Wykonywanie ludzików z kasztanów,
integralnie związane tematycznie z całym cyklem tygodnia i tytułem dnia.
Wpisy do dziennika zależą od ramowego rozkładu dnia. Jeżeli w ramowym rozkładzie dnia
uwzględniono np. zabawy ruchowe, to odpowiednie zapisy muszą znalez
ć się w dzienniku. Zwykle
zapis w dzienniku dotyczy pory, kiedy dzieci przychodzą do przedszkola, czasu przeznaczonego na
zajęcia programowe oraz zajęć prowadzonych z najstarszymi dziećmi, tzw. zerówki. Poszczególne
części dnia możemy zaznaczać używając np. liczb rzymskich, podobnie jak w ramowym rozkładzie
dnia. W przykładowym rozkładzie dnia mamy trzy wyróżnione etapy zajęć, które wymagają
uwzględnienia w zapisie w dzienniku. Dokonując wpisu zawsze podajemy, który to etap dziennych
zajęć, co robiłyśmy na zajęciach i jaki był cel prowadzonych zajęć np. II Wykonywanie ludzików z
kasztanów  doskonalenie koordynacji wzrokowo-ruchowej.
Oczywiście zajęcia plastyczne, takie jak np. Wykonywanie ludzików z kasztanów, mają wiele
celów. Mogą dotyczyć wszystkich trzech podstawowych obszarów, które uwzględniamy w pracy z
dziećmi:
1. poznawczego (wiedza),
2. kształcącego (umiejętności),
3. wychowawczego (postawy, relacje społeczne).
Przykładowy zapis treści i celów zajęć programowych  zajęcia wspólne dla całej grupy
II Wykonywanie ludzików z kasztanów
1. Poznawanie nazw narzędzi i przyborów niezbędnych do wykonania ludzika.
2. Doskonalenie umiejętności manipulacyjnych  wykonywanie dziurek w kasztanie,
wkładanie patyczków i łączenie elementów.
3. Doskonalenie umiejętności współpracy w czasie wykonywania zadań.
______________________________________________ 2 ______________________________________________
 Mazowieckie Małe Przedszkola  program współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
w ramach Sektorowego Programu Operacyjnego Rozwój Zasobów Ludzkich
Podałam tutaj przykład, gdy wszystkie dzieci wykonują to samo zajęcie, a cele są podobne dla
każdej grupy wiekowej. Jest to prostsza sytuacja zarówno do przeprowadzenia przez nauczyciela, jak
i do zapisania w dzienniku.
Inny zapis w dzienniku pojawia się, gdy przygotowałyśmy różne aktywności dla każdej z grup
rozwojowych  niekoniecznie wiekowych (dzieci mogą pracować w grupach zgodnie ze swoim
poziomem funkcjonowania). Pracując z dziećmi mamy wtedy zwykle różne cele, inne są też efekty
zajęć  prace plastyczne, zdobyta wiedza, rozwijane umiejętności. Zapis w dzienniku rozszerzamy
zapisując każde z zajęć, które prowadziłyśmy z dziećmi i dopisując do nich cele.
Jednym ze sposobów może być powiązanie symboli, np. A, B, C z grupami rozwojowymi 
opisujemy to oznakowanie na początku dziennika, w tym samym miejscu, w którym wpisujemy
ramowy plan dnia, np.:
C  dzieci najmłodsze i najmniej sprawne,
B   średniaki , dzieci starsze, sprawniejsze w zakresie manualnym i pojęciowym,
A  dzieci najstarsze, najsprawniejsze.
Dzieci możemy podzielić również na dwie grupy:
B  dzieci młodsze 3- i mniej sprawne 4-latki,
A  dzieci starsze  4-5-latki.
Przykładowy zapis w dzienniku będzie wtedy podobny do opisanego poprzednio. Najpierw
wpisujemy tytuł dnia, a następnie konkretne zajęcia w każdej z grup, wraz z jednym lub kilkoma,
najważniejszymi celami.
Przykładowy zapis treści i celów zajęć programowych  zajęcia zróżnicowane dla
poszczególnych grup rozwojowych
II Wykonanie wiosennych ozdób  ptasia rodzina
C  Wykonanie gniazdek dla ptaszków z masy solnej  lepienie kul, ćwiczenie małej
motoryki.
B  Wykonywanie pisklaków z kolorowego runa (waty)  doskonalenie sprawności manualnej
(wiązanie i przyklejanie).
A  Wykonanie ptaszków techniką origami  doskonalenie małej motoryki i koordynacji
wzrokowo ruchowej, doskonalenie umiejętności zginania papieru według wzoru (umiejętności
konstrukcyjne).
Efektem wyżej opisanych zajęć są wiosenne gniazdka z pisklakami i opiekującymi się nimi
rodzicami. Wszystkie dzieci mają tutaj swój udział w końcowej pracy plastycznej. Nie zawsze udaje się
nam tak powiązać działania wszystkich dzieci, czasem każda grupa wiekowa robi coś innego, a
działania łączy tylko wspólny temat.
W dzienniku zapisujemy zwykle tylko najważniejsze cele każdego z zajęć. Te, na których
głównie koncentrowałyśmy naszą uwagę i które przede wszystkim chciałyśmy osiągnąć. Czy cele
zostały osiągnięte? Zapisując cele w dzienniku, opieramy się na celach w postaci operacyjnej, czyli
w postaci konkretnych efektów, które dzieci uzyskają po naszych zajęciach w sferach: poznawczej,
kształcącej i wychowawczej. Więcej na temat operacjonalizacji celów znajdą Państwo w artykule:
 Rytm i planowanie w pracy Małego Przedszkola .
______________________________________________ 3 ______________________________________________
 Mazowieckie Małe Przedszkola  program współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
w ramach Sektorowego Programu Operacyjnego Rozwój Zasobów Ludzkich
Przykładowe cele operacyjne zaplanowane do osiągnięcia w ciągu miesiąca
Dzieci potrafią ulepić kule z mas plastycznych (po przeprowadzonych zajęciach, wiemy, kto
jeszcze ma z tym kłopot).
Zapisy w dzienniku pomagają dokumentować naszą pracę i planować ją na następny okres.
Krótkie uwagi dotyczące zapisów w dzienniku, które przedstawiłam w tym tekście, na pewno nie
wyczerpują zagadnienia. Mam jednak nadzieję, że pomogą uporządkować sposób zapisu pracy z
grupą zróżnicowaną wiekowo, choćby w najbardziej podstawowym zakresie.
______________________________________________ 4 ______________________________________________
 Mazowieckie Małe Przedszkola  program współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
w ramach Sektorowego Programu Operacyjnego Rozwój Zasobów Ludzkich