Wymień metody zapewnienia bezpiecznego odstępu między pojazdami.
Naturalnym dążeniem jest w tym przypadku zapewnienie bezpiecznego odstępu między pojazdami, poprzez zachowanie:
- maksymalnej wzajemnej widzialności,
- minimalnych odstępów (interwałów) czasowych,
- minimalnych odstępów (interwałów) przestrzennych

Na czym polega metoda minimalnych odstępów czasowych i metoda minimalnych odstępów przestrzennych?
Metoda minimalnych odstępów przestrzennych wymaga podziału sieci układu komunikacyjnego na odcinki S1, S2, ...., Sn na których może znajdować się tylko jeden pojazd.
Metoda minimalnych odstępów czasowych oznacza konieczność zachowania stałego czasu następstwa dwu pojazdów dla zapewnienia maksymalnego bezpieczeństwa przy żądanej sprawności procesu transportowego. Pojazdy muszą być wyprawiane w stałych odstępach czasu odpowiadających minimalnemu odstępowi z punktu widzenia bezpieczeństwa i maksymalnemu z punktu widzenia sprawności

Na czym polega metoda maksymalnej wzajemnej widzialności i metoda minimalnych odstępów czasowych?
Metoda maksymalnej wzajemnej widzialności polega na przekazaniu obowiązku zachowania odpowiedniej odległości samym prowadzącym pojazd, zobowiązując ich do obserwacji sytuacji ruchowej oraz wymagając od nich zapewnienia możliwości zauważenia ich pojazdu i zareagowania na ich sytuację przez innych użytkowników układu komunikacyjnego.
Metoda minimalnych odstępów czasowych oznacza konieczność zachowania stałego czasu następstwa dwu pojazdów dla zapewnienia maksymalnego bezpieczeństwa przy żądanej sprawności procesu transportowego. Pojazdy muszą być wyprawiane w stałych odstępach czasu odpowiadających minimalnemu odstępowi z punktu widzenia bezpieczeństwa i maksymalnemu z punktu widzenia sprawności

Na czym polega metoda: maksymalnej wzajemnej widzialności i metoda minimalnych odstępów przestrzennych?
Metoda maksymalnej wzajemnej widzialności polega na przekazaniu obowiązku zachowania odpowiedniej odległości samym prowadzącym pojazd, zobowiązując ich do obserwacji sytuacji ruchowej oraz wymagając od nich zapewnienia możliwości zauważenia ich pojazdu i zareagowania na ich sytuację przez innych użytkowników układu komunikacyjnego
Metoda minimalnych odstępów przestrzennych wymaga podziału sieci układu komunikacyjnego na odcinki S1, S2, ...., Sn na których może znajdować się tylko jeden pojazd.

Czym się różni pociąg od manewru?
Pociąg różni się od manewru specjalnym oświetleniem, pociąg posiada odpowiedni numer i obsadzony jest drużyną pociągową. Manewr może być realizowany przy wykorzystaniu szynowych pojazdów trakcyjnych, silnikowych pojazdów drogowych lub innych urządzeń mechanicznych (napędowych) albo za pomocą siły ciężkości taboru, siły ludzkiej, siły zwierzęcej. Pociąg musi poruszać się za pomocą czynnego pojazdu trakcyjnego.

Podaj definicjÄ™ pociÄ…gu i manewru.
Manewr - zestaw pojazdów kolejowych nie stanowiący pociągu. Manewrami nazywane są również wszelkie ruchy taboru (jazdy manewrowe) oraz związane z nimi czynności wykonywane na torach kolejowych z wyjątkiem jazd pociągowych.
Pociąg - zestaw taboru kolejowego, sprzęgnięty z czynnym pojazdem trakcyjnym, pojedynczy pojazd trakcyjny lub jednostka taboru specjalnego, odpowiednio osygnalizowany, oznaczony numerem i obsadzony drużyną pociągową posiadającą odpowiednie dokumenty, przygotowany do drogi albo znajdujący się w drodze.

Podaj definicję okręgu sterowania i okręgu nastawczego.
Okręg sterowania - obszar sieci kolejowej, w którym decyzje dotyczące realizacji przebiegów pociągowych są podejmowane centralnie przez jeden ośrodek decyzyjny. Ośrodkiem decyzyjnym może być człowiek (dyżurny ruchu) lub zespół automatyczny (komputer).
Okręg nastawczy - obszar sieci kolejowej, w którym oddziaływanie na elementy drogi przebiegu realizowane jest przez jeden zespół ludzi i urządzeń.

Wymień etapy procesu sterowania ruchem kolejowym (odniesionego do pojedynczego pojazdu).
1) zebranie informacji i podjęcie decyzji o nastawieniu przebiegu,
2) nastawianie przebiegu,
3) dozorowanie jazdy,
4) zwolnienie przebiegu,
5) rejestrowanie jazdy.

Na czym polega dozorowanie i rejestrowanie jazdy?
dozorowanie jazdy obejmuje obserwację przejeżdżającego pociągu, w czasie której należy (m.in.) skontrolować:
- całość składu i stan urządzeń sygnalizacyjnych na pojeździe,
- stan ładunków na pojazdach i stan techniczny pojazdów.
rejestrowanie jazdy sprowadzaja siÄ™ do:
a) rejestracji niektórych czasów realizacji poszczególnych czynności w odpowiednich dokumentach, z zaznaczeniem zjawisk odbiegających od normy (wypadki, usterki, zmiany w planowanym przebiegu procesu itp.),
b) przekazania informacji o czasie i prawidłowości zrealizowanych czynności, jeżeli przewidziano takie działania.

Wyjaśnij znaczenie określeń: przebieg i droga przebiegu.
Przebieg jest zbiorem stanów elementów układu torowego, urządzeń sterujących nimi i kontrolujących ich stan, właściwych dla realizacji jazdy wykorzystującej określoną drogę przebiegu.
Droga przebiegu jest drogą jazdy wraz z drogą ochronną, drogą zbliżania i urządzeniami ochronnymi.

Wyjaśnij znaczenie określeń: droga jazdy, droga zbliżania, droga ochronna, urządzenia ochronne.
Droga jazdy jest umownym, elementarnym odcinkiem sieci kolejowej, określonym dla zapewnienia właściwej organizacji i bezpieczeństwa jazdy pojazdów kolejowych oraz dla uzyskania właściwej sprawności ruchu.
Droga ochronna jest fragmentem układu torowego o określonej długości, który może być przejechany bez kolizji z innym pojazdem w razie niezatrzymania się pojazdu na drodze jazdy przed sygnalizatorem zabraniającym dalszej jazdy.
Droga zbliżania jest fragmentem układu torowego, zawierającym przynajmniej drogę jazdy kończącą się przy sygnalizatorze będącym początkiem interesującej nas drogi jazdy.
Urządzenie ochronne znajduje się poza drogą jazdy, ochronną i zbliżania, może natomiast chronić pojazd znajdujący się na drodze jazdy i na drodze ochronnej przed najechaniem go przez inny pojazd. Urządzeniem ochronnym mogą być sygnalizatory, zwrotnice, wykolejnice itp.

Scharakteryzuj podstawowe podzespoły urządzeń srk.
Podzespoły urządzeń sterowania ruchem:
• urzÄ…dzenia zewnÄ™trzne UZ - umieszczone w terenie w pobliżu elementów ukÅ‚adu komunikacyjnego i pojazdów,• urzÄ…dzenia wewnÄ™trzne
•UW - umieszczone w centrum sterowania (w nastawni), w przekaźnikowni lub tp. pomieszczeniach,
•sieć Å‚Ä…czeniowa - Å‚Ä…czy urzÄ…dzenia wewnÄ™trzne z zewnÄ™trznymi i innymi urzÄ…dzeniami wewnÄ™trznymi.

Jaką rolę w urządzeniach srk spełniają: układy sterująco-meldunkowe, układy zależnościowe, urządzenia zewnętrzne?
Urządzenia zewnętrzne:
•efektory E - oddziaÅ‚ujÄ… bezpoÅ›rednio na przebieg procesu transportowego ST (zwrotnice, sygnalizatory itp.),
•receptory R - umożliwiajÄ… tworzenie informacji kontrolnych K o stanie urzÄ…dzeÅ„ zewnÄ™trznych oraz o stanie procesu transportowego ST
Urządzenia zależnościowe UZL - realizują podstawowe funkcje systemu w zakresie zgodności przekazywanych poleceń nastawczych P, informacjami kontrolnymi K, innymi poleceniami nastawczymi i informacjami zależnościowymi Z przekazywanymi pomiędzy sąsiadującymi okręgami,
Urządzenia sterująco-meldunkowe USM - umożliwiają przekazanie właściwych informacji do ośrodka decyzyjnego OD i do urządzeń sterująco-meldunkowych sąsiednich okręgów oraz rejestrują przebieg procesu sterowanego.

Podaj definicję zamknięcia przebiegu i utwierdzenia przebiegu.
Zamknięcie przebiegu - unieruchomienie nastawianych elementów drogi przebiegu, warunkujące możliwość przekazania na pojazd sygnału zezwalającego na jazdę. Uchylenie zamknięcia przebiegu jest możliwe po podaniu sygnału zabraniającego jazdy i wykonane może być przez personel sterujący ruchem w dowolnym momencie lub samoczynnie w wyniku przejazdu pojazdu przez określone miejsce w układzie torowym.
Utwierdzenie przebiegu - zamknięcie przebiegu, które może być uchylone (zwolnione) normalnie tylko przy współpracy urządzeń srk z przejeżdżającym pojazdem. Zwolnienie ręczne (awaryjne, doraźne) utwierdzenia przebiegu jest możliwe pod dodatkowym warunkiem rejestracji tej czynności lub wprowadzenia znacznego opóźnienia czasowego.

Wymień rodzaje urządzeń srk (według ich przeznaczenia).
Urządzenia sterowania ruchem kolejowym, ze względu na przeznaczenia urządzeń, można dzielić na:
l stacyjne usrk - pociÄ…gowe - kolei szybkiej
- kolei konwencjonalnej
- kolei aglomeracyjnej (metra)
- manewrowe
- rozrzÄ…dowe
l liniowe usrk - blokada liniowa
- kontroli jazdy pociÄ…gu
- detekcji stanów awaryjnych taboru
l rejonowe usrk - zdalnego sterowania
- kontroli dyspozytorskiej
l specjalne usrk - na stacjach przemysłowych
- radiostop
l usr na przejazdach kolejowo-drogowych
- niestrzeżonych
- strzeżonych - niesamoczynnie (z obsługą)
- samoczynnie

Jakie zadania realizują urządzenia: samoczynnego hamowania, kontroli prędkości i regulacji prędkości?
Urządzenia kontroli prędkości - umożliwiają kontrolę zmniejszania prędkości i samoczynne uruchomienie hamowania przy przekroczeniu prędkości wynikającej z charakterystyki hamowania.
Urządzenia regulacji prędkości - umożliwiają kontrolę zmniejszania prędkości i samoczynną regulację prędkości przy hamowaniu.
Urządzenia samoczynnego hamowania - umożliwiają kontrolę czuwania maszynisty i samoczynne uruchomienie hamowania przy braku tej kontroli.

Wyjaśnij co oznacza określenie urządzeń srk jako urządzenia: pociągowe, manewrowe, rozrządowe.
•pociÄ…gowe urzÄ…dzenia srk - mogÄ… obsÅ‚ugiwać ruchy wszelkich rodzajów pojazdów (jazdy pociÄ…gowe, manewrowe),
•manewrowe urzÄ…dzenia srk - mogÄ… obsÅ‚ugiwać wyÅ‚Ä…cznie jazdy manewrowe,
•rozrzÄ…dowe urzÄ…dzenia srk - mogÄ… obsÅ‚ugiwać wyÅ‚Ä…cznie dziaÅ‚ania (jazdy manewrowe i inne dziaÅ‚ania) podczas rozrzÄ…du.

Wyjaśnij w jakim celu stosowane są urządzenia: stacyjne, blokady liniowej, kontroli jazdy pociągu (oddziaływania w relacji tor-pojazd).
UrzÄ…dzenia stacyjne
służą do obsługi ruchu i działań wszelkich rodzajów pojazdów, zapewniając sprawność i bezpieczeństwo ruchu.
Urządzenia blokady liniowej - umożliwiają regulację ruchu tak, aby dwa kolejne pociągi nie zagrażały wzajemnie swojemu bezpieczeństwu, w przypadku torów szlakowych o ruchu dwukierunkowym umożliwiają ustalanie kierunku ruchu.
Urządzenia kontroli jazdy pociągu - kontrolują zgodność działania drużyny trakcyjnej z sygnałami urządzeń stacyjnych i blokady liniowej i zastępują (przynajmniej częściowo) działania człowieka działaniami zautomatyzowanymi.

Wymień środki organizacyjne stosowane najczęściej w transporcie.
Najczęściej używane środki organizacyjne to:
- ujęcie procesu transportowego w cykl czasowy, dla którego opracowywany jest program sterowania procesem,
- podział obiektów poruszających się na wyodrębnione grupy,
- podział układu komunikacyjnego na rejony współpracujące ze sobą, wyposażone w zespoły urządzeń kierowania przewozami i ruchem,
- podział układu komunikacyjnego na elementarne odcinki wyposażone w zespoły urządzeń sterowania ruchem,
- określenie zadań i możliwości ich realizacji przez poszczególne fragmenty układu komunikacyjnego.

Podaj definicjÄ™ przebiegu i nastawiania przebiegu.
Przebieg jest zbiorem stanów elementów układu torowego, urządzeń sterujących nimi i kontrolujących ich stan, właściwych dla realizacji jazdy wykorzystującej określoną drogę przebiegu.
Nastawianie przebiegu - nadawanie elementom drogi przebiegu i właściwym urządzeniom sterowania, stanów wymaganych dla danego przebiegu.

Przedstaw rolę urządzeń sterowania ruchem.
UrzÄ…dzenia sterowania ruchem zapewniajÄ…:
- prowadzenie pojazdów po właściwej trasie,
- prowadzenie pojazdów we właściwej kolejności,
- prowadzenie pojazdów z właściwą częstotliwością,
- zmniejszenie do minimum prawdopodobieństwa zagrożenia bezpieczeństwa.