Temat: Bank Centralny i polityka pieniężna.
1. Funkcje banku centralnego
·ð Emisja pieniÄ…dza;
·ð Bank banków  w tym sensie, że banki komercyjne czÄ™sto zwracajÄ… siÄ™ do banku centralnego z
wnioskiem o pożyczkę lub mogą tam przechowywać swoje wkłady;
·ð Bank paÅ„stwa  prowadzi politykÄ™ paÅ„stwa, politykÄ™ pieniężnÄ… zgodnÄ… z celami polityki
gospodarczej;
·ð Stabilizuje rynki finansowe  aby sytuacja na rynkach nie zmieniaÅ‚a siÄ™ zbyt szybko, bo jest to
niekorzystne dla gospodarki, np. stabilizuje kursy, ceny;
·ð Prowadzi politykÄ™ pieniężnÄ….
2. Instrumenty polityki pieniężnej
a) Emisja pieniÄ…dza
W tym zakresie polityka polega na zwiększaniu lub zmniejszaniu rozmiarów emisji pieniądza. Winny być one
dostosowane do potrzeb obiegu pieniężnego. Im więcej transakcji dokonuje się w gospodarce, im większa
produkcja w gospodarce, im szybszy wzrost gospodarczy, tym większe są potrzeby pieniężne systemu
gospodarczego i większe mogą być rozmiary emisji.
Jeśli jednak rozmiary są większe niż rozmiary transakcji, produkcji, wzrostu gospodarczego, to zagraża to
spotęgowaniem wzrostu cen.
Bank centralny podejmując decyzje o emisji wpływa na gospodarkę. Zwiększenie emisji pieniądza stymuluje
popyt na towary, a to może się przełożyć na wspieranie stymulowanej produkcji. Ale w pewnych warunkach
stymulowany popyt może się przełożyć na wzrost cen, dlatego też bank centralny musi prowadzić politykę
ostrożnie.
b) Stopa rezerw obowiÄ…zkowych
Polityka stopy rezerw obowiązkowych polega na podnoszeniu, obniżaniu, bądz
utrzymywaniu na stałym poziomie
stopy rezerw obowiÄ…zkowych.
Obniżenie stopy rezerw obowiązkowych winno wywołać następujące skutki: zwiększyć możliwości kredytowe
banków Ä…ð stymulacja popytu na towary Ä…ð stymulacja produkcji i zatrudnienia.
Podnoszenie stopy rezerw obowiÄ…zkowych przynosi odwrotne skutki. Hamuje wzrost cen poprzez hamowanie
wzrostu popytu.
Polityka pieniężna:
·ð Charakter ekspansywny  polega na takich zmianach instrumentów iż w rezultacie nastÄ™puje
zwiększenie popytu rynkowego na towary
·ð Charakter restrykcyjny  to takie zmiany instrumentów, iż w rezultacie popyt na towary jest
ograniczany.
c) Stopy procentowe banku centralnego
Polityka w tym zakresie polega na podnoszeniu, obniżaniu, bądz
utrzymywaniu na stałym poziomie stóp
procentowych banku centralnego. Bank centralny udziela różnego rodzaju pożyczek bankom komercyjnym
pobierając odsetki określone przez stopy procentowe banku centralnego.
W polskiej praktyce bankowej stopy majÄ… swoje nazwy: stopa lombardowa, stopa kredytu refinansowanego, stopa
redyskontowa.
Jeśli bank centralny obniża swoje stopy procentowe, to w rezultacie obniżają się koszty działalności banków
komercyjnych, dlatego też konsekwencją tego jest obniżenie stóp procentowych w bankach komercyjnych.
Obniżki stóp procentowych w bankach komercyjnych powodują:
·ð ZachÄ™cajÄ… do zaciÄ…gania kredytów i pożyczek, co zwiÄ™ksza popyt na towary i stymuluje produkcjÄ™;
·ð ZniechÄ™cajÄ… podmioty do trzymania oszczÄ™dnoÅ›ci w bankach i zachÄ™cajÄ… je przez to do zwiÄ™kszenia
swoich wydatków.
Polityka podnoszenia stóp procentowych w banku centralnym prowadzi do odwrotnych skutków.
d) Operacje otwartego rynku
Polegają one na dokonywaniu przez bank centralny zakupów i sprzedaży papierów wartościowych (zwłaszcza
obligacji państwowych). Jeśli bank centralny za pośrednictwem banków komercyjnych sprzedaje papiery
wartościowe podmiotom gospodarczym, to w rezultacie w rękach podmiotów pozostaje mniej pieniędzy, co
osłabia popyt rynkowy.
Jeśli natomiast bank centralny wykupuje z rynku papiery wartościowe, to w rezultacie w rękach podmiotów
gospodarczych pojawia się wiej pieniędzy, co stymuluje popyt rynkowy (popyt wzrasta).
PAPIERY WARTOÅšCIOWE:
·ð Akcja  papier wartoÅ›ciowy, który potwierdza współudziaÅ‚ we wÅ‚asnoÅ›ci spółki akcyjnej i daje
właścicielowi prawo do udziału w zyskach spółki pod postacią dywidendy (dochód z akcji otrzymany
przez właściciela akcji). Dywidenda zależy od różnych czynników, ale najważniejszy to zysk spółki
akcyjnej.
·ð Obligacja  papier wartoÅ›ciowy o staÅ‚ym dochodzie i wczeÅ›niej okreÅ›lonym. Ryzyko zakupu obligacji jest
mniejsze od ryzyka zakupu akcji
dochód z obligacji (stały)
Stopa procentowa od obligacji = * 100%
cena rynkowa obligacji
(ulega zmianie)
e) Oddziaływanie na kurs walutowy
I. Kurs walutowy
KURS WALUTOWY  jest to cena jednej jednostki pieniężnej waluty krajowej wyrażona w jednostkach
pieniężnych waluty zagranicznej, np. 1zł = 0,312USD, 1zł = 0,26Ź .
II. Rodzaje rynku walutowego
ISTOTA RYNKÓW SZTYWNYCH  polega na tym, że wysokość kursu jest niezmienna przez pewien dłuższy
okres w trakcie którego bank centralny podejmuje interwencje na rynku walutowym w celu zapewnienia
sztywności kursu.
W Polsce kurs sztywny miał miejsce w latach 1990  1994 (transformacje).
W systemie kursów sztywnych są dokonywane zmiany. Są inicjowane przez bank centralny i mają charakter
jednorazowy, są dość znaczne, po czym znów następuje dłuższy okres niezmienności kursu.
Zmiany kursów w tym systemie są nazywane:
·ð dewaluacja  obniżka kursu waluty krajowej;
·ð rewaluacja - podwyżka kursu waluty krajowej.
ISTOTA RYNKÓW PA
YNNYCH  polega na tym, że wysokość kursów kształtuje się swobodnie na rynku
walutowym pod wpływem sił rynkowych. W takim systemie kurs zmienia się bardzo często (każdego dnia), ale
zmiany te sÄ… zazwyczaj niewielkie.
Od 1994 roku w Polsce mamy system kursów płynnych.
Zmiany kursów w systemie płynności to:
·ð deprecjacja  spadek kursu waluty krajowej;
·ð aprecjacja  wzrost kursu waluty krajowej.
Z ekonomicznego i społecznego punktu widzenia nie jest korzystne, gdy kurs silnie się zmienia, a więc korzystniej
jest gdy kurs jest stabilny.
III. Determinanty kursu walutowego
Od czego zależy cena 1$ w Polsce?
Od Pd dolara w Polsce Od Pp dolara w Polsce
Gdy Pd dolara > Pp dolara  to cena 1$ spadnie
Gdy Pd dolara < Pp dolara  to cena 1$ wzrośnie
Od czego zależy Pd i Pp dolara w Polsce?
Eksport  im większy tym Pd większa Import -  im większy tym Pp większy
Kapitał zagraniczny w Polsce  im większy tym Pd Kapitał polski za granicą  im większy tym Pp większy
większa
Turyści zagraniczni w Polsce  im więcej turystów Turyści polscy za granicą  im więcej turystów
przyjeżdża tym Pd większa wyjeżdża tym Pp większy
Cena 1$ w złotówkach  im większa tym Pd większa Cena 1$ w złotówkach  im większa tym Pp większy
Saldo bilansu płatniczego
To zestawienie wszystkich przychodów i wydatków w kraju w związku ze stosunkami kraju z zagranicą
Cena 1$ w zł
Pp
Pd
Pd, Pp na 1$ w Polsce
Wizyta Papieża w Polsce: (Pd wzrasta) Wzrost importu: (Pp wzrasta)
Pp1
Cena 1$ w
Cena 1$ w zł
zł
Pp
Pd0
Pp0
Pd
Pd1
Pd, Pp na 1$ w Polsce
Pd, Pp na 1$ w Polsce
IV. Wpływ zmian kursu walutowego na: import, eksport, produkcję, inflacje.
Wpływ zmian kursu walutowego na produkcję i inflację:
Y = C + I + G + Ex  Im
Mechanizmy:
Zmiana kursu walutowego Ä…ð Ex, Im: Ä…ð Y
Ä…ð inflacja
Gdy kurs waluty krajowej spada to rozmiary eksportu wzrastajÄ…, a importu spadajÄ…. Gdy kurs waluty krajowej siÄ™
podnosi to eksport spada, a import rośnie.
EKSPORT
1zł = 0,25 $ Obniżka kursu złotówki powoduje, że produkty polskie
t 100zÅ‚ Ä…ð 25$
0
4zł = 1$ eksportowane za granice stają się zagranicą tańsze. Zagranica
dostrzega tanienie polskich produktów i kupuje więcej, a polscy
1zł = 0,20$
t 100zÅ‚ Ä…ð 20$ eksporterzy sprzedajÄ… wiÄ™cej. Gdy kurs waluty krajowej spada to
1
5zł = 1$
eksport rośnie.
IMPORT
1zł = 0,25 $ Obniżka kursu złotówki sprawia, że produkty importowane stają się
t 100$ Ä…ð 400zÅ‚
0
4zł = 1$ droższe, a to zmniejsza popyt na towary importowane ( zmniejszają
się rozmiary importu). Obniżka ta stymuluje wzrost produkcji
t1 1zÅ‚ = 0,20$ 100$ Ä…ð 500zÅ‚
5zł = 1$ krańcowej i sprzyja wzrostowi cen w kraju.
V. Wpływ banku centralnego na kurs walutowy
Wpływ ten polega na zmianie rezerw walutowych.
Poprzez sprzedawanie rezerw dolarowych cena za 1$ w złotówkach spadnie, a poprzez skupowanie rezerw
dolarowych cena 1$ w złotówkach wzrośnie.