Składa się z:
Dwóch jąder
Przewodów wyprowadzających nasienie  kanaliki proste, przewodziki sieci jądra,
przewodziki odprowadzające, przewód najądrza, nasieniowód, przewód
wytryskowy, cewka moczowa
Gruczołów dodatkowych  pęcherzyki nasienne, gruczoł krokowy, gruczoły
opuszkowo-cewkowe
Prącia
Jądro
Jest narządem parzystym, owalnego kształtu, znajdującym się w mosznie.
Od okresu pokwitania jądro pełni następujące funkcje:
Wytwarza męskie komórki płciowe  plemniki i płyn, w którym są zawieszone
Wydziela hormony płciowe męskie
 Jądro pokryte jest podwójną błoną surowiczą zwaną osłonką pochwową. Pod nią
znajduje się bogata w naczynia krwionośne i limfatyczne tkanka łączna włóknista
nazywana błoną białawą.
W górnej, tylnej części jądra znajduje się śródjądrze. Od niego odchodzą pasma
tkanki łącznej dzieląc jądro na płaciki, których zrąb stanowi tkanka łączna, a miąższ
kanaliki nasienne kręte.
Kanaliki nasienne kręte
W jednym płaciku jądra znajduje się 1-4 zwiniętych kanalików nasiennych krętych.
Kanalik nasienny kończy się na jednym końcu ślepo, a na drugim przechodzi
w kanalik prosty.
W skład kanalika nasiennego wchodzi:
Nabłonek plemnikotwórczy z błoną podstawną  składa się z komórek
podporowych (Sertolego) i komórek szeregu spermatogenezy
3-5 warstw komórek mioidalnych
Tkanka łączna właściwa luz
na
 Komórki podporowe (Sertolego)
Są dużymi i wysokimi komórkami, rozciągającymi się od błony podstawnej
do światła kanalika.
Odpowiadają za:
Ochronę komórek spermatogenezy i zaopatrywanie ich w składniki odżywcze
Regulację przechodzenia komórek spermatogenezy z dolnych do górnych części
nabłonka plemnikotwórczego
Stanowią barierę kontaktu komórek spermatogenezy z komórkami
immunologicznie kompetentnymi (bariera krew-jądro)
Fagocytozę i trawienie resztek cytoplazmatycznych powstających w wyniku
przekształcania spermatyd w plemniki
Wytwarzanie płynu, w którym zawieszone są plemniki
Wydzielanie czynników pobudzających i hamujących spermatogenezę
Komórki szeregu spermatogenezy
Plemniki powstają w ścianie kanalików nasiennych krętych z komórek
macierzystych. Proces wytwarzania plemników ze spermatogonii to
spermatogeneza.
Wyróżniamy w niej: Spermatocytogenezę (rozmnażanie i różnicowanie
spermatogonii), Mejozę (podział spermatocytów I i II rzędu, powstanie spermatyd),
Spermiogenezę (przekształcanie spermatyd w plemniki)
Plemnik jest komórką wyspecjalizowaną do przenoszenia materiału genetycznego
do komórki jajowej.
Składa się z:
Główki  ma kształt owalny, jest spłaszczona, w przedniej części posiada akrosom
(pęcherzyk zawierający enzymy, trawiące osłonkę komórki jajowej, co ułatwia
przekazanie materiału genetycznego do jej wnętrza), pozostałą część zajmuje zbita
chromatyna
Szyjki  zawierającej część łączącą i centriole ciałka podstawowego
Wstawki  zawiera liczne mitochondria
Witki
 Komórki śródmiąższowe (Leydiga)
Występują w grupach w tkance łącznej międzykanalikowej otoczone przez 3-4
kanaliki. Różnicują się i uwalniają testosteron w życiu płodowym, co pobudza
wytwarzanie męskich gonad. W okresie pokwitania produkują androgeny
i testosteron, odpowiedzialne za przebieg spermatogenezy i utrzymanie
drugorzędowych cech płciowych (budowa ciała, owłosienie typu męskiego).
Przewody wyprowadzające nasienie:
Plemniki wytworzone w kanalikach nasiennych są nieruchome i biernie
przenoszone z płynem z kanalików nasiennych do kanalików prostych. Kanaliki
proste łączą się z układem przewodzików - tworzących sieć jądra otoczonych
tkanką łączną właściwą i przechodzą w przewody odprowadzające jądra
Najądrze  podłużny narząd leżący na powierzchni jądra. Składa się z głowy,
trzonu i ogona. Głowa składa się z pozwijanych przewodów odprowadzających
uchodzących do przewodu najądrza, który jest miejscem magazynowania
i dojrzewania plemników
Nasieniowód  parzysty przewód łączący najądrze z częścią sterczową cewki
moczowej. W pobliżu prostaty nasieniowód tworzy bańkę nasieniowodu,
gdzie magazynowane są plemniki
Gruczoły dodatkowe
Pęcherzyki nasienne  cewkowe uchyłki nasieniowodów, wydzielają żółtawy, lepki
płyn zasadowy wchodzący w skład nasienia
Gruczoł krokowy  składa się z 30-50 gruczołów cewkowo-pęcherzykowych
leżących w przypęcherzowej części cewki moczowej. Wydzielina stercza jest
kwaśna, bezbarwna, bogata w kwas cytrynowy i fosfatazę kwaśną. Wchodzi
w skład nasienia
Gruczoły opuszkowo-cewkowe  produkują śluz, który pod wpływem pobudzenia
płciowego spływa do cewki moczowej
Prącie
W skład prącia wchodzi:
Część gąbczasta cewki moczowej
Dwa ciała jamiste - wyspecjalizowane połączenia tętniczo-żylne, składają się
z jamek wysłanych śródbłonkiem
Ciało gąbczaste  ma podobną budowę do ciał jamistych
Żołądz
prącia  zawiera liczne sploty żylne, na powierzchni znajduje się cienka
skóra nieowłosiona
Napletek  ruchomy fałd skórny pokrywający żołądz
zawierający liczne gruczoły
łojowe (Tysona)
Nasienie
Składa się z osocza nasienia i zawieszonych w nim plemników.
Jest gęstym, nieprzezroczystym, lepkim płynem, który po
ok. 20min upłynnia się.
 Układ płciowy żeński
Składa się z:
Narządów płciowych wewnętrznych  jajniki, jajowody, macica, narządy płciowe
żeńskie szczątkowe, pochwa
Narządów płciowych zewnętrznych  wargi sromowe mniejsze, większe,
łechtaczka, przedsionek pochwy
Jajnik
Zachodzi w nim wytwarzanie komórek jajowych, czyli owogeneza, oraz synteza
i uwalnianie żeńskich hormonów płciowych.
Jajnik pokryty jest torebką łącznotkankową  błoną białawą.
Wyróżniamy:
Korę jajnika  część zewnętrzna jajnika, zawiera pęcherzyki jajnikowe, stanowiące
miąższ narządu. Pomiędzy pęcherzykami znajdują się miocyty gładkie
Rdzeń jajnika  zawiera składniki zrębu  tkanki łącznej właściwej luz
nej, bogatej
w naczynia krwionośne i limfatyczne
 Komórki szeregu owogenezy:
Owogonie
Owocyt I rzędu (pęcherzyk jajnikowy pierwotny)
Owocyt II rzędu  gotowa do zapłodnienia komórka jajowa
Pęcherzyki jajnikowe
W zależności od wieku osobniczego i fazy cyklu jajnikowego wyróżniamy:
Pęcherzyki pierwotne  znajdują się na obwodzie kory jajnika. Każdy pęcherzyk
zawiera jeden owocyt I rzędu, z jądrem leżącym na obwodzie komórki oraz
ułożonymi równolegle otoczkami  błonami pierścieniowatymi. Dookoła
owocytu znajdują się płaskie komórki ułożone w jedną warstwę
Pęcherzyki wzrastające  owocyt wytwarza błonę, tzw. osłonkę przejrzystą.
Jednocześnie komórki otaczające dzielą się tworząc kilka warstw dookoła owocytu
 warstwę ziarnistą. Owocyt otoczony komórkami ziarnistymi przyjmuje pozycję
obwodową, a centralną zajmuje jama pęchrzyka.
Pęcherzyki dojrzałe (Graafa)  środkową część zajmuje jama pęcherzyka,
wypełniona płynem. Ściana pęcherzyka składa się z trzech warstw (ziarnistej,
wewnętrznej osłonki pęcherzyka, zewnętrznej osłonki pęcherzyka)
Owocyt otoczony jest komórkami ziarnistymi i tworzy wzgórek jajonośny.
Owulacja to wydalenie z dojrzałego pęcherzyka jajnikowego owocytu II rzędu.
Komórka jajowa gotowa jest do zapłodnienia. W miejscu pękniętego pęcherzyka
jajnikowego powstaje ciałko żółte.
W jamie pękniętego pęcherzyka powstaje skrzep krwi, do którego wrasta tkanka
łączna zrębu. Komórki ziarniste zmieniają się w komórki luteinowe, a komórki
warstwy wewnętrznej osłonki w komórki paraluteinowe.
Jajowód
Ściana jajowodu składa się z błony śluzowej, podśluzowej, błony mięśniowej
i błony surowiczej.
W jajowodzie wyróżnia się lejek, bańkę, cieśń, część maciczną
Błona śluzowa jest pofałdowana wysłana nabłonkiem jednowarstwowym
walcowatym, zawierającym: komórki urzęsione, wydzielnicze i limfocyty
śródnabłonkowe
Błona śluzowa właściwa składa się z tkanki łącznej właściwej luz
nej bogatej
w naczynia krwionośne
Błona mięśniowa jest najgrubsza i składa się z dwóch warstw miocytów gładkich
o przebiegu okrężnym i podłużnym
Błona surowicza
Macica
Nieparzysty narząd, w ścianie którego rozwija się płód.
Składa się z: trzonu, cieśni i szyjki
Ściana macicy składa się z: błony śluzowej, mięśniowej i surowiczej
Błona śluzowa pokryta jest nabłonkiem jednowarstwowym walcowatym,
zawierającym liczne limfocyty T i NK. Podlega zmianom w cyklu menstruacyjnym
pod wpływem hormonów  estrogenów i progesteronu
Błona mięśniowa jest dobrze rozwinięta i składa się z trzech warstw miocytów
gładkich o przebiegu okrężnym (warstwa wewnętrzna), okrężnym i spiralnym
(w. środkowa), podłużnym i okrężnym (w. zewnętrzna)
Błona surowicza to otrzewna składająca się z tkanki łącznej właściwej, pokrytej
nabłonkiem surowiczym
Pochwa
Służy jako kanał odprowadzający krew i złuszczone tkanki w czasie menstruacji oraz
jako kanał rodny w czasie porodu.
Ściana pochwy zbudowana jest z:
Błony śluzowej  wytwarza okrężne fałdy, składa się z nabłonka wielowarstwowego
płaskiego, w którym wyróżnia się trzy warstwy: podstawną, pośrednią
i powierzchniową
Błony mięśniowej  zbudowanej z dwóch warstw miocytów gładkich o przebiegu
okrężnym i podłużnym
Przydanki pochwy  tkanki łącznej właściwej włóknistej
Narządy płciowe żeńskie zewnętrzne
Przedsionek pochwy  zagłębienie do którego uchodzi pochwa i cewka moczowa.
Błona śluzowa pokryta jest nabłonkiem wielowarstwowym płaskim i zawiera
liczne gruczoły przedsionkowe wydzielające śluz
Warga sromowa mniejsza  parzysty fałd zbudowany z tkanki łącznej, pokrytej
nabłonkiem wielowarstwowym płaskim. Zawiera liczne gruczoły łojowe
Warga sromowa większa - zbudowana ze skóry i warstwy miocytów gładkich.
Zawiera liczne gruczoły łojowe i potowe oraz włosy
A
echtaczka  jest odpowiednikiem prącia. Zbudowana jest z dwóch ciał jamistych
i żołędzi łechtaczki