URATA WAGI CIAA
A
1. Odwodnienie  utrata wody
2. Niedożywienie  utrata tkanki tłuszczowej > utrata mięśni
3. Sarkopenia  utrata tkanki mięśniowej
4. Kacheksja  utrata mięśni i pozostałych tkanek w
następstwie systemowego odczynu zapalnego
NIEDOŻYWIENIE
" zanik tkanki tłuszczowej i pozostałych
KACHEKSJA
" cytokiny
" systemowy odczyn zapalny
SARKOPENIA
" utrata mięśni
" waga ciała może nie ulegać zmianie
" testosteron, GH,
" immobilizacja
ZMIANY METABOLICZNE PODCZAS NIEDOŻYWIENIA
" Zapasy węglowodanów ( glikogen) są krótkotrwałe ( 24  48 godzin)
" Tkanka tłuszczowa staje się głównym z
ródłem energii (około 60 dni)
- spalanie tłuszczów => ciała ketonowe (OUN, mięśnie)
3. Katabolizm białek (mięśnie) => aminokwasy => glukoneogeneza
4. Zmniejszenie podstawowej przemiany materii / obniżenie temperatury ciała
5. Zahamowanie aktywności układu współczulnego
6. Obniżenie poziomu insuliny; wzrost poziomu hormonów powodujących hiperglikemię
7. Zahamowanie układu hormonalnego decydującego o rozrodzie
NIEDOŻYWIENIE  UKA
AD ENDOKRYNNY
1. Insulina
- obniżenie wydzielania insuliny
- nasilenie autokrynnego hamowania wydzielania insuliny
2. Glukagon
- hamowanie degradacji => wzrost poziomu
3. Hormony przysadkowe
- obniżenie stymulacji z podwzgórza
- obniżenie TSH, FSH, LH, prolaktyny
- przejściowy wzrost wydzielania GH
4. Hormony tarczycy
- obniżenie obwodowej konwersji T4 => T3
5. Hormony kory nadnerczy
- podwyższenie poziomu kortyzolu; spowolnienie degradacji
- osłabienie hamowania uwalniania ACTH
- zanik wahań dobowych
NIEDOŻYWIENIE  ZMIANY NARZ
DOWE
1. Układ krążenia
- katabolizm białek w mięśniu sercowym => atrofia serca
2. Układ oddechowy
- upośledzenie stymulacji oddychania prze hipoksję
- osłabienie siły mięśni oddechowych
3. Mięśnie szkieletowe
- zahamowanie syntezy glikogenu i białek
- zmiana proporcji włókien: włókna białe < włókna czerwone
NIEDOŻYWIENIE  NERKI
1. Zwiększone wydalanie Na+, K+, Mg++, Ca++, fosforanów
2. Zmniejszenie wrażliwości nefronu na działanie aldosteronu
3. Zwiększenie ilości jonów wodorowych wydalanych z moczem
4. Upośledzone zagęszczanie moczu ( niedobór mocznika)
5. Białkomocz
NIEDOŻYWIENIE  UKA
AD POKARMOWY
1. WÄ…troba
- czynność narządu relatywnie dobrze zachowana (glukoneogeneza,
utlenianie tłuszczów)
2. Trzustka
- zmniejszenie aktywności egzokrynnej
3. Przewód pokarmowy
- upośledzenie opróżniania żołądka
- spowolnienie pasażu jelitowego
- zmniejszenie aktywności hydrolaz w nabłonku jelitowym
- skrócenie kosmków jelitowych
- upośledzenie regeneracji nabłonka
SARKOPENIA
Zmniejszenie masy ciała w wyniku zaniku tkanki mięśniowej
" zmiany narastajÄ…ce z wiekiem
" dotyczą głównie włókien mięśniowych typu II  szybko kurczące włókna
" od czwartej dekady życia rozpoczyna się utrata masy mięśniowej (3-5%/dekadę)
" po 50 roku życia utrata masy mięśni: 1-2%/rok
" po 80% roku życia sarkopenia występuje u 50% populacji
SARKOPENIA
Zmiana masy mięśniowej podczas starzenia
Lexell et al., 1988
Siła skurczu kończyny górnej
120
100
80
60
% osoby
SIA
A SKURCZU
20-letniej
40
20
0
25 35 45 55 65 75 85
WIEK
Metter et al., 1997
J. Gerontol.
SARKOPENIA
Zanik ą-motoneuronów
Atrofia mięśni
Zmiany metaboliczne sprzyjajÄ…ce sarkopenii
" obniżenie wydzielania GH, estrogenów, androgenów
" oporność na działanie w/w hormonów
" wzrost adipokin ( np.. Rezystyna) => insulinooporność
" zmniejszenie syntezy białek w mięśniach: katabolizm>anabolizm
" zmniejszona podaż kalorii
" uwarunkowania genetyczne
" zmniejszona aktywność fizyczna
SARKOPENIA
MASA MI
ÅšNI SIA
A MI
ŚNI SPRAWNOŚĆ
PRESARKOPENIA Bez zmian Bez zmian
“!
SARKOPENIA
“! “! lub“!
SARKOPENIA
“! “! “!
NASILONA
KACHEKSJA
kakos  zła hexis - kondycja
1. Odczyn zapalny => zanik tkanki tłuszczowej, mięśniowej i narządów
2. Utrata >40% beztłuszczowej masy ciała => nie jest możliwe utrzymanie
podstawowych funkcji życiowych
3. Częstość występowania kacheksji
- Choroba nowotworowa  30%
- Przewlekła obturacyjna choroba płuc  20%
- Niewydolność nerek  40%
- Niewydolność krążenia  20%
- AIDS  15%
- Reumatodialne zapalenie stawów  10%
KACHEKSJA  KRYTERIA ROZPOZNANIA
1. Niezamierzona utrata masy ciała >5%
2. BMI < 20 u osób <65 roku życia
3. BMI < 22 u osób >65 roku życia
4. Albumina w osoczu < 35g/L
5. Wykładniki odczynu zapalnego ( cytokiny, białko CRP)
SARKOPENIA VS. KACHEKSJA
SARKOPENIA KACHEKSJA
Apetyt Bez zmian Obniżony
Waga ciała Prawidłowa Obniżona
Tkanka beztłuszczowa Zmniejszona Znacznie zmniejszona
Cholesterol Bez zmian Obniżony
Albumina Bez zmian Obniżona
Cytokiny Bez zmian Podwyższone
Kortyzol Bez zmian Podwyższony
KACHEKSJA  MEDIATORY
1. Cytokiny zapalne (IL-1, IL-2, TNFÄ…, INGÅ‚)
- aktywacja NF-ºB => hamowanie syntezy biaÅ‚ek w mięśniach
- hamowanie białka MyoD  czynnik transkrypcyjny w rozwoju mięsni
- hamowanie tworzenia mRNA dla miozyny
- stymulowanie uwalniania katecholamin i kortyzolu
- stymulowanie lipolizy; hamowanie wÄ…trobowej lipazy lipoproteinowej
- stymulowanie degradacji białek w mechanizmie ubikwitynozależnym
DEGRADACJA BIAA
EK
Nieprawidłowe białka
Mechanizm
Ubikwityno-zależny
Białka krótkotrwałe
Aminokwasy
Białka długotrwałe
Lizosomy
Białka egzogenne
NEJM 1996:335:1897
KACHEKSJA
NIEWYDOLNOŚĆ KR
ŻENIA  ODCZYN ZAPALNY
Stymulacja adrenergiczna
Produkcja w mięśniu sercowym
Uszkodzenie tkanek
Translokacja
SYNTEZA CYTOKIN
Obrzęk jelit
Aktywacja układu immunologicznego
Hipoksja
Hipoperfuzja tkanek
KACHEKSJA W NIEWYDOLNOÅšCI KR
ŻENIA
Produkcja TNFÄ…
" niewydolny mięsień sercowy
" obciążenie ciśnieniowe serca
" zwiększona przepuszczalność ściany przewodu pokarmowego => endotoksyny
Nadmierna aktywacja układu współczulnego
" działanie prozapalne
" nasilenie podstawowej przemiany materii
" kortyzol => katabolizm
Niedożywienie
" upośledzone wchłanianie z przewodu pokarmowego
" niedobory żywieniowe
KACHEKSJA - PRZEWLEKA
A OBTURACYJNA CHOROBA PA
UC
KACHEKSJA
Mechanizm
- kwasica
- odczyn zapalny
- białka adhezyjne
Utrata mięśni => osłabienie mięśni oddechowych = nasilenie hipoksji i hiperkapnii
Niski BMI i hipoksja => wzrasta ryzyko śmierci
KACHEKSJA W PRZEWLEKA
EJ NIEWYDOLNOÅšCI
NEREK
Czynniki inicjujÄ…ce odczyn zapalny:
- przewodnienie organizmu
- toksyny uremiczne
- glikozylowane białka
- obniżony klirens nerkowy
Proteoliza zależna od ubikwityny
CYTOKINY
Aktywacja czynnika ºB => hamowanie syntezy biaÅ‚ek w mięśniach
KACHEKSJA I NIEDOŻYWIENIE
PRZEWLEKA
A NIEWYDOLNOŚĆ NEREK
Niedożywienie Kacheksja
Albumina Norma/obniżona Obniżona
Odczyn zapalny Brak Występuje
Katabolizm białek Obniżony Zwiększony
Podaż pokarmu Niska Niska/Norma
Metabolizm Obniżony Podwyższony
spoczynkowy
Stres oksydacyjny Nieznaczny wzrost Znaczny wzrost
Skład organizmu - kacheksja
ZDROWI KACHEKSJA
Masa ciała 65.6 kg 44.9 kg
Tkanka tłuszczowa 17.3 kg 3.1 kg
Białko w mięśniach 2.8 kg 0.7 kg
Białko w pozostałych 8.3 kg 8.1 kg
tkankach
Przestrzeń 19.1 L 12.9 L
wewnątrzkomórkowa
Przestrzeń 15.1 L 17.5 L
zewnątrzkomórkowa
ZwiÄ…zki mineralne 3.0 kg 2.6 kg
Proc Nutr Soc 51: 251 265, 1992