IMMUNOLOGIA  PRELEKCJA 8
[e-mail]
Antygeny zgodności tkankowej  antygeny transplantacyjne
Zaliczamy do nich:
·ð Antygeny głównego ukÅ‚adu zgodnoÅ›ci tkankowej (ang. Major Histocompatibility Complex, MHC) czyli
produkty genów MHC u człowieka nazywane są HLA (ang. Human Leukocyte Antigen) - są najważniejszymi
antygenami zgodności tkankowej.
·ð UkÅ‚ad KIR (ang. kiler immunoglobulin-like receptor  receptor immunoglobulinopodobny biorÄ…cy udziaÅ‚ w
reakcji cytotoksycznej)
·ð Antygeny grupowe AB0 krwinek czerwonych również dziaÅ‚ajÄ… jako silne antygeny transplantacyjne
·ð  SÅ‚abe antygeny zgodnoÅ›ci tkankowej (ang. minor Histopatocompatibility Complex  mHC) lub nie kodowane
przez MHC (np. kodowane na chromosomie Y)
Antygeny MHC/HLA
Występują na niemal wszystkich jądrzastych komórkach ustroju. U ludzi MHC znajduje się na krótszym
ramieniu chromosomu 6 (6p21.1-21.3) obejmuje sekwencję 3,8 mln par zasad, co daje 421 genów (252 geny kodowane,
139 pseudogenów) oraz loci mikrosatelitarne. Produkty tych genów to cząsteczki HLA dzielące się na klasy:
·ð I (HLA-A, B, C)
·ð II (HLA-DP, DQ, DR)
·ð III (C4A, C4B, Bf, C2, LTB, TNF, LTA)
Dziedziczenie HLA
Jeden zestaw (haplotyp) antygenów MHC kl. I oraz kl. II dziedziczy się w całości od każdego z rodziców zgodnie z
prawami Mendla. Allele HLA wykazują kodominujący (współdominujący) sposób ekspresji - wszystkie odziedziczone
geny MHC prezentowane są na powierzchni komórki. Dla każdego matczynego i ojcowskiego antygenu kl. I na
powierzchni komórki sÄ… antygeny kl. I. Dla każdego genu Ä… i ² kl. II na powierzchni znajdujÄ… siÄ™ Å‚aÅ„cuchy Ä… i ², lecz
mogą się one łączyć w cztery różne cząsteczki.
Szansa znalezienia całkowicie zgodnego dawcy wśród:
·ð RodzeÅ„stwa - w zależnoÅ›ci od rodzeÅ„stwa posiadanego przez biorcÄ™ wynosi p=1-(1-0,35)n) gdzie n to liczba
rodzeństwa.
·ð Rodziców - majÄ… oni jeden wspólny haplotyp, wiÄ™c prawdopodobieÅ„stwo zgodnoÅ›ci w zakresie HLA-A, HLA-B
i DRB1 wynosi 2-4,5%, ale będzie mniejsze gdy rodzice są z odległych geograficznie populacji lub różnych
grup etnicznych.
·ð Dzieci
·ð Innych czÅ‚onków rodziny biorcy  tzw. szerokiej rodziny chorego, ale tylko w przypadku pokrewieÅ„stwa
małżeństw w rodzinie chorego (p=1-(1-0,0625)n) lub posiadanie przez chorego przynajmniej jednego częstego
haplotypu HLA
Dziedziczenie HLA w populacji:
·ð Konserwatywne haplotypy  korzystne w generowaniu odpowiedzi odpornoÅ›ciowej przeciwko zespoÅ‚om chorób
·ð Nierównowaga sprzężeÅ„  dostosowywanie siÄ™ ukÅ‚adu odpornoÅ›ciowego do zmieniajÄ…cych siÄ™ ukÅ‚adów
środowiska  dodatnia, ujemna, bloki haplotypowe.
1
Antygeny Grupowe
Antygen grupowy
- antygen grupowy to cząstka występująca na powierzchni krwinek, która pozwala
zakwalifikować danego osobnika do grupy ludzi z takim samym antygenem
- występują na wszystkich komórkach, białkach dopełniacza, oligosacharydach połączonych
z lipidami i białkami, oraz jako rozpuszczalne w osoczu
- Niektóre antygeny występują na wszystkich komórkach (antygeny układu AB0, Lewis, P, MNS),
inne wykrywa się wyłącznie na komórkach krwi (Rh, Kell)
- Ekspresja genów dla antygenów grupowych krwi ma charakter kodominujący. Oznacza to, że
posiadanie określonego genu jest równoznaczne z pojawieniem się antygenu na powierzchni
komórki, bez względu na to czy jest się homo czy heterozygotą.
Układ grupowy
- zespół antygenów grupowych występujący w danej populacji
- antygeny erytrocytów zgrupowano w 25 układów (AB0, MNS, P, Rh, Lutheran, Kell, Lewis,
Duffy, Kidd, Diego, Ty, Xg, Scianna, itd...)
Układ AB0
- geny: chromosom 9
- ekspresja: pojawiają się już w 6 tygodnia życia płodowego, jednak pełna ekspresja
dopiero 6 miesiÄ…ca po urodzeniu
- występowanie: na każdej komórce z wyjątkiem neuronów
- budowa: wielocukier
Synteza antygenów układu AB0 pozostaje pod kontrolą 3 niezależnych loci zawierających jeden z alleli:
1) H lub h
2) A1, A2, B , 0
3) Se , se
Powstawanie antygenów A i B zależy od rodzaju komórki. Na erytrocytach antygeny powstają z łańcucha
prekurosorowego II, na pozostałych komórkach z łańcucha prekurosrowego I (różnią się wiązaniem przy 1 cukrze)
ERYTROCYTY INNE KOMÓRKI
A
ańcuch
Typ II
Typ I
Gal N-AcGlu Gal
prekursorowy Gal N-AcGlu Gal
wiÄ…zanie 1-4 wiÄ…zanie 1-3
wiÄ…zanie 1-3
Antygen H(0)
Fuk
transferaza H dodaje Fukoze
Fuk transferaza Se dodaje Fukoze
Następnie transferaza A przyłącza N-AcGal - powstaje antygen A,
lub transferaza B przyłącza Gal i powstaje antygen B
N-AcGal / Gal
transferaza A / transferaza B
Antygen A
lub
Antygen B
2
Geny H
- kodujÄ… transferazÄ™ H
- defekt = brak syntezy antygenów grupowych
Geny Se
- kodujÄ… fukozylotransferazy
- u osobników Se/Se lub Se/se (tzw. wydzielaczy) obecne są odpowiednie substancje grupowe (A,B,H) we
wszystkich płunach ustrojowych z wyjątkiem PMR
Geny B
- kodujÄ… transferazy B
- istniejÄ… podtypy Bx i Bm jednak nie majÄ… znaczenia diagnostycznego
Geny A
- kodujÄ… transferazy A
- A2 występuje u 20% ludzi z grupą krwi A
- Transferaza A2 ma kilkakrotnie mniejszą aktywność od A1, więc osobnicy A2 posiadają
w rezultacie czterokrotnie mniej determinant antygenowych
- słabe odmiany antygenu A to: A2, A3, Ax (u tych osobników mogą pojawić się przeciwciała Anty-A
które reagują z A1 lecz nie wiążą A2)
Geny O
- Gen 0 różni się od A delecją pojedynczego nukleotydu
- powstałe białko nie posiada części katalitycznej
FenotypowÄ… grupÄ™ krwi kodujÄ… odpowiednio:
1. GrupÄ™ A1 posiadajÄ… osoby o genotypie: A10, A1A1, A1A2
2. GrupÄ™ A2 posiadajÄ… osoby o genotypie: A2A2 lub A20
3. GrupÄ™ B posiadajÄ… osoby o genotypie: BB lub B0
4. GrupÄ™ A1B posiadajÄ… osoby o genotypie: A1B
5. GrupÄ™ A2B posiadajÄ… osoby o genotypie: A2B
6. GrupÄ™ 0 posiadajÄ… osoby o genotypie: 00
Układ Rh
Geny: chromosom 1, występują na dwóch loci:
1) RHD  koduje antygen D (najsilniej immunogenny) oraz G
2) RHCE  koduje antygeny C, c, E i e
Ekspresja: antygeny pojawiają się w 6 tygodniu życia płodowego
występowanie: wyłącznie w błonie komórkowej erytrocytu, są związane z glikoprogeiną RhAG
budowa: polipeptydy, nie przyłączają cukrów, wiążą się z resztami kw. palmitynowego
funkcja:
- sugeruje się, że przez silne wiązanie z białkami cytoszkieletu zapewniają
stabilność błonie komórkowej erytrocytu
- brak antygenów - Rhnull - wiąże się z defektami błony i częstą hemolizą
- prawdopodobnie uczestniczą również w transporcie przezbłonowym
Syntezę swoistych przeciwciał najsilniej pobudza antygen D. Około 20% osób nie ma antygenu D, zatem ich erytrocyty
nie reagują z surowicą anty-D. Określa się ich mianem Rh-ujemnych (nie mylić z Rhnull )
Układ Kell
Geny: locus KEL - koduje antygeny Kp, k, K, Js
Antygen Immunogenność Antygen Immunogenność
Ekspresja: 7 tydzień życia płodowego
D 70% K 10%
Występowanie: wyłącznie erytrocyty
Budowa: glikoproteiny c 4,1% E 3,4%
k 3,0 e 1,1
Fy 0,5 C 0,2
Jk 0,1 S 0,08
Jk 0,06 s 0,06
3
Porównanie układu ABO i Rh
AB0 Rh
RHD i RHCE na krótkim ramieniu
Geny Ramię długie chromosomu 9
chromosomu 1 (1/p34-36)
Allele H/h, A, B, 0, allele sekrecji Se/se RhD, RhC/c, RhE/e
Liczba Ag 4 49
Enzymy  glikozylotransferazy (fukozy, N-
Produkty genów Dwa polipeptydy
acetylogalaktozaminy, galaktozy)
Na komórkach  glikoproteiny, glikolipidy,
Polipeptydy wiążące się z białkami
Budowa Ag w osoczu glikosfingolipidy, w wydzielinach
szkieletu erytrocyta
glikoproteiny
Nierozpuszczalne na erytrocytach i innych
komórkach oraz rozpuszczalne u tzw.
Występowanie Ag Wyłącznie na erytrocytach
wydzielaczy w płynach ustrojowych (poza
OUN i PMR)
Naturalne regularne kompletne nie Odpornościowe przechodzące przez
Alloprzeciwciała
przechodzące przez łożysko łożysko
Klasa Glównie IgM IgG1 (słabo wiążą dopełniacz)
Przeciwciała
AUTO-przeciwciała
- reagują z antygenami obecnymi na własnych komórkach oraz na komórkach obcych
- są przyczyną poważnych chorób
ALLO-przeciwciała
- rozpoznajÄ… obce antygeny
- W związku z metodą ich wykrywania często nazywa się je allohemaglutyninami
Odpornościowe Naturalne
- Zazwyczaj klasa IgG - zazwyczaj klasa IgM
- Powstają w następstwie - występują w układach
kontaktu z krwinkami AB0, MNS, Lewis, P
obcej grupy (przetoczenie, - występują  bez uprzedniej
ciąża) immunizacji
- przechodzą przez łożysko - nie przechodzą przez łożysko
- synteza zaraz po urodzeniu, jednak
miano wykrywalne dopiero
w 3-6 miesiącu życia
- największe stężenie: 5-10 rok życia
Obecnie wydaje się, że przeciwciała  naturalne powstają dzięki stymulacji powszechnie występującymi w przyrodzie
substancjami podobnymi do antygenów AB0. Na rolę bakterii wskazują przypadki braku przeciwciał anty-A i anty-B u
osób utrzymywanych w sterylnym otoczeniu (germ-free). Całkowity brak przeciwciał przeciwko substancjom grupowym
spotyka się u osób zdrowych bardzo rzadko (poniżej 0,01%).
4
Przeciwciała układu ABO
Grupa krwi występowanie antygen Przeciwciała Klasa przeciwciał
w polsce w surowicy
38 % A anty-B Zwykle IgM
A
36 % - anty-A, anty-B Zwykle IgG
0
18 % B anty-A Zwykle IgM
B
8 % AB - Zwykle IgM
AB
1) Grupa krwi A posiada kilka odmian, z czego uwagę zwraca A2  przez słabe właściwości antygenowe często
zdarza się, że osobnicy z grupą A2 posiadają dodatkowo przeciwciała anty A1
2) Osobnicy z grupą krwi 0 posiadają przeciwciała reagujące z krwinkami grupy A i B.
3) Aglutyniny anty-H stwierdza się u wszystkich ludzi, którzy nie mają łańcucha H na powierzchni erytrocytów :
- osoby z grupą A1 i/lub B, gdyż jest on zasłonięty NAcGal lub Gal
- osoby z grupÄ… Oh (bombay) nie posiadajÄ… aktywnej fukozylotransferazy na skutek mutacji genu H,
stąd brak łańcucha H
Grupa Krwi Bombay
Dwa geny H odpowiada za syntezę fukozylotransferazy, która z kolei odpowiada za przyłączenie fukozy do cząsteczki
substancji grupowej, tak aby powstał antygen H. Bez jednego z tych dwóch genów antygen H nie może powstać
(pozostaje tylko "niepełna" substancja grupowa  antygen h), tym samym substancje grupowe A i B nie powstają
pomimo obecności enzymów, które mogłyby je stworzyć w obecności odpowiedniego substratu. W rezultacie krew ma
grupę 0. W związku z tym powstają przeciwciała (regularne) dla obcych cząsteczek, z tym że tutaj obca jest także
"zwykła" substancja grupowa grupy 0 (antygen H), stąd też dodatkowo występują przeciwciała anty-H.
Dawcą dla grupy Bombay może być wyłącznie Bombay
Przeciwciała anty-Rh
Przeciwciała anty-Rh występują w przypadku:
1) Uczulenia w ciąży
2) Po przetoczeniu krwi niezgodnej w układzie Rh
Na początku są to przeciwciała klasy IgM, póz
niej (2-3tyg) następuje przełączenie na klasę IgG
Konflikt serologiczny (choroba hemolityczna noworodków - ChHN)
Konflikt serologiczny może obejmować:
1) Antygeny układu Rh
- uczulenie antygenem D kobiety, która jest Rh-ujemna następuje w czasie poprzedniej ciąży
(bardzo często podczas porodu zabiegowego)
- po 6 tygodniach do 3 miesięcy po porodzie pojawiają sie przeciwciała anty-D
- podczas kolejnej ciąży, powstałe przeciwciała anty-D klasy IgG przechodzą przez łożysko
i powodujÄ… aglutynacje krwinek dziecka
- bardzo ciekawy jest fakt, że równoczesny konflikt w układzie ABO łagodzi objawy choroby hemolitycznej
(wynika to prawdopodobnie z faktu, że wnikające do krążenia matki krwinki dziecka, które są niezgodne w
układzie ABO są natychmiast hemolizowane)
- profilaktyka: zaobserwowano, że wytwarzanie przeciwciał nie następuje, jeśli do 72 godzin poda się matce surowicę
anty-D (blok determinant na erytrocytach + hamowanie odpowiedzi humoralnej przez przekazanie sygnału
supresyjnego limfocytom B poprzez FcłRIIB)
5
2) Antygeny układu ABO
- zachodzi gdy matka grupy krwi O ma przeciwciała anty-A i/lub anty-B klasy IgG ,
a dziecko posiada antygeny A i/lub B
- Taka sytuacja występuje w 15% ciąż, ale tylko w 3% rozwija się ChHN.
- Hemoliza krwinek zaczyna się w ostatnich tygodniach ciąży i jest słabo wyrażona klinicznie  żółtaczka
zwykle w 2 dobie życia, w rozmazie mikrosferocytoza.
3) Inne antygeny (Kell)
Reakcja potransfuzyjna  niszczenie erytrocytów dawcy w wyniku hemolizy:
·ð BezpoÅ›redniej  przyÅ‚Ä…czenie przeciwciaÅ‚ do erytrocyta, wiÄ…zanie dopeÅ‚niacza, hemoliza
·ð PoÅ›redniej  przyÅ‚Ä…czanie przeciwciaÅ‚ do erytrocyta, fagocytoza erytrocytów przez makrofagi i ich
niszczenie
Typowe układy mogące powodować konflikt serologiczny to:
Układ
Ojciec Dziecko Matka
D D d
Rh
cDE cDE Cddee
A A 0
AB0
B B 0
Kell Kell+ Kell+ Kell-
Duffy Fya Fya Fyb
MNSs S S s
Na rozpoznanie ChHN składa się:
1) Jakościowe i ilościowe badanie serologiczne przeciwciał we krwi i płynie owodniowym.
2) Badanie hematologiczne, ocena stopnia niedokrwistości płodu we krwi pępowinowej pobranej w
trakcie kordocentezy
3) Badanie USG (ocena wykładników obrzęku płodu, przepływ w tętnicy środkowej mózgu)
4) Badanie biochemiczne stężenia bilirubiny w płynie owodniowym poprzez ocenę gęstości optycznej
Diagnostyka serologiczna
Bezpośredni test antyglobulinowy (BTA)  erytrocyty chorego opłaszczone in vivo przeciwciałami
poddajemy działaniu p/ciał przeciwko ludzkiej IgG, aglutynacja oznacza wynik dodatni. Wykorzystanie
diagnostyczne  u noworodków z podejrzeniem ChHN i u chorych z podejrzeniem niedokrwistości
autoimmunohemolitycznej (NAIH), a także u biorców krwi w badaniach powikłań poprzetoczeniowych.
Pośredni test antyglobulinowy (PTA)  erytrocyty zdrowego dawcy inkubowane z surowicą chorego
poddajemy działaniu p/ciał przeciwko ludzkiej IgG, aglutynacja oznacza obecność p/ciał przeciw krwinkom
dawcy i wynik dodatni. Zastosowanie  wykrywanie alloprzeciwciał odpornościowych we krwi ciężarnych
oraz biorców i dawców krwi. Modyfikacją testu jest jego wykonanie w środowisku glikolu polietylenowego.
ZwiÄ…zek ten:
·ð Wzmacnia reakcjÄ™ antygen-przeciwciaÅ‚o
·ð ZwiÄ™ksza szanse wykrycia Å›ladowych iloÅ›ci alloprzeciwciaÅ‚ w teÅ›cie PTA-PEG
·ð UÅ‚atwia formowanie kompleksów immunologicznych
·ð Wypiera z roztworu czÄ…steczki mogÄ…ce być przyczynÄ… reakcji nieswoistych.
Test wykonujemy jak w punkcie  Alloprzeciwciała odpornościowe , z tym że w środowisku PEG.
6
Oznaczanie/typowanie HLA
Analiza na poziomie białka:
1. Typowanie serologiczne  test limfocytotoksyczny wg Terasakiego
2. Metody biochemiczne  swoistość białek HLA na podstawie elektroforezy
3. Typowanie komórkowe - mieszana hodowla limfocytów  test blastogenezy (Mixed Lymphocyte
Culture  MLC)
Test limfocytotoksyczny wg Terasakiego w modyfikacji NIH (National Institute of Health)
·ð Dostarcza informacji o swoistoÅ›ci i o ekspresji komórkowej antygenów HLA
·ð Stosowany do:
o Typowania HLA kl. I
o Wykrywania obecności przeciwciał
o Prób krzyżowych przed transplantacjami narządóW
·ð Zasada testu: badany limfocyt poddajemy dziaÅ‚aniu swoistych przeciwciaÅ‚ przeciwko interesujÄ…cemu nam
antygenowi, po czym działamy na niego dopełniaczem. Jeśli badany antygen znajduje się na powierzchni
limfocytu, dopełniacz wywoła w nim perforację, co uwidoczniamy przez dodanie błękitu trypanu, który
zabarwia komórkę w razie pozytywnego wyniku testu.
Analiza DNA
1. Hybrydyzacja ( dot blot ,  reverse dot blot )
2. PCR-RFLP  analiza polimorfizmu miejsc restrykcyjnych produktu PCR
3. PCR-SSP (sequence specific primers)  metoda swoistych primerów
4. SSOP (sequence specific oligonucleotide probes)  metoda swoistych sond oligonukleotydowych
5. DNA-RSCA (reference stranded conformation analysis)  metoda konformacji z referencyjnÄ… niciÄ… DNA
6. SBT (sequence based typing)  metoda sekwencjonowania
Oznaczanie grup krwi
1. Pobieranie i przygotowywanie krwi do badań serologicznych
2. Wykonanie badania na:
- szkiełkach podstawowych,
- płytkach szklanych,
- w próbówkach,
- w żelu  mikrometody
3. Zawsze do jednej kropli surowicy dodaje siÄ™ jednÄ… kroplÄ™ zawiesiny krwinek
4. Interpretacja wyników  nasilenie aglutynacji wg skali Dunsforda
Mikrometody w diagnostyce immunohematologicznej
·ð Mikropróbówki mogÄ… być wypeÅ‚nione:
o Ziarnami szklanymi (BioVuc System Ortho)
o Żelem dekstranowym (DiaMed):
żð Serologicznie obojÄ™tnym
żð Z surowicÄ… antyglobulinowÄ…
żð Z surowicami diagnostycznymi
·ð MożliwoÅ›ci oznaczeÅ„:
o Grupy krwi (AB0, antygen D i inne Ag grupowe)
o Wykrywanie alloprzeciwciał
o BTA
o Próba zgodności
·ð Wykonanie i interpretacja:
o Badaną surowicę i badane krwinki nakraplamy do próbówki
o Inkubacja i wirowanie
o Cienie krwinek nad surowicą  wynik dodatni, krwinki na dole próbówki pod supernatantem z
surowicy- wynik ujemny
7
Wykaz używanych skrótów
PTA - pośredni odczyn antyglobulinowy
BTA - bezpośredni odczyn antyglobulinowy
PBS - buforowany fizjologiczny roztwór NaCl
LISS - roztwór NaCl o niskiej sile jonowej 0,03mol/l
LEN - odczynnik przygotowany doraz
nie: mieszanina LISS i
odczynnika papainowego w stosunku 2:1
PEG - glikol polietylenowy
Metody ułatwiające aglutynację erytrocytu:
·ð Zmniejszenie Å‚adunku ujemnego bÅ‚ony erytrocytu przez trawienie jego bÅ‚ony enzymami
·ð Zmniejszenie potencjaÅ‚u dzeta bÅ‚ony przez  zagÄ™szczenie kationów (protamina) wokół erytrocytu
·ð ZwiÄ™kszenie zasiÄ™gu ramion IgG poprzez chemicznÄ… modyfikacjÄ™ regionu zawiasowego
·ð Neutralizacja Å‚adunku dodatniego wokół erytrocytu (albumina)
Przed każdym przetoczeniem krwi wykonujemy próbę zgodności serologicznej, która obejmuje:
1. Kontrolę układów AB0 dawcy i biorcy
2. Kontrolę antygeny D u biorcy (u dawcy też  o ile biorca jest D-ujemny)
3. Wykonanie próby zgodności surowicy biorcy z krwinkami dawcy w teście LEN i PTA-LISS
4. Przeprowadzenie badań w kierunku obecności alloprzeciwciał odpornościowych w surowicy biorcy w
teście LEN i PTA-LISS
5. Weryfikacja wyników badań przy łóżku chorego z zastosowaniem  karty do szybkiej kontroli grupy krwi
lub odczynników monoklonalnych do oznaczania grup krwi układu AB0 produkcji Bioscot Ltd.
Oznaczanie grup krwi układu AB0
W celu detekcji grupy krwi należy oznaczyć antygeny na badanych erytrocytach poprzez aglutynację z
surowicami wzorcowymi anty-A, anty-B i antyA+B, a także alloprzeciwciała w badanej surowicy poprzez
aglutynację z krwinkami wzorcowymi grup 0, A1, B, czyli per saldo wykonujemy sześć prób. Jeśli badana
surowica reaguje z krwinkami wzorcowymi 0 znaczy to, że są w niej inne alloprzeciwciała nie należące do
w/w układu. Nie powinny także zachodzić reakcje pomiędzy badaną surowicą a krwinkami z grupy takiej
samej, jak grupa krwinek badanych określona w pierwszej części testu.
Modyfikacja tego testu u noworodka  wykonujemy cztery próby z krwinkami noworodka:
1. Surowica wzorcowa antyA
2. Surowica wzorcowa antyB
3. Surowica wzorcowa antyA+B
4. Surowica noworodka lub surowica grupy AB  tu nie powinno być aglutynacji
Grupy krwi układu AB0 i ich odczyny z surowicami/krwinkami wzorcowymi, w teście dolichotest  patrz
tabelka z katedry
Oznaczanie antygenu D z grupy Rh
Służą do tego:
·ð Testy enzymatyczne:
o Bez pośredni test papainowy  metoda szkiełkowa
o Pośredni test papainowy  metoda próbówkowa LEN
·ð Test antyglobulinowy PTA-LISS
·ð Metody z użyciem odczynnika monoklonalnego
o Szkiełkowa
o Próbówkowa
o PTA-LISS
·ð Mikrometody w żelu
·ð Metody genetyczne (odmiany cz. Rh, ocena ryzyka konfliktu)
8
Alloprzeciwciała odpornościowe
Wykrywanie (w testach odpornościowych lub mikrometody):
·ð Metody enzymatyczne LEN
·ð Metody z użyciem surowic antyglobulinowych
o PTA-LISS
o PTA-PEG
Przygotowujemy sześć prób w środowisku LEN, w 1-4 surowica badana:
·ð Krwinki wzorcowe 0+CCDee
·ð Krwinki wzorcowe 0+ccDEE
·ð Krwinki wzorcowe 0+ ccddeeK
·ð Krwinki badane
W 5-6 standard anty-D:
·ð Krwinki wzorcowe 0Rh+
·ð Krwinki wzorcowe 0Rh-
Odległe powikłania potransfuzyjne
Hemoliza
Choroba  przeszczep przeciw gospodarzowi (GVH)
Spowodowane odp.
Małopłytkowość
immunologicznÄ… na antygeny krwi
Immunomodulacja
Przeniesienie chorób zakaz
nych
Nie zwiÄ…zane z odp. immunologicznÄ…
hemochromatoza
Badania serologiczne dawców:
Obligatoryjne:
1. Anty HIV 1 i 2 (p24 antygen)
2. HBsAg
3. Anty-HCV
4. Kiła (TPHA)
Dodatkowe:
1. Anty-CMV (IgM i IgG)
2. Anty-Toxo (IgM i IgG)
3. HTLV-1  nie w Polsce
Immunologia transplantologiczna
Cząsteczki MHC klasy I (HLA-A,B) i II (HLA-DR) mogą być docelowymi antygenami odpowiedzi
immunologicznej  są to silne antygeny transplantacyjne, czyli główne Ag rozpoznawane przez organizm
biorcy w procesie odrzucania przeszczepu. Cząsteczki MHC II są głównymi Ag odpowiedzialnymi za reakcję
przeszczepu przeciw gospodarzowi.
Do głównych ograniczeń transplantacji należą:
·ð DostÄ™pność narzÄ…dów
·ð Dobór antygenowy dawca-biorca
·ð Brak w krążeniu biorcy przeciwciaÅ‚ przeciwko antygenom dawcy
9
Wskazania do przeszczepu narządów:
Nerka Krańcowe statium niewydolności nerek
Serce Skrajna niewydolność serca
Płuca lub płuca+serce Nadciśnienie płucne, mukowiscydoza
Wątroba Marskość wątroby, rak, atrezja dróg żółciowych
Rogówka Dystrofia, zapalenie rogówki
Trzustka/wyspy Langerhansa Cukrzyca (typu I)
Szpik kostny Niedobór immunologiczny, białaczka
Jelito cienkie Rak
Skóra Oparzenia
Ustalanie zgodności tkankowej dawcy i biorcy:
·ð Zgodność w głównych grupach krwi (AB0)
o Erytrocyty sÄ… badane ze standardami anty-A i anty-B
o Obecność Ab grupowych w surowicy badanej osoby określa się w teście z krwinkami 0
znanej grupy krwi tj. grupy A i grupy B.
·ð Typowanie tkankowe w celu okreÅ›lenia HLA
·ð Próba krzyżowa w celu okreÅ›lenia czy surowica biorcy zawiera przeciwciaÅ‚a przeciwko HLA dawcy
(w następstwie wielokrotnych transfuzji, wcześniejszych transplantacji, wielu przebytych ciąż) -
można wykonać test limfocytotoksyczności zależnej od dopełniacza z wykorzystaniem limfocytów
dawcy jako komórek docelowych dla Ab obecnych w surowicy biorcy
Typy przeszczepów
Autograft  z jednej okolicy ciała do drugiej, np. z tułowia do ramienia
Izograft  pomiędzy osobnikami identycznymi genetycznie np. bliz
niakami jednojajowymi lub w
obrębie szczepu wsobnego
Allograft  pomiędzy różnymi osobnikami tego samego gatunku
Ksenograft  pomiędzy osobnikami różnych gatunków
Fazy odpowiedzi ukł. immunologicznego na obce antygeny:
1. Faza indukcji
2. Prezentacja antygenu
3. Rozpoznanie antygenu
W zależności od czasu trwania odrzucanie przeszczepu może być nadostre, ostre bądz
przewlekłe:
Typ reakcji Czas odrzucania Przyczyna
Nadostra Minuty-godziny Wytworzone wcześniej
przeciwciała przeciw dawcy,
dopełniacz
Przyspieszona Dni Reaktywacja uczulonych
limfocytów T
Ostra Dni-tygodnie Pierwotna aktywacja
limfocytów T
Przewlekła Miesiące-lata Różne przyczyny (Ab, KI,
wolna reakcja komórkowa,
nawrót choroby)
Działanie na przeszczep poprzez:
1. Komórkową reakcję cytotoksyczną  limfocyty CD8 aktywowane IL-2 i INF gamma z Th
2. ADCC, zmiany lityczne z zamknięciem naczyń  przeciwciała produkowane przez limfocyty B, aktywowane IL-2, 4 i 5,
działanie dopełniacza
3. Mediatory zapalenia  dopełniacz, działanie monocytów i makrofagów stymulowanych przez TNF beta i IFN gamma
4. Efektem odrzucenia nadostrego i ostrego jest martwica, często połączona z masywnym krwotokiem
5. W odrzucaniu przewlekłym szczególna rola proliferacji kom. śródbłonka i mięśniówki gładkiej naczyń oraz procesów
włóknienia i angiodestrukcji  obrazem są zmiany podobne do miażdżycy tętnic
10