PIENI
DZ I POLITYKA MONETARNA
ó� Gospodarka barterowa  polega na bezpośredniej
wymianie jednych towarów i usług na drugie.
ó� Gospodarka pieniężna  pozwala ominąć
niewygody związane z bezpośrednią wymianą dzięki
użyciu pieniądza.
ó� Pieniądz  to środek umożliwiający wymianę dóbr i
usług, a jego funkcje może pełnić cokolwiek, co tylko
jest akceptowane przez ludzi przy tej wymianie
(kamienie, muszelki, złoto, diamenty, perły,
banknoty, monety, zapisy na rachunkach
bankowych).
ó� Własności pieniądza: trwały, przenośny, podzielny,
jego podaż musi być ograniczona.
Podstawowe funkcje pieniądza:
1. Pieniądz jako miernik wartości
ó� Pieniądz umożliwia oszczędność czasu i energii przy
przeliczaniu, co ile jest warte, oraz upraszcza sposób
dodawania wartości dóbr i usług. Firmy posługując się
miernikiem pieniężnym mogą zsumować wszystkie nakłady
obliczając koszty, mogą obliczyć przychody sumując
wartości wszystkich sprzedanych produktów i usług i w
końcu obliczyć zyski odejmując nakłady od przychodów.
2. Pieniądz jako środek wymiany
ó� Jest to najważniejsza spośród funkcji pieniądza, albowiem
we współczesnych gospodarstwach pieniądz wchodzi niemal
do wszystkich transakcji rynkowych. Jego istnienie
umożliwia ominięcie podwójnej zgodności potrzeb
niezbędnej w gosp. barterowej.
3. Pieniądz jako środek płatniczy (miernik
odroczonych płatności)
ó� W przypadku konieczności płatności w przyszłości (np.
zakup na raty, obligacje) za zawartą transakcję Pieniądz
umożliwia dokonywanie zapłaty z uwzględnieniem inflacji
(inflacja związana jest z istnieniem pieniądza, którego
wartość realna nie odpowiada jego wartości nominalnej).
4. Pieniądz jako środek tezauryzacji
ó� Oszczędności, czyli gromadzenie majątku, za które można
kupić dobra i usługi w przyszłości, mogą przyjmować postać
pieniądza. To na ile pieniądze są dobrym środkiem
gromadzenia majątku (tezauryzacji) zależy od stopy
inflacji. Im jest ona większa tym pieniądze bardziej tracą
swoją wartość.
Motywy posiadania pieniądza:
ó�transakcyjny  robienie rutynowych zakupów i
płatności,
ó�ostrożnościowy - na przypadek poniesienia
niespodziewanych kosztów, np. nieszczęśliwego
wypadku,
ó�spekulacyjny  sfinalizowanie niespodziewanej
bardzo korzystnej transakcji.
ó� Popyt na pieniądz (MD  demand for money) 
określany jako posiadanie określonego zasobu pieniądza w
określonym czasie, miejscu i warunkach, jest to zależność
między wielkością zasobu pieniądza, jaki ludzie chcą
posiadać, a stopą procentową.
ó� Krzywa popytu na pieniądz pokazuje graficznie
zależność między wielkością zasobu pieniądza, jaki ludzie
chcą utrzymać, a wielkością stopy procentowej.
Wzrost dochodów powoduje wzrost popytu na pieniądz, gdyż
ludzie dysponując większym dochodem, chcą zawierać więcej
transakcji (powoduje przesunięcie krzywej MD na prawo).
ó� Podaż pieniądza (MS  supply of money)  jest to ilość
pieniądza dostępna w gospodarce, która zależy od tego, co
zostanie uznane za pieniądz.
Obecnie za pieniądz uznaje się banknoty i monety (gotówkę)
oraz depozyty bankowe (bieżące i oszczędnościowe), więc
podaż pieniądza (M1) tworzy gotówka w obiegu oraz depozyty
na rachunkach bankowych. Podaż pieniądza (regulowana
przez bank centralny) jest stała i nie zmienia się wraz ze
zmianami stopy procentowej!
ó�Depozyty bieżące  są płatne na żądanie, więc
właściciel depozytu ma zawsze dostęp do
pieniędzy, lecz płaci za to niższym
oprocentowaniem depozytu.
ó�Depozyty oszczędnościowe  przynoszą
większy dochód (są wyżej oprocentowane), ale za
to właściciel depozytu zobowiązuje się nie
podejmować pieniędzy przed uwzględnionym
terminem. Jeśli podejmie pieniądze wcześniej, to
przepadają odsetki, których bank nie wypłaci.
ó�Krzywa podaży pieniądza  pokazuje
graficznie, jaka ilość pieniądza, zdefiniowanego
jako M1, jest dostępna w gospodarce.
ó�Równowaga na rynku pieniężnym  powstaje
na rynku pieniężnym, jeśli stopa procentowa
wyznaczona jest przez punkt przecięcia krzywych
popytu i podaży pieniądza.
ó�Stopa procentowa równowagi  to taka stopa
procentowa, która jest wyznaczona przez punkt
przecięcia krzywych popytu i podaży pieniądza.
ó�Depozyty bankowe  umożliwiają udzielanie
pożyczek przez banki. Depozyty mogą być
wycofane przez ich właścicieli, więc banki
zobowiązane są do utrzymywania określonej
stopy rezerw obowiązkowych.
ó�Stopa rezerw obowiązkowych określa jaką
część depozytów banki muszą zatrzymać w
skarbcach jako rezerwę obowiązkową.