2011-01-20
Żółć
FIZJOLOGICZNA ROLA ŻÓA
CI
" Wątroba wydziela dziennie 250 - 1000 ml żółci, częściowo
1. Udział w trawieniu i wchłanianiu tłuszczów
gromadzonej w pęcherzyku żółciowym
i substancji rozpuszczonych w tłuszczach.
" SKA
AD:
2. Usuwanie z organizmu niektórych
Øðlipidy: cholesterol,
Øðkwasy tÅ‚uszczowe produktów przemiany materii, np.
Øðlecytyna
cholesterolu, barwników żółciowych,
są one utrzymywane w roztworze dzięki obecności kwasów żółciowych:
kwasów żółciowych.
" pochodne kwasu cholanowego: kwas cholowy (3,7,12-trihydroksycholanowy)
" kwas deoksycholowy (3,7-di trihydroksycholanowy)
3. Hamowanie rozwoju flory jelitowej.
" kwas chenodeoksycholowy (3,7-dihydroksycholanowy)
" kwas litocholowy (3-hydroksycholanowy)
4. Warunkowanie odpowiedniego natężenia
czynności motorycznej jelit.
Øðbilirubina i pokrewne tetrapirole, pochodzÄ…ce z metabolizmu
porfiryn
FIZJOLOGICZNA REGULACJA PODZIAA
LEKÓW WZMAGAJ
CYCH
WYTWARZANIA I WYDZIELANIA ŻÓA
CI
WYDZIELANIE ŻÓA
CI
" WYTWARZANIE - regulowane jest na drodze
I. Leki żółciotwórcze (choleretica) - leki wzmagające
humoralnej przez substancje chemiczne powstajÄ…ce
wytwarzanie żółci przez bezpośrednie pobudzenie
w błonie śluzowej w czasie trawienia pokarmów-
czynności wydzielniczej komórki wątrobowej.
przede wszystkim przez kwasy żółciowe
II. Leki żółciopędne (cholekinetica) - leki nasilające w
" WYDZIELANIE - regulowane na drodze
drodze odruchowej wydzielanie żółci z pęcherzyka
odruchowej pod wpływem podrażnienia błony
żółciowego, wywołując skurcz jego mięśni gładkich z
śluzowej dwunastnicy przesuwającym się
jednoczesnym rozluz
nieniem zwieraczy.
pokarmem
Zastosowanie Leki żółciotwórcze
" Konieczność zwiększenia przepływu żółci w 1) Kwasy żółciowe: żółć wołowa, kwas dehydrocholowy,
odprowadzających drogach żółciowych; dotyczy to np. dehydrocholan sodu.
rozpoznania drobnych złogów piasku żółciowego w
drogach żółciowych
2) Pochodne kwasu nikotynowego: hydroksymetyloamid
" Zakażenia bakteryjne dróg żółciowych - stały silny
kwasu nikotynowego.
strumień wyciekającej żółci hamuje rozwój
drobnoustrojów
3) Olejki eteryczne z roślin: kurkuma, skrzyp, mięta
" Kamica żółciowa - leki żółciotwórcze utrudniają
pieprzowa, jałowiec, ruta, kolendra, nieśmiertelnik,
zagęszczenie żółci i wykrystalizowanie jej składników
kminek, dzika róża, czarna rzepa.
" Dyskinezy pęcherzyka żółciowego i dróg żółciowych
(leki żółciopędne)
4) Febuprol- syntetyczny lek zwiększający produkcję żółci.
" Diagnostyczne - w celu pobierania próbek żółci do badań
(leki żółciopędne)
1
2011-01-20
Kwasy żółciowe Kwasy żółciowe
Wskazania:
Działanie:
" Niedobór endogennych kwasów żółciowych z
1. Pobudzają czynność komórek wątrobowych i wydzielanie
żółci. osłabionym wydzielaniem żółci
2. Zwiększają przepuszczalność błon komórkowych; działając Przeciwwskazania:
na ściany jelit ułatwiają wchłanianie pokarmów.
" Niedrożność i ostre stany zapalne dróg żółciowych
3. PobudzajÄ… ruchy jelit.
" Stany zapalne i uszkodzenie wÄ…troby
4. Emulgują tłuszcze i umożliwiają ich wchłanianie, jak
" Żółtaczka cholestatyczna
również wchłanianie witamin rozpuszczalnych w
Działania niepożądane:
tłuszczach.
" Bóle brzucha, biegunka
5. AktywujÄ… enzymy trawienne.
" Po podaniu dożylnym - zaburzenia krążenia i znaczny
6. Długotrwałe ich podawanie powoduje rozpuszczenie
spadek ciśnienia
kamieni żółciowych.
" Długotrwała terapia - uszkodzenie serca, nerek i wątroby
Olejki eteryczne LEKI ŻÓA
CIOP
DNE
" Środki zwiększające wypływ żółci z
Mechanizm działania:
dróg żółciowych do dwunastnicy w
Podane doustnie drażnią błonę śluzową jelita,
następstwie obkurczenia pęcherzyka
powodując odruchowe skurcze pęcherzyka
żółciowego
żółciowego
" Nie wywierajÄ… one leczniczego
wpływu na wątrobę. Stosuje się je
Wchłonięte do krwiobiegu wydzielają się przez
tylko w celach diagnostycznych, przy
płuca z wydychanym powietrzem, przez nerki z
pobieraniu próbki żółci do badania
moczem i przez wątrobę z żółcią pobudzając
" Są jednak stosowane również w
hepatocyty do wzmożonego wydzielania żółci
zaburzeniach opróżniania pęcherzyka
Działają również słabo odkażająco na drogi
żółciowego i dróg żółciowych
żółciowe
Leki kurczące pęcherzyk
Leki kurczące pęcherzyk żółciowy
żółciowy
" CHOLECYSTOKININA - zwiÄ…zek endogenny o
Przeciwwkazania:
HYMEKROMON
najsilniejszym działaniu kurczącym na pęcherzyk żółciowy.
" niedrożność dróg
" Działa silnie
" Tłuszcze (oliwa, żółtka jaj) - silnie żółciopędnie
żółciowych
spazmolitycznie
" Pochodne kwasu nikotynowego
" ciężkie uszkodzenie
(zwłaszcza na zwieracz
" Roztwory siarczanu magnezu (10-30%) oraz sorbitolu
wÄ…troby
(80%)- prowadzą do odruchowego opróżniania pęcherzyka bańki wątrobowo-
żółciowego (w większych dawkach działają
trzustkowej), ułatwiając
przeczyszczajÄ…co)
odpływ żółci
PREPARAT- Cholestil
" Pochodne kwasu salicylowego np. OLSAMID
" Słabo żółciotwórczo
" Leki parasympatykotoniczne (prostygmina, pilokarpina)
" Większość środków drażniących błonę śluzową jelit w tym
pokarmy
2
2011-01-20
Preparaty KAMICA DRÓG ŻÓA
CIOWYCH
" ARTECHOLIN - mieszanina " SOLAREN - wyciąg z kurkumy " Dolegliwości spowodowane przez kamicę żółciową należą
wyciągów z ziół o działaniu
" SUCCUS TARAXACI (TALION) do najczęstszych chorób dróg żółciowych i pęcherzyka
żółciopędnym
żółciowego
" TERPICHOL - prep. złoż. o
" BOLDALOIN - tabl.
działaniu żółciotwórczym,
" Kamica rozwija się najczęściej w pęcherzyku żółciowym,
zawierajÄ…ce boldynÄ™ i wyciÄ…g
żółciopędnym i spazmolitycznym
chociaż złogi mogą powstawać także w drogach żółciowych
z aloesu
" RAPACHOLIN - preparat złoż.
" Ok. 80% kamieni żółciowych składa się przede wszystkim z
" CHOLAGOGA I, II, III -
zawierajÄ…cy m.in. wyciÄ…g z
cholesterolu, 20% z bilirubinianu wapnia (kamienie
mieszanki ziołowe
korzenia czarnej rzodkwi, wyciÄ…g
barwnikowe) oraz z innych soli wapnia
" INTRACTUM HYPERICI z karczochów i węgiel leczniczy
" Czynniki predysponujące do powstania kamicy żółciowej to:
(SUCCUS, TINCTURA)
hipercholesterolemia i zaburzenia opróżniania pęcherzyka
żółciowego
Farmakologiczne rozpuszczanie
KAMICA DRÓG ŻÓA
CIOWYCH
kamieni żółciowych
Skuteczne:
Farmakologiczne rozpuszczanie
Ich działanie polega na:
KWAS
kamieni żółciowych jest możliwe
CHENODEOKSYCHOLOWY
jedynie wtedy, gdy sÄ… one zbudowane
(słabym) Hamowaniu
z cholesterolu
( prep. CHENOFALK)
syntezy cholesterolu przez
blokadÄ™ HMG-CoA
Można to osiągnąć tylko przy (kwas chenodeoskycholowy)
podawaniu leków doustnie
Hamowaniu jelitowego
wchłaniania cholesterolu za
KWAS
(kwas ursodeoksycholowy)
URSODEOSYCHOLOWY
(prep. URSOPOL)
Hamowaniu wydzielania
cholesterolu z żółcią (OBA)
KWASY: CHENODEOSKYCHOLOWY I
URSODEOKSYCHOLOWY
ZASTOSOWANIE:
Kamica żółciowa (lepsza skuteczność w przypadku kamieni <15mm; im
większy kamień, tym dłuższa kuracja); przy właściwym doborze
skuteczność przy długotrwałym podawaniu ( >1 rok) - do 70% (częściowe
i całkowite rozpuszczenie)
PRZECIWWSKAZANIA:
żð żółtaczka
żð biegunka
żð ciąża
żð ostre stany zapalne dróg żółciowych
DZIAA
ANIA NIEPOÅ»
DANE (rzadkie):
żð biegunki
żð Å›wiÄ…d skóry
żð zwiÄ™kszenie stężenia aminotransferaz i innych enzymów wÄ…trobowych
we krwi
3