BANK CENTRALNY A POLITYKA
MONETARNA
óðPolityka monetarna (pieniężna) jest rodzajem
polityki gospodarczej, a polega na kształtowaniu
podaży pieniądza w gospodarce.
óðBank centralny (BC)  decyduje o wielkoÅ›ci
podaży pieniądza w gospodarce, oddziałując na
wielkość produkcji, zatrudnienia i inflacji. W
Polsce rolę banku centralnego pełni NBP
FUNKCJE BANKU CENTRALNEGO:
óð 1. Emitowanie banknotów  czyli BC jest tzw. bankiem
emisyjnym, który reguluje ilość pieniądza w obiegu
rynkowym.
óð 2. PeÅ‚nienie roli banku banków  ponieważ prowadzi
rachunki innych banków i udziela im pożyczek.
óð 3. ObsÅ‚uguje skarb paÅ„stwa  prowadzi rachunki
rzÄ…dowe i przeprowadza w imieniu rzÄ…du operacje
finansowe w kraju i za granicą, udziela rządowi pożyczek.
óð 4. Rola centrum walutowego kraju  decyduje o
zapasach złota i walut zagranicznych, przeprowadza
operacje interwencyjne w obronie kursu waluty krajowej.
óð 5. Wykonywanie pewnych czynnoÅ›ci
administracyjnych  np. kontrola banków
NARZ
DZIA POLITYKI MONETARNEJ:
1. Operacje otwartego rynku  polegają na zakupie i sprzedaży
papierów wartościowych bankom i szerokiej publiczności. Kupując
na otwartym rynku papiery wartościowe BC przyczynia się do
zwiększenia rezerw w bankach i ilości pieniądza w obiegu, gdyż za
ściągnięte z rynku papiery wartościowe bank płaci pieniądzem, co
prowadzi do wzrostu udzielanych kredytów przez banki, czyli do
wzrostu podaży pieniądza, obniżając jednocześnie stopę procentową.
Sprzedaż na otwartym rynku papierów wartościowych prowadzi
do odwrotnych rezultatów: banki i ludzie płacą pieniędzmi za
papiery wartościowe, a więc udzielanie kredytów przez banki ulega
ograniczeniom, prowadzi to do zmniejszenia podaży pieniądza i
podwyższenie stopy procentowej.
2. Wyznaczenie stopy i rezerw obowiÄ…zujÄ…cych  determinuje
wielkość kredytów udzielanych przez banki. Jeśli stopa rośnie, to
większa część depozytów musi pozostawać w skarbcu jako rezerwa
obowiązkowa. Pozostaje wtedy mniej środków do udzielania
kredytów, co prowadzi do ograniczenia podaży pieniądza.
Obniżenie stopy rezerw obowiązkowych zwiększa ilość kredytów
udzielanych przez banki, co sprawia, że podaż pieniądza rośnie.
óð3. OkreÅ›lenie stopy redyskontowej  CenÄ… za
kredyty zaciÄ…gane w banku centralnym jest stopa
procentowa, zwana stopą redyskontową, której
wysokość wpływa na wielkość kredytów
udzielanych przez banki: Niższa stopa
redyskontowa  łatwiejsze zaciąganie kredytów
przez banki, czyli prowadzi do wzrostu ich rezerw
i zwiększenia udzielanych przez nie kredytów.
Prowadzi to do wzrostu podaży pieniądza.
Podwyższeniu stopy redyskontowej
towarzyszy zmniejszenie podaży pieniądza.
POLITYKA MONETARNA
óðPopyt na fundusze kredytowe  zgÅ‚aszany
jest przez firmy, które chcą dokonywać
inwestycji.
óðPodaż funduszy kredytowych  tworzÄ…
oszczędności gospodarstw domowych składanych
w bankach i innych instytucjach finansowych.
óðPolityka monetarna  polega na wpÅ‚ywaniu przez
BC na wielkość podaży pieniądza w gospodarce,
określając stopę redyskontową i stopę rezerw
obowiÄ…zkowych; przeprowadza operacje otwartego
rynku; decyduje o podaży kredytów na rynkach
finansowych; wyznacza pożądaną podaż pieniądza w
gospodarce, prowadzi do wyznaczenia stopy
procentowej w równowadze.
óðEkspansywna polityka monetarna polega na takim
wykorzystaniu narzędzi polityki monetarnej, które
prowadzi do zwiększenia podaży kredytów, a więc do
zwiększenia podaży pieniądza w gospodarce. Prowadzi
do wzrostu zagregowanej podaży, a po pewnym czasie
również do wzrostu zagregowanego popytu.
óðRestrykcyjna polityka monetarna polega na takim
wykorzystaniu narzędzi polityki monetarnej, które
prowadzi do umniejszenia podaży kredytów, a więc do
zmniejszenia podaży pieniądza w gospodarce.
Prowadzi do zmniejszenia zagregowanej podaży, a po
pewnym czasie nawet do zmniejszenia zagregowanego
popytu.
KONSEKWENCJE DLA GOSPODARKI SPOWODOWANE
WYZNACZENIEM STOPY PROCENTOWEJ
óðZmiany stopy procentowej towarzyszÄ… polityce
monetarnej, natychmiast wpływają na zmiany
wydatków inwestycyjnych, które oddziałują
podwójnie: prowadzą do zmian zagregowanego
popytu i mają wpływ na możliwości produkcyjne
gospodarki. Jeśli inwestycje są promowane to
rośnie zasób kapitału w gospodarce. Hamowanie
inwestycji oznacza wolniejszy wzrost
gospodarczy.
KONSEKWENCJE STOSOWANIA POLITYKI
MONETARNEJ
óðEkspansywna polityka monetarna jest
realizowana przez bank centralny, jeżeli
gospodarka znajduje siÄ™ w depresji, prowadzi do
wzrostu inwestycji i wzrostu zagregowanego
popytu. Dzięki temu rośnie wielkość produkcji w
gospodarce i nie występują zjawiska inflacyjne.
Jeśli gospodarka osiągnęła pełne zatrudnienie, to
cały wzrost inwestycji prowadzi jedynie do
wzrostu poziomu cen.
POLITYKA MONETARNA A POLITYKA
FISKALNA
óðPolityka fiskalna  jest rodzajem polityki
gospodarczej, na którą składają się wydatki
rządowe, podatki i transfery oddziałujące na
poziom zagregowanych wydatków w gospodarce.
Rząd realizuje politykę fiskalną, posługuje się jej
narzędziami i jest odpowiedzialny za je realizację
przed parlamentem.
óðPolityka monetarna  BC jÄ… realizuje i
odpowiada przed sejmem za posługiwanie się
narzędziami monetarnymi i osiągniętymi z ich
wykorzystaniem rezultatami.
óðEkspansywna polityka fiskalna polega na
zwiększeniu wydatków rządowych lub obniżeniu
podatków albo też zwiększeniu transferów w celu
doprowadzenia do wzrostu zagregowanego
popytu.
óðRestrykcyjna polityka fiskalna polega na
zmniejszeniu wydatków rządowych lub
podwyższeniu podatków albo też zmniejszeniu
transferów w celu doprowadzenia do ograniczenia
nadwyżkowego zagregowanego popytu.
PORÓWNANIE POLITYKI FISKALNEJ I
MONETARNEJ:
1) Polityka fiskalna i monetarna wpływają na
funkcjonowanie gospodarki w odmienny sposób, pomimo
że mają podobny wpływ na zagregowany popyt.
óð Polityka fiskalna czÄ™sto powoduje problemy na
rynkach kredytowych, gdyż np. ekspansywna polityka
fiskalna prowadzi do wzrostu stopy procentowej
wywołując zmniejszenie wydatków inwestycyjnych.
Polityka monetarna jest skuteczna jedynie wtedy, gdy
prowadzi do obniżenia stopy procentowej i wzrostu
inwestycji.
2) Polityka monetarna wywołuje bardzo pożądane
skutki dla wzrostu zagregowanej podaży, ale działa z
dużym opóz
nieniem. Polityka fiskalna gwarantuje
większą skuteczność w krótszym czasie, ale prowadzi do
pewnych problemów w okresie długim.
3) W krótkim czasie obie polityki powodują
podobne skutki, jeśli chodzi o inflację. W okresie
długim polityka ta prowadzi do niższych inflacji,
która skłania do większych inwestycji.
4) Polityka fiskalna i monetarna mogÄ… ze sobÄ…
współpracować lub nawzajem się znosić. Jeśli
polityki te pozostają w konflikcie, to żadna z nich
nie jest skuteczna, a problemy gospodarcze siÄ™
pogłębiają.