Niniejsza darmowa publikacja zawiera jedynie fragment
pełnej wersji całej publikacji.
Aby przeczytać ten tytuł w pełnej wersji kliknij tutaj.
Niniejsza publikacja może być kopiowana, oraz dowolnie
rozprowadzana tylko i wyłącznie w formie dostarczonej przez
NetPress Digital Sp. z o.o., operatora sklepu na którym można
nabyć niniejszy tytuł w pełnej wersji. Zabronione są
jakiekolwiek zmiany w zawartości publikacji bez pisemnej zgody
NetPress oraz wydawcy niniejszej publikacji. Zabrania siÄ™ jej
od-sprzedaży, zgodnie z regulaminem serwisu.
Pełna wersja niniejszej publikacji jest do nabycia w sklepie
internetowym e-booksweb.pl - Audiobooki, ksiÄ…zki audio,
e-booki .
D. Wędzki STRATEGIE PA
YNNOÅšCI FINANSOWEJ
PRZEDSI
BIORSTWA
Przepływy pieniężne a wartość dla właścicieli
pod red. G.K. Åšwiderskiej WZORCOWY PLAN KONT
z komentarzem do ustawy o rachunkowości
i Międzynarodowych Standardów Rachunkowości
B. Niedbała CONTROLLING W PRZEDSI
BIORSTWIE
ZARZ
DZANYM PRZEZ PROJEKTY
B. Nita RACHUNKOWOŚĆ W ZARZ
DZANIU
STRATEGICZNYM PRZEDSI
BIORSTWEM
pod red. E. Nowaka i B. Nity BUDŻETOWANIE W PRZEDSI
BIORSTWIE
pod red. E. Nowaka STRATEGICZNE ZARZ
DZANIE KOSZTAMI
M. Osikowicz RACHUNKOWOŚĆ MAA
YCH FIRM WEDA
UG
WYMOGÓW FUNDUSZY UNIJNYCH
M. Marcinkowska ROCZNY RAPORT Z DZIAA
AC
I WYNIKÓW
PRZEDSI
BIORSTWA
Nowe tendencje w sprawozdawczości biznesowej
E.R. Yescombe PARTNERSTWO PUBLICZNO-PRYWATNE
E.R. Yescombe PROJECT FINANCE
Wybrane elementy finansowania strukturalnego
A. Kister ZARZ
DZANIE KOSZTAMI JAKOÅšCI
Sposób na poprawę efektywności przedsiębiorstwa
K. Winiarska, RACHUNKOWOŚĆ BUDŻETOWA
M. Kaczurak-Kozak
pod red. K. Winiarskiej RACHUNKOWOŚĆ ZAAWANSOWANA
E. Walińska MI
DZYNARODOWE STANDARDY RACHUNKOWOÅšCI
Ogólne zasady pomiaru i prezentacji pozycji bilansu
i rachunku wyników
M. Andrzejewski, K. Jonas, ZASTOSOWANIE TECHNIK KOMPUTEROWYCH
P. MÅ‚odkowski W RACHUNKOWOÅšCI
Systemy dla małych i średnich przedsiębiorstw
W. Rogowski RACHUNEK EFEKTYWNOÅšCI INWESTYCJI
Pełna oferta wydawnicza jest dostępna na stronie www.profinfo.pl
Projekt graficzny okładki i zdjęcie
Barbara Widłak
Redaktor
Wojciech Adamski
Korekta
Anna Maria Thor
Iwona Pisiewicz
Redaktor techniczny
Janina Burek
Skład i łamanie
Wojciech Prażuch
© Copyright by Wolters Kluwer Polska Sp. z o.o. 2006, 2009
All rights reserved.
ISBN 978-83-7526-674-0
Wydanie II poprawione i rozszerzone
Wydane przez:
Wolters Kluwer Polska Sp. z o.o.
Redakcja Książek
01-231 Warszawa, ul. PÅ‚ocka 5a
tel. [phone]
31-156 Kraków, ul. Zacisze 7
tel. [phone]
e-mail: [e-mail]
www.wolterskluwer.pl
Księgarnia internetowa: www.profinfo.pl
Dla Ani Ska
Spis treści
O autorze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9
Wstęp . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11
Rozdział 1. Przesłanki i istota analizy wskaz
nikowej sprawozdania
finansowego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15
Przedsiębiorstwo a potrzeby informacyjne jego interesariuszy . . . 15
Czynniki kształtujące sytuację finansową przedsiębiorstwa . . . . . 23
Informacja o sytuacji finansowej przedsiębiorstwa
a sprawozdanie finansowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32
Analiza wskaz
nikowa jako narzędzie oceny sytuacji finansowej . . . 41
Istota i narzędzia analizy wskaz
nikowej . . . . . . . . . . . . . . . . 49
Rozdział 2. Przegląd wskaz
ników finansowych, płynności finansowej
i wypłacalności długoterminowej oraz ich systemów . . . . . 102
Ocena ogólnych uwarunkowań sytuacji finansowej
przedsiębiorstwa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 102
Charakterystyka wskaz
ników i systemów wskaz
ników płynności
finansowej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 105
Charakterystyka wskaz
ników i systemów wskaz
ników
wypłacalności długoterminowej . . . . . . . . . . . . . . . . . 197
Rozdział 3. Przegląd wskaz
ników finansowych sprawności
zarządzania i rentowności oraz ich systemów . . . . . . . . . 235
Charakterystyka wskaz
ników i systemów wskaz
ników
sprawności zarządzania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 235
Charakterystyka wskaz
ników i systemów wskaz
ników
rentowności . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 354
Rozdział 4. Zasady oceny wskaz
ników finansowych . . . . . . . . . . . . . 423
Przesłanki oceny wskaz
ników finansowych i jej procedura . . . . 423
Sposoby porównywania wskaz
ników finansowych . . . . . . . . . 427
Metody tworzenia oceny syntetycznej . . . . . . . . . . . . . . . . 448
Literatura . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 475
O autorze
Dariusz Wędzki jest profesorem doktorem habilitowanym ekonomii. Pracuje
w Katedrze Rachunkowości Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie oraz
w Wyższej Szkole Ubezpieczeń w Krakowie. Zajmuje się analizą finansową,
sprawozdawczością finansową, zarządzaniem finansami, rachunkowością za-
rzÄ…dczÄ… i controllingiem, matematycznymi i statystycznymi metodami w finan-
sach i rachunkowości, restrukturyzacją finansową oraz efektywnością systemów
gospodarczych.
Jest współautorem i autorem książek Zarządzanie płynnością finansową oraz
Strategie płynności finansowej. Jego książka Zarządzanie płynnością finansową
otrzymała Nagrodę Ministra Edukacji Narodowej. Za książkę Strategie płyn-
ności finansowej został nominowany do nagrody Beta za wybitne osiągnięcia
w dziedzinie zarządzania finansami. Z kolei pierwsza edycja książki Analiza
wskaz
nikowa sprawozdania finansowego otrzymała nagrodę Beta w 2007 ro-
ku. Opublikował kilkadziesiąt artykułów w takich czasopismach, jak  Ra-
chunkowość ,  Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości ,  Badania Operacyjne
i Decyzje ,  Ekonomista . Członek European Accounting Association. Jest
ekspertem Narodowego Programu Foresight Polska 2020 Ministerstwa Nauki
i Szkolnictwa Wyższego.
Prowadził szkolenia dla takich firm, jak Kompania Piwowarska, Coca-Cola,
Polkomtel, Grupa Lafarge, Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie
i wielu innych. Obecnie prowadzi szkolenia dla Instytutu Rozwoju Biznesu
z Warszawy oraz Archman z Krakowa. Jest doradcÄ… zarzÄ…du Stoczni  Nauta
SA. Był ekspertem firmy konsultingowej Restrukturyzacja Sp. z o.o. Obecnie
pracuje jako niezależny ekspert i konsultant. Jest inicjatorem oraz twórcą algo-
rytmów programu komputerowego Baza wskaz
ników finansowych i sprawozdań
finansowych  Analityk finansowy firmy Wolters Kluwer Polska.
Analiza wskaz
nikowa sprawozdania finansowego. Tom 2. Wskaz
niki finansowe
10
Był doradcą ds. restrukturyzacji finansowej Stoczni Gdynia SA, członkiem
Rady Nadzorczej koncernu Krajowa Spółka Cukrowa SA oraz ekspertem
Ministerstwa Skarbu.
Wstęp
Dla finansisty znajomość sytuacji finansowej przedsiębiorstwa jest koniecznoś-
cią  bez niej nie sposób podjąć właściwej decyzji finansowej, na przykład: czy
obciąć koszty, czy raczej zwiększyć sprzedaż, czy zaciągnąć kredyt, czy zainwe-
stować gotówkę w akcje spółek z Giełdy Papierów Wartościowych, czy udzielić
kredytu handlowego kontrahentowi. Najważniejsze wydaje się zatem pytanie:
jaka właściwie jest sytuacja finansowa przedsiębiorstwa? Istotna okazuje się nie
tylko sytuacja w określonym obszarze, na przykład płynności finansowej, ale
również całego przedsiębiorstwa, ponieważ menedżerowie, zarząd, a zwłaszcza
właściciele, oczekują jednoznacznej opinii:  jest dobrze lub  jest z
le .
Narzędziem poznania sytuacji finansowej przedsiębiorstwa jest analiza fi-
nansowa jego sprawozdania finansowego, czyli bilansu, rachunku zysków i strat
itd. Sprawozdanie finansowe, zgodnie z teorią rachunkowości, jest  wiernym
obrazem sytuacji finansowej przedsiębiorstwa. Z różnych jednak powodów
zawartość sprawozdania nie wystarcza i konieczna okazuje się jego dalsza  ob-
róbka właśnie za pomocą analizy finansowej. Zasadniczą jej częścią, słusznie
uważaną za najważniejszą, jest analiza wskaz
nikowa. Analiza wskaz
nikowa
dostarcza najważniejszych informacji o sytuacji finansowej. Cieszy się ona popu-
larnością wśród praktyków finansów i ekonomii, gdyż ma wiele zastosowań.
Analiza sprawozdań finansowych, obok rachunkowości finansowej, należy
do dziedziny finansów (w szerokim ujęciu) najczęściej omawianej w różnych
książkach. Można zatem odnieść wrażenie, że wszystko na ten temat zostało już
napisane. W niniejszej pracy poruszono jednak kwestie, które  jak się wydaje
 nie zostały w innych publikacjach dokładnie wyjaśnione. Skupiono się na
bardzo dokładanym omówieniu wyłącznie analizy wskaz
nikowej sprawozdania
finansowego jako najważniejszej, najpopularniejszej i najszerzej stosowanej
analizy finansowej. Bardzo dokładnie scharakteryzowano poszczególne po-
zycje wszystkich sporządzanych przez przedsiębiorstwa w Polsce sprawozdań
Analiza wskaz
nikowa sprawozdania finansowego. Tom 2. Wskaz
niki finansowe
12
finansowych (tom I), które mogą służyć do oceny sytuacji finansowej. Obszer-
nie wyjaśniono sposób obliczania oraz interpretację wskaz
ników finansowych
zarówno w najprostszym, jak też w najdokładniejszym ujęciu, a także problemy
obliczeniowe i interpretacyjne, jakie mogą się pojawić. Skoncentrowano się
na najbardziej przydatnych, wiarygodnych i komunikatywnych wskaz
nikach
finansowych, świadomie rezygnując z przedstawiania wskaz
ników powstałych
przez dzielenie pozycji sprawozdania na zasadzie  każdy z każdym i zawiera-
jÄ…cych jednozdaniowÄ… interpretacjÄ™. W niespotykanym gdzie indziej zakresie
omówiono i rozwinięto systemy powiązanych ze sobą wskaz
ników finansowych
ułatwiających przyczynowo-skutkowe diagnozowanie problemów i testowanie
rozwiązań, w nich dostrzegając przyszłość analizy finansowej. Wiele uwagi
poświęcono metodom tworzenia jednoznacznej i wiarygodnej oceny sytuacji
finansowej na podstawie wskaz
ników, przeciwstawiając się powszechnej, acz
błędnej opinii, że  wskaz
niki można różnie interpretować .
W drugim wydaniu niniejszej książki poczyniono szereg uzupełnień i zmian
ułatwiających wykorzystanie prezentowanych treści. W zakresie merytorycz-
nym:
" uzupełniono wszystkie rodzaje sprawozdań o sprawozdania zgodnie z Mię-
dzynarodowymi Standardami Sprawozdawczości Finansowej (MSSF),
" omówiono pełną zawartość informacji dodatkowej według polskiego prawa
bilansowego,
" uzupełniono wymogi prezentacyjne wynikające z Krajowych Standardów
Rachunkowości (KSR) nr 2, 3, 4 i 5 oraz nowelizacji ustawy o rachunkowości
(u.r.) poczÄ…wszy od 2009 roku,
" uzupełniono wskaz
niki finansowe o wskaz
niki wykorzystujÄ…ce sprawozdanie
według MSSF,
" uproszczono niektóre systemy wskaz
ników finansowych i usunięto wskaz
niki
mniej przydatne,
" wskaz
niki wykorzystujące sprawozdanie według MSSF zilustrowano przy-
kładami obliczeniowymi na danych rzeczywistych.
W zakresie prezentacji i wygody użytkowania niniejszej książki:
" w tomie I zebrano informacje o sprawozdaniach finansowych (w tym według
MSSF),
" poszerzono załączniki zawierające sprawozdania finansowe o wzorcowe
sprawozdania według MSSF,
" wskaz
niki finansowe zapisano w odmienny niż poprzednio sposób, znacząco
ułatwiający ich zrozumienie i wykorzystanie w praktyce.
Wstęp
13
Autor będzie wdzięczny czytelnikom za wszelkie uwagi, komentarze
i wskazówki. Można je przekazywać na adres redakcji lub e-mail: wedzkid@
ae.krakow.pl.
Dariusz Wędzki
Rozdział 1
Przesłanki i istota
analizy wskaz
nikowej
sprawozdania finansowego
Przedsiębiorstwo a potrzeby informacyjne jego interesariuszy
Prowadzenie działalności gospodarczej w gospodarce rynkowej należy do pod-
stawowych praw obywatelskich gwarantowanych w Polsce art. 20 Konstytucji
RP1. Historia ludzkości wskazuje, że prowadzenie tej działalności wspólnie,
czyli nie przez jedną, a wiele osób, jest łatwiejsze i daje wprost nieograniczone
możliwości i korzyści. Jedną z form wspólnego gospodarowania jest przedsię-
biorstwo.
Przedsiębiorstwo jest rodzajem organizacji, która wykorzystuje rozporzą-
dzalne zasoby rzeczowe, niematerialne i ludzkie do prowadzenia działalności
zgodnie z oczekiwaniami podmiotów z nią związanych. Takie rozumienie
przedsiębiorstwa jest oczywiście bardzo uproszczone, niemniej jednak określa
trzy zasadnicze jego uwarunkowania (Marcinkowska 2004, s. 19):
1) zasoby różnego rodzaju, które przedsiębiorstwo wykorzystuje do osiągnięcia
swoich celów,
2) cel, a właściwie wiele celów formułowanych przez podmioty wewnątrz
przedsiębiorstwa i w jego otoczeniu: osoby i grupy osób (instytucje), które
w jakiś sposób wpływają na funkcjonowanie przedsiębiorstwa (tak zwanych
interesariuszy),
3) wzajemne oddziaływania między przedsiębiorstwem i interesariuszami
w związku z prowadzoną działalnością.
Liczba interesariuszy przedsiębiorstwa i ich zróżnicowanie są duże, co widać
na ilustracji 1.1. Podstawowy podział interesariuszy jest następujący (zob. Mar-
1
Ustawa z dnia 2 kwietnia 1997 r.  Konstytucja RP (Dz. U. Nr 78, poz. 483).
Analiza wskaz
nikowa sprawozdania finansowego. Tom 2. Wskaz
niki finansowe
16
cinkowska 2004, s. 19; założenia koncepcyjne Międzynarodowych Standardów
Sprawozdawczości Finansowej, art. 92):
" interesariusze wewnętrzni, czyli tacy, którzy tworzą przedsiębiorstwo jako
jego władze i kadra; można ich nazwać aktywnymi, ponieważ w największym
stopniu wpływają na działalność przedsiębiorstwa,
" interesariusze zewnętrzni, czyli tacy, którzy znajdują się w otoczeniu przed-
siębiorstwa oraz wykonują dla niego różne świadczenia, a także odbierają
świadczenia, które z różnych powodów musi wykonywać dla nich przed-
siębiorstwo; można ich nazwać biernymi, ponieważ ich wpływ na działal-
ność przedsiębiorstwa  cykliczny lub jednorazowy  jest ściśle określony,
ponadto często efekt ich działania zasadniczo zależy od efektów działania
interesariuszy wewnętrznych.
Ilustracja 1.1. Klasyfikacja interesariuszy przedsiębiorstwa
Interesariuszy zewnętrznych można podzielić na zaangażowanych kapitało-
wo i zaangażowanych informacyjnie. Interesariusze zaangażowani kapitałowo
to podmioty, które na różne sposoby finansują działalność przedsiębiorstwa:
" właściciele i ich przedstawiciele  rady nadzorcze lub podobne organy
kontrolne, które w imieniu właściciela sprawują bieżącą kontrolę nad po-
czynaniami zarzÄ…du,
" pozostali dawcy różnych form kapitału.
2
Międzynarodowe Standardy Sprawozdawczości Finansowej, International Accounting
Standards Committee Foundation, London 2007.
1. Przesłanki i istota analizy wskaz
nikowej sprawozdania finansowego
17
Interesariusze zaangażowani informacyjnie to podmioty, które potrzebują
informacji o przedsiębiorstwie po to, aby prowadzić własną działalność gospo-
darczą, kontrolować, administrować państwem itp. Interesariuszy tych można
podzielić na:
" władze państwowe obejmujące wszystkie podmioty, które posiadają prawo
do pobierania świadczeń od przedsiębiorstwa,
" agencje informacyjne skupiające podmioty, które potrzebują informacji do
prowadzenia własnej działalności gospodarczej, informacyjnej lub nauko-
wej,
" innych, kategoria ta obejmuje interesariuszy informujÄ…cych o zdarzeniach,
w jakie zaangażowane jest przedsiębiorstwo, lub formułujących o nich
opinie.
Interesariusze przedstawieni na ilustracji 1.1 majÄ… w stosunku do przedsiÄ™-
biorstwa pewne oczekiwania, które są wyrazem celów, jakimi się kierują. Cele te
zaś wypływają z ich indywidualnych i zbiorowych potrzeb. Ponieważ potrzeby te
mogą być, i często są, bardzo zróżnicowane, cele interesariuszy także są różne.
Potrzeby i cele poszczególnych interesariuszy mogą być do siebie podobne,
nieco odbiegać od siebie lub nawet pozostawać w sprzeczności. W tabeli 1.1
przedstawiono charakterystykę poszczególnych interesariuszy oraz ich celów
formułowanych w odniesieniu do przedsiębiorstwa.
Jak widać z tabeli 1.1, interesariuszy przedsiębiorstwa jest bardzo wielu,
a ich oczekiwań i potrzeb jeszcze więcej. Najogólniej ujmując, celem intere-
sariuszy jest maksymalizacja indywidualnej korzyści związanej z działalnością
przedsiębiorstwa. Najistotniejsze są korzyści interesariuszy wewnętrznych,
ponieważ jeśli oni nie zaspokoją swoich potrzeb, to nie zaspokoją ich także
pozostali interesariusze, łącznie z właścicielami. Świadczy o tym fakt, że jeśli
z
le zarządzane przedsiębiorstwo upada, to wkłady kapitałowe właścicieli stają
się przedmiotem roszczeń wierzycieli.
Sposób postępowania interesariuszy wewnętrznych, a przez to i całego przed-
siębiorstwa, można porównać z żywym organizmem, który tak naprawdę kieruje
siÄ™ kilkoma elementarnymi potrzebami. Przedstawiono je na ilustracji 1.2.
Podstawowym i pierwotnym celem przedsiębiorstwa jest działanie przynaj-
mniej na takim poziomie, by zaspokoić elementarne potrzeby interesariuszy
wewnętrznych (np. zapewnić minimalne wynagrodzenie, nawet wypłacane
z opóz
nieniem). Ponieważ przedsiębiorstwo działa w zmieniającym się otocze-
niu, co pewien czas konieczne jest wskazanie z
ródeł potencjalnie zagrażających
jego istnieniu.
Niniejsza darmowa publikacja zawiera jedynie fragment
pełnej wersji całej publikacji.
Aby przeczytać ten tytuł w pełnej wersji kliknij tutaj.
Niniejsza publikacja może być kopiowana, oraz dowolnie
rozprowadzana tylko i wyłącznie w formie dostarczonej przez
NetPress Digital Sp. z o.o., operatora sklepu na którym można
nabyć niniejszy tytuł w pełnej wersji. Zabronione są
jakiekolwiek zmiany w zawartości publikacji bez pisemnej zgody
NetPress oraz wydawcy niniejszej publikacji. Zabrania siÄ™ jej
od-sprzedaży, zgodnie z regulaminem serwisu.
Pełna wersja niniejszej publikacji jest do nabycia w sklepie
internetowym e-booksweb.pl - Audiobooki, ksiÄ…zki audio,
e-booki .