Ćwiczenie 8 - Zarządzanie środowiskowe w przedsiębiorstwie.
Zadania do samodzielnego wykonania:
1. Zapoznaj siÄ™ z rozporzÄ…dzeniem EMAS. Jakie sÄ… cele systemu EMAS? Jakie sÄ… wymagania
stawiane przed organizacjÄ… ubiegajÄ…cÄ… siÄ™ o rejestracjÄ™ w systemie EMAS?
Cele EMAS:
·ð wspieranie ciÄ…gÅ‚ej poprawy efektów dziaÅ‚alnoÅ›ci Å›rodowiskowej organizacji
·ð ustanawianie i wdrażanie systematycznej, obiektywnej i okresowej oceny efektywnoÅ›ci
·ð dostarczanie informacji o efektach dziaÅ‚alnoÅ›ci Å›rodowiskowej
·ð prowadzenie otwartego dialogu ze spoÅ‚eczeÅ„stwem i innymi zainteresowanymi stronami
·ð aktywne zaangażowanie pracowników organizacji i odpowiednie szkolenia
Wymagania stawiane przed organizacjÄ… ubiegajÄ…cÄ… siÄ™ o rejestracjÄ™ w systemie EMAS:
·ð przeprowadzenie przeglÄ…du Å›rodowiskowego wszystkich aspektów Å›rodowiskowych organizacji
·ð opracowanie i wdrożenie systemu zarzÄ…dzania Å›rodowiskowego, który obejmuje wszystkie
wymogi oraz uwzględnia najlepsze praktyki zarządzania środowiskowego dla danego sektora
·ð przeprowadzenie audytu wewnÄ™trznego zgodnie z wymogami okreÅ›lonymi w zaÅ‚Ä…czniki II i III
·ð przygotowanie deklaracji Å›rodowiskowej zgodnie z zaÅ‚Ä…cznikiem IV
2. Wyjaśnij określone w rozporządzeniu EMAS pojęcia: polityka środowiskowa, przegląd
środowiskowy, aspekt środowiskowy, deklaracja środowiskowa, organizacja, wskaz
nik
efektywności środowiskowej.
Polityka środowiskowa oznacza ogólne zamiary i kierunek działania organizacji w odniesieniu do
efektów jej działalności środowiskowej w kształcie wyrażonym formalnie przez najwyższe kierownictwo,
w tym zgodność ze wszystkimi mającymi zastosowanie wymaganiami prawnymi dotyczącymi środowiska,
a także zobowiązanie do ciągłej poprawy efektów działalności środowiskowej.Stwarza ona ramy dla
działania oraz wyznaczenia celów i zadań środowiskowych;
Aspekt środowiskowy oznacza składnik działalności, produktów lub usług organizacji, który wpływa
lub może wpływać na środowisko
Przegląd środowiskowy oznacza wstępną kompleksową analizę aspektów środowiskowych, wpływu na
środowisko i efektów działalności środowiskowej związanych z działalnością, produktami i usługami
organizacji
Deklaracja środowiskowa oznacza wyczerpującą informację udzielaną społeczeństwu i innym
zainteresowanym stronom, dotyczącą następujących elementów funkcjonowania organizacji
Organizacja oznacza spółkę, korporację, firmę, przedsiębiorstwo, organ lub instytucję, znajdujące się
Wspólnocie lub poza nią, albo część lub kombinację powyższych, posiadające osobowość prawną lub nie,
publiczne lub prywatne, mające swoje własne funkcje i administrację
wskaz
nik efektywności środowiskowej oznacza szczególny wskaz
nik pozwalający na określenie
efektów działalności środowiskowej organizacji
3. Przeanalizuj Załącznik 1 do rozporządzenia EMAS. Podaj przykłady aspektów środowiskowych
bezpośrednich i pośrednich. Jakie zagadnienia uwzględnia się przy ocenie znaczenia aspektów
środowiskowych?
ASPEKTY BEZPOSREDNIE:Są związane z działalnością, produktami i usługami organizacji,
nad którymi sprawuje ona bezpośrednią kontrolę zarządczą.
Wszystkie organizacje muszą przeanalizować bezpośrednie aspekty swojej działalności
Bezpośrednie aspekty środowiskowe:
- wymagania prawne i ograniczenia zawarte w pozwoleniach
- emisja do powietrza
- uwalniania do wód
- produkcja, recykling, ponowne użycie, transport i usuwanie odpadów stałych i innych, w szczególności
odpadów niebezpiecznych
- korzystanie z gruntów i ich zanieczyszczanie
- korzystanie z zasobów naturalnych i surowców ( w tym energii)
- wykorzystywanie dodatków i środków pomocniczych, a także półproduktów
- problemy lokalne (hałas, wibracja, nieprzyjemny zapach, pył, efekty wizualne itd.)
- zagadnienia związane z transportem (zarówno w odniesieniu do towarów, jak i usług.)
- zagrożenia związane z wypadkami środowiskowymi i wpływu wynikającego lub mogącego wyniknąć ze
skutków incydentów, wypadków i potencjalnych sytuacji nadzwyczajnych
- wpływ na różnorodność biologiczną
ASPEKTY POSREDNIE
Pośrednie aspekty środowiskowe mogą wynikać z relacji organizacji ze stronami trzecimi, a które
organizacja ubiegająca się o rejestrację w EMAS może mieć pewien wpływ. W przypadku organizacji
nieprzemysłowych, takich jak władze lokalne lub instytucje finansowe, ważne jest, aby one również
uwzględniały aspekty środowiskowe związane ze swoją podstawową działalnościa.Wykaz ograniczony do
aspektów środowiskowych dotyczących obiektów i urządzen należących do organizacji nie jest
wystarczajÄ…cy.
ASPEKTY te obejmujÄ…:
- kwestie związane z cyklem życia produktu ( projekt, rozwój, opakowanie, transport,wykorzystanie oraz
odzysk)
- inwestycje kapitałowe, udzielanie pożyczek oraz usługi ubezpieczeniowe
- nowe rynki
- wybór i strukturę usług
- decyzje administracyjne i planistyczne
- strukturę oferty produktów
- efekty działalności środowiskowej i praktyki wykonawców, podwykonawców i dostawców.
Przy ocenie znaczenia aspektów środowiskowych organizacja uwzględnia następujące
zagadnienia:
·ð możliwość wyrzÄ…dzenia szkód w Å›rodowisku;
·ð wrażliwość Å›rodowiska lokalnego, regionalnego lubglobalnego;
·ð wielkość, liczbÄ™, czÄ™stotliwość i odwracalność aspektu lubwpÅ‚ywu;
·ð istnienie stosownych przepisów w dziedzinie Å›rodowiska i ich wymagaÅ„;
·ð znaczenie dla zainteresowanych stroni pracowników organizacji.
4. Zapoznaj siÄ™ z ustawÄ… z dnia 12 marca 2004 r. o krajowym systemie ekozarzÄ…dzania i audytu
(EMAS). Jak zorganizowany jest krajowy system i kto go tworzy? Jakie sÄ… kompetencje
poszczególnych organów?
Krajowy system ekozarzÄ…dzania i audytu, zwany dalej  systemem , tworzÄ…:
1) minister właściwy do spraw środowiska-prowadzi politykę w zakresie rozwoju systemu oraz
współpracuje z organami Unii Europejskiej w tym zakresie.
2) Generalny Dyrektor Ochrony Åšrodowiska jest obowiÄ…zany do prowadzenia rejestru krajowego
organizacji zarejestrowanych w systemie, zwanego dalej  rejestrem krajowym . obowiÄ…zany do
prowadzenia rejestru weryfikatorów środowiskowych
3) regionalni dyrektorzy ochrony środowiska; dokonują wpisu organizacji mającej siedzibę na obszarze
województwa do rejestru regionalnego, po uiszczeniu opłaty, oraz jest Obowiązany do prowadzenia
rejestru regionalnego na podstawie dokumentów i procedur określonych w przepisach. Informują
pisemnie Generalnego Dyrektora Ochrony Środowiska o zawieszeniu organizacji albo wykreśleniu jej z
rejestru regionalnego.
4) Polskie Centrum Akredytacji; prowadzi akredytację weryfikatorów środowiskowych zgodnie z
przepisami ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. o systemie oceny zgodności (Dz.U. Nr 166, poz. 1360, z
póz
n. zm.4)) niezwłocznie informuje Generalnego Dyrektora Ochrony Środowiska o cofnięciu albo
zawieszeniu akredytacji a także o ograniczeniu zakresu tej akredytacji.
5) Krajowa Rada Ekozarządzania. organ opiniodawczo-doradczy ministra właściwego do spraw
środowiska w sprawach ekozarządzania i audytu, zwaną dalej  Radą . Do zadań Rady należy:
a) inicjowanie działań służących promowaniu stosowania systemu, w szczególności w małych i średnich
przedsiębiorstwach;
b) analizowanie funkcjonowania systemu oraz przedstawianie ocen, opinii i wniosków w tym zakresie;
c) opiniowanie projektów aktów prawnych dotyczących systemu;
d) przyznawanie honorowych wyróżnień organizacjom uczestniczącym w systemie.
5. Jak na tle innych krajów UE wygląda Polska pod względem liczby zarejestrowanych w EMAS w
tym systemie podmiotów? Dokonując porównania opracuj też wskaz
nik względny, który pozwoli
uwzględnić różne zaludnienie i nasilenie działalności gospodarczej w poszczególnych krajach.
6. Zapoznaj się z deklaracją środowiskową EC Opole oraz ZE Dolna Odra (w załącznikach do
ćwiczenia). Jakie znaczące aspekty środowiskowe zidentyfikowano w przypadku tych
przedsiębiorstw?
EC Opole zidentyfikowano następujące aspekty środowiskowe:
- Ochrona powietrza atmosferycznego
- ochrona wód
- Gospodarka odpadami komunalnymi
- ochrona przed hałasem
ZE Dolna Odra:
Aspekty bezpośrednie wynikające z działalności elektrowni :
- Ochrona powietrza atmosferycznego (emisja zanieczyszczeń do powietrza atmosferycznego)
- Gospodarka odpadami komunalnymi
- Ochrona wód
Do znaczących pośrednich aspektów środowiskowych zaliczamy między innymi: gruz
budowlany, wełnę mineralną i odpady izolacji termicznej, zużyte ścierniwo i opakowania po
rozcieńczalnikach i farbach, złom stalowy, zaolejone czyściwo i ubrania robocze, freon i azbest.
7. Jakie korzyści ekonomiczne może przynieść wdrożenie systemu EMAS w organizacjach?
Korzyści ekonomiczne, które może przynieść wdrożenie systemu EMAS w organizacjach:
a. są one związane z racjonalizacją zużycia surowców, wody i energii, a także z
zastosowaniem recyklingu, co przyczynia się do redukcji kosztów i możliwości
poszukiwania nowych kierunków oszczędności
b. ograniczenie kosztów energii i materiałów, kosztów wyposażenia i inwestycji,
c. opłat za korzystanie ze środowiska i potencjalnych kar, kosztów ubezpieczeń i kapitału
czy kosztów pracy.
d. wskutek zmniejszenia stopnia negatywnego oddziaływania przedsiębiorstwa na
środowisko naturalne, zmniejszą się również opłaty za gospodarcze korzystanie ze
środowiska czy też kary za przekraczanie limitów emisyjnych określonych prawem.
e. może przyczynić się także do poprawy wizerunku przedsiębiorstwa oraz relacji z
administracją i społeczeństwem.