Niniejsza darmowa publikacja zawiera jedynie fragment
pełnej wersji całej publikacji.
Aby przeczytać ten tytuł w pełnej wersji kliknij tutaj.
Niniejsza publikacja może być kopiowana, oraz dowolnie
rozprowadzana tylko i wyłącznie w formie dostarczonej przez
NetPress Digital Sp. z o.o., operatora sklepu na którym można
nabyć niniejszy tytuł w pełnej wersji. Zabronione są
jakiekolwiek zmiany w zawartości publikacji bez pisemnej zgody
NetPress oraz wydawcy niniejszej publikacji. Zabrania siÄ™ jej
od-sprzedaży, zgodnie z regulaminem serwisu.
Pełna wersja niniejszej publikacji jest do nabycia w sklepie
internetowym e-booksweb.pl - Audiobooki, ksiÄ…zki audio,
e-booki .
D. Wędzki STRATEGIE PA
YNNOÅšCI FINANSOWEJ
PRZEDSI
BIORSTWA
Przepływy pieniężne a wartość dla właścicieli
pod red. G.K. Åšwiderskiej WZORCOWY PLAN KONT
z komentarzem do ustawy o rachunkowości
i Międzynarodowych Standardów Rachunkowości
B. Niedbała CONTROLLING W PRZEDSI
BIORSTWIE
ZARZ
DZANYM PRZEZ PROJEKTY
B. Nita RACHUNKOWOŚĆ W ZARZ
DZANIU
STRATEGICZNYM PRZEDSI
BIORSTWEM
pod red. E. Nowaka i B. Nity BUDŻETOWANIE W PRZEDSI
BIORSTWIE
pod red. E. Nowaka STRATEGICZNE ZARZ
DZANIE KOSZTAMI
M. Osikowicz RACHUNKOWOŚĆ MAA
YCH FIRM WEDA
UG
WYMOGÓW FUNDUSZY UNIJNYCH
M. Marcinkowska ROCZNY RAPORT Z DZIAA
AC
I WYNIKÓW
PRZEDSI
BIORSTWA
Nowe tendencje w sprawozdawczości biznesowej
E.R. Yescombe PARTNERSTWO PUBLICZNO-PRYWATNE
E.R. Yescombe PROJECT FINANCE
Wybrane elementy finansowania strukturalnego
A. Kister ZARZ
DZANIE KOSZTAMI JAKOÅšCI
Sposób na poprawę efektywności przedsiębiorstwa
K. Winiarska, RACHUNKOWOŚĆ BUDŻETOWA
M. Kaczurak-Kozak
pod red. K. Winiarskiej RACHUNKOWOŚĆ ZAAWANSOWANA
E. Walińska MI
DZYNARODOWE STANDARDY RACHUNKOWOÅšCI
Ogólne zasady pomiaru i prezentacji pozycji bilansu
i rachunku wyników
M. Andrzejewski, K. Jonas, ZASTOSOWANIE TECHNIK KOMPUTEROWYCH
P. MÅ‚odkowski W RACHUNKOWOÅšCI
Systemy dla małych i średnich przedsiębiorstw
W. Rogowski RACHUNEK EFEKTYWNOÅšCI INWESTYCJI
Pełna oferta wydawnicza jest dostępna na stronie www.profinfo.pl
Projekt graficzny okładki i zdjęcie
Barbara Widłak
Redaktor
Wojciech Adamski
Korekta
Magdalena Urlich
Iwona Pisiewicz
Redaktor techniczny
Janina Burek
Skład i łamanie
Wojciech Prażuch
© Copyright by Wolters Kluwer Polska Sp. z o.o. 2006, 2009
All rights reserved.
ISBN 978-83-7526-669-6
Wydanie II poprawione i rozszerzone
Wydane przez:
Wolters Kluwer Polska Sp. z o.o.
Redakcja Książek
01-231 Warszawa, ul. PÅ‚ocka 5a
tel. [phone]
31-156 Kraków, ul. Zacisze 7
tel. [phone]
e-mail: [e-mail]
www.wolterskluwer.pl
Księgarnia internetowa: www.profinfo.pl
Spis treści
O autorze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7
Wstęp . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9
Rozdział 1. Sprawozdanie finansowe i podobne z
ródła informacji
o sytuacji finansowej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13
Ogólna charakterystyka sprawozdania finansowego według
polskiego prawa krajowego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13
Problemy aplikacji Międzynarodowych Standardów
Sprawozdawczości Finansowej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36
Ramowe zasady budowy sprawozdania finansowego według
MSSF . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44
Rozdział 2. Charakterystyka bilansu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51
Wprowadzenie. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51
Jednostkowy bilans . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52
Skonsolidowany bilans . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 104
Jednostkowy bilans według MSSF . . . . . . . . . . . . . . . . . . 111
Skonsolidowany bilans według MSSF . . . . . . . . . . . . . . . . 174
Rozdział 3. Rachunek zysków i strat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 185
Wprowadzenie. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 185
Jednostkowy rachunek zysków i strat . . . . . . . . . . . . . . . . 186
Skonsolidowany rachunek zysków i strat . . . . . . . . . . . . . . 210
Jednostkowy rachunek zysków i strat według MSSF . . . . . . . . 214
Skonsolidowany rachunek zysków i strat według MSSF . . . . . . 252
Rozdział 4. Zestawienie zmian w kapitale własnym . . . . . . . . . . . . . 255
Jednostkowe i skonsolidowane zestawienie zmian w kapitale
własnym . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 255
Analiza wskaz
nikowa sprawozdania finansowego. Tom 1. Sprawozdanie finansowe
6
Jednostkowe i skonsolidowane zestawienie zmian w kapitale
własnym według MSSF . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 262
Rozdział 5. Rachunek przepływów pieniężnych. . . . . . . . . . . . . . . . 267
Ogólna charakterystyka rachunku przepływów pieniężnych . . . 267
Jednostkowy i skonsolidowany rachunek przepływów pieniężnych 272
Jednostkowy i skonsolidowany rachunek przepływów pieniężnych
według MSSF . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 287
Rozdział 6. Informacja dodatkowa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 309
Informacja dodatkowa do jednostkowego i skonsolidowanego
sprawozdania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 309
Informacja dodatkowa do jednostkowego i skonsolidowanego
sprawozdania według MSSF . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 334
Informacja dodatkowa do skonsolidowanego sprawozdania
według MSSF . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 387
Rozdział 7. Inne sprawozdania sporządzane przez przedsiębiorstwo
(w tym sprawozdanie śródroczne według MSSF)
oraz plan kont jako pozostałe z
ródła informacji. . . . . . . . 401
Załączniki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 437
Literatura . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 521
O autorze
Dariusz Wędzki jest profesorem doktorem habilitowanym ekonomii. Pracuje
w Katedrze Rachunkowości Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie oraz
w Wyższej Szkole Ubezpieczeń w Krakowie. Zajmuje się analizą finansową,
sprawozdawczością finansową, zarządzaniem finansami, rachunkowością za-
rzÄ…dczÄ… i controllingiem, matematycznymi i statystycznymi metodami w finan-
sach i rachunkowości, restrukturyzacją finansową oraz efektywnością systemów
gospodarczych.
Jest współautorem i autorem książek Zarządzanie płynnością finansową oraz
Strategie płynności finansowej. Jego książka Zarządzanie płynnością finansową
otrzymała Nagrodę Ministra Edukacji Narodowej. Za książkę Strategie płyn-
ności finansowej został nominowany do nagrody Beta za wybitne osiągnięcia
w dziedzinie zarządzania finansami. Z kolei pierwsza edycja książki Analiza
wskaz
nikowa sprawozdania finansowego otrzymała nagrodę Beta w 2007 ro-
ku. Opublikował kilkadziesiąt artykułów w takich czasopismach, jak  Ra-
chunkowość ,  Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości ,  Badania Operacyjne
i Decyzje ,  Ekonomista . Członek European Accounting Association. Jest
ekspertem Narodowego Programu Foresight Polska 2020 Ministerstwa Nauki
i Szkolnictwa Wyższego.
Prowadził szkolenia dla takich firm, jak Kompania Piwowarska, Coca-Cola,
Polkomtel, Grupa Lafarge, Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie
i wielu innych. Obecnie prowadzi szkolenia dla Instytutu Rozwoju Biznesu
z Warszawy oraz Archman z Krakowa. Jest doradcÄ… zarzÄ…du Stoczni  Nauta
SA. Był ekspertem firmy konsultingowej Restrukturyzacja Sp. z o.o. Obecnie
pracuje jako niezależny ekspert i konsultant. Jest inicjatorem oraz twórcą algo-
rytmów programu komputerowego Baza wskaz
ników finansowych i sprawozdań
finansowych  Analityk finansowy firmy Wolters Kluwer Polska.
Analiza wskaz
nikowa sprawozdania finansowego. Tom 1. Sprawozdanie finansowe
8
Był doradcą ds. restrukturyzacji finansowej Stoczni Gdynia SA, członkiem
Rady Nadzorczej koncernu Krajowa Spółka Cukrowa SA oraz ekspertem
Ministerstwa Skarbu.
Wstęp
Dla finansisty znajomość sytuacji finansowej przedsiębiorstwa jest koniecznoś-
cią  bez niej nie sposób podjąć właściwej decyzji finansowej, na przykład: czy
obciąć koszty, czy raczej zwiększyć sprzedaż, czy zaciągnąć kredyt, czy zainwe-
stować gotówkę w akcje spółek z Giełdy Papierów Wartościowych, czy udzielić
kredytu handlowego kontrahentowi. Najważniejsze wydaje się zatem pytanie:
jaka właściwie jest sytuacja finansowa przedsiębiorstwa? Istotna okazuje się
nie tylko sytuacja w określonym obszarze, na przykład płynności finansowej,
ale również stan całego przedsiębiorstwa, ponieważ menedżerowie, zarząd,
a zwłaszcza właściciele, oczekują jednoznacznej opinii:  jest dobrze lub  jest
z
le .
Narzędziem poznania sytuacji finansowej przedsiębiorstwa jest analiza fi-
nansowa jego sprawozdania finansowego, czyli bilansu, rachunku zysków i strat
itd. Sprawozdanie finansowe, zgodnie z teorią rachunkowości, jest  wiernym
obrazem sytuacji finansowej przedsiębiorstwa. Z różnych jednak powodów
zawartość sprawozdania nie wystarcza i konieczna okazuje się jego dalsza  ob-
róbka właśnie za pomocą analizy finansowej. Zasadniczą jej częścią, słusznie
uważaną za najważniejszą, jest analiza wskaz
nikowa. Analiza wskaz
nikowa
dostarcza najważniejszych informacji o sytuacji finansowej. Cieszy się ona popu-
larnością wśród praktyków finansów i ekonomii, gdyż ma wiele zastosowań.
Analiza sprawozdań finansowych, obok rachunkowości finansowej, należy
do dziedziny finansów (w szerokim ujęciu) najczęściej omawianej w różnych
książkach. Można zatem odnieść wrażenie, że wszystko na ten temat zostało już
napisane. W niniejszej pracy poruszono jednak kwestie, które  jak się wydaje
 nie zostały w innych publikacjach dokładnie wyjaśnione. Skupiono się na
bardzo dokładanym omówieniu wyłącznie analizy wskaz
nikowej sprawozdania
finansowego jako najważniejszej, najpopularniejszej i najszerzej stosowanej
analizy finansowej. Bardzo dokładnie scharakteryzowano poszczególne po-
Analiza wskaz
nikowa sprawozdania finansowego. Tom 1. Sprawozdanie finansowe
10
zycje wszystkich sporządzanych przez przedsiębiorstwa w Polsce sprawozdań
finansowych, które mogą służyć do oceny sytuacji finansowej. Obszernie
wyjaśniono sposób obliczania oraz interpretację wskaz
ników finansowych
zarówno w najprostszym, jak i w najdokładniejszym ujęciu, a także problemy
obliczeniowe i interpretacyjne, jakie mogą się pojawić. Skoncentrowano się
na najbardziej przydatnych, wiarygodnych i komunikatywnych wskaz
nikach
finansowych, świadomie rezygnując z przedstawiania wskaz
ników powstałych
przez dzielenie pozycji sprawozdania na zasadzie  każdy z każdym i zawiera-
jÄ…cych jednozdaniowÄ… interpretacjÄ™. W niespotykanym gdzie indziej zakresie
omówiono i rozwinięto systemy powiązanych ze sobą wskaz
ników finansowych
ułatwiających przyczynowo-skutkowe diagnozowanie problemów i testowanie
rozwiązań, w nich dostrzegając przyszłość analizy finansowej. Wiele uwagi
poświęcono metodom tworzenia jednoznacznej i wiarygodnej oceny sytuacji
finansowej na podstawie wskaz
ników, przeciwstawiając się powszechnej, acz
błędnej opinii, że  wskaz
niki można różnie interpretować .
W drugim wydaniu niniejszej książki poczyniono szereg uzupełnień i zmian
ułatwiających wykorzystanie prezentowanych treści. W zakresie merytorycz-
nym:
" uzupełniono wszystkie rodzaje sprawozdań o sprawozdania zgodne z Mię-
dzynarodowymi Standardami Sprawozdawczości Finansowej (MSSF),
" omówiono pełną zawartość informacji dodatkowej według polskiego prawa
bilansowego,
" uzupełniono wymogi prezentacyjne wynikające z Krajowych Standardów
Rachunkowości (KSR) nr 2, 3, 4 i 5 oraz nowelizacji ustawy o rachunkowości
(u.r.) poczÄ…wszy od 2009 roku,
" uzupełniono wskaz
niki finansowe o wskaz
niki wykorzystujÄ…ce sprawozdanie
według MSSF,
" uproszczono niektóre systemy wskaz
ników finansowych i usunięto wskaz
niki
mniej przydatne,
" wskaz
niki wykorzystujące sprawozdanie według MSSF zilustrowano przy-
kładami obliczeniowymi na danych rzeczywistych.
W zakresie prezentacji i wygody użytkowania niniejszej książki:
" w tomie I zebrano informacje o sprawozdaniach finansowych (w tym według
MSSF),
" poszerzono załączniki zawierające sprawozdania finansowe o wzorcowe
sprawozdania według MSSF,
" wskaz
niki finansowe zapisano w odmienny niż poprzednio sposób, znacznie
ułatwiający ich zrozumienie i wykorzystanie w praktyce.
Wstęp
11
Autor będzie wdzięczny czytelnikom za wszelkie uwagi, komentarze
i wskazówki. Można je przekazywać na adres redakcji lub e-mail: wedzkid@
ae.krakow.pl.
Dariusz Wędzki
Rozdział 1
Sprawozdanie finansowe
i podobne z
ródła informacji
o sytuacji finansowej
Ogólna charakterystyka sprawozdania finansowego
według polskiego prawa krajowego
Sprawozdanie finansowe w formie określonej przez prawo bilansowe nie jest
jedynym sprawozdaniem o sytuacji finansowej. Inne sprawozdania to:
" sprawozdanie dla Głównego Urzędu Statystycznego sporządzane kwartal-
nie lub półrocznie  oznaczone symbolem F01, oraz rocznie  oznaczone
symbolem F02; sporządza się je na potrzeby statystyki państwowej, a w kon-
sekwencji zarządzania państwem; forma tego sprawozdania wynika z okreś-
lonych przepisów prawa;
" raporty okresowe sporządzane przez wszystkie spółki akcyjne notowane
na wszystkich rodzajach parkietu Giełdy Papierów Wartościowych (GPW)
w Warszawie; są to raporty: kwartalne  oznaczone symbolem SA-QS, pół-
roczne  oznaczone symbolem SA-PS, oraz roczne  oznaczone symbolem
SA-RS; raporty okresowe sporzÄ…dzane sÄ… w celach kontrolnych dla Komisji
Nadzoru Finansowego oraz dla inwestorów giełdowych; forma tych rapor-
tów wynika z odpowiednich przepisów prawa.
Ze względu na syntetyczny charakter pozycji sprawozdania finansowego
niektóre informacje nie są dostępne, gdyż ujmowane są wspólnie z innymi,
mniej istotnymi dla użytkownika. Podstawowym sposobem uzyskania szczegó-
łowej informacji jest wykorzystanie ewidencji księgowej w formie tak zwanego
planu kont. Plan kont jest zestawem powiązanych ze sobą kont księgowych
umożliwiającym ewidencję każdego rodzaju transakcji i zdarzeń gospodarczych,
jakie mają miejsce podczas prowadzenia działalności gospodarczej. Plan kont
nie jest ściśle sankcjonowany przez prawo, niemniej jednak większość planów
kont proponowanych przez autorów, jak też stosowanych w praktyce przez
Analiza wskaz
nikowa sprawozdania finansowego. Tom 1. Sprawozdanie finansowe
14
przedsiębiorstwa, opiera się na  Wzorcowym wykazie kont z wyjaśnieniami
i wykazem typowych operacji gospodarczych zalecanym przez Zarząd Główny
Stowarzyszenia Księgowych w Polsce.
ObowiÄ…zek sporzÄ…dzania sprawozdania finansowego majÄ… w Polsce przed-
siębiorstwa podlegające ustawie z dnia 29 września 1994 r.1 o rachunkowości
(dalej jako u.r.).
Ustawa ta została znowelizowana ustawą o zmianie ustawy z dnia 23 stycznia
2008 r. Jej przepisy będą obowiązywać od 1 stycznia 2009 r.2 Należy zwrócić
uwagę, że wymogi nowelizacji zostaną uwzględnione najwcześniej w raportach
kwartalnych spółek giełdowych podlegających u.r. (ale nie w raportach opiera-
jących się na Międzynarodowych Standardach Sprawozdawczości Finansowej
 dalej: MSSF) oraz sprawozdaniach F01 sporządzanych dla Głównego Urzędu
Statystycznego, najpóz
niej zaś w sprawozdaniach rocznych spółek podlegają-
cych w pierwszej kolejności u.r., czyli sprawozdaniach za 2009 r. Uwzględnia-
jÄ…c termin sporzÄ…dzania sprawozdania i jego publikowania pierwsze roczne
sprawozdanie oparte na nowelizacji u.r. zostanie upublicznione najwcześniej
w połowie 2010 r. Kwestie powyższe są dokładnie omówione w dalszych roz-
działach tomu I niniejszej publikacji.
Zgodnie z art. 2 ust. 1 i 2, ustawie podlegają przedsiębiorstwa mające sie-
dzibÄ™ lub miejsce sprawowania zarzÄ…du na terenie Polski, takie jak:
" spółki handlowe (osobowe i kapitałowe, w tym w organizacji);
" osoby fizyczne, spółki cywilne osób fizycznych, spółki jawne osób fizycznych
oraz spółki partnerskie, jeśli ich przychody netto ze sprzedaży towarów,
produktów i operacji finansowych za poprzedni rok obrotowy wyniosły co
najmniej równowartość 800 000 euro w walucie polskiej; w wypadku spó-
łek, które nie spełniają tego warunku, przepisy u.r. mogą być stosowane od
początku następnego roku obrotowego;
" zagraniczne osoby prawne, zagraniczne osoby fizyczne jednostek nieposia-
dających osobowości prawnej oraz zagraniczne osoby fizyczne prowadzące
na terytorium Polski działalność osobiście, przez osobę upoważnioną, przy
pomocy pracowników, bez względu na wielkość przychodów.
Jeśli na mocy innych przepisów, o których mowa w dalszej części, przedsię-
biorstwo sporzÄ…dza sprawozdanie zgodnie z MSSF, to przepisy u.r. i przepisy wy-
konawcze stosowane sÄ… w zakresie nieuregulowanym przez ustawÄ™ (art. 2 ust. 3).
Użytkowników sprawozdania finansowego i podobnych sprawozdań inte-
resujÄ… cztery kwestie:
1
Ustawa z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości, tekst jedn. Dz. U. z 2002 r. Nr 76, poz.
694 z póz
n. zm.
2
Ustawa z dnia 23 stycznia 2008 r. o zmianie ustawy o rachunkowości, Dz. U. Nr 63, poz. 393.
1. Sprawozdanie finansowe i podobne z
ródła informacji o sytuacji finansowej
15
1) Kto sporzÄ…dza jakiego typu sprawozdania?
2) Gdzie sprawozdania te są dostępne?
3) Kiedy sprawozdania są dostępne dla użytkownika?
4) Co znaczą poszczególne pozycje sprawozdań?
Ilustracja 1.1. Zestawienie rodzajów sprawozdań finansowych i podmiotów sporządzających
te sprawozdania
Na ilustracji 1.1 przedstawiono wszystkie rodzaje sprawozdań. Sprawozda-
nie finansowe obejmuje co najwyżej następujące sprawozdania cząstkowe:
" bilans, który jest zestawieniem wzajemnie równoważących się składników
majÄ…tku oraz z
ródeł ich finansowania,
" rachunek zysków i strat, który pokazuje, jaki jest wynik działalności przed-
siębiorstwa w danym okresie,
" zestawienie zmian w kapitale własnym, które stanowi zestawienie operacji
zwiększających i zmniejszających kapitały właścicieli,
" rachunek przepływów pieniężnych, który jest zestawieniem z
ródeł wpływów
gotówkowych oraz sposobów ich wydatkowania,
" informację dodatkową, która stanowi wyjaśnienie pozycji ujętych w powyż-
szych sprawozdaniach i nigdzie indziej nieuwzględnionych.
Sprawozdanie finansowe sporządzone na podstawie zasad rachunkowości
wygląda inaczej, jeśli dotyczy pojedynczego przedsiębiorstwa, a inaczej, gdy
odnosi się do grupy powiązanych ze sobą kapitałowo przedsiębiorstw, czyli hol-
dingu. Sprawozdanie finansowe pojedynczego przedsiębiorstwa nazywane jest
jednostkowym sprawozdaniem finansowym lub po prostu sprawozdaniem finan-
sowym, Å‚Ä…czne zaÅ› sprawozdanie holdingu  sprawozdaniem skonsolidowanym.
Niniejsza darmowa publikacja zawiera jedynie fragment
pełnej wersji całej publikacji.
Aby przeczytać ten tytuł w pełnej wersji kliknij tutaj.
Niniejsza publikacja może być kopiowana, oraz dowolnie
rozprowadzana tylko i wyłącznie w formie dostarczonej przez
NetPress Digital Sp. z o.o., operatora sklepu na którym można
nabyć niniejszy tytuł w pełnej wersji. Zabronione są
jakiekolwiek zmiany w zawartości publikacji bez pisemnej zgody
NetPress oraz wydawcy niniejszej publikacji. Zabrania siÄ™ jej
od-sprzedaży, zgodnie z regulaminem serwisu.
Pełna wersja niniejszej publikacji jest do nabycia w sklepie
internetowym e-booksweb.pl - Audiobooki, ksiÄ…zki audio,
e-booki .