Charakterystyki elementów i zjawisk meteorologicznych
Temperatura powietrza: Zachmurzenie:
" Wartości średnie roczne, pór roku. miesięczne, dekadowe i w " Średnie zachmurzenie;
poszczególnych terminach pomiarowych; " Rozkład częstości zachmurzenia w skali 0-8 lub 0-10;
" Wartości ekstremalne i amplitudy z wielolecia (średnie i " Liczba dni pogodnych (z d" 2) i pochmurnych (z e" 8):
absolutne); " Średnia wielkość zachmurzenia w stopniach liczona ze
wszystkich terminów pomiarowych;
" Zmienność wymienionych wskaz
ników wyrażona przez
odchylenie standardowe lub współczynnik zmienności albo inne " Liczba dni pogodnych lub pochmurnych w stosunku do
miary; wszystkich dni w miesiÄ…cu (porze roku, roku).
Opad atmosferyczny, pokrywa śnieżna:
" Częstość występowania temperatury w zadanych przedziałach;
" Suma [mm] dla doby, pentady, dekady, miesiÄ…ca, pory roku. roku
" Przebieg roczny wartości średnich miesięcznych z wielolecia.
(ze względu na dużą zmienność opadu, wyznaczenie wielkości
średnich dekadowych, pentadowych albo średnich dobowych
średnich wymaga długich (wieloletnich) ciągów obserwacyjnych:
temperatury powietrza;
" Sumy ekstremalne (max i min) dla danego okresu;
" Średnie daty przejścia temperatury przez określone progi oraz
" Liczba dni lub prawdopodobieństwo wystąpienia opadu w
długości okresów z temperaturą powyżej lub poniżej wartości
określonych przedziałach wielkości: np. e"0,1mm, e"lmm,
progowych (np. daty pojawienia się termicznych pór roku).
e"l0mm itd.;
Sposób wyznaczania charakterystyk klimatologicznych
" Wskaz
nik nieregularności opadu R = Rmax / Rmin, gdzie Rmax jest
temperatury powietrza:
najwyższą, Rmin najniższą sumą miesięczną w roku (z
Temperatura średnia dobowa: średnia arytmetyczna temperatury
wielolecia).
zmierzonej o 1, 7, 13 i 19h.
Pokrywa śnieżna:
Średnia dekadowa: średnia arytmetyczna średnich dobowych;
" Grubość pokrywy śnieżnej i czas jej zalegania w dniach:
Średnia miesięczna: średnia arytmetyczna średnich dobowych:
" Data pojawienia się i zaniku trwałej pokrywy śnieżnej;
Średnia roczna: średnia arytmetyczna średnich miesięcznych:
Średnia wieloletnia: średnia arytmetyczna średnich rocznych (np. 30 " Zapas wody w śniegu.
lat); Zjawiska atmosferyczne:
Amplituda dobowa: różnica pomiędzy temperaturą maksymalną i " Liczba przypadków wszystkich wystąpień w analizowanym
minimalnÄ… w ciÄ…gu doby. okresie;
Amplituda roczna: różnica pomiędzy średnią temperaturą miesiąca " Średnia liczba dni z wystąpieniem zjawiska;
najcieplejszego i miesiąca najchłodniejszego, " Prawdopodobieństwo wystąpienia danego zjawiska;
Temperatura maksymalna: najwyższa temperatura zarejestrowana dla
" Czas trwania i natężenia danego zjawiska.
danej doby
Temperatura minimalna: najniższa temperatura zarejestrowana dla
CI
GI POMIAROWE
danej doby
" Ciąg jednorodny - ciąg pomiarów meteorologicznych, którego
Temperatura maksymalna i minimalna absolutna: najwyższe i kolejne wyrazy zależą jedynie od warunków klimatycznych
najniższe temperatury rejestrowane w ciągu jakiegoś okresu miejsca obserwacji, a nie od metod i warunków pomiarowych.
Liczba dni  charakterystycznych : Najczęstsze przyczyny zerwania jednorodności to:
> Zmiana przyrządów pomiarowych w stacji meteorologicznej,
chłodnych mroz
nych b. mroz
nych gorÄ…cych upalnych
> Zmiana otoczenia stacji (np. zabudowa, wzrost lub wycięcie
Tmin <0 ÚC Tmax< 0 ÚC Tmax d"10ÚC Tmaxe"25Ú C Tmaxe"30ÚC
drzew,
> Przeniesienie stacji w obrębie tej samej miejscowości,
> Zmiana obserwatora,
Temperatura gleby:
> Zmiana instrukcji pomiarowych, np. przejście z 3 na 4 terminy
" Średnie temperatury roczne i w poszczególnych miesiącach z
obserwacji na dobÄ™.
wielolecia na różnych głębokościach;
" Wykrywanie niejednorodności - polega na wykorzystaniu
" Głębokość występowania temperatur ujemnych;
stwierdzonej w praktyce synchroniczności zmian
" Liczba dni z temperaturÄ… gleby mniejszÄ… od 0°C.
wartości elementów meteorologicznych z przybliżonym
Prędkość wiatru:
zachowaniem stałości różnic (bądz
ilorazów) na sąsiednich
" Wartości średnie (w terminach pomiarowych, dobowe.
stacjach leżących w granicach nawet dość rozległych obszarów.
miesięczne, roczne, w porach roku);
> Metoda różnic: stosowana głównie w przypadku elementów
" Częstość występowania w określonych przedziałach ( z
ciągłych w czasie i przestrzeni (np. temperatura, ciśnienie,
wydzieleniem częstości ciszy atmosferycznej);
wilgotność); polega na wyznaczeniu kolejnych różnic między
" Prędkość maksymalna;
synchronicznymi wyrazami ciągów ze stacji A i B: di = ai - bi:
" Prawdopodobieństwo przekroczenia zadanych wielkości
i = l,...n, gdzie n - liczba wyrazów. Jeżeli badany ciąg jest
progowych.
jednorodny, to uzyskany ciąg różnic powinien w przybliżeniu
Kierunek wiatru:
zostać stały, jeśli nastąpiło zerwanie jednorodności, to zaznacza
" Określany w stopniach lub w sektorach 8- albo 16-kierunkowej
siÄ™ wyraz
na zmiana różnicy wykraczająca poza dotychczasowy
róży wiatru z podaniem częstości występowania w
zakres.
poszczególnych sektorach (dla miesięcy, pór roku. roku. okresów
> Metoda ilorazów - dla elementów nieciągłych (opad,
wieloletnich);
usłonecznienie, zachmurzenie itp.) stosowana w sposób
" Prezentacja graficzna w formie róży z zaznaczeniem częstości
analogiczny jak metoda różnic, przy czym analizie poddawany
cisz (możliwość prezentacji róży w klasach prędkości).
jest przebieg ilorazów di = aj / bj ;
Ciśnienie atmosferyczne, wilgotność względna:
" Uzupełnianie luk w ciągach klimatycznych
" Charakterystyki takie jak przy temperaturze powietrza;
> Wyrównywanie ciągów - polega na zastąpieniu wyrazów ciągu
" Ciśnienie atmosferyczne zazwyczaj sprowadzane do poziomu
w części niejednorodnej przez dodanie (pomnożenie) wyrazów
morza za pomocÄ… wzoru Laplace'a;
ciÄ…gu B i poprawek d(k);
" Liczba dni z wilgotnością względną f>70% w południowym
> Redukcja ciągów - sprowadzenie dwóch lub więcej ciągów
terminie pomiarowym, f<30% w dowolnym terminie.
częściowo synchronicznych do wspólnego okresu w celu
Usłonecznienie:
wyznaczenia wzajemnie porównywalnych wskaz
ników
" Usłonecznienie bezwzględne - określone astronomicznym
klimatycznych; stosuje się także metodę różnic (ilorazów)
czasem wschodu i zachodu słońca w danym miejscu;
wyznaczając poprawkę d (k) z okresu wspólnego.
" Usłonecznienie możliwe (so) - określone podobnie, lecz z
uwzględnieniem zakrycia horyzontu przez przeszkody naturalne i
sztuczne;
" Usłonecznienie rzeczywiste (s) - faktyczne usłonecznienie w
danym miejscu:
" Usłonecznienie względne - stosunek s/so [%];
" Liczba dni bez usłonecznienia.