leki stosowane w chorobach przewodu pokarmowego

Choroba refluksowa
l� Istotne pogorszenie jakości życia wskutek objawów
Leki stosowane w chorobach
klinicznych związanych z cofaniem się treści żołądkowej
lub dwunastniczej do przełyku i/lub uszkodzenie
przewodu pokarmowego
nabłonka przełyku w postaci nadżerek.
l� Jedna z najczęstszych chorób górnego odcinka przewodu
pokarmowego (16 38% populacji)
Prof. dr hab. Barbara Filipek
l� Do rozpoznania choroby refluksowej wystarczą objawy
Katedra Farmakodynamiki CM UJ
choroby: zgaga, obecność nietypowych objawów, test
terapeutyczny z inhibitorem pompy protonowej.
l� Gastroskopia potwierdza rozpoznanie choroby u osób ze zmianami w
błonie śluzowej przełyku; brak w endoskopii zmian zapalnych nie
wyklucza choroby.
Choroba refluksowa najczęstsze objawy
Choroba refluksowa objawy
pozaprzełykowe
kliniczne
l� Bez dolegliwości 2-10%
l� Zgaga 57-70%
1. Maska laryngologiczna: zapalenie języka, dziąseł,
l� Nudności 12-40%
gardła, uczucie gałki w gardle, chrypka, bezgłos, częstsze
l� Odbijania 40-65%
odkrztuszanie wydzieliny.
l� Zwracanie 35-60%
2. Maska oskrzelowo-płucna: nawracające zapalenie
l� Bóle w nadbrzuszu 55-60%
oskrzeli, płuc, dychawica oskrzelowa
l� Bóle za mostkiem 30-41%
l� Dysfagia (utrudione połykanie) 20-35%
3. Maska sercowa: zespół dławicowy
l� Czkawka 7-23%
4. Maska brzuszna: zespół rzekomowrzodowy, zespół
l� Ślinotok 20-35%
wątrobowo-trzustkowy, zespół jelita nadwrażliwego
l� Pieczenie języka 2-20%
l� Ból gardła 7-35%
l� Suchość w ustach 5-15%
1
Refluksowe zapalenie przełyku na tle zarzucania Refluksowe zapalenie przełyku na tle zarzucania
zawartości żołądka do przełyku zawartości żołądka do przełyku
II faza:
Schemat leczenia:
l� Leki prokinetyczne
l� Cizapryd (agonista 5-HT4),
I faza
l� Metoklopramid, Domperidon (antagoniści
zachowanie się chorego, używki, dieta receptorów dopaminergicznych D2)
l� Leki zmniejszające wydzielanie kwasu solnego:
i/lub leki osłaniająco-alkalizujące
l� Ranitydyna, Famotidyna, Nizatidyna, Roksatidyna
( nie wykonywać pracy w pozycji zgiętej, unieść górną
(antagoniści receptora H2)
części ciała w czasie snu, spożywać posiłki o małej
l� Omeprazol, Pantoprazol, Lanzoprazol (inhibitory
objętości, unikać wód gazowanych, składników
pompy protonowej); przynajmniej przez 4-8 tyg.
pokarmu o działaniu drażniącym, palenia tytoniu, picia
l� Leki mukoprotekcyjne (osłaniające błonę
alkoholu)
śluzową) Sukralfat
Choroba refluksowa leczenie chirurgiczne
Choroba refluksowa leczenie chirurgiczne
III faza
l� Najlepszy efekt u osób dobrze odpowiadających na
l� leczenie operacyjne (wytworzenie prawidłowego
leczenie IPP
kąta między żołądkiem a przełykiem)
l� Nie znosi potrzeby przyjmowania IPP
l� Wskazania:
l� Młodzi chorzy z perspektywą wieloletniej farmakoterapii
l� Nie zwalnia od konieczności kontroli
l� Osoby zle tolerujące inhibitory pompy protonowej
endoskopowej u pacjentów z przełykiem Barreta.
l� Chorzy z refluksem pomimo leczenia zachowawczego
l� Zmiany organiczne w przełyku (np. zwężenia)
2
Rak przełyku Rak żołądka
l� Trzecią co do częstości występowania chorobą
l� Początkowo może przebiegać
nowotworową, po raku jelita grubego i raku trzustki
niezauważalnie
l� Chorobę stwierdza się u 2% pacjentów skierowanych na
badania endoskopowe
l� Z czasem pacjenci uskarżają się na:
l� Zazwyczaj objawy obejmują:
l� Trudności w przełykaniu
l� dyskomfort w górnej części brzucha,
l� nudności i wymioty,
l� Odczucie zalegania pokarmu w przełyku
l� krwawienia z przewodu pokarmowego,
l� W miarę rozwoju choroby nasila się utrata masy
l� uczucie zmęczenia,
l� niewytłumaczalna utrata masy ciała
ciała, pomimo dobrego apetytu
l� dysfagia (problemy z połykaniem)
l� Leczenie: wczesne leczenie chirurgiczne plus chemioterapia
Żołądek Farmakoterapia choroby wrzodowej
l� Rys historyczny:
l� Ma w przybliżeniu kształt litery L
l� Przyczyny choroby:
l� Otrzymuje pokarm i płyny z przełyku
l� Stres plus zła dieta (początek XX w.) leżenie w
l� Jest położony nieco na lewo od linii pośrodkowej i poniżej
łóżku, spożywanie lekkostrawnych pokarmów
klatki piersiowej
l� Kwas solny leki zobojętniające i zmniejszające
l� Krzywizna mniejsza przylega do żołądka
wydzielanie kwasu solnego
l� Podstawowe schorzenia:
l� Leki zobojętniające (Antacida)
l� Refluks (zgaga) l� Antagoniści receptorów muskarynowych (Prinenzepina)
l� Niestrawność związana z chorobą wrzodową l� Antagoniści receptorów histaminowych H2
l� Antagoniści receptorów gastrynowych
l� Wrzody żołądka
l� Leki działające depresyjnie na pompę protonową
l� Wrzody dwunastnicy
l� Leki cytoprotekcyjne
l� Nieżyt żołądka
l� Leki uspokajające
3
Choroba wrzodowa Wydzielanie HCl
l� Komórki okładzinowe żołądka wytwarzają HCl
l� Czynniki agresji l� Czynniki obrony
l� Kwas solny l� Śluz l� H+/K+-ATP-aza enzym odpowiedzialny za
podtrzymanie czynnego transportu H+ z komórki
l� Pepsyna l� Prostaglandyna E2
okładzinowej do soku żołądkowego
l� Gastryna l� Somatostatyna
l� Leki pobudzające wydzielanie soku żołądkowego
l� Histamina (rec. H2) l� Dwuwęglany
l� Środki zakwaszające
l� Kwasy nieorganiczne i organiczne
l� Acetylocholina l� Odnowa komórek
l� Kwas cytrynowy
nabłonkowych
l� Kwasy żółciowe
l� Citropepsin = pepsyna + fosforan sodowy
l� Prawidłowy przepływ Pepsyna enzym proteolityczny
l� Zaburzenia motoryki
l� Związki pochodzenia naturalnego (przyprawy, gorycze,
krwi
kofeina, alkohol)
Choroba wrzodowa Choroba wrzodowa
l� Przyczyny wrzodów trawiennych żołądka
i dwunastnicy
l� Helicobacter pylori
l� zakażenia Hp w krajach wysoko są rzadsze ( ok. 30%)
l� zakażenia Hp w krajach rozwijających się Azji, Afryki i
Ameryki Południowej - > 80%
l� Inne
l� Predyspozycje genetyczne
l� Stres
l� Niektóre choroby (marskość wątroby, niewydolność nerek)
l� Używki Nikotyna, Alkohol
l� Leki NLPZ, glikokortykosteroidy
4
Helicobacter pylori
Choroba wrzodowa
l� Helicobacter pylori
l� Kształt: spiralna witka
l� Występowanie:
l� U ponad 50% dziesięciolatków
l� U ponad 80% osób dorosłych
l� Zakażenie
l� Doustnie droga kropelkowa (bakterie lub formy
przetrwalnikowe)
l� Mechanizm zakażenia
l� Bakterie przenikają przez barierę śluzówkową,
l� Aączą się z nabłonkiem żołądka za pomocą swoistych receptorów i
l� Po przytwierdzeniu się do powierzchni nabłonka śluzówki następuje
osłonięte przez barierę śluzową produkują:
translokacja (wstrzyknięcie) zawartości cytoksyny CagA do komórek
l� Ureazę, która rozkłada mocznik do amoniaku i CO2
nabłonka
l� Cytotoksynę
Choroba wrzodowa
Choroba wrzodowa
l� Amoniak plus cytotoksyna = uszkodzenie
komórek śluzówki
l� miejscowa reakcja immunologiczna,
l� miejscowy stan zapalny
l� mediatory stanu zapalnego zwiększają wydzielanie
gastryny i jonów wodorowych
l� Szczepy:
l� Bardzo cytotoksyczne (cagA-dodatnie; cytotoxin
associated gen A)
l� Mniej cytotoksyczne (vagA-dodatnie: vascuolating
cytoxin associated gen A)
5
Choroba wrzodowa Helicobacter pylori a choroby żołądka
l� Zapalenie błony śluzowej okolicy odzwiernika
(nieomal zawsze)
l� Choroba żołądka i dwunastnicy ( u 80-85 %
zakażonych pacjentów)
l� Rak żołądka 2%
l� Chłoniak żołądka 6-krotnie częściej
Helicobacter pylori badania diagnostyczne
Metody diagnostyczne
l� Nieinwazyjne
l� Badania serologiczne
l� Wykrycie przeciwciał przeciwko H. pyroli
l� Mocznikowy test oddechowy
l� Oznaczenie wydychanego, znakowanego CO2 powstałego z rozkładu
podanego wcześniej znakowanego 13C (izotop trwały) lub 14C (izotop
radioaktywny) mocznika; ureaza
l� Inwazyjne
l� Posiew próbki biopsyjnej, oznaczenie lekooporności
l� Badanie na obecność ureazy w wycinku (wykorzystanie wskazników
zmieniających barwę pod wpływem pH, np. fenoloftaleiny)
l� Ocena histopatologiczna (obecność bakterii po wybarwieniu)
l� Technika biologii molekularnej
6
Farmakoterapia choroby wrzodowej Klarytromycyna (Klacid, Klaricid)
l� Antybiotyk makrolidowy nowej generacji, o mechanizmie
l� Cel: likwidacja zakażenia Helicobacter pylori
działania erytromycyny, ale silniejszym działaniu
l� Stosowane schematy leczenia zakażenia bakteriostatycznym
l� Szybko wchłania się z przewodu pokarmowego, biodostępność
l� Terapia 3 lekami przez okres 7-14 dni:
50-55%
l� Amoksycylina + Klarytromycyna + Inhibitor pompy
protonowej l� Okres półtrwania 5-7 h
l� Klarytromycyna + Metronidazol + Inhibitor pompy
l� Metabolizowany w wątrobie do czynnej 14-hydroksy-
protonowej
klarytromycyny
l� Amoksycylina + Metronidazol + Inhibitor pompy
l� Wydalany z moczem i z kałem w postaci metabolitu lub w
protonowej
postaci niezmienionej (20-30%)
l� Amoksycylina + Metronidazol + Dicytrynian tripotasowo-
l� Działanie niepożądane:
bizmutawy (De-Nol, Ventrisol)
l� zaburzenia żołądkowo-jelitowe,
l� Tetracyklina + Metronidazol + Dicytrynian tripotasowo-
l� ból głowy,
bizmutawy (De-Nol, Ventrisol)
l� przejściowe zwiększenie aktywności enzymów wątrobowych (zachować
ostrożność u pacjentów z uszkodzeniem wątroby, nerek)
l� Skuteczność terapii w ok. 90% brak nawrotów
l� nadwrażliwość
choroby
Inhibitory pompy protonowej
Metronidazol
(Inhibitory H+/K+ - ATP- azy)
l� Hamują nieodwracalnie H+/K+ - ATPazę w wyniku czego
l� Pochodna nitro-5-imidazolu o działaniu:
hamują wydzielanie HCl
l� przeciwbakteryjnym
Omeprazol
l� przeciwpierwotniakowym
l� Czas działania do 2-3 dni
l� Biodostępność 80%
l� Metabolizowany w wątrobie, częściowo wydzielany z żółcią,
l� Okres półtrwania 8-10 h eliminowany głównie przez nerki (70%), okres półtrwania 1-3 h
l� Hamuje aktywność cytochromu P-450
l� Metabolizowany w wątrobie, 2 główne metabolity są
l� Działanie niepożądane:
czynne
l� nudności, wymioty, bóle brzucha, biegunka,
l� Wydalany głównie z moczem
l� bóle głowy i zawroty, dezorientacja, zaburzenia widzenia
l� duszność, wysypki skórne
l� leukopenia
Uwaga: Nie należy jednocześnie stosować z disulfiramem (stany
l� zwiększenie aktywności aminotransferaz
splątania, majaczenia, ostre psychozy), nasila toksyczne działanie
l� odbarwienie moczu, śródmiąższowe zapalenie nerek (rzadko)
etanolu, osłabia metabolizm wątrobowy doustnych leków
l� zwiększenie namnażania stężenia azotynów i N-nitrozoamin (możliwość
przeciwzakrzepowych, nasila działanie fenytoiny
procesów nowotworowych w żołądku); nie należy podawać długotrwale
7
Farmakoterapia choroby wrzodowej
Inhibitory H+/K+ - ATP- azy
na innym tle
l� Nowsze inhibitory
l� Leki gastroprotekcyjne
l� Lansoprazol (Lanzul)
l� Antagoniści receptora H2
l� Pantoprazol (Controloc)
l� Rabeprazol
l� Inhibitory H+/K+ - ATP- azy
l� Esomeprazol
l� Leki cholinolityczne
l� Skuteczność porównywalna ze skutecznością omeprazolu
l� Leki neutralizujące (zobojętniające)
l� Stosowane raz na dobę w:
l� chorobie wrzodowej
l� Leki osłaniające
l� hipersekrecji kwasu solnego
l� chorobie refluksowej
l� Działanie niepożądane: bóle i zawroty głowy, biegunka
Leki gastroprotekcyjne Leki gastroprotekcyjne
l� Cytoprotekcja właściwości ochraniania błony l� Sukralfat (Venter, Ulgastron, Gastrem)
śluzowej żołądka i jelit przed ich zmianami zapalnymi lub zasadowa sól glinowa oktasiarczanu sacharozy
martwiczymi w warunkach, kiedy błona śluzowa jest
l� Działanie miejscowe:
narażona na działanie czynników szkodliwych.
l� Tworzy połączenie kompleksowe z białkami w miejscu
uszkodzonej błony śluzowej,
l� Hamuje aktywność pepsyny przez adsorpcję enzymu,
l� Gastroprotekcja - obejmuje szeroki zakres
l� Zwiększa syntezę śluzu, zwiększa jego lepkość
mechanizmów obronnych całego narządu, z
l� Absorbuje kwasy żółciowe,
mikrokrążeniem żołądkowym
l� Zwiększa regenerację komórkową nabłonka błony śluzowej
żołądka
l� Prostaglandyny endogenne czynniki cytoprotekcji
l� Zwiększa syntezę PGE2 o działaniu ochronnym
(gastroprotekcji)
8
Leki gastroprotekcyjne Antagoniści receptorów H2
l� Blokada receptora H2
l� Bizmut koloidalny
l� Zmniejszenie wydzielania kwasu solnego
l� Dicytrynian tripotasowo- bizmutawy (De-Nol, l� Cymetydyna
Ventrisol) l� Działanie niepożądane:
l� Zawroty i bóle głowy, splątanie
l� Wysypki skórne, swędzenie
l� Preparaty złożone:
l� Nudności
l� Pylorid, Tritec = ranitydyna + dicytrynian
l� Bóle mięśniowe
tripotasowo- bizmutawy
l� Zanik popędu płciowego, oligospermia, ginekomastia (u
mężczyzn)
l� Syntetyczne analogii prostaglandyny
l� Bradykardia
l� Mizoprostol, Cytotec
l� Hamowanie cytochromu P-450; izoenzymu CYP3A4,
CYP2C19 i CYP2D6
l� Arthrotec = Misoprostolum + diklofenac sodium
l� Zapalenie wątroby, nerek lub trzustki
l� Zwiększenie poziomu transaminaz i kreatyniny
Antagoniści receptorów H2 Antagoniści receptorów H2
l� Ranitydyna 4-krotnie silniejsze działanie od
l� Famodydyna 20-krotnie silniejsze działanie od
cymetydyny
cymetydyny, ok. 7-krotnie od ranitydyny
l� Działanie niepożądane:
l� Działanie niepożądane:
l� Zawroty i bóle głowy, splątanie (rzadko)
l� Zawroty i bóle głowy, splątanie (rzadko)
l� Nudności, bóle brzucha, biegunki lub zaparcia
l� Nudności, bóle brzucha, biegunki lub zaparcia,
l� Impotencja
l� Suchość w jamie ustnej
l� Bradykardia, tachykardia, zaburzenia rytmu
l� Wysypki skórne, świąd
l� Zwiększenie poziomu transaminaz i kreatyniny
l� Zwiększenie poziomu transaminaz i kreatyniny
l� Leukopenia, granulocytopenia, trombocytopenia
l� Leukopenia
9
Antagoniści receptorów H2 Leki cholinolityczne
l� Nizatydyna działanie podobne do ranitydyny
l� Pirenzepina
l� Roksatydyna działanie silniejsze od ranitydyny
l� Selektywny, konkurencyjny antagonista receptora M1
l� Stosowana doustnie, 100-150 mg dziennie w 2 dawkach
l� Po zaprzestaniu leczenia wznowa owrzodzeń po ok.4-6
l� Ustępuje skutecznością antagonistom H2 i inhibitorom
miesiącach
pompy protonowej
l� Dyskusyjne jest zalecanie antagonistów H2 równocześnie
l� Działanie niepożądane: suchość w jamie ustnej,
z terapią zwalczającą zakażenie Helicobacter pyroli
zaburzenia widzenia, zaparcia, biegunki, bóle
l� Stosowane z NLPZ jak osłona przed ich działaniem głowy,wysypki skórne (rzadko)
wrzodowtórczym
Leki neutralizujące (Antacida) Leki neutralizujące (Antacida)
l� Zmniejszają kwaśność soku żołądkowego poprzez chemiczne
l� Sole magnezu
wiązanie kwasu solnego (reakcja zobojętniania)
l� Węglan glinu
l� Powszechną praktyką wśród producentów jest łączenie dwóch lub
l� Sole podwójne magnezowo-glinowe
większej ilości składników, aby
l� Uwodniony węglan wodorotlenku glinowo-magnezowego
l� zapewnić szybki początek działania (na ogół sole sodu, np.
(Hydrotalcid, Talcid, Ulcetal)
dwuwęglan sodowy)
l� Uwodniony zasadowy siarczan glinowo-magnezowy
l� oraz działanie przedłużone (sole glinu, magnezu i wapnia)
(Magaldrat, Gastrogel)
l� Sole glinu
l� Alginiany (sodowy, wapniowy)
l� Wodorotlenek glinu (Alusal)
l� Gealacid
l� Koloidalny wodorotlene glinu (Algeldrat)
l� Podstawowe leki stosowane w leczeniu pacjentów cierpiących na
l� Fosforan glinu (Aluphos) zgagę i refluks
l� Zasadowy węglan glinu (Kompensan)
l� Preparaty alkalizujące należy przyjmować po posiłku,
l� Dwuzasadowy węglan glinowo-sodowy (Alugastrin)
ponieważ opróżnianie żołądka ulega opóznieniu w
l� Zasadowy aminooctan glinu (Proacid)
obecności pokarmu, co przedłuża działanie leku do 3
godzin.
10
Nadużywanie środków alkalizujących Wątroba
l� Przyczynia się do znacznego wchłaniania ich do
l� Znajduje się poniżej przepony i na prawo od
organizmu, co powoduje niepożądane skutki
linii pośrodkowej w górnym kwadracie jamy
medyczne:
l� Nadużywanie preparatów zawierających wapń
brzusznej
l� Zespół mleczno-alkaliczny
l� Spełnia wiele funkcji:
l� Nadużywanie preparatów zawierających glin
l� Demineralizacja kości
l� Jest odpowiedzialne za metabolizm
l� Leczenie nie powinno trwać dłużej niż 2 tygodnie; jeżeli
węglowodanów, tłuszczów i białek oraz za
objawy się utrzymują konieczność wizyty lekarskiej
przetwarzanie
l� U osób starszych należy unikać preparatów
powodujących zaparcie (preparaty zawierające
l� Biotransformację wielu leków
wapń)
Wątroba pęcherzyk żółciowy Żółć
l� Ma kształt gruszki i leży pod wątrobą, zwisając z
l� Produkt hepatocytów, 250 1100 ml/d
jej dolnego, przedniego brzegu.
l� Wydzielanie regulowane przez:
l� Jego funkcja polega na:
l� sole kwasów żółciowych
l� magazynowaniu
l� krążenie wątrobowe
l� zagęszczaniu żółci wyprodukowanej przez wątrobę
l� objętość ok. 50 ml l� unerwienie autonomiczne
l� Opróżnianie pęcherzyka - ok. 30 min po posiłku
l� hormony
l� Skurcz ściany pęcherzyka żółciowego oraz rozkurcz
zwieracza Oddiego odpływ żółci do dwunastnicy
11
Hormony wpływające na wydzielanie i skład
Choroby wątroby
żółci
l� Sekretyna
l� Kamica pęcherzyka żółciowego
l� Glukagon
l� Wirusowe zapalenia wątroby (wzw)
l� VIP
l� Wirusy hepatitis A (HAV)
l� Gastryna
l� Wirusy hepatitis B (HBV)
l� CCK
l� Wirusy hepatitis C (HCV)
l� Histamina zwiększają objętość żółci
l� Wirusy hepatitis D (HDV)
l� Stężenie HCO3- i Cl- - zmniejszają stężenie kw.
l� Wirusy hepatitis E (HEV)
żółciowych
l� Inne wirusy
Kamica pęcherzyka żółciowego
Kamica pęcherzyka żółciowego
Cholecystolithiasis
l� Czynniki usposabiające do wystąpienia kamicy
l� Precyptacja nierozpuszczalnych składników cholesterolowej:
l� czynniki genetyczne
żółci (złogi cholesterolu, bilirubiny, soli
l� otyłość,
kwasów żółciowych i białek)
l� hipertriglicyrydemia
l� płeć żeńska,
l� Występuje u ok. 20% ludzi, 4 x częściej u
l� ciąża,
kobiet, częstość rośnie z wiekiem l� mukowiscydoza
l� zespół złego wchłaniania,
l� Kamienie (złogi) cholesterolowe 75%
l� torbielowate zwłóknienia trzustki
l� Leki: hormonalne środki antykoncepcyjne i HTZ, leki
l� Kamienie (złogi) barwnikowe (bilirubina) 25% hipolipemiczne, leki upośledzające opróżnianie pęcherzyka
żółciowego
12
Kamica pęcherzyka żółciowego - objawy
Kamica pęcherzyka żółciowego
l� Czynniki usposabiające do wystąpienia kamieni
l� Napadowy ostry ból brzucha (kolka żółciowa)
barwnikowych
l� Nudności i wymioty towarzyszące bólowi
l� W niedokrwistości hemolitycznej
l� Objawy dyspeptyczne po spożyciu tłustych
l� Chorobie Leśniewskiego i Crohna
pokarmów:
l� Marskości wątroby
l� W czasie długotrwałego całkowitego żywienia l� zgaga
pozajelitowego
l� dyskomfort w nadbrzuszu
l� Kamienie czarne (polimery bilirubiny, sole wapnia,
l� wzdęcie brzucha
niewiele cholesterolu)
l� Kamienie brązowe (bilirubinian wapnia)
Kamica pęcherzyka żółciowego
Badania diagnostyczne w kamicy żółciowej
rozpoznanie różnicowe
Inne przyczyny ostrego bólu w nadbrzuszu: l� Badanie USG wykazuje:
l� Świeży zawał l� Powiększenie i zmiany kształtu pęcherzyka żółciowego
oraz kamienie o średnicy > 3 mm, skuteczność
l� Tętniak rozwarstwiający aorty brzusznej
diagnostyczna > 95%
l� Zapalenie opłucnej lub osierdzia
l� RTG jamy brzusznej uwidacznia uwapnione złogi
l� Choroba wrzodowa żołądka (perforacja wrzodu żołądka
żółciowe oraz pęcherzyk porcelanowy ,
lub dwunastnicy)
skuteczność diagnostyczna 13 17%
l� Ostre i przewlekłe zapalenie trzustki
l� Ostre zapalenie wyrostka robaczkowego
13
Powikłania w kamicy żółciowej Kamica pęcherzyka żółciowego - leczenie
l� Zapobieganie eliminacja czynników usposabiających
l� Możliwe powikłania: do wystąpienia kamicy
l� Leczenie objawowe - zwalczanie kolki żółciowej :
(Ból > 6 h, gorączka, dreszcze)
l� leki cholinolityczne (hioscyna - skopolamina, buskopan)
l� Ostre zapalenie pęcherzyka żółciowego
l� leki spazmolityczne (drotaweryna, papaweryna)
l� Ostre żółciopochodne zapalenie trzustki l� niektóre leki pobudzające receptory b�-adrenergiczne
orcyprenalina
l� Ostre zapalenie dróg żółciowych
l� narkotyczne leki bezpośrednich/bólowe paracetamol i
l� Ropień wątroby NLPZ, petydyna, pentazocyna, tramadol
l� glukagon zmniejsza napięcie mięśni pęcherzyka żółciowego
l� Zgorzel pęcherzyka
l� W okresie między napadowym:
l� Żółciowe zapalenie otrzewnej
l� leki żółciopędne
l� leki żółciotwórcze
Kamica pęcherzyka żółciowego - leczenie Kamica pęcherzyka żółciowego
l� Leki rozpuszczające kamienie żółciowe
l� Leczenie bezpośrednich następstw kamicy
l� kwas chenodeoksycholowy
l� ostre zapalenie pęcherzyka żółciowego
l� kwas ursodeoksycholowy (UDCA) 8-12 mg/kg/d
l� Zmniejsza wydzielanie cholesterolu do żółci i tworzenie się jąder
l� Ostry, silny ból w prawym górny kwadracie
krystalizacji
(kolka)
l� UDCA zmniejsza śr. kamieni cholesterolowych o około 1
mm/miesiąc leczenia
l� Zaczyna się nagle w kilka godzin po posiłku
l� Przeciwwskazania: kamienie barwnikowe, uwapnione,
l� Często budząc pacjenta we wczesnych godzinach
mnogie, średnica > 15 mm, otyłość, choroby wątroby, ciąża,
brak poprawy po 9 miesiącach leczenia porannych
l� Leczenie operacyjne:
l� przewlekłe zapalenie pęcherzyka żółciowego
l� cholecystektomia laparoskopowa
l� cholecystektomia metodą otwartą
14
Wirusowe zapalenia wątroby (wzw) Wirusowe zapalenia wątroby (wzw)
l� Cel:
l� Interferon-a�
l� Eradykacja wirusa = całkowite wyleczenie
l� Dawkowanie:
l� Zapobieżenie włóknienia i marskości wątroby
l� 5 j.m. codziennie x 4 tyg. 3 x /tyg. x 5 m-cy
l� W marskości = transplantacja
l� Ochrona przed reinfekcją przeszczepionej
l� Skuteczność 2 x większa po wydłużeniu terapii
wątroby
z 6 do 12 m-cy
l� Leki:
l� Po zakończeniu leczenia możliwość nawrotów
l� Interferon-a� �(�INF-a�)
do 5 lat
l� Lamiwudyna
Wirusowe zapalenia wątroby (wzw) Wirusowe zapalenia wątroby (wzw)
l� Profilaktyka
l� Lamiwudyna (lek przeciwwirusowy)
l� Szczepienia przeciw HBV
l� Dawka 100 mg/d x 1 rok
l� Schemat optymalny
l� Poprawa histologiczna u > 50 % l� Dawka 1 w dniu 0, dawka 2 po 30 dniach, Dawka 3 po 6 m-
cach
l� Czynniki zwiększające oporność wirusa na lek
l� Schemat szybki, optymalny
l� Wielkość obciążenia HBV przed leczeniem
l� Dawka 1 dniu w 0, dawka 2, 3, 4 po 1 2 12 m-cach
l� Schemat szybki
l� Płeć męska
l� Dawka 1, 2, 3 w dniach 0 - 7, dawka 4 po 12 m-cach
l� Większa masa ciała
l� Schemat specjalny
l� Niedobory immunologiczne
l� Dawka podwójna 0 1 2 6 m-c
l� Minimalne miano przeciwciał anty-HBs 10 j.m./L
15
Trzustka Przewlekłe zapalenie trzustki
l� Postępowanie przyczynowe (np. bezwzględny zakaz
l� Leży z tyłu za żołądkiem
spożywania alkoholu)
l� Dieta plus uzupełnianie niedoborów pokarmowych
l� Jest niezbędna do produkcji enzymów
( potrawy lekko strawne, jednorazowo w małej ilości z
równoczesnym podaniem preparatów zawierających
trawiennych, które są transportowane do
enzymy trzustkowe, ewentualnie żywienie pozajelitowe)
dwunastnicy poprzez przewód trzustkowy
l� Leczenie substytucyjne ( podawanie preparatów
zawierających enzymu trzustkowe)
(gruczoł zewnątrzwydzielniczy)
l� Postępowanie objawowe (zwalczanie bólu plus leki
l� Hormonów, takich jak insulina (gruczoł cholinolityczne, spazmolityczne )
l� Leczenie zachowawcze ( peptydy cholecystokinino-
wewnątrzwydzielniczy)
podobne, zabiegi fizykoterapeutyczne)
l� Leczenie chirurgiczne
Wrzodziejące zapalenie jelita
Wrzodziejące zapalenie jelita grubego
grubego - leczenie
l� Postępowanie dietetyczne
l� Czynniki patogenetyczne:
l� potrawy ubogoresztkowe,
l� uwarunkowania genetyczne
l� z ograniczeniem błonnika i tłuszczu,
l� bogatobiałkowe,
l� czynniki środowiskowe
l� ewentualnie żywienie pozajelitowe
l� właściwości psychosomatyczne pacjenta
l� Leczenie farmakologiczne
l� zakażenia bakteryjne
l� sulfosalazyna, olsalazyna, balsalazyd
l� alergia
l� kortykosteroidy (budezonid, beklometazon, flutikazon)
l� azatiopryna (lek immunosupresyjny)
l� antybiotyki (tobromycyna, wankomycyna) i
chemioterapeutyki (metronidazol)
16
Zespół jelita drażliwego
Zespół jelita drażliwego
(irritable bowel syndrome; IBS)
l� Zaburzenia funkcji jelita grubego, które objawiają l� Występuje u 15-20% młodzieży i dorosłych,
się dyskomfortem w jamie brzusznej, wzdęciem i częściej u kobiet
nieprawidłową czynnością ruchową jelit
l� Zmiany aktywności w obszarach kory mózgowej
l� Nerwy i zakończenia nerwowe kontrolujące odpowiedzialnych za odczuwanie bólu
czynność mięśni w ścianie jelit są nadmiernie
l� Przewlekły przebieg z nawrotami
aktywne
l� Zakażenia układu pokarmowego mogą wyzwolić
l� Nieprawidłowa reakcja jelit na całkiem normalne bodzce
zespół IBS (wzrost ilości komórek endokrynnych
(przemieszczanie gazów lub treści płynnej) wywołuje
jelit co prowadzi do wzrostu stężenia serotoniny).
nadmierną aktywność mięśniówki powodującą
zatrzymanie lub pobudzenie czynności jelit.
Zespół jelita drażliwego Zespół jelita drażliwego
l� Postacie:
l� Zespół jelita drażliwego z dominacją biegunki
l� Czynniki patogenetyczne:
l� Zespół jelita drażliwego z dominacją zaparcia
l� uwarunkowania psychosomatyczne (stres)
l� Objawy:
l� Mniej niż 3 wypróżnienia tygodniowo lub więcej niż 3
l� czynność motoryczna jelit
wypróżnienia dziennie
l� Stolce twarde lub bryłowate
l� peptydy jelitowe
l� Stolce luzne lub wodniste
l� Konieczność parcia na stolec w celu wypróżnienia l� kwasy żółciowe
l� Nagłe parcie na stolec
l� czynniki dietetyczne
l� Uczucie niepełnego wypróżnienia
l� Wydalanie śluzu ze stolcem
l� Uczucie pełności w brzuchu, wzdęcie lub powiększenie bwodu
brzucha
17
Rzekomobłoniaste zapalenie jelita grubego
Zespół jelita drażliwego
l� Uregulowanie trybu życia; zmiana diety, ograniczenie stresu
l� Przyczyny:
l� Psychoterapia, hipnoza
l� Leczenie farmakologiczne:
l� Toksyny A i B (enterotoksyna i cytotoksyna)
l� leki o działaniu ośrodkowym: uspokajające, anksjolityki,
wytwarzana przez Clostridium difficile
przeciwdepresyjne
l� cholinolityki l� G+ beztlenowa pałeczka, tworząca zarodniki występująca w
l� spasmolityki małej ilości u osób zdrowych
l� leki pobudzające obwodowe receptory opioidowe
trimebutyna (Debridat)
l� Zmiany w normalnej florze bakteryjnej spowodowane przez
l� leki zmniejszające wzdęcia brzucha węgiel leczniczy,
podawany antybiotyk mogą ułatwić nadmierny rozwój C.difficile i
dimetykon (Espumisan)
zwiększyć wytwarzanie toksyny.
l� leki zwalczające biegunki lub zaparcia
l� Każdy antybiotyk o szerokim spektrum działania p/bakteryjnego:
l� Antagoniści receptora 5-HT3 Alosteron
l� klindamycyna, cefalosporyny, ampicylina
l� Częściowi agoniści receptora 5-HT4 Tegaserod
l� Leki należy dobrać odpowiednio do postaci zespołu IBS
Rzekomobłoniaste zapalenie jelita grubego
Clostridium difficile
l� Objawy:
l� bolesne skurcze okrężnicy
l� napięcie powłok brzusznych
l� leukocytoza
l� biegunka
18
Rzekomobłoniaste zapalenie jelita grubego Rzekomobłoniaste zapalenie jelita grubego
l� Leczenie:
l� wankomycyna 250-500 mg co 6 godz.
l� metronidazol 250 mg co 6 godz.
l� Czas leczenia - 7-10 dni
l� Zapobieganie
l� Diagnostyka
l� Antybiotyki powinny być przepisywane tylko w niezbędnych
przypadkach, a ich podawanie winno ograniczać się do
l� badanie kału
najkrótszego koniecznego okresu.
l� badanie radiologiczne
l� Stosowanie przy każdej kuracji antybiotykowej probiotyków
l� endoskopia a zwłaszcza Saccharomyces boulardii (2 x po 250 mg/d przez
28 dni).
Zaparcia Leki przeczyszczające
l� Powiększają objętość światła jelita i
l� Rodzaje zaparć:
pośrednio lub bezpośrednio drażnią sploty
l� Spastyczne
nerwowe i wyzwalają falę perystaltyczną.
l� Morfina
l� Środki hydrofilne, zwiększające objętość stolca
l� Środki osmotyczne, hamujące zwrotne
l� Atoniczne
wchłanianie wody
l� Atropina
l� Środki pobudzające wydzielanie oraz środki
działające bezpośrednio na nabłonek, sploty
nerwowe i komórki mięśniowe gładki
l� Środki poślizgowe
19
Leki przeczyszczające Leki przeczyszczające
l� Środki hydrofilne (pęczniejące)
l� Wskazania:
l� Naturalne i półsyntetyczne pęczniejące i nieulegające
l� Opróżnienie jelit przed badaniem
strawieniu polisacharydy
radiologicznym lub zabiegiem chirurgicznym
l� Nasienie lnu
l� Bolesne wypróżnienia (przetoki odbytu)
l� Nasienie indyjskiej babki jajowatej
l� Otrępy
l� Zapobieganie i leczenie zaparć wywołanych
l� Bazoryna
podawaniem opioidów
l� W trakcie stosowania należy wypić odpowiednią ilość wody
l� Zaparcia nawykowe (niebezpieczeństwo sklejenia treści pokarmowej, niedrożność jelit)
l� Działania niepożądane: wzdęcia, wiatry, niedrożność jelit,
l� Nadużywane jako środki odchudzające
zmniejszenie wchłaniania innych leków, astma.
Leki przeczyszczające Leki przeczyszczające
l� yle wchłaniające się jony
l� Osmotyczne leki przeczyszczające:
l� Sól gorzka MgSO4 x 7 H2O
l� yle wchłaniające się jony
l� Alkohole cukrowe
l� Sól glauberska Na2SO4 x 10 H2O
l� Gliceryna
l� Sól karsbardska:
l� Glikol polietylenowy
l� 44% Na2SO4, 36% NaHCO3, 18% NaCl, 2% K2SO4
l� Podanie roztworu normotonicznego związków trudno się
l� Wodorotlenek magnezu (mleczko magnezowe)
wchłaniających zmniejsza resorpcję wody z jelita, natomiast
podanie roztworu hypertonicznego zwiększa nagromadzenie
l� Działanie niepożądane
się w świetle jelita wody i tym samym zwiększa objętość
l� Retencja płynów, nadciśnienie (zawierające jony sodu)
treści jelita i umożliwia wydalanie dużej ilości kału
l� Osłabienie siły skurczu mięśni, osłabienie odruchów,
l� Czas rozpoczęcia defekacji zależy od ilości i
obniżenie ciśnienia krwi (zawierające jony magnezu,
stężenia roztworu
pacjenci z niewydolnością nerek)
20
Leki przeczyszczające Leki przeczyszczające
l� Środki pobudzające wydzielanie oraz środki działające
l� Alkohole cukrowe
bezpośrednio na nabłonek, sploty mięśniowe i komórki mięśniowe
gładkie
l� Laktuloza
l� Środki powierzchniowo-czynne
l� Laktoza
l� Detergenty, mały wpływ na transport jonów przez błonę
śluzową
l� Niewielka wchłanialność
l� Dokusany (dipolaxan, Laxol, Laxopol)
l� Kwasy żółciowe
l� Pobudzenie perystaltyki i działanie przeczyszczające
l� Pochodne difenylometanu
wynika z działania fermentacyjnego bakterii jelitowych,
l� Bisacodyl
wytwarzających w okrężnicy kwas octowy, masłowy i
l� fenoloftaleina
mlekowy
l� Kwas rycynolowy (olej rycynowy)
l� Antrachinowy
Leki przeczyszczające Leki przeciwbiegunkowe
l� Środki powierzchniowe (poślizgowe) l� Biegunka jest objawem choroby, a nie chorobą
l� Płyny i elektrolity
l� Parafina ciekła
l� Opioidy
l� Podawana doustnie lub w postaci wlewek
l� Loperamid
doobytniczo
l� Środki adsorpcyjne i ściągające
l� Pokrywa powierzchnię błony śluzowej
l� Węgiel leczniczy
odbytnicy, zmniejszając tarcie
l� Garbniki roślinne
l� Działanie niepożądane: zaburzenia
l� Chemioterapeutyki (biegunki wywołane przez inwazyjne
wchłaniania witamin rozpuszczalnych w
czynniki chorobowe)
tłuszczach, sączenie z odbytu
21
Leki przeciwymiotne
wyższe ośrodki
l� Wymioty
l� Silne wyrzucanie przez usta treści żołądkowej +/-
D2 5HT3
związane ze skurczami mięśni brzucha i klatki
chemoreceptorowa
piersiowej.
strefa wyzwalająca
l� Leki przeciwwymiotne służą do powstrzymania odruchu
oś. wymiotny
wymiotnego i wymiotów
H1 Achm 5HT2 m�
+
+
l� Leki przeciwhistaminowe
l� Fenotiazyny
narząd
+
przedsionkowy
l� Pochodne benzamidowe i benzimidazolowe
H1 Achm
l� Antagoniści receptora 5-HT3
l� Antagoniści neurokiny 1 - NK1
5HT3
+
l� Alkaloidy tropanowe
l� Kanabinoidy
LEKI, TOKSYNY
(drogą krwi)
podrażnienie błony pobudzenie chemorecepcyjnej
śluzowej: strefy wyzwalającej:
Czynniki emetogenne
" NLPZ " opioidy
" preparaty żelaza " digoksyna
" antybiotyki " antybiotyki
" kwas tranksemowy " imidazole l� osobowość chorego (wiek, płeć)
" cytostatyki
l� współistnienie chorób żołądka, pęcherzyka
żółciowego, jelit, chorób metabolicznych
DZIAAANIE WYMIOTNE LEKÓW
l� rodzaj i dawka leku
l� spożywanie alkoholu
pobudzenie receptorów
opóznienie opróżniania
5HT3:
żołądka:
" cytostatyki
" opioidy
" radioterapia
" TLPD
" SSRI
" neuroleptyki fenotiazynowe
" cholinolityki
22
Leki oddziaływujące bezpośrednio na ośrodek Leki oddziaływujące na chemoreceptorową
wymiotny strefę wyzwalającą
CHOLINOLITYKI
ANTAGONIŚCI
rec. 5HT2
bromowodorek
ANTAGONIŚCI rec. 5HT3
hioscyny
lewomepromazyna
ANTAGONIŚCI rec. D2
granisetron (Kytril)
haloperidol ondansetron (Zofran)
poch. fenotiazyny tropisetron (Navoban)
ANTYHISTAMINIKI
metoklopramid dolasetron (Anzemet)
I CHOLINOLITYKI ANTAGONIŚCI
palonosetron
rec. NK1
cyklizyna
dimenhydrynat
aprepitant
prometazyna
vofopitant
fenotiazyny
Inne leki o działaniu ośrodkowym Leki działające w obrębie przewodu pokarmowego
benzodwuazepiny lorazepam
ANTAGONIŚCI rec. 5HT3
PROKINETYKI
NERWU BADNEGO
kanabinoidy nabilon
agoniści rec. 5HT4 (cisaprid)
(granisetron, ondasetron, tropisetron,
antagoniści rec. D2 (metoklopramid,
glikokortykosteroidy deksametazon
dolasetron, palonosetron)
domperidon)
(zmniejszenienie przepuszczalności bariery krew-mózg
LEKI HAMUJCE SEKRECJ
dla substancji emetogennych, zmniejszenie w neuronach
ANTAGONIŚCI rec. NK1
NERWU BADNEGO
pnia mózgu GABA, zmniejszenie enkefaliny i prostaglandyn)
cholinolityki (butylobromek hioscyny,
bromek glikopyronium)
(aprepitant, vofopitant)
analogi somatostatyny (oktreotyd,
vapreotyd)
23
24

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Leki stosowane w chorobach przewodu pokarmowego
Leki stosowane w schorzeniach przewodu pokarmowego i cytostatyczne
Farmakologia Leki w chorobach przewodu pokarmowego
Choroby przewodu pokarmowego 12?uwet
wykład 5 Choroby przewodu pokarmowego, wątroby i trzustki
Farmakologia ćwiczenia 4 Leki poprawiające pracę serca Leki stosowane w chorobie niedokrwiennej
LEKI STOSOWANE W CHOROBACH OCZU
CHOROBY PRZEWODU POKARMOWEGO
Symptomatologia chorob przewodu pokarmowego(2
Choroby czynnosciowe przewodu pokarmowego
LEKI przewod pokarmowy materialy
Mikroflora przewodu pokarmowego i probiotyki stosowane u psów i kotów

więcej podobnych podstron