27.11.2012r.
Art. 467.
ż1. Niezwłocznie po wniesieniu sprawy przewodniczący lub wyznaczony przez niego sędzia dokonuje jej wstępnego badania.
ż2. Wstępne badanie sprawy polega na ustaleniu, czy pismo wszczynające postępowanie sądowe spełnia niezbędne wymagania,
pozwalające nadać mu dalszy bieg, oraz na podjęciu czynności umożliwiających rozstrzygnięcie sprawy na pierwszym posiedzeniu.
ż3. Po wstępnym badaniu sprawy przewodniczący wzywa do usunięcia braków formalnych pisma tylko wówczas, gdy braki te nie
dadzą się usunąć w toku czynności wyjaśniających.
ż4. Jeżeli w toku wstępnego badania sprawy z zakresu ubezpieczeń społecznych okaże się, że występują istotne braki w materiale, a
przeprowadzenie jego uzupełnienia w postępowaniu sądowym byłoby połączone ze znacznymi trudnościami, przewodniczący lub
wyznaczony przez niego sędzia może zwrócić organowi rentowemu akta sprawy w celu uzupełnienia materiału sprawy. To samo
dotyczy wypadku, w którym decyzja organu rentowego nie zawiera:
1) podstawy prawnej i faktycznej,
2) wskazania sposobu wyliczenia świadczenia,
3) stosownego pouczenia o skutkach prawnych decyzji i trybie jej zaskarżenia.
Referendarz sądowy.
Art. 47 (1). Referendarz sądowy może wykonywać czynności w postępowaniu cywilnym w wypadkach wskazanych w ustawie. W
zakresie powierzonych mu czynności referendarz sądowy ma kompetencje sądu, chyba że ustawa stanowi inaczej.
Referendarz może:
1) wydawać w postępowaniu upominawczym nakazy zapłaty.
2) wydawać określone przez ustawę zarządzenia.
Art. 130 (5). W wypadkach, o których mowa w art. 130-1304, zarządzenia może wydać także referendarz sądowy.
Chodzi tu o badanie pism procesowych i czynności z tym badaniem związanych.
3) wydawać postanowienia stwierdzające prawomocność orzeczenia.
4) dokonywać pewnych czynności w sprawach o wpis do księgi wieczystej oraz w postępowaniu
rejestrowym przewidzianym dla krajowego rejestru sądowego.
5) nadawać tytułowi egzekucyjnemu klauzulę wykonalności (w postępowaniu egzekucyjnym).
6) orzekać o kosztach sądowych.
Na orzeczenie referendarza sądowego, które zapadają w zasadzie w postaci postanowień, oraz na
orzeczenia kończące postępowanie, przysługuje skarga. Skargę rozpoznaje sąd, w którym wydano
zaskarżone orzeczenie. Skargę traktujemy jako szczególny środek zaskarżenia. Skargę rozpoznaje
sąd, w którym referendarz działa, więc nie można myśleć, że jeżeli wniesiemy skargę na orzeczenie
referendarza, to przenosimy sprawę do wyższej instancji. Ciągle jesteśmy na tym samym poziomie.
Wyłączenie sędziego (art. 48  54 kpc)
Istnieją dwa rodzaje wyłączenia sędziego. Po pierwsze wyłączenie z mocy ustawy, przewidziane z
przyczyn, które powodują, że sędzia jest nieodpowiedni do orzekania w sprawie (iudex inhabilis) i
drugi rodzaj wyłączenia  z mocy orzeczenia sądowego, czyli postanowienie o wyłączenie sędziego
od udziału w sprawie, w wypadku, gdy istnieją okoliczności tego rodzaju, że mogłyby wywołać
uzasadnioną wątpliwość co do bezstronności sędziego w danej sprawie (iudex suspectus).
1) Wyłączenie z mocy ustawy
Art. 48.
ż1.Sędzia jest wyłączony z mocy samej ustawy:
1) w sprawach, w których jest stroną lub pozostaje z jedną ze stron w takim stosunku prawnym, że wynik sprawy oddziaływa na jego
prawa lub obowiązki;
2) w sprawach swego małżonka, krewnych lub powinowatych w linii prostej, krewnych bocznych do czwartego stopnia i
powinowatych bocznych do drugiego stopnia;
3) w sprawach osób związanych z nim z tytułu przysposobienia, opieki lub kurateli;
4) w sprawach, w których był lub jest jeszcze pełnomocnikiem albo był radcą prawnym jednej ze stron;
5) w sprawach, w których w instancji niższej brał udział w wydaniu zaskarżonego orzeczenia, jako też w sprawach o ważność aktu
prawnego z jego udziałem sporządzonego lub przez niego rozpoznanego oraz w sprawach, w których występował jako prokurator;
6) w sprawach o odszkodowanie z tytułu szkody wyrządzonej przez wydanie prawomocnego orzeczenia niezgodnego z prawem,
jeżeli brał udział w wydaniu tego orzeczenia.
ż2. Powody wyłączenia trwają także po ustaniu uzasadniającego je małżeństwa, przysposobienia, opieki lub kurateli.
ż3. Sędzia, który brał udział w wydaniu orzeczenia objętego skargą o wznowienie, nie może orzekać co do tej skargi.
Art. 49. Niezależnie od przyczyn wymienionych w art. 48, sąd wyłącza sędziego na jego żądanie lub na wniosek strony, jeżeli istnieje
okoliczność tego rodzaju, że mogłaby wywołać uzasadnioną wątpliwość co do bezstronności sędziego w danej sprawie.
Przepis ten ma najczęściej zastosowanie, kiedy to strony postępowania żądają wyłączenia sędziego.
Ten wniosek o wyłączenie sędziego strona powinna zgłaszać na piśmie lub ustnie do protokołu w
sądzie, w którym sprawa się toczy, uprawdopodabniając przyczyny wyłączenia. Wniosek ten
powinien być zgłoszony nie póz
niej, niż przed rozpoczęciem rozprawy. Można ten wniosek zgłosić w
trakcie toczącego się postępowania, ale trzeba będzie uprawdopodobnić, że przyczyna wyłączenia
powstała póz
niej albo stała się znana stronie póz
niej.
Przepisy o wyłączeniu sędziego stanowią o wyłączeniu sędziego jako pojedynczej osoby. Nie można
złożyć wniosku o wyłączenie składu orzekającego, albo o wyłączenie wszystkich sędziów. Jeżeli
skład jest 3 osobowy, a strona domaga się wyłączenia wszystkich sędziów, powinna ona złożyć 3
wnioski odnoszące się do każdego sędziego indywidualnie.
Okoliczności tego rodzaju, które wywołują uzasadnioną wątpliwość co do bezstronności sędziego
są różne  sędzia jest przyjacielem strony, chodzą na imprezy wspólnie do znajomego, etc. Często
ten środek prawny jest wykorzystywany z pełną premedytacją celem przedłużenia postępowania w
sprawie.
O wyłączeniu sędziego rozstrzyga sąd w składzie 3 sędziów zawodowych. Przed wydaniem
rozstrzygnięcia, sędzia którego wniosek dotyczy, powinien złożyć wyjaśnienia w sprawie.
Postanowienie o wyłączeniu sędziego może być wydane na posiedzeniu niejawnym.
Ponowny wniosek o wyłączenie sędziego oparty na tych samych okolicznościach podlega
odrzuceniu. O odrzuceniu orzeka sąd rozpoznający sprawę.
Na postanowienie sądu o oddalenie wniosku o wyłączenie sędziego, przysługuje zażalenie na mocy
art. 394 kpc.
Skutki rozpoznania sprawy przez sędziego, który był wyłączony z mocy ustawy od rozpoznania
sprawy. Zgodnie z art. 379 w takim wypadku zachodzi nieważność postępowania.
Uczestnicy postępowania.
Najważniejszymi uczestnikami postępowania są strony. Pojęcie stron jest charakterystyczne dla
procesu, ale występuje ono również w postępowaniu egzekucyjnym. Proces cywilny charakteryzuje
się bowiem dwustronnością, zawsze muszą występować dwie strony. Pojęcie strony nie występuje
w postępowaniu nieprocesowym. Niektórzy uważają, że dwustronność procesu jest zasadą
postępowania cywilnego.
Dwustronność procesu polega na tym, że toczy się on między dwoma stronami, stroną czynną
(powodem) i bierną (pozwanym). Przy czym istotne jest, że powodem i pozwanym muszą być dwie
odrębne jednostki. Brak strony w procesie może mieć charakter:
- pierwotny - datujący się w chwili wszczęcia postępowania; z tym brakiem pierwotnym w procesie
mamy do czynienia wówczas, kiedy powód wytoczy powództwo i nie oznaczy pozwanego. Jeżeli
powód nie oznaczy w wyznaczonym terminie tego pozwanego, wówczas wydaje się zarządzenie o
zwrocie pozwu.
- następczy  zachodzi wtedy, jeżeli jedna ze stron utraci swój byt w trakcie postępowania, ale w
warunkach wyłączających następstwo procesowe, np  w procesie o rozwód umiera jeden z
małżonków  w takim wypadku mamy do czynienia z brakiem strony, proces trzeba umorzyć,
dlatego że do tego procesu o rozwód nikt wstąpić nie może, nie ma tutaj następcy prawnego.
Jeżeli doszło do przeprowadzenia procesu bez udziału jednej ze stron, to proces taki możemy
traktować jako nieistniejący, niebyły, a wydane w tej sprawie orzeczenie, jako orzeczenie
nieistniejące (sententia non existens).
Braku strony nie stanowi oznaczenie przez powoda strony przeciwnej, jako strony pozwanej, która
nie żyje. Ustawodawca ten przypadek traktuje jako brak zdolności sądowej. W takim wypadku nie
możemy mówić o niebyłości procesu, proces był, jest, ale proces taki dotknięty jest nieważnością
(art. 376).
Jeżeli operujemy pojęciem strony na gruncie postępowania cywilnego, to należy tutaj wyróżnić
stronę w znaczeniu materialnym i stronę w znaczeniu procesowym. Stroną w znaczeniu
procesowym jest jednostka oznaczona w procesie jako strona (jako powód i pozwany). Natomiast
stroną w znaczeniu materialnym jest podmiot objęty działaniem normy prawnej indywidualno
konkretnej, przytoczonej w powództwie.
To powód oznacza strony procesu (w powództwie). Powód występuje z określonym roszczeniem
przeciwko pozwanemu. To roszczenie jest w istocie jego twierdzeniem o istnieniu pewnej normy
indywidualno konkretnej.
Powód zatem oznacza strony tej normy prawnej indywidualno konkretnej, objętej działaniem tej
normy. Tak na przykład jeżeli poszkodowany czynem niedozwolonym wytacza powództwo
przeciwko sprawcy szkody, to w tym wypadku poszkodowany jest powodem, sprawca szkody jest
pozwanym i w tym pozwie z roszczeniem o naprawienie szkody, powód przytacza to roszczenie w
formie pewnego twierdzenia, podaje okoliczności. Podmioty objęte działaniem tej normy
indywidualno konkretnej są stronami w znaczeniu materialnym. Można zatem powiedzieć, że w
tym wypadku pojęcie strony w znaczeniu formalnym i pojęcie w znaczeniu materialnym  te
pojęcia się pokrywają. To rozróżnienie jednak jest konieczne w tych wszystkich wypadkach, w
których z powództwem występuje podmiot nieobjęty działaniem normy indywidualno konkretnej
przytoczonej w powództwie, np prokurator wytacza powództwo na rzecz poszkodowanego i
domaga się zasądzenia od sprawcy szkody odszkodowania na rzecz poszkodowanego. W takim
wypadku prokurator jest stroną w znaczeniu procesowym, bo wytoczył powództwo, działa w
postępowaniu jako powód, a osoba na rzecz której on powództwo wytoczył, będzie stroną w
znaczeniu materialnym, bo on jest objęty działaniem tej normy indywidualno konkretnej
przytoczonej w powództwie.
Na ogół te pojęcia się pokrywają, ale tam gdzie mamy do czynienia z podstawieniem procesowym,
tam wszędzie kto inny jest powodem w znaczeniu procesowym, a kto inny w znaczeniu materialno
prawnym.
Strona w procesie by mogła występować w procesie powinna posiadać następujące przymioty:
1) zdolność sądową
2) zdolność procesową
3) legitymację procesową
Zdolność sądowa --> określenie istoty tej zdolności jest dosyć trudne. Rozważania na tym tle
prowadzimy na podstawie postanowień art. 64 kpc.
Art. 64.
ż1. Każda osoba fizyczna i prawna ma zdolność występowania w procesie jako strona (zdolność sądowa).
ż1 (1). Zdolność sądową mają także jednostki organizacyjne niebędące osobami prawnymi, którym ustawa przyznaje zdolność
prawną.
Zdolność sądowa, to jest zdolność do występowania w procesie jako strona. A contrario zatem 
osoba, która nie posiada zdolności sądowej, nie może występować w procesie jako strona. Wniosek
jednak ten wyprowadzony z definicji art. 64 byłby nie do przyjęcia na tle innych przepisów kpc,
które stanowią o stronie niemającej zdolności sądowej.
Art. 70.
ż1.Jeżeli braki w zakresie zdolności sądowej lub procesowej albo w składzie właściwych organów dają się uzupełnić, sąd wyznaczy w
tym celu odpowiedni termin. W wypadkach, w których ustanowienie przedstawiciela ustawowego powinno nastąpić z urzędu, sąd
zwraca się o to do właściwego sądu opiekuńczego.
ż2. Sąd może dopuścić tymczasowo do czynności stronę nie mającą zdolności sądowej lub procesowej albo osobę nie mającą
należytego ustawowego umocowania, z zastrzeżeniem, że przed upływem wyznaczonego terminu braki będą uzupełnione, a
czynności zatwierdzone przez powołaną do tego osobę.
Podobnie jest w innych przepisach, np w art. 199 (3), 379 (2).
Definicja zdolności sądowej jest zatem nietrafna w świetle trzech wyżej wymienionych artykułów.
Zbudowanie takiej jednolitej, zwartej zdolności sądowej jest niemożliwe. Nikt w istocie nie wie na
czym ona polega.
Przez zdolność sądową możemy rozumieć przymiot danej jednostki, podmiotu, pozwalający na
przeprowadzenie z jego udziałem ważnego procesu. Kpc nie wyjaśnia na czym ten przymiot polega,
wymienia tylko jednostki, którym ten przymiot przysługuje. Według art. 64 zdolność sądowa
przysługuje:
1) osobom fizycznym,
2) osobom prawnym,
3) jednostkom organizacyjnym niebędącym osobami prawnymi, którym ustawa przyznaje zdolność
sądową,
4) organizacje pozarządowe dopuszczone do działania na podstawie obowiązujących przepisów,
5) dyrektor oraz rada pracownicza przedsiębiorstwa,
6) inne organy, w wypadkach wskazanych w ustawie (do takich organów zaliczamy przede
wszystkim prokuratora).
W drugim znaczeniu zdolność sądowa oznacza istnienie tej jednostki wyposażonej w przymiot, o
którym mowa, od chwili wytoczenia powództwa. W razie bowiem nieistnienia takiej jednostki,
wówczas pozew ulega odrzuceniu z powodu braku zdolności sądowej. Np w razie wytoczenia
powództwa przeciwko nieżyjącej osobie fizycznej, powództwo powinno ulec odrzuceniu z powodu
braku zdolności sądowej strony.
Wreszcie zdolność sądowa oznacza, że od momentu wytoczenia powództwa, do zamknięcia
rozprawy, musi istnieć jednostka nie będąca osobą fizyczną, która jest wyposażona w przymiot, o
którym mowa, a występuje w tym procesie jako strona.
Brak zdolności sądowej może mieć dwojakiego rodzaju charakter:
- pierwotny (istnieje w chwili wszczęcia postępowania)  zachodzi wtedy, gdy jako strona zostanie
oznaczona jednostka nie posiadająca przymiotu, o którym mowa (np. Komitety, kółka, spółka
cywilna jako taka). Może on powstać także wtedy, kiedy jako strona zostanie oznaczona w
powództwie jednostka nieistniejąca (nieżyjąca osoba, spółka prawa handlowego, która została
wykreślona z rejestru).
- następczy (powstaje w toku toczącego się postępowania)  może dotyczyć tylko osoby niebędącej
osobą fizyczną.
Art. 199.
ż1. Sąd odrzuci pozew:
1) jeżeli droga sądowa jest niedopuszczalna;
2) jeżeli o to samo roszczenie pomiędzy tymi samymi stronami sprawa jest w toku albo została już prawomocnie osądzona;
3) jeżeli jedna ze stron nie ma zdolności sądowej albo jeżeli powód nie ma zdolności procesowej, a nie działa za niego
przedstawiciel ustawowy albo jeżeli w składzie organów jednostki organizacyjnej będącej powodem zachodzą braki
uniemożliwiające jej działanie;
4) (uchylony).
ż2.Z powodu braku zdolności sądowej jednej ze stron albo zdolności procesowej powoda i niedziałania przedstawiciela ustawowego
lub braku w składzie organów jednostki organizacyjnej będącej powodem, uniemożliwiającego jej działanie, sąd odrzuci pozew
dopiero wówczas, gdy brak nie będzie uzupełniony zgodnie z przepisami kodeksu.
ż3.Odrzucenie pozwu może nastąpić na posiedzeniu niejawnym.
Art. 174.
ż1.Sąd zawiesza postępowanie z urzędu:
1) w razie śmierci strony lub jej przedstawiciela ustawowego, utraty przez nich zdolności procesowej, utraty przez stronę zdolności
sądowej lub utraty przez przedstawiciela ustawowego charakteru takiego przedstawiciela;
2) jeżeli w składzie organów jednostki organizacyjnej będącej stroną zachodzą braki uniemożliwiające jej działanie;
3) jeżeli strona lub jej przedstawiciel ustawowy znajduje się w miejscowości pozbawionej wskutek nadzwyczajnych wydarzeń
komunikacji z siedzibą sądu;
4) jeżeli postępowanie dotyczy masy upadłości i ogłoszono upadłość z możliwością zawarcia układu, a strona pozbawiona została
prawa zarządu masą upadłości, albo ogłoszono upadłość obejmującą likwidację majątku strony;
ż2. W wypadkach wymienionych w ż 1 pkt 1 i 4 zawieszenie ma skutek od chwili zdarzeń, które je spowodowały. Zawieszając
postępowanie, sąd z urzędu uchyla orzeczenia wydane po nastąpieniu tych zdarzeń, chyba że nastąpiły one po zamknięciu rozprawy.
ż3. W wypadku, o którym mowa w ż 1 pkt 4, sąd wezwie syndyka albo zarządcę masy upadłości do wzięcia udziału w sprawie, a
jeżeli syndyk albo zarządca może odmówić wstąpienia do postępowania, sąd wyznaczy mu odpowiedni termin do złożenia
oświadczenia. Niezłożenie w terminie oświadczenia co do wstąpienia do postępowania uważa się za odmowę wstąpienia.
Utrata zdolności sądowej w trakcie procesu może dotyczyć tylko osoby niefizycznej.
Brak zdolności sądowej, sad bierze pod uwagę z urzędu, w każdym stanie sprawy. Wynika to z
postanowień art. 202 kpc.
Art. 202. Niewłaściwość sądu dającą się usunąć za pomocą umowy stron sąd bierze pod rozwagę tylko na zarzut pozwanego,
zgłoszony i należycie uzasadniony przed wdaniem się w spór co do istoty sprawy. Sąd nie bada z urzędu tej niewłaściwości również
przed doręczeniem pozwu. Jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, okoliczności, które uzasadniają odrzucenie pozwu, jak
również niewłaściwy tryb postępowania, brak należytego umocowania pełnomocnika, brak zdolności procesowej pozwanego, brak
w składzie jego organów lub niedziałanie jego przedstawiciela ustawowego sąd bierze pod rozwagę z urzędu w każdym stanie
sprawy.
Brak zdolności sądowej może być usunięty w postępowaniu poprzez uzyskanie przez daną
jednostkę osobowości prawnej, np. poprzez wpisanie do rejestru.
Jeżeli natomiast nastąpiła śmierć strony w procesie, to wtedy możemy ten brak zdolności sądowej
będzie usunięty przez wstąpienie następcy prawnego.
Art. 70.
ż1. Jeżeli braki w zakresie zdolności sądowej lub procesowej albo w składzie właściwych organów dają się uzupełnić, sąd wyznaczy w
tym celu odpowiedni termin. W wypadkach, w których ustanowienie przedstawiciela ustawowego powinno nastąpić z urzędu, sąd
zwraca się o to do właściwego sądu opiekuńczego.
ż2. Sąd może dopuścić tymczasowo do czynności stronę nie mającą zdolności sądowej lub procesowej albo osobę nie mającą
należytego ustawowego umocowania, z zastrzeżeniem, że przed upływem wyznaczonego terminu braki będą uzupełnione, a
czynności zatwierdzone przez powołaną do tego osobę.
Jeżeli zatem pierwotny brak zdolności sądowej nie zostanie usunięty w trybie tego art., wówczas
następuje odrzucenie pozwu (art. 199 (3) kpc).
Jeżeli sąd już wydał wyrok, potem doszła informacja, że pozwany nie żyje, wówczas sąd będzie
musiał uchylić wyrok i pozew odrzucić.
Jeżeli brak zdolności ma charakter następczy, sąd zawiesi postępowanie i wznowi je w momencie
wstąpienia następcy prawnego. Jeśli w ciągu 3 lat do tego nie dojdzie, wówczas umarza się
postępowanie.
2) Zdolność procesowa
O zdolności tej traktuje art. 65.
Art. 65.
ż1. Zdolność do czynności procesowych (zdolność procesową) mają osoby fizyczne posiadające pełną zdolność do czynności
prawnych, osoby prawne oraz jednostki organizacyjne, o których mowa w art. 64 ż 11.
ż2. Osoba fizyczna ograniczona w zdolności do czynności prawnych ma zdolność procesową w sprawach wynikających z czynności
prawnych, których może dokonywać samodzielnie.
Na podstawie tego przepisu przyjmujemy, że zdolność procesowa jest to zdolność do czynności
procesowych, czyli zdolność do uczestnictwa w czynnościach procesowych w sposób czynny albo
bierny. Z art. 65 kpc wynika, że przesłanką tej zdolności procesowej osób fizycznych, jest zdolność
do czynności prawnych. Oznacza to, że osoba fizyczna, która posiada zdolność do czynności
prawnych, w takim samym zakresie posiada zdolność procesową.
Przesłanką zdolności procesowej podmiotów niefizycznych jest zdolność sądowa.
Brak zdolności procesowej może być zawsze usunięty przez wstąpienie do procesu przedstawiciela
ustawowego.
Skutki braku zdolności procesowej:
Kształtują się one różnie. To zależy od tego czy mają one charakter pierwotny, czy następczy, czy u
powoda czy pozwanego.
Pierwotny brak u powoda, jeżeli nie zostanie uzupełniony w wyznaczonym terminie, powoduje
odrzucenie pozwu. Jeżeli dziecko nie posiadające zdolności do czynności prawnych wytoczy
powództwo, brak może być uzupełniony przez wstąpienie jego rodziców.
Jeśli powództwo zostanie wytoczone przeciwko osobie nie posiadającej zdolności procesowej,
wówczas wzywa się powoda do wskazania osoby. Jeśli tego nie zrobi, następuje zwrot pozwu, nie
odrzucenie  zwrot.
Jeśli utrata ma charakter następczy  prowadzi to do zawieszenia postępowania (art. 174), zarówno
jeśli występuje u powoda, jak i u pozwanego.
Jeśli prowadzono postępowanie z udziałem osoby niemającej zdolności procesowej, wówczas
postępowanie dotknięte jest nieważnością (art. 379).
3) Legitymacja procesowa
Jest to uprawnienie do występowania w charakterze powoda, bądz
pozwanego w danym procesie.
Jest to uprawnienie, kwalifikacja szczególna, chodzi o zdolność uczestniczenia w konkretnym
procesie, tym  danym procesie. O ile pojęcia zdolności procesowej i sądowej, są to pojęcia o
charakterze ogólnym (zdolności do występowania w każdym procesie), o tyle legitymacja
procesowa odnosi się do tylko ściśle określonego procesu. Po stronie powoda  legitymacja czynna.
Po stronie pozwanego  legitymacja bierna.
Komu ta legitymacja przysługuje?
1) Podmiotowi objętemu działaniem normy indywidualno konkretnej przytoczonej w powództwie,
2) Podmiotowi podstawionemu w miejsce wyżej wymienionego podmiotu,
3) Podmiotowi posiadającemu interes prawny w ustaleniu istnienia bądz
nieistnienia stosunku
prawnego bądz
prawa, którego nie jest podmiotem,
4) Prokuratorowi, innemu organowi działającemu na tych samych zasadach, organizacji
pozarządowej,
5) Podmiotowi wskazanemu w szczególnym przepisie ustawy.
Mówimy, że legitymacja procesowa przysługuje podmiotowi objętemu działaniem normy
indywidualno konkretnej przytoczonej w powództwie. Jeżeli wytaczamy powództwo o alimenty, to
legitymowanym do wzięcia udziału jest uprawniony do alimentów, a po drugiej stronie
zobowiązany do alimentów. One są objęte działaniem normy, którą powód przytacza w
powództwie. Ta legitymacja przysługuje temu podmiotowi niezależnie od tego, czy ta norma jest
przytoczona w powództwie istnieje w rzeczywistości, czy nie istnieje. Jeżeli poszkodowany czynem
niedozwolonym wytoczył powództwo przeciwko sprawcy X, to X jest legitymowany do wzięcia
udziału w tej sprawie, nawet gdyby w procesie okazało się, że sprawcą szkody jest ktoś inny. Czyli 
przytoczona przez powoda norma indywidualno konkretna nie była zgodna z rzeczywistością. W
takim wypadku nastąpi oddalenie powództwa, bo pozwany nie jest zobowiązany do naprawienia
szkody. Ale to oddalenie następuje z tej przyczyny, że ta norma przytoczona przez powoda nie
istnieje w rzeczywistości  nie można jednak powiedzieć, że powództwo zostaje odrzucone z uwagi
na brak legitymacji. Pan X musi się bronić, jest jak najbardziej legitymowany do wzięcia udziału w
postępowaniu.
Często w praktyce zdarza się, że jeżeli powód pozwie niewłaściwą osobę, to pełnomocnicy mówią 
proszę o oddalenie powództwa  mój klient nie jest legitymowany do wzięcia udziału w tej sprawie.
Sędzia, który wie na czym to polega powie  brak legitymacji polega na czymś innym.