Streszczenie podręcznika prof. Sawickiego
Opracował: Przemysław Waszak
Męski układ płciowy
J
DRO Wytwarzanie hormonów,
plemników, płynu
oð
Osłonka pochwowa- pokrywa przód i bok jądra. Pokryta nabł
surowyczym .
oð
Błona biaława- tkanka łączna własciwa wloknista. Dwie
błony:

naczyniowa- wewnątrz, u góry przechodzi w śródjądrze-
miejsce wnikania do jądra naczyń, nerwów- dzieli jądro
na płaciki (zrąb łącznotkank + 1-4 zwinięte kanaliki
plemnikotwórcze)
oð
Składniki miąższu jądra:

1.kanaliki plemnikotwórcze kanaliki nasienne, 1 koniec
ślepy, drugi przechodzi w kanalik prosty. Ściana:
oð
a) nabłonek plemnikotwórczy + błona
podstawna- komórki Sertolego duże, wysokie- SER,
mitochondria, lizosomy, kropelki tłuszczu, ziarna
glikogenu, krystaloidy swoiste Charcota- Bottchera,
receptory dla GP komórek spermatogenezy- sygnał,
otaczanie komórki spermatogenezy cytoplazmą- jest
to składnik bariery krew- jadro .
Komórki podporowe łączą sie occludens, neksus,
hemidesmosomy
komórki spermatogenezy.
oð
b) kilka warstw kom. mioidalnych (kompleksy
aktyna miozyna, pęcherzyki wydzielnicze- TGFa i
TGFb, białko podobne do FSH)
oð
c) tkanka łączna właściwa luz
na + fibroblasty

2. Komórki gruczołu śródmiąższowego
Komóreki Sertolego
oð
Czynności komórek Sertolego: -izolacja komórek
spermatogenezy, odżywianie ich, tworzą barierę krew-
jÄ…dro, fagocytoza i trawienie resztek cytoplazmatycznych ze
spermatyd, produkcja płynu światła kanalików, wydzielają
inhibiny M, ABP; czynniki regulujące cykl komórkowy
i różnicowanie spermatogenezy - TGFb i TGFa ,
somatomedyna C, IGF I, wydzielane defensyn
Komórki spermatogenezy
komórki macierzyste.
Im wyższe stadium
zróżnicowania, tym bliżej
światła kanalika.
SPERMACYTOGENEZA
oð
spermatogonie Ad- ciemne jÄ…dra,
komórki rezerwowe,
oð
spermatogonie Ap- jasne jÄ…dra, dzielÄ…
siÄ™
oð
spermatogonie B- okrągłe jądra, tworzą
syncytia komórek połączonych mostkami
cytoplazmatycznymi- spermatocyty I
rzędu które rozpoczynają mejozę-
inicjowana przez retinol (przed dojrzałością
płciową cytochrom P450 unieczynnia go)
oð
Profaza: (leptoten, zygoten, pachyten
(croccsing-over), diploten, diakineza)
oð
Po mejozie I- spermatocyty II rzędu (23
ch, 6 pg DNA (2c)) nie replikujÄ… DNA,
przechodzą w podział mejozę II 
ekwacyjny,
oð
spermatydy- połączone mostkiem
cytoplazmatycznym, z 1 spermatocytu I- 4
spermatydy.
SPERMIOGENEZA
oð
ok. 3 tygodnie. Zależy od genu CREM. W jej wyniku:

z AG wytwarza się akrosom- swoista odmiana lizosomu, Zawartość:
węglowodany, hialuronidaza (rozdziela komórki pęcherzykowe oocytu II),
akrozyna (trawi osłonkę przejrzystą), neuraminidaza, fosfataza kwaśna

Witka - 2 centrosfery idą do bieguna jądra spermatydy, centrosfera bliższa-
ciałko podstawowe witki, dalsza- pierścień wstawki.
oð
Sperminacja- utrata łączności plemników z sustentocytami
oð
zmiana budowy jądra kom. - zanik nukleosomów i nukleofilamentów, histony ->
protamina,
oð
PLEMNIKI-

główka (wakuole, zbita chromatyna, akrosom)

szyjka filamenty- słupy, centriola bliższa, resztki centrioli dalszej

wstawka- szkielet z aksonemy, słupy filamentów otoczone przez mitochondriów
tworzących pierścienie

witka szkielet z aksonemy, brak mitochondriów, wiązki filamentów
Dojrzewanie plemników
oð
W przewodzie najądrza do główki plemnika
przyczepiajÄ… siÄ™
oð
GLIKOKONIUGATY- receptory błonowe- fertylina,
galaktozylotransferaza, SKR, sp56, PH20
oð
Zdolność ruchu plemników- synteza cAMP,
karnityna (w przewodzie najÄ…drza)
oð
Kapacytacja- rozkład glikokoniugatów przez płyn
dróg rodnych kobiety. SKR łączy się z ZP3 osłonki
przejrzystej, PH20 z ZP2, fertylina- integryny błony
oocytu
oð
Bariera krew- jÄ…dro- w kanalikach nie ma Ig, po
crossing-over komórki spermatogenezy mogą być
oznaczane jako obce. Limfocyty mogą je niszczyć.
oð
Cykl kanalika plemnikotwórczego- czas miedzy
pojawieniem się układu I i kolejnym układem I  16
dni, wytworzenie plemnika- 64 dni, przejście plemnika
do nasieniowodu- 12 dni,
KOMÓRKI GRUCZOA
U
ŚRÓDMI
ŻSZOWEGO
oð
Komórki Leydiga. Leżą w tkance łącznej kanalikowej->
wydzielają testosteron. Duże, wieloboczne,
pęcherzykowate jądra, kwasochłonna cytoplazma, krople
tłuszczu, białkowe kryształy Reinkego, SER,
mitochondria.
oð
Cholesterol ->pregnenolon->dehydroksypregnenolon-
>androstendiol->testosteron
oð
wydzielajÄ… relaksynÄ™ 

wzbudza ekspresjÄ™ czynnika wzrostu VEGF -> pobudza
angiogeneze,

działa rozszerzająco na naczyczynia,

hamuje nadmierne wytw. włókien tk. łącz.
oð
Wydzielają także:

TGFbeta (pobudz. wydz. FSH),

MSH,

endorfinę (pobudz. podporowe kanalików),

oksytocynę (zwiększenie skurczów kanalików)
PRZEWODY WYPROWADZAJ
CE
NASIENIE:
oð
kanaliki plemnikotwórcze Ä…ð kanaliki proste Ä…ð przewodziki sieci jÄ…dra: (liczne
naczynia + nabÅ‚. jendow. szeÅ›c i pojedyncze witki) Ä…ð przewodziki odprowadzajÄ…ce
jądra: [w gł. najadrza, nabł. sześc. lub walc.(rzęski)  absorbcja płynu przewodzików +
receptory dla estrogenów (przyspieszają absorbcję), pojedyncze miocyty gładkie]
oð
najądrze: głowa, trzon, ogon, przewodziki odprowadzające (głowa),
oð
przewód najądrza (trzon + ogon) nabł. wielorzęd. walcow.

długie mikrokosmki  stereocylia  zapobiegają fagocytozie plemników

wytwarzajÄ… glikokoniugaty, wiele limf.

Między kom.nabłonka limfocyty T i NK

2-3 warstwy miocytów gładkich

bogata sieć naczyń włos.

miejsce magazynowania plemników  dzięki ABP
*ABP  powoduje że miejscowe stężenie androgenów jest 200x wiÄ™ksze niż we krwi Ä…ð
dojrzewanie plemników
oð
nasieniowód: w pobliżu prostaty  bańka nasieniowodu  miejsce przechowywania
plem.
oð
końcowa cz. bańki  przewody odprow. pęch.
oð
Ä…ð przewód wytryskowy Å›ciana z 3 warstw:

błona śluzowa  4-5 podłużnych fałdów, nabł. w-rz. walc. (nie wszytkie ze
stereocyliami), silna absorpcja płynu  zagęszczenie zawiesiny plem.,
śródbłonkowe limf., właściwa bł. śluz.  liczne wł. spręż.

błona mięśniowa  3 warst. miocyt. gład.  2. podł. + 1 okręż. środkowa

przydanka  z tk. łącz. wł. Włóknistej

W pobliżu ujćia do URETHRA jest wysłany nabłonkiem przejściowym, a przy
wejściu do PROSTATA traci błonę mięśniową,
oð
ściana bańki: wyższe fałdy podłużne bł. śluz., cieńsza bł. mięśniowa
P
CHERZYKI NASIENNE
oð
cewkowe uchyłki nasieniowodów,

bÅ‚. Å›luz. Ä…ð liczne faÅ‚dy pokryte nabÅ‚. walc. urzęś. +
limf.,

bl. wÅ‚. bÅ‚. Å›luz. Ä…ð liczne wÅ‚. spręż.,

2 warstwy bł. mięśniowej (okręż + podł.),

tk. łącz. wł.
oð
wydzielina: żółtawa, lepka, zawiera fruktozę (mat.
energ. dla ruchu plemn.) + PGA2, PGB2, PGF2, wit.
C, globuliny, gł. z
ródło prostaglandyn nasienia;
stanowi 70% obj. nasienia
oð
Wydzielanie pobudzane przez androgeny, hamowane
przez estrogeny
GRUCZOA
KROKOWY
oð
z 30-50 gruczołów pęcherzykowo-cewkowych
oð
wyróżnia się: gruczoły bł. śluz., gr. bł. podśluz., gr.
główne (najgłębiej)
oð
ok. 20 przewodów odprowadzających wydzielinę do cewki
moczowej  nabÅ‚. 1-w. walc. Ä…ð przy ujÅ›ciu przejÅ›ciowy
oð
gruczoły:

rozgałęzione cewki zakończone pęcherz.,

światło pofałdowane, nabł. 2-w. walc. + limf. śródbłonkowe,

otoczone tk Å‚Ä…cz.,

miocyty gÅ‚. + miofibroblasty Ä…ð wycisk wydzieliny,

między przewodami kieszonki  pęcherzyki sterczowe 
męska macica  pozostałości rozwojowe przewodu Mullera,

łagiewka sterczowa  odpowiednik pochwy, mały gruczoł
uchodzi do cewki, w pęcherzykach gr. krokowego

kamyki sterczowe  liczba rośnie z wiekiem, mogą wapnieć
i wytw kamienie sterczow
oð
w nabÅ‚.  duża aktywność fosfatazy kwaÅ›nej Ä…ð rak
prostaty  zwiększenie aktywności tego enzymu we krwi
oð
afla-reduktaza  redukcja testosteronu
oð
wydzielina gruczołu:, słabo kwaśna, bezbarwna,
zawiera fosfatazę kwaśną + kwas cytrynowy,
fibrynolizyna + hialuronidaza, 20% obj. nasienia;
androgeny i estrogeny regulujÄ… jej wydzielanie
Zewnętrzne narządy płciowe
oð
GRUCZOA
Y OPUSZKOWO-CEWKOWE:

z płacików oddz. tk. łączn. wł.,

z rozgałęzionych cewek zakoń. pęcherzykami + kom.
Mioepitelialne,

typ. kom. śluz.  wydz. śluz do przew. odprow.  nabł. 1-w walc.
oð
PR
CIE napletek  ruchomy fałd skóry, zewn. warstw.  bł. śluz. 
zachowuje wilgotność, liczne gruczoły łojowe  gruczoły Tysona
oð
powięz
prÄ…cia  tk. Å‚Ä…cz. wÅ‚. włóknista Ä…ð w bÅ‚onÄ™ biaÅ‚awÄ…  oddziela
ciała jamiste
oð
UNACZYNIENIE

tÄ™tnice Å›limakowate  Å›limakow. przebieg w zwiotczaÅ‚ym Ä…ð
prostują się gdy wzwód

naczynia: t. prÄ…cia Ä…ð tt. grzbiet prÄ…cia Ä…ð tt. Åšlimakowate Ä…ð
tt. głębokie prącia

liczne anastmozy między tt. a żż.

wzwód: rozszerzenie tt. głębokich prącia a zamknięcia anastmoz,
caÅ‚a krew kierowana to tt. Å›limak. Ä…ð do jamek Ä…ð wzwód
oð
włókna nerwowe: czuciowe  współczulne i przywspółczólne w
ścianie nacz. krwion., nagie zakoń. Czuciowe, kolbki Krausego,
ciałka blaszkowate (Vatera-Paciniego)
oð
nasienie: gęste, nieprzezroczyste, lepkie, pH 7,4, po 20 min od
wytrysku upÅ‚ynnia siÄ™, 1 ejakulat  2-5ml nasienia Ä…ð osocze + plemniki
(20-300mln), 70% - wydzielina pęcherzyków, 20% - wydzielina gr.
Krokowego, 10% - plemniki + leukocyty, kwas askorbinowy i
cytrynowy, fibrynolizyna i hialuronidaza, prostaglandyny (skurcze
macicy  przysp. transport) i fruktoza