Leki stosowane w chorobach przewodu pokarmowego

2009-11-07
Sok żołądkowy
l� Dorosły człowiek wytwarza na czczo w czasie 1 godz. 70 mL
Leki stosowane w chorobach
soku żołądkowego
przewodu pokarmowego
l� Po pobudzeniu (np. pentagastryną, histaminą) ilość ta
może się podwoić
l� Kwas solny wytwarzany jest przez komórki okładzinowe
żołądka
Prof. dr hab. Barbara Filipek
l� Komórki okładzinowe wytwarzają również czynnik
Katedra Farmakodynamiki CM UJ
wewnętrzny Castle a, niezbędny do wchłaniania wit. B12
l� pH kwasu solnego 1,5 2,5
l� Jest niezbędny do denaturacji białka
l� Ma właściwości przeciwbakteryjne
Środki pobudzające wydzielanie soku
Wydzielanie HCl
żołądkowego
l� Substancje gorzkie (amara)
l� H+/K+-ATP-aza enzym odpowiedzialny za
l� Ziele tysiącznika
podtrzymanie czynnego transportu H+ z
l� Kłącze tataraku
komórki okładzinowej do soku żołądkowego
l� Ziele krwawnika
l� Leki pobudzające wydzielanie soku
l� Korzenie goryczki żółtej lub czerwonej
żołądkowego
l� Kora drzewa chinowego
l� Środki zakwaszające
l� Nasiona kulczyby
l� Kwasy nieorganiczne i organiczne
l� Znamiona szafranu
l� Związki pochodzenia naturalnego (przyprawy,
l� Olejki eteryczne
gorycze, kofeina, alkohol)
1
2009-11-07
Środki pobudzające wydzielanie soku
Leki neutralizujące (Antacida)
żołądkowego
l� Zmniejszają kwaśność soku żołądkowego poprzez chemiczne
wiązanie kwasu solnego (reakcja zobojętniania)
l� Bezsoczność
l� Powszechną praktyką wśród producentów jest łączenie dwóch lub
l� 10 % roztwór kwasu solnego w ilości 5-20 kropli na szklankę większej ilości składników, aby
wody l� zapewnić szybki początek działania (na ogół sole sodu, np.
dwuwęglan sodowy)
l� Pić przez rurkę w celu ochrony szkliwa zębów
l� oraz działanie przedłużone (sole glinu, magnezu i wapnia)
l� Mixtura Pepsini - 0,1 % kwas solny plus 2,5 % pepsyny
l� Sole glinu
l� Bepepsin (400 mg chlorowodorku betainy plus 100 mg
l� Wodorotlenek glinu (Alusal)
pepsyny)
l� Koloidalny wodorotlene glinu (Algeldrat)
l� Fosforan glinu (Aluphos)
l� Kwasy organiczne:
l� Zasadowy węglan glinu (Kompensan)
l� Kwas cytrynowy plus pepsyna - Citropepsin
l� Dwuzasadowy węglan glinowo-sodowy (Alugastrin)
l� 5% etanol
l� Zasadowy aminooctan glinu (Proacid)
l� Krople żołądkowe
Nadużywanie środków alkalizujących
Leki neutralizujące (Antacida)
l� Sole magnezu
l� Przyczynia się do znacznego wchłaniania ich do
l� Węglan glinu
organizmu, co powoduje niepożądane skutki
l� Sole podwójne magnezowo-glinowe
medyczne:
l� Uwodniony węglan wodorotlenku glinowo-magnezowego
(Hydrotalcid, Talcid, Ulcetal)
l� Nadużywanie preparatów zawierających wapń
l� Uwodniony zasadowy siarczan glinowo-magnezowy
l� Zespół mleczno-alkaliczny
(Magaldrat, Gastrogel)
l� Nadużywanie preparatów zawierających glin
l� Alginiany (sodowy, wapniowy)
l� Demineralizacja kości
l� Gealacid
l� Leczenie nie powinno trwać dłużej niż 2 tygodnie; jeżeli
l� Podstawowe leki stosowane w leczeniu pacjentów cierpiących na
objawy się utrzymują konieczność wizyty lekarskiej
zgagę i refluks
l� Preparaty alkalizujące należy przyjmować po posiłku,
l� U osób starszych należy unikać preparatów
ponieważ opróżnianie żołądka ulega opóznieniu w
powodujących zaparcie (preparaty zawierające
obecności pokarmu, co przedłuża działanie leku do 3
wapń)
godzin.
2
2009-11-07
Choroba refluksowa najczęstsze objawy
Choroba refluksowa
kliniczne
l� Bez dolegliwości 2-10%
l� Istotne pogorszenie jakości życia wskutek objawów
l� Zgaga 57-70%
klinicznych związanych z cofaniem się treści żołądkowej
l� Nudności 12-40%
lub dwunastniczej do przełyku i/lub uszkodzenie
l� Odbijania 40-65%
nabłonka przełyku w postaci nadżerek.
l� Zwracanie 35-60%
l� Bóle w nadbrzuszu 55-60%
l� Jedna z najczęstszych chorób górnego odcinka przewodu
l� Bóle za mostkiem 30-41%
pokarmowego (16 38% populacji)
l� Dysfagia (utrudione połykanie) 20-35%
l� Do rozpoznania choroby refluksowej wystarczą objawy
l� Czkawka 7-23%
choroby: zgaga, obecność nietypowych objawów, test
l� Ślinotok 20-35%
terapeutyczny z inhibitorem pompy protonowej. l� Pieczenie języka 2-20%
l� Gastroskopia potwierdza rozpoznanie choroby u osób ze zmianami w l� Ból gardła 7-35%
błonie śluzowej przełyku; brak w endoskopii zmian zapalnych nie
l� Suchość w ustach 5-15%
wyklucza choroby.
Choroba refluksowa objawy Refluksowe zapalenie przełyku na tle zarzucania
zawartości żołądka do przełyku
pozaprzełykowe
Schemat leczenia:
1. Maska laryngologiczna: zapalenie języka, dziąseł,
gardła, uczucie gałki w gardle, chrypka, bezgłos, częstsze
I faza
odkrztuszanie wydzieliny.
zachowanie się chorego, używki, dieta
2. Maska oskrzelowo-płucna: nawracające zapalenie
oskrzeli, płuc, dychawica oskrzelowa i/lub leki osłaniająco-alkalizujące
( nie wykonywać pracy w pozycji zgiętej, unieść górną
3. Maska sercowa: zespół dławicowy
części ciała w czasie snu, spożywać posiłki o małej
4. Maska brzuszna: zespół rzekomowrzodowy, zespół
objętości, unikać wód gazowanych, składników
wątrobowo-trzustkowy, zespół jelita nadwrażliwego
pokarmu o działaniu drażniącym, palenia tytoniu, picia
alkoholu)
3
2009-11-07
Refluksowe zapalenie przełyku na tle zarzucania
Choroba refluksowa leczenie chirurgiczne
zawartości żołądka do przełyku
II faza:
III faza
l� Leki prokinetyczne
l� leczenie operacyjne (wytworzenie prawidłowego
l� Cizapryd (agonista 5-HT4),
l� Metoklopramid, Domperidon (antagoniści
kąta między żołądkiem a przełykiem)
receptorów dopaminergicznych D2)
l� Leki zmniejszające wydzielanie kwasu solnego:
l� Wskazania:
l� Ranitydyna, Famotidyna, Nizatidyna, Roksatidyna
l� Młodzi chorzy z perspektywą wieloletniej farmakoterapii
(antagoniści receptora H2)
l� Omeprazol, Pantoprazol, Lanzoprazol (inhibitory l� Osoby zle tolerujące inhibitory pompy protonowej
pompy protonowej); przynajmniej przez 4-8 tyg.
l� Chorzy z refluksem pomimo leczenia zachowawczego
l� Leki mukoprotekcyjne (osłaniające błonę
l� Zmiany organiczne w przełyku (np. zwężenia)
śluzową) Sukralfat
Choroba refluksowa leczenie chirurgiczne Żołądek
l� Ma w przybliżeniu kształt litery L
l� Otrzymuje pokarm i płyny z przełyku
l� Najlepszy efekt u osób dobrze odpowiadających na
l� Jest położony nieco na lewo od linii pośrodkowej i poniżej
leczenie IPP
klatki piersiowej
l� Nie znosi potrzeby przyjmowania IPP
l� Krzywizna mniejsza przylega do żołądka
l� Podstawowe schorzenia:
l� Nie zwalnia od konieczności kontroli
l� Refluks (zgaga)
endoskopowej u pacjentów z przełykiem Barreta.
l� Niestrawność związana z chorobą wrzodową
l� Wrzody żołądka
l� Wrzody dwunastnicy
l� Nieżyt żołądka
4
2009-11-07
Farmakoterapia choroby wrzodowej
Choroba wrzodowa
l� Rys historyczny:
l� Czynniki agresji l� Czynniki obrony
l� Przyczyny choroby:
l� Kwas solny l� Śluz
l� Stres plus zła dieta (początek XX w.) leżenie w
l� Pepsyna l� Prostaglandyna E2
łóżku, spożywanie lekkostrawnych pokarmów
l� Kwas solny leki zobojętniające i zmniejszające l� Gastryna l� Somatostatyna
wydzielanie kwasu solnego
l� Histamina (rec. H2) l� Dwuwęglany
l� Leki zobojętniające (Antacida)
l� Acetylocholina l� Odnowa komórek
l� Antagoniści receptorów muskarynowych (Prinenzepina)
l� Antagoniści receptorów histaminowych H2 nabłonkowych
l� Kwasy żółciowe
l� Antagoniści receptorów gastrynowych
l� Prawidłowy przepływ
l� Zaburzenia motoryki
l� Leki działające depresyjnie na pompę protonową
krwi
l� Leki cytoprotekcyjne
l� Leki uspokajające
Choroba wrzodowa Choroba wrzodowa
l� Przyczyny wrzodów trawiennych żołądka
i dwunastnicy
l� Helicobacter pylori
l� zakażenia Hp w krajach wysoko są rzadsze ( ok. 30%)
l� zakażenia Hp w krajach rozwijających się Azji, Afryki i
Ameryki Południowej - > 80%
l� Inne
l� Predyspozycje genetyczne
l� Stres
l� Niektóre choroby (marskość wątroby, niewydolność nerek)
l� Używki Nikotyna, Alkohol
l� Leki NLPZ, glikokortykosteroidy
5
2009-11-07
Helicobacter pylori
Choroba wrzodowa
l� Helicobacter pylori
l� Kształt: spiralna witka
l� Występowanie:
l� U ponad 50% dziesięciolatków
l� U ponad 80% osób dorosłych
l� Zakażenie
l� Doustnie droga kropelkowa (bakterie lub formy
przetrwalnikowe)
l� Mechanizm zakażenia
l� Bakterie przenikają przez barierę śluzówkową,
l� Aączą się z nabłonkiem żołądka za pomocą swoistych receptorów i
l� Po przytwierdzeniu się do powierzchni nabłonka śluzówki następuje
osłonięte przez barierę śluzową produkują:
translokacja (wstrzyknięcie) zawartości cytoksyny CagA do komórek
l� Ureazę, która rozkłada mocznik do amoniaku i CO2
nabłonka
l� Cytotoksynę
Choroba wrzodowa
Choroba wrzodowa
l� Amoniak plus cytotoksyna = uszkodzenie
komórek śluzówki
l� miejscowa reakcja immunologiczna,
l� miejscowy stan zapalny
l� mediatory stanu zapalnego zwiększają wydzielanie
gastryny i jonów wodorowych
l� Szczepy:
l� Bardzo cytotoksyczne (cagA-dodatnie; cytotoxin
associated gen A)
l� Mniej cytotoksyczne (vagA-dodatnie: vascuolating
cytoxin associated gen A)
6
2009-11-07
Helicobacter pylori a choroby żołądka
Choroba wrzodowa
l� Zapalenie błony śluzowej okolicy odzwiernika
(nieomal zawsze)
l� Choroba żołądka i dwunastnicy ( u 80-85 %
zakażonych pacjentów)
l� Rak żołądka 2%
l� Chłoniak żołądka 6-krotnie częściej
Helicobacter pylori badania diagnostyczne
Metody diagnostyczne
l� Nieinwazyjne
l� Badania serologiczne
l� Wykrycie przeciwciał przeciwko H. pyroli
l� Mocznikowy test oddechowy
l� Oznaczenie wydychanego, znakowanego CO2 powstałego z rozkładu
13
podanego wcześniej znakowanego C (izotop trwały) lub 14C (izotop
radioaktywny) mocznika; ureaza
l� Inwazyjne
l� Posiew próbki biopsyjnej, oznaczenie lekooporności
l� Badanie na obecność ureazy w wycinku (wykorzystanie wskazników
zmieniających barwę pod wpływem pH, np. fenoloftaleiny)
l� Ocena histopatologiczna (obecność bakterii po wybarwieniu)
l� Technika biologii molekularnej
7
2009-11-07
Farmakoterapia choroby wrzodowej Klarytromycyna (Klacid, Klaricid)
l� Antybiotyk makrolidowy nowej generacji, o mechanizmie
l� Cel: likwidacja zakażenia Helicobacter pylori
działania erytromycyny, ale silniejszym działaniu
l� Stosowane schematy leczenia zakażenia bakteriostatycznym
l� Szybko wchłania się z przewodu pokarmowego, biodostępność
l� Terapia 3 lekami przez okres 7-14 dni:
50-55%
l� Amoksycylina + Klarytromycyna + Inhibitor pompy
protonowej l� Okres półtrwania 5-7 h
l� Klarytromycyna + Metronidazol + Inhibitor pompy
l� Metabolizowany w wątrobie do czynnej 14-hydroksy-
protonowej
klarytromycyny
l� Amoksycylina + Metronidazol + Inhibitor pompy
l� Wydalany z moczem i z kałem w postaci metabolitu lub w
protonowej
postaci niezmienionej (20-30%)
l� Amoksycylina + Metronidazol + Dicytrynian tripotasowo-
l� Działanie niepożądane:
bizmutawy (De-Nol, Ventrisol)
l� zaburzenia żołądkowo-jelitowe,
l� Tetracyklina + Metronidazol + Dicytrynian tripotasowo-
l� ból głowy,
bizmutawy (De-Nol, Ventrisol)
l� przejściowe zwiększenie aktywności enzymów wątrobowych (zachować
ostrożność u pacjentów z uszkodzeniem wątroby, nerek)
l� Skuteczność terapii w ok. 90% brak nawrotów
l� nadwrażliwość
choroby
Inhibitory pompy protonowej
Metronidazol
(Inhibitory H+/K+ - ATP- azy)
l� Hamują nieodwracalnie H+/K+ - ATPazę w wyniku czego
l� Pochodna nitro-5-imidazolu o działaniu:
hamują wydzielanie HCl
l� przeciwbakteryjnym
Omeprazol
l� przeciwpierwotniakowym
l� Czas działania do 2-3 dni
l� Biodostępność 80%
l� Metabolizowany w wątrobie, częściowo wydzielany z żółcią,
l� Okres półtrwania 8-10 h eliminowany głównie przez nerki (70%), okres półtrwania 1-3 h
l� Hamuje aktywność cytochromu P-450
l� Metabolizowany w wątrobie, 2 główne metabolity są
l� Działanie niepożądane:
czynne
l� nudności, wymioty, bóle brzucha, biegunka,
l� Wydalany głównie z moczem
l� bóle głowy i zawroty, dezorientacja, zaburzenia widzenia
l� duszność, wysypki skórne
l� leukopenia
Uwaga: Nie należy jednocześnie stosować z disulfiramem (stany
l� zwiększenie aktywności aminotransferaz
splątania, majaczenia, ostre psychozy), nasila toksyczne działanie
l� odbarwienie moczu, śródmiąższowe zapalenie nerek (rzadko)
etanolu, osłabia metabolizm wątrobowy doustnych leków
przeciwzakrzepowych, nasila działanie fenytoiny l� zwiększenie namnażania stężenia azotynów i N-nitrozoamin (możliwość
procesów nowotworowych w żołądku); nie należy podawać długotrwale
8
2009-11-07
Farmakoterapia choroby wrzodowej
Inhibitory H+/K+ - ATP- azy
na innym tle
l� Nowsze inhibitory
l� Leki gastroprotekcyjne
l� Lansoprazol (Lanzul)
l� Antagoniści receptora H2
l� Pantoprazol (Controloc)
l� Rabeprazol
l� Inhibitory H+/K+ - ATP- azy
l� Esomeprazol
l� Leki cholinolityczne
l� Skuteczność porównywalna ze skutecznością omeprazolu
l� Leki neutralizujące (zobojętniające)
l� Stosowane raz na dobę w:
l� chorobie wrzodowej
l� Leki osłaniające
l� hipersekrecji kwasu solnego
l� chorobie refluksowej
l� Działanie niepożądane: bóle i zawroty głowy, biegunka
Leki gastroprotekcyjne Leki gastroprotekcyjne
l� Cytoprotekcja właściwości ochraniania błony l� Sukralfat (Venter, Ulgastron, Gastrem)
śluzowej żołądka i jelit przed ich zmianami zapalnymi lub zasadowa sól glinowa oktasiarczanu sacharozy
martwiczymi w warunkach, kiedy błona śluzowa jest
l� Działanie miejscowe:
narażona na działanie czynników szkodliwych.
l� Tworzy połączenie kompleksowe z białkami w miejscu
uszkodzonej błony śluzowej,
l� Hamuje aktywność pepsyny przez adsorpcję enzymu,
l� Gastroprotekcja - obejmuje szeroki zakres
l� Zwiększa syntezę śluzu, zwiększa jego lepkość
mechanizmów obronnych całego narządu, z
l� Absorbuje kwasy żółciowe,
mikrokrążeniem żołądkowym
l� Zwiększa regenerację komórkową nabłonka błony śluzowej
żołądka
l� Prostaglandyny endogenne czynniki cytoprotekcji
l� Zwiększa syntezę PGE2 o działaniu ochronnym
(gastroprotekcji)
9
2009-11-07
Leki gastroprotekcyjne Antagoniści receptorów H2
l� Blokada receptora H2
l� Bizmut koloidalny
l� Zmniejszenie wydzielania kwasu solnego
l� Dicytrynian tripotasowo- bizmutawy (De-Nol, l� Cymetydyna
l� Działanie niepożądane:
Ventrisol)
l� Zawroty i bóle głowy, splątanie
l� Wysypki skórne, swędzenie
l� Preparaty złożone:
l� Nudności
l� Pylorid, Tritec = ranitydyna + dicytrynian
l� Bóle mięśniowe
tripotasowo- bizmutawy
l� Zanik popędu płciowego, oligospermia, ginekomastia (u
mężczyzn)
l� Syntetyczne analogii prostaglandyny
l� Bradykardia
l� Mizoprostol, Cytotec
l� Hamowanie cytochromu P-450; izoenzymu CYP3A4,
CYP2C19 i CYP2D6
l� Arthrotec = Misoprostolum + diklofenac sodium
l� Zapalenie wątroby, nerek lub trzustki
l� Zwiększenie poziomu transaminaz i kreatyniny
Antagoniści receptorów H2
Antagoniści receptorów H2
l� Ranitydyna 4-krotnie silniejsze działanie od
l� Famotydyna 20-krotnie silniejsze działanie od
cymetydyny
cymetydyny, ok. 7-krotnie od ranitydyny
l� Działanie niepożądane:
l� Działanie niepożądane:
l� Zawroty i bóle głowy, splątanie (rzadko)
l� Zawroty i bóle głowy, splątanie (rzadko)
l� Nudności, bóle brzucha, biegunki lub zaparcia
l� Nudności, bóle brzucha, biegunki lub zaparcia,
l� Impotencja
l� Suchość w jamie ustnej
l� Bradykardia, tachykardia, zaburzenia rytmu
l� Wysypki skórne, świąd
l� Zwiększenie poziomu transaminaz i kreatyniny
l� Zwiększenie poziomu transaminaz i kreatyniny
l� Leukopenia, granulocytopenia, trombocytopenia
l� Leukopenia
10
2009-11-07
Antagoniści receptorów H2 Leki cholinolityczne
l� Nizatydyna działanie podobne do ranitydyny
l� Pirenzepina
l� Roksatydyna działanie silniejsze od ranitydyny
l� Selektywny, konkurencyjny antagonista receptora M1
l� Stosowana doustnie, 100-150 mg dziennie w 2 dawkach
l� Po zaprzestaniu leczenia wznowa owrzodzeń po ok.4-6
l� Ustępuje skutecznością antagonistom H2 i inhibitorom
miesiącach
pompy protonowej
l� Dyskusyjne jest zalecanie antagonistów H2 równocześnie
l� Działanie niepożądane: suchość w jamie ustnej,
z terapią zwalczającą zakażenie Helicobacter pyroli
zaburzenia widzenia, zaparcia, biegunki, bóle
l� Stosowane z NLPZ jak osłona przed ich działaniem głowy,wysypki skórne (rzadko)
wrzodowtórczym
Wątroba Wątroba pęcherzyk żółciowy
l� Znajduje się poniżej przepony i na prawo od l� Ma kształt gruszki i leży pod wątrobą, zwisając z
linii pośrodkowej w górnym kwadracie jamy jej dolnego, przedniego brzegu.
brzusznej
l� Jego funkcja polega na:
l� magazynowaniu
l� Spełnia wiele funkcji:
l� zagęszczaniu żółci wyprodukowanej przez wątrobę
l� Wydziela żółci
l� objętość ok. 50 ml
l� Jest odpowiedzialne za metabolizm
węglowodanów, tłuszczów i białek oraz za
l� Opróżnianie pęcherzyka - ok. 30 min po posiłku
przetwarzanie
l� Skurcz ściany pęcherzyka żółciowego oraz rozkurcz
l� Biotransformację wielu leków zwieracza Oddiego odpływ żółci do dwunastnicy
11
2009-11-07
Hormony wpływające na wydzielanie i skład
Żółć
żółci
l� Produkt hepatocytów, 700 1100 ml/d
l� Sekretyna
l� Skład: Kwasy żółciowe o budowie steroidowej oraz
produkty ich sprzęgania z kwasem glukuronowym l� Glukagon
l� Kwas cholowy
l� VIP
l� Kwas kenodeoksycholowy, w postaci soli sodowych lub
sprzężone z glicyną i tauryną
l� Gastryna
l� Kwasy żółciowe sprzężone z aminokwasami wchłaniają
l� CCK (cholecystokinina)
się zwrotnie w postaci niezmienionej (krążenie jelitowo-
wątrobowe kwasów żółciowych)
l� Histamina zwiększają objętość żółci
l� Wydzielanie żółci regulowane jest przez:
l� Stężenie HCO3- i Cl- - zmniejszają stężenie kw.
l� sole kwasów żółciowych
żółciowych
l� krążenie wątrobowe
l� unerwienie autonomiczne
l� hormony
Leki żółciotwórcze Leki żółciopędne
l� Zwiększają wydzielanie żółci o małej gęstości
l� Leki zwiększające wydzielanie żółci
l� Oliwa
l� Kwasy żółciowe:
l� Żółtka jaj
l� kwas dehydrocholowy
l� Siarczan magnezu
l� kwas deoksycholowy
l� Siarczan sodu
l� Preparaty złożone:
l� Pochodne kumaryny (hymekromon), kwasu
nikotynowego i salicylowego
l� Raphacholin C kwas dehydrocholowy, wyciąg z czarnej
rzepy, węgiel leczniczy, wyciąg z karczochów, olejek mięty l� Olejki eteryczne (ziele dziurawca i rdestu ptasiego, liść
pieprzowej boldo, czarna rzepa, owoc kopru, anyżu, kminku, kłącza
kurkumy)
l� Essentiale i Lipostabil kwas deoksycholowy,
l� Preparaty: Cholestil, Cholagogum, Cholegran, Solaren,
podstawowe fosfolipidy, zespół witamin
Terpichol
12
2009-11-07
Leki stosowane w uszkodzeniach komórki
Choroby wątroby
wątrobowej
l� Środki lipotropowe stosowane w stłuszczeniu wątroby
dostarczają grup tiolowych
l� Kamica pęcherzyka żółciowego
l� Metionina
l� Cysteina, N-acetylocysteina
l� Wirusowe zapalenia wątroby (wzw)
l� Środki wywierające działanie ochronne i ułatwiające
l� Wirusy hepatitis A (HAV)
regenerację miąższu wątroby
l� Wirusy hepatitis B (HBV)
l� Timonacik (kwas tiazolidynokarboksycholowy)
l� Silimaryna mieszanina związków flawonoidowych
l� Wirusy hepatitis C (HCV)
otrzymywanych z ostropestu plamistego
l� Wirusy hepatitis D (HDV)
l� Preparaty:
l� Hepa-Merz (zawiera: l-asparaginian-l-ornityny, lipazę, amylazę l� Wirusy hepatitis E (HEV)
i proteazę), Hepa-Merz Ornithinum, Hepatil
l� Inne wirusy
l� Silymarinum Lagosa, Legalon, Sylicinar, Sylimarol, Silimax,
Syliverin)
l� Timonacicum Hepacom, Heparegen
Kamica pęcherzyka żółciowego
Kamica pęcherzyka żółciowego
Cholecystolithiasis
l� Czynniki usposabiające do wystąpienia kamicy
l� Precyptacja nierozpuszczalnych składników cholesterolowej:
l� czynniki genetyczne
żółci (złogi cholesterolu, bilirubiny, soli
l� otyłość,
kwasów żółciowych i białek)
l� hipertriglicyrydemia
l� płeć żeńska,
l� Występuje u ok. 20% ludzi, 4 x częściej u
l� ciąża,
l� mukowiscydoza
kobiet, częstość rośnie z wiekiem
l� zespół złego wchłaniania,
l� Kamienie (złogi) cholesterolowe 75%
l� torbielowate zwłóknienia trzustki
l� Leki: hormonalne środki antykoncepcyjne i HTZ, leki
l� Kamienie (złogi) barwnikowe (bilirubina) 25% hipolipemiczne, leki upośledzające opróżnianie pęcherzyka
żółciowego
13
2009-11-07
Kamica pęcherzyka żółciowego Kamica pęcherzyka żółciowego - objawy
l� Czynniki usposabiające do wystąpienia kamieni
l� Napadowy ostry ból brzucha (kolka żółciowa)
barwnikowych
l� Nudności i wymioty towarzyszące bólowi
l� W niedokrwistości hemolitycznej
l� Objawy dyspeptyczne po spożyciu tłustych
l� Chorobie Leśniewskiego i Crohna
pokarmów:
l� Marskości wątroby
l� W czasie długotrwałego całkowitego żywienia l� zgaga
pozajelitowego
l� dyskomfort w nadbrzuszu
l� Kamienie czarne (polimery bilirubiny, sole wapnia,
l� wzdęcie brzucha
niewiele cholesterolu)
l� Kamienie brązowe (bilirubinian wapnia)
Kamica pęcherzyka żółciowego
Badania diagnostyczne w kamicy żółciowej
rozpoznanie różnicowe
Inne przyczyny ostrego bólu w nadbrzuszu: l� Badanie USG wykazuje:
l� Świeży zawał l� Powiększenie i zmiany kształtu pęcherzyka żółciowego
oraz kamienie o średnicy > 3 mm, skuteczność
l� Tętniak rozwarstwiający aorty brzusznej
diagnostyczna > 95%
l� Zapalenie opłucnej lub osierdzia
l� RTG jamy brzusznej uwidacznia uwapnione złogi
l� Choroba wrzodowa żołądka (perforacja wrzodu żołądka
żółciowe oraz pęcherzyk porcelanowy ,
lub dwunastnicy)
skuteczność diagnostyczna 13 17%
l� Ostre i przewlekłe zapalenie trzustki
l� Ostre zapalenie wyrostka robaczkowego
14
2009-11-07
Powikłania w kamicy żółciowej Kamica pęcherzyka żółciowego - leczenie
l� Zapobieganie eliminacja czynników usposabiających
l� Możliwe powikłania: do wystąpienia kamicy
l� Leczenie objawowe - zwalczanie kolki żółciowej :
(Ból > 6 h, gorączka, dreszcze)
l� leki cholinolityczne (hioscyna - skopolamina, buskopan)
l� Ostre zapalenie pęcherzyka żółciowego
l� leki spazmolityczne (drotaweryna, papaweryna)
l� Ostre żółciopochodne zapalenie trzustki l� niektóre leki pobudzające receptory b�-adrenergiczne
orcyprenalina
l� Ostre zapalenie dróg żółciowych
l� narkotyczne leki bezpośrednich/bólowe paracetamol i
l� Ropień wątroby NLPZ, petydyna, pentazocyna, tramadol
l� glukagon zmniejsza napięcie mięśni pęcherzyka żółciowego
l� Zgorzel pęcherzyka
l� W okresie między napadowym:
l� Żółciowe zapalenie otrzewnej
l� leki żółciopędne
l� leki żółciotwórcze
Kamica pęcherzyka żółciowego - leczenie Kamica pęcherzyka żółciowego - leczenie
l� Leki rozpuszczające kamienie żółciowe
l� Terpeny
l� Kwas chenodeoksycholowy (CDC)
l� Hamują aktywność reduktazy HMG-CoA
l� Chenofalk kapsułki 250 mg
l� Kwas ursodeoksycholowy (UDC) 8-12 mg/kg/d
l� Rozpuszczają kamienie cholesterolowe
l� Zmniejsza wydzielanie cholesterolu do żółci i tworzenie się jąder
krystalizacji
l� Działają żółciopędnie i spazmolitycznie
l� UDCA zmniejsza śr. kamieni cholesterolowych o około 1
mm/miesiąc leczenia l� Raphacholin C
l� Ursocam tabl. 250 mg
l� Terpichol
l� Urofalk kapsułki 250 mg
l� Leczenie operacyjne:
l� Urospol kapsułki 150 mg i 300 mg
l� Dawkowanie: 10 mg/kg mc./d; skuteczniejsze podanie
l� cholecystektomia laparoskopowa
jednorazowe wieczorem
l� Przeciwwskazania: kamienie barwnikowe, uwapnione,
l� cholecystektomia metodą otwartą
mnogie, średnica > 15 mm, otyłość, choroby wątroby, ciąża,
brak poprawy po 9 miesiącach leczenia
15
2009-11-07
Wirusowe zapalenia wątroby (wzw)
Kamica pęcherzyka żółciowego
l� Cel:
l� Leczenie bezpośrednich następstw kamicy
l� Eradykacja wirusa = całkowite wyleczenie
l� ostre zapalenie pęcherzyka żółciowego
l� Zapobieżenie włóknienia i marskości wątroby
l� Ostry, silny ból w prawym górny kwadracie
(kolka) l� W marskości = transplantacja
l� Zaczyna się nagle w kilka godzin po posiłku
l� Ochrona przed reinfekcją przeszczepionej
wątroby
l� Często budząc pacjenta we wczesnych godzinach
porannych
l� Leki:
l� przewlekłe zapalenie pęcherzyka żółciowego
l� Interferon-a� �(�INF-a�)
l� Lamiwudyna
Wirusowe zapalenia wątroby (wzw) Wirusowe zapalenia wątroby (wzw)
l� Interferon-a� l� Lamiwudyna (lek przeciwwirusowy)
l� Dawka 100 mg/d x 1 rok
l� Dawkowanie:
l� Poprawa histologiczna u > 50 %
l� 5 j.m. codziennie x 4 tyg. 3 x /tyg. x 5 m-cy
l� Czynniki zwiększające oporność wirusa na lek
l� Wielkość obciążenia HBV przed leczeniem
l� Skuteczność 2 x większa po wydłużeniu terapii
l� Płeć męska
z 6 do 12 m-cy
l� Większa masa ciała
l� Po zakończeniu leczenia możliwość nawrotów
l� Niedobory immunologiczne
do 5 lat
16
2009-11-07
Wirusowe zapalenia wątroby (wzw) Trzustka
l� Profilaktyka
l� Leży z tyłu za żołądkiem
l� Szczepienia przeciw HBV
l� Jest niezbędna do produkcji:
l� Schemat optymalny
l� Dawka 1 w dniu 0, dawka 2 po 30 dniach, Dawka 3 po 6 m-
l� enzymów trawiennych amylazy, lipazy,
cach
proteaz (trypsyna, chymotrypsyna,
l� Schemat szybki, optymalny
karboksypeptydazy), które są transportowane
l� Dawka 1 dniu w 0, dawka 2, 3, 4 po 1 2 12 m-cach
l� Schemat szybki do dwunastnicy poprzez przewód trzustkowy
l� Dawka 1, 2, 3 w dniach 0 - 7, dawka 4 po 12 m-cach
(gruczoł zewnątrzwydzielniczy)
l� Schemat specjalny
l� insuliny (gruczoł wewnątrzwydzielniczy)
l� Dawka podwójna 0 1 2 6 m-c
l� Niedobór - cukrzyca
l� Minimalne miano przeciwciał anty-HBs 10 j.m./L
Niewydolność trzustki Przewlekłe zapalenie trzustki
l� Postępowanie przyczynowe (np. bezwzględny zakaz
l� Konieczność stosowania enzymów trzustkowych
spożywania alkoholu)
w celu ułatwienia trawienia spożytych
l� Dieta plus uzupełnianie niedoborów pokarmowych
( potrawy lekko strawne, jednorazowo w małej ilości z
pokarmów
równoczesnym podaniem preparatów zawierających
l� Amylasum/Lipasum/Proteasum
enzymy trzustkowe, ewentualnie żywienie pozajelitowe)
l� Combizyn tabl.
l� Leczenie substytucyjne ( podawanie preparatów
l� Kreon kapsułki zawierających enzymu trzustkowe)
l� Lipancrea kapsułki l� Postępowanie objawowe (zwalczanie bólu plus leki
cholinolityczne, spazmolityczne )
l� Neo-Pancreatinum - kapsułki
l� Leczenie zachowawcze ( peptydy cholecystokinino-
l� Pazytrat - kapsułki
podobne, zabiegi fizykoterapeutyczne)
l� Leczenie chirurgiczne
17
2009-11-07
Rzekomobłoniaste zapalenie jelita grubego
Clostridium difficile
l� Przyczyny:
l� Toksyny A i B (enterotoksyna i cytotoksyna)
wytwarzana przez Clostridium difficile
l� G+ beztlenowa pałeczka, tworząca zarodniki występująca w
małej ilości u osób zdrowych
l� Zmiany w normalnej florze bakteryjnej spowodowane przez
podawany antybiotyk mogą ułatwić nadmierny rozwój C.difficile i
zwiększyć wytwarzanie toksyny.
l� Każdy antybiotyk o szerokim spektrum działania p/bakteryjnego:
l� klindamycyna, cefalosporyny, ampicylina
Rzekomobłoniaste zapalenie jelita grubego Rzekomobłoniaste zapalenie jelita grubego
l� Objawy:
l� bolesne skurcze okrężnicy
l� napięcie powłok brzusznych
l� Diagnostyka
l� leukocytoza
l� badanie kału
l� biegunka
l� badanie radiologiczne
l� endoskopia
18
2009-11-07
Rzekomobłoniaste zapalenie jelita grubego
Zaparcia
l� Leczenie:
l� Rodzaje zaparć:
l� wankomycyna 250-500 mg co 6 godz.
l� Spastyczne
l� metronidazol 250 mg co 6 godz.
l� Morfina
l� Czas leczenia - 7-10 dni
l� Zapobieganie
l� Atoniczne
l� Antybiotyki powinny być przepisywane tylko w niezbędnych
przypadkach, a ich podawanie winno ograniczać się do
l� Atropina
najkrótszego koniecznego okresu.
l� Stosowanie przy każdej kuracji antybiotykowej probiotyków
a zwłaszcza Saccharomyces boulardii (2 x po 250 mg/d przez
28 dni).
Leki przeczyszczające Leki przeczyszczające
l� Powiększają objętość światła jelita i
l� Wskazania:
pośrednio lub bezpośrednio drażnią sploty
l� Opróżnienie jelit przed badaniem
nerwowe i wyzwalają falę perystaltyczną.
radiologicznym lub zabiegiem chirurgicznym
l� Środki hydrofilne, zwiększające objętość stolca
l� Bolesne wypróżnienia (przetoki odbytu)
l� Środki osmotyczne, hamujące zwrotne
l� Zapobieganie i leczenie zaparć wywołanych
wchłanianie wody
podawaniem opioidów
l� Środki pobudzające wydzielanie oraz środki
l� Zaparcia nawykowe
działające bezpośrednio na nabłonek, sploty
nerwowe i komórki mięśniowe gładki
l� Nadużywane jako środki odchudzające
l� Środki poślizgowe
19
2009-11-07
Leki przeczyszczające Leki przeczyszczające
l� Osmotyczne leki przeczyszczające:
l� Środki hydrofilne (pęczniejące)
l� yle wchłaniające się jony
l� Naturalne i półsyntetyczne pęczniejące i nieulegające
l� Alkohole cukrowe
strawieniu polisacharydy
l� Gliceryna
l� Nasienie lnu
l� Glikol polietylenowy
l� Nasienie indyjskiej babki jajowatej
l� Podanie roztworu normotonicznego związków trudno się
l� Otręby
wchłaniających zmniejsza resorpcję wody z jelita, natomiast
l� Bazoryna
podanie roztworu hypertonicznego zwiększa nagromadzenie
l� W trakcie stosowania należy wypić odpowiednią ilość wody
się w świetle jelita wody i tym samym zwiększa objętość
(niebezpieczeństwo sklejenia treści pokarmowej, niedrożność jelit)
treści jelita i umożliwia wydalanie dużej ilości kału
l� Działania niepożądane: wzdęcia, wiatry, niedrożność jelit,
l� Czas rozpoczęcia defekacji zależy od ilości i
zmniejszenie wchłaniania innych leków, astma.
stężenia roztworu
Leki przeczyszczające Leki przeczyszczające
l� yle wchłaniające się jony
l� Alkohole cukrowe
l� Sól gorzka MgSO4 x 7 H2O
l� Laktuloza
l� Sól glauberska Na2SO4 x 10 H2O
l� Duphlac, Lactulosum, Normalac
l� Sól karsbardska:
l� 44% Na2SO4, 36% NaHCO3, 18% NaCl, 2% K2SO4
l� Laktoza
l� Wodorotlenek magnezu (mleczko magnezowe)
l� Niewielka wchłanialność
l� Enema (monowodorofosforan sodu i diwodorofosforan sodu)
l� Pobudzenie perystaltyki i działanie przeczyszczające
l� Hamują wchłanianie wody, co prowadzi do upłynnienia mas
wynika z działania fermentacyjnego bakterii jelitowych,
kałowych
wytwarzających w okrężnicy kwas octowy, masłowy i
l� Działanie niepożądane: retencja płynów, nadciśnienie (zawierające jony
mlekowy
sodu), osłabienie siły skurczu mięśni, osłabienie odruchów, obniżenie
ciśnienia krwi (zawierające jony magnezu, pacjenci z niewydolnością nerek)
20
2009-11-07
Leki przeczyszczające Leki przeczyszczające
l� Środki pobudzające wydzielanie oraz środki działające
l� Kwas rycynolowy (olej rycynowy)
bezpośrednio na nabłonek, sploty mięśniowe i komórki
l� Glikozydy antrachinonowe (kłącze rzewienia, kora
mięśniowe gładkie
kruszyny i szkłaku amerykańskiego, alona, czyli
zagęszczony sok aloesu)
l� Środki powierzchniowo-czynne
l� Środki powierzchniowe (poślizgowe)
l� Detergenty, mały wpływ na transport jonów przez
l� Parafina ciekła
błonę śluzową
l� Podawana doustnie lub w postaci wlewek doobytniczo
l� Dokusany (dipolaxan, Laxol, Laxopol)
l� Pokrywa powierzchnię błony śluzowej odbytnicy,
zmniejszając tarcie
l� Kwasy żółciowe
l� Działanie niepożądane: zaburzenia wchłaniania witamin
l� Pochodne difenylometanu
rozpuszczalnych w tłuszczach, sączenie z odbytu
l� Bisacodyl
l� Fenoloftaleina
Leki przeciwbiegunkowe Leki przeciwbiegunkowe
l� Związki krzemu
l� Biegunka jest objawem choroby, a nie chorobą
l� Smecta
l� Płyny i elektrolity
l� Gastrolit l� Racekadotril (acetorfan) - prolek
l� Opioidy l� Lipofilna pochodna tiorfanu
l� Loperamid l� Powstający w ustroju tiorfan hamuje aktywność
enkefalinaz związanych z błonami komórkowymi
l� Difenoksylat
nabłonka przewodu pokarmowego, wskutek czego
l� Środki adsorpcyjne i ściągające
dochodzi do zahamowania rozkładu naturalnych
l� Węgiel leczniczy
enkefalin (met- i leuenkefaliny)
l� Związki wapnia: woda wapienna, fosforan wapnia, węglan
l� Chemioterapeutyki (biegunki wywołane przez
wapnia, mleczan i glukonian wapnia
inwazyjne czynniki chorobowe)
l� Garbniki roślinne: tanalbina, idalbina
21
2009-11-07
Leki przeciwymiotne
wyższe ośrodki
l� Wymioty
l� Silne wyrzucanie przez usta treści żołądkowej +/-
D2 5HT3
związane ze skurczami mięśni brzucha i klatki
chemoreceptorowa
piersiowej.
strefa wyzwalająca
l� Leki przeciwwymiotne służą do powstrzymania odruchu
oś. wymiotny
wymiotnego i wymiotów
m�
H1
+
+ Achm 5HT2
l� Leki przeciwhistaminowe
l� Fenotiazyny
narząd
+
przedsionkowy
l� Pochodne benzamidowe i benzimidazolowe
H1 Achm
l� Antagoniści receptora 5-HT3
l� Antagoniści neurokiny 1 - NK1
5HT3
+
l� Alkaloidy tropanowe
l� Kanabinoidy
LEKI, TOKSYNY
(drogą krwi)
Leki oddziaływujące bezpośrednio na ośrodek
podrażnienie błony pobudzenie chemorecepcyjnej
śluzowej: strefy wyzwalającej:
wymiotny
" NLPZ " opioidy
" digoksyna
" preparaty żelaza
" antybiotyki
" antybiotyki
" kwas tranksemowy " imidazole
" cytostatyki
CHOLINOLITYKI
ANTAGONIŚCI
rec. 5HT2
bromowodorek
hioscyny
lewomepromazyna
DZIAAANIE WYMIOTNE LEKÓW
ANTYHISTAMINIKI
pobudzenie receptorów
opóznienie opróżniania
I CHOLINOLITYKI ANTAGONIŚCI receptorów
5HT3:
żołądka:
dla neurokiny 1 (rec. NK1)
cyklizyna
" cytostatyki
" opioidy
aprepitant
dimenhydrynat
" radioterapia
" TLPD
vofopitant
prometazyna
" SSRI
" neuroleptyki fenotiazynowe
fenotiazyny
" cholinolityki
22
2009-11-07
Leki oddziaływujące na chemoreceptorową
Leki działające w obrębie przewodu pokarmowego
strefę wyzwalającą
ANTAGONIŚCI rec. 5HT3
PROKINETYKI
NERWU BADNEGO
agoniści rec. 5HT4 (cizaprid)
(granisetron, ondasetron, tropisetron,
antagoniści rec. D2 (metoklopramid,
dolasetron, palonosetron)
domperidon)
ANTAGONIŚCI rec. 5HT3
Trimebutyna (ester kwasu
ANTAGONIŚCI rec. D2
granisetron (Kytril)
3,4,5-trimetoksybenzoesowego
ANTAGONIŚCI rec. NK1
haloperidol
ondansetron (Zofran)
NERWU BADNEGO
poch. fenotiazyny
tropisetron (Navoban)
LEKI HAMUJCE SEKRECJ
metoklopramid
dolasetron (Anzemet)
(aprepitant, vofopitant)
bromoprid
cholinolityki (butylobromek hioscyny,
palonosetron
domperidon
bromek glikopyronium)
trimetobenzamid
analogi somatostatyny (oktreotyd,
vapreotyd)
23

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
leki stosowane w chorobach przewodu pokarmowego
Leki stosowane w schorzeniach przewodu pokarmowego i cytostatyczne
Farmakologia Leki w chorobach przewodu pokarmowego
Choroby przewodu pokarmowego 12?uwet
wykład 5 Choroby przewodu pokarmowego, wątroby i trzustki
Farmakologia ćwiczenia 4 Leki poprawiające pracę serca Leki stosowane w chorobie niedokrwiennej
LEKI STOSOWANE W CHOROBACH OCZU
CHOROBY PRZEWODU POKARMOWEGO
Symptomatologia chorob przewodu pokarmowego(2
Choroby czynnosciowe przewodu pokarmowego
LEKI przewod pokarmowy materialy
Mikroflora przewodu pokarmowego i probiotyki stosowane u psów i kotów

więcej podobnych podstron