Rozwój teatru w dobie oświecenia. Jego najwybitniejsi przedstawiciele i ich troska o losy kraju.











Wtorek, 25 Kwietnia Imieniny obchodzą: Marek, Jarosław, Elwira
 



















  Sciaga.pl > Prace
> Oświecenie >
Home | Reklama | Info
| Mail






Gdzie Cz@T ???




Gdzie jestSciaga.pl
?
















Rozwój teatru w dobie
oświecenia. Jego najwybitniejsi przedstawiciele i ich
troska o losy kraju.










kategoria:   J.polski
zakres:   Oświecenie
dodano:   1999-07-26




Do czasów
panowania Stanisława Augusta istniały w Polscy teatry szkolne,
magnackie oraz prywatne sceny królewskie. Sceny szkolne
podporządkowane programowi dydaktycznemu utrzymujących je zakonów
(głównie jezuitów i pijarów), najczęściej miały charakter amatorski.
Prywatne teatry magnatów reprezentowały niekiedy wysoki poziom
artystyczny, ale były dostępne jedynie dla wybranych widzów. Szerszy
zasięg oddziaływania miały teatry królewskie, wystawiające sztuki z
wielkiej dramaturgii europejskiej, zwłaszcza Corneille'a, Racine'a,
Moliera, Godoniego i Metastasia. Królowie z dynastii saskiej
szczególnie interesowali się teatrem muzycznym, warszawska opera
Augusta III, do której wpuszczano zwykłą publiczność, należała do
najlepszych w Europie. Prace nad zorganizowaniem publicznej
sceny polskiej rozpoczęły się zaraz po wstąpieniu na tron Stanisława
Augusta i w rocznicę tego wydarzenia (19 listopada 1765 r.) aktorzy
po raz pierwszy wystąpili. Doceniano w Polsce możliwości teatru w
walce ideowej, wystawiano w nim sztuki poruszające aktualne
problemy. Liczne komedie pisał jezuita, Franciszek Bohomolec.
Zostały one skomponowane na zasadzie przeciwstawienia postaci o
cechach dodatnich i ujemnych. Przykładem jest "Małżeństwo z
kalendarza", w której nazbyt jeszcze przeładowanej publicystyką i
retoryką, stworzył Bohomolec komiczny typ szlachcica- Sarmaty,
skupiającego w sobie wszystkie wady, skupiającego w sobie wszystkie
wady, jakie "oświeceni" zarzucali tradycjonalistom. Ubrany w
staropolski kontusz, "Imć Pan Strarszukiewicz" miał ośmieszać swoją
osobą przesąd, nietolerancję, fanatyczne przywiązanie do przywar
stanu szlacheckiego. Komedia wywołała żywą reakcję widowni, obok
pochwał rozległy się głosy protestu przeciwko ośmieszaniu szlachty,
jej tradycji i obyczajów Kakby w celu złagodzenia nastrojów napisał
Bohomolec komedię "Staruszkiewicz", gdzie rolę się odwróciły:
pozytywny jest polski szlachcic Bezprzywarski, a negatywny jego
rywal, cudzoziemiec de la Corde (tj. "spod szubienicy"). Tendencja
obu utworów zmierza w gruncie do tej samej konkluzji, do podważenia
utrwalonego w świadomości szlachty systemu oceny ludzi, którego
głównym kryterium nie były wartości moralne, lecz pochodzenie
stanowe. Bohomolec był bystrym obserwatorem obyczajów szlacheckich.
Pewne motywy i wątki czerpał z europejskiej tradycji gatunku
literackiego, zespalał je jednak z własnymi obserwacjami, tak że
jego obrazy obyczajów mają koloryt wyraziście polski. Do
najwybitniejszych przedstawicieli sztuki komediowej czasów
stanisławowskich należał Franciszek Zabłocki. Był urzędnikiem
Komisji Edukacji Narodowej i współpracownikiem Towarzystwa do Ksiąg
Elementarnych. Komedie Zabłockiego, przerabiane przeważnie z
francuskiego, tchną jednak atmosferą życia polskiego. Stworzył on
doskonałe postacie komediowe i satyryczne, ale zindywidualizowane, w
wielu wypadkach oryginalne Taką postacią jest bohater "Fircyka w
zalotach". Wyraźne tendencje satyryczne występują w komediach
"Zabobonnik" i "Sarmatyzm". Bohater pierwszej, któremu "każde
zdarzenie albo diabeł nasyła, albo przeznaczenie", jest uosobieniem
ciemnoty panującej na dworach szlacheckich. W drugiej znalazły
odbicie wszystkie niemal wady szlacheckie, które zwykło się określać
mianem sarmatyzmu. Bohaterowie odznaczają się pychą rodową,
skłonnością do awantur i bijatyk, brakiem poczucia praworządności,
złym stosunkiem do chłopów. Pozytywnymi postaciami są dzieci
zwaśnionych rodziców, wychowanych w duchu oświecenia. Innym
dramaturgiem był Franciszek Kniaźnin, który napisał "Matkę
Spartankę", właściwie operę, nawiązującą poniekąd do wzoru
klasycznej tragedii. Bohaterkami utworu są kobiety, reprezentujące
ideę najwyższej ofiarności dla ojczyzny. Puławski teatr wystawił
także inne sztuki Kniźnina, udramatyzowane sielanki z muzyką.
Głównymi bohaterami tych utworów są ludzie prości, najczęściej
wywodzący się z ludu. W sentymentalnej operze "Trzy gody" występują
sympatyczne pary wiejskich kochanków, którym na drodze do
małżeńskiego szczęścia staje złośliwy ekonom. Intencją Kniaźnina
było przeprowadzenie nobilitacji moralnej bohatera pochodzącego z
chłopskiej zagrody.







Autor: Nieznany

Ocena : 0.0 








oceń
prace:
1 2 3 4 5 6


Home | Reklama | Info
| Mail


Prace | Pomoc | Książki | Artykuły | News | Katalog | Forum
| Rozrywka






Wszelkie prawa zastrzeżone / All
rights reserved  Sciaga.pl
2000