Makroekonomia
Wykład nr 3.
Kategorie dochodu narodowego
Wartość globalna
Wartość globalna
 jest to suma wartości produktów i usług wytworzonych w danym kraju, w danym roku;
Zużycie pośrednie
 obejmuje zużyte materiały, surowce i półfabrykaty potrzebne do wytworzenia produktów;
Suma wartości dodanej
 to przyrost wartości dóbr będący rezultatem danego procesu produkcji;
Jeżeli Wartość Globalną
pomniejszyć o
Sumę wartości dodanej
Zużycie pośrednie otrzymujemy
tj. Produkt Krajowy Brutto (PKB)
Proces tworzenia wartości dodanej
Cena Zużycie Wartość
sprzedaży pośrednie dodana
Zboże 4,00
Zużycie pośrednie 0,00
Wartość dodana 4,00
Mąka 6,50
Zużycie pośrednie 4,00
Wartość dodana 2,50
Chleb 10,00
Zużycie pośrednie 6,50
Wartość dodana 3,50
Ł Wartość Globalna 20,50
Ł Zużycie Pośrednie 10,50
Ł Wartość Dodana (PKB) 10,00
Ł Wartość Globalna - Ł Zużycie Pośrednie 20,50 minus 10,50 równa się 10,00
Produkt Krajowy Brutto (PKB)
Produkt Krajowy Brutto (PKB) można definiować na 3 sposoby:
1. PKB jest to suma wartości wszystkich produktów i usług finalnych wytworzonych
w danym kraju w danym roku;
2. PKB równa się sumie wartości wszystkich produktów i usług po potrąceniu
zużycia pośredniego (surowców i półfabrykatów koniecznych do ich
wytworzenia);
3. PKB równa się sumie wartości dodanej wytworzonej we wszystkich zakładach
produkcyjnych w danym kraju w danym roku;
Produkt Krajowy Brutto (PKB)
jest najpowszechniejszym miernikiem działalności gospodarczej danego kraju;
najczęściej PKB charakteryzują relacje, których znajomość jest ważna
w formułowaniu efektywnej polityki gospodarczej;
Produkt Krajowy Brutto (PKB)
PKB podawany jest w następujących relacjach:
 udział konsumpcji i akumulacji w PKB;
 krańcowa skłonność do konsumpcji;
 udział nakładów inwestycyjnych w PKB;
 relacja między wzrostem inwestycji a wzrostem PKB;
PKB można obliczać 3-ma metodami (System SNA):
1. Metoda sumowania produktów
 polega ona na sumowaniu produktów i usług wytworzonych w kraju w danym roku;
2. Metoda sumowania dochodów
 polega ona na sumowaniu dochodów powstających przy wytwarzaniu produktów
i usług w danym kraju, w ciągu roku;
3. Metoda sumowania wydatków
 polega na sumowaniu wydatków ponoszonych na zakup wytworzonych produktów
i usług w danym kraju, w ciągu roku;
Produkt Krajowy Brutto (PKB)
Jednakowy rezultat każdej z metod pomiarowych wynika to ze ścisłego, powiązania
przepływających, strumieni rzeczowych i pieniężnych
Po pierwsze:
 wydatki na produkty i usługi są równe dochodom czynników produkcji,
gdyż zgodnie z założeniem  gospodarstwa domowe przeznaczają cale swoje dochody na zakup
towarów;
Po drugie:
 dochody czynników produkcji są równe wartości wyprodukowanych produktów i usług,
gdyż zgodnie z założeniem  przedsiębiorstwa przeznaczają całe swoje dochody na zakup
(opłacenie) czynników produkcji;
Po trzecie:
 Wydatki na produkty i usługi są równe wartości wyprodukowanych produktów i usług,
gdyż zgodnie z założeniem  gospodarstwa domowe kupują produkty i usługi wytwarzane przez
krajowe przedsiębiorstwa;
w konsekwencji jednakowy rezultat
Wszystkie metody pomiarowe muszą dać
Tablica. Produkt krajowy brutto niewyrównany sezonowo w latach 2005-2007 (ceny bieżące w mln zł)
Wyszczególnienie 2005 2006 2007
Produkt krajowy brutto 983 302,3 1 060 194,0 1 166 720,9
w tym:
931 343,4 1 020 811,2
Wartość dodana brutto 866 329,5
w tym:
Przemysł
230 474,8 236 983,2
213 835,9
Budownictwo 60 191,2 80 985,0
52 206,5
Usługi rynkowe
465 090,0 513 016,6
431 834,1
w tym:
177 631,8 200 645,8
Handel i naprawy 164 154,5
67 334,0 71 900,1
Transport, gospodarka magazynowa i łączność 62 701,4
135 953,4 145 997,5
Usługi nierynkowe 129 218,0
y
ródło: Departament Rachunków Narodowych GUS (dane z 18 kwietnia 2008 r.).
Tablica. PKB niewyrównany sezonowo (ceny stałe średnioroczne roku poprzedniego) wg GUS
2005 2006 2007
I kw. II kw. III kw. IV kw. I kw. II kw. III kw. IV kw. I kw. II kw. III kw. IV kw.
zmiana (%) do analogicznego kwartału roku poprzedniego
+2,4 +3,2 +4,3 +4,4 +5,4 +6,3 +6,6 +6,6 +7,2 +6,4 +6,4 +6,1
y
ródło: Departament Rachunków Narodowych GUS
Metoda sumowania produktów
Metoda sumowania produktów
 polega na sumowaniu wartości produktów i usług finalnych wytworzonych w danej
gospodarce w ciągu roku;
Specyfika metody sumowania produktów
 ze względu na dużą ilość wytwarzanych produktów i usług lista pozycji, które trzeba
dodawać jest bardzo długa;
w praktyce tymi obliczeniami zajmują się urzędy statystyczne; zebrane dane statystyczne są
grupowane według działów gospodarki;
 przy korzystaniu z tej metody trzeba uważać aby nie dodawać wielokrotnie tych samych
elementów;
takie wielokrotne liczenie wystąpiłoby wówczas kiedy dodawalibyśmy do siebie wartości wszystkich
produktów i usług wytworzonych w gospodarce w ciągu roku;
 niektóre produkty wytwarzane w danym roku są bowiem w całości zużyte przy wytwarzaniu
innych produktów w tym samym roku;
Metoda sumowania produktów
Jak uniknąć podwójnego liczenia tych samych komponentów?
1. Pierwszy sposób:
 polega na sumowaniu wartości tzw. dóbr finalnych;
2. Drugi sposób:
 polega na sumowaniu tzw. wartości dodanej;
Dobra finalne (końcowe)
 to dobra nabyte przez ostatecznego użytkownika;
Są to albo dobra konsumpcyjne zakupione przez gospodarstwa domowe albo dobra
inwestycyjne (kapitałowe) nabyte przez przedsiębiorstwa;
 cechą charakterystyczną dóbr inwestycyjnych (finalnych) jest to, że nie zużywają się
w całości w jednym cyklu wytwórczym;
Metoda sumowania produktów
Dobra pośrednie
 to dobra częściowo przetworzone, które stanowią nakład w procesie produkcji
w innych przedsiębiorstwach, gdzie są one zużywane (surowce, materiały, energia);
cechą dóbr pośrednich jest to, że są one w całości zużywane przez
przedsiębiorstwa przy tworzeniu innych produktów;
Celem uniknięcia wielokrotnego liczenia tych samych elementów, przy szacowaniu
wartości PKB należy dodawać wartość wyprodukowanych w danym roku dóbr
finalnych;
Metoda sumowania produktów
Wartość dodana
 to przyrost wartości dóbr będący rezultatem danego procesu produkcji;
 każde dobro przechodzi przez wiele stadiów produkcji, zanim stanie się dobrem finalnym,
we wszystkich stadiach dobro przybiera na wartości,
Przy obliczaniu PKB metodą sumowania wartości dodanej
 należy dodawać do siebie tylko tą nową wartość, która powstaje w poszczególnych
stadiach wytwarzania produktów i usług
unikamy wtedy wielokrotnego liczenia tych samych wielkości;
Produkt Krajowy Brutto (PKB)
(Metoda sumowania produktów)
Produkt Krajowy Brutto (PKB)
Metoda sumowania dochodów
Obliczanie PKB metodą sumowania dochodów polega na dodawaniu dochodów
powstających w procesie wytwarzania produktów i usług w danym roku;
Na dochody czynników produkcji składają się m.in.:
 płace,
 renty (od zysku),
 procenty,
 zyski;
 udziały;
 etc.
 Suma tych dochodów musi być równa ogólnej sumie wartości dodanej, bowiem wartość
dodana składa się z dochodów otrzymywanych przez uczestników procesu produkcji;
stąd:
Produkt Krajowy Brutto (PKB) = Ł Wartości dodanych = Ł Dochodów czynników produkcji
Metoda sumowania dochodów
Uwagi metodologiczne
 przy obliczaniu PKB metodą sumowania dochodów należy uwzględnić jedynie te
dochody, które powstają w związku z wytwarzaniem produktów i usług;
Zgodnie z wprowadzoną definicją  dochodami nie są:
 darowizny  gdyż dochód ten nie powstał w czasie produkcji;
 płatności transferowe  tj. emerytury, renty, różnego rodzaju stypendia, zasiłki i inne
płatnościami z budżetu;
Płatności transferowe
 płatności te nie wiążą się z koniecznością świadczenia w zamian jakiejś usługi nie są
dochodami z tytułu udziału w procesie produkcji;
 z tego powodu nie powinny być uwzględniane w rachunku PKB;
Metoda sumowania dochodów
Metodologia liczenia PKB od strony sumowania dochodów wg GUS
I. Etap
 kalkulacja PKB, przy użyciu metody tworzenia dochodów polega na sumowaniu wielkości
wynagrodzeń dla pracowników;
II. Etap
 do sumy wynagrodzeń pracowników należy dodać nadwyżkę operacyjną brutto z sektorów:
przedsiębiorstw,
instytucji finansowych i ubezpieczeniowych,
rządowych i samorządowych,
gospodarstw domowych,
instytucji niekomercyjnych.
III. Etap
 do otrzymanej wielkości dodawana jest różnica pomiędzy wielkością podatków a dotacji,
związanych z produkcją i importem;
Metoda sumowania dochodów
Produkt Krajowy Brutto (PKB)
(Metoda sumowania dochodów)
Produkt Krajowy Brutto (PKB)
Metoda sumowania wydatków
Obliczanie PKB tą metoda polega na sumowaniu wydatków na dobra finalne
wytworzone przez przedsiębiorstwa krajowe. Wydatki te obejmują:
 wydatki na dobra konsumpcyjne (czyli produkty i usługi) wytwarzane w kraju (Ck);
 wydatki na krajowe dobra inwestycyjne (Ik);
 wydatki rządowe na produkty i usługi finalne wytworzone w kraju z wyłączeniem płatności
transferowych (Gk);
 wydatki zagranicy na krajowe dobra eksportowe (Exk)
PKB według metody sumowania wydatków
subskrypty k przy poszczególnych symbolach oznaczają,
PKB = CK + IK + GK + ExK
że brane są pod uwagę tylko wydatki na dobra krajowe
ten sam rezultat otrzymamy jeżeli dodać poszczególne wydatki
PKB = C + I + G +Ex - Im
na dobra krajowe i importowane, a następnie odjąć wielkość
łącznego importu (Im)
gdzie C; I; G i Ex  zawierają komponenty z importu
różnica między Ex a Im to export netto  oznaczany jako X
PKB = C + I + G +X
Podatki pośrednie i subsydia
Celem zapewnienia jednakowych rezultatów przy wykorzystaniu poszczególnych
metod konieczne jest dokonanie korekt związanych z podatkami pośrednimi
i subsydiami;
Podatki pośrednie
 przedsiębiorstwa muszą przeznaczać część swoich przychodów ze sprzedaży na zapłacenie
podatków pośrednich, np.
podatku od wartości dodanej (VAT) lub podatku akcyzowego;
Subsydia
 natomiast subsydia otrzymywane z budżetu państwa oznaczają zwiększenie przychodów
przedsiębiorstw a w konsekwencji także wzrost wydatków na czynniki produkcji;
Uwzględnienie podatków pośrednich i subsydiów wymaga ujmowania wartości PKB
w dwóch kategoriach:
1. PKB w cenach rynkowych;
2. PKB w cenach czynników produkcji;
PKB w cenach rynkowych
PKB w cenach rynkowych
 jest miarą produkcji krajowej w kategoriach cen płaconych przez ostatecznych odbiorców,
oznacza to, iż PKB w cenach rynkowych uwzględnia podatki pośrednie;
Formuła kalkulacji PKB w cenach rynkowych
 jeżeli PKB jest liczone w cenach rynkowych to do obliczeń wykorzystuje się metodę
sumowania wydatków;
w takiej sytuacji PKB liczone jest za pomocą równania o postaci:
PKB w cenach rynkowych = CK + IK + GK + ExK C + I + G +X
PKB w cenach czynników produkcji
PKB w cenach czynników produkcji
 jest miarą produkcji krajowej z pominięciem podatków pośrednich i uwzględnieniem
subsydiów;
Formuła liczenia PKB w cenach czynników produkcji
 ta kategoria PKB odpowiada obliczeniu PKB metodami sumowania produktów
i sumowania dochodów;
PKB w cenach czynników produkcji = PKB w cenach rynkowych  podatki pośrednie + subsydia =
= Ł dochodów czynników produkcji
Metoda sumowania wydatków
PKB liczone od strony podziału dochodu narodowego  to alternatywne określenie
metody sumowania wydatków
 polega na zsumowaniu wartości:
spożycia;
akumulacji;
eksportu netto;
Rozróżnia się spożycie prywatne i publiczne;
 Na spożycie prywatne składa się:
spożycie gospodarstw domowych
oraz instytucji niekomercyjnych;
 W ramach spożycia publicznego, mówi się o:
spożyciu indywidualnym
ogólnospołecznym
Akumulację
tworzą nakłady brutto na środki trwałe oraz przyrost rzeczowy środków obrotowych;
Produkt Krajowy Brutto (PKB)
(Metoda sumowania wydatków)
Produkt Krajowy Brutto (PKB)
Produkt Krajowy Netto (PKN)
W kalkulacji PKB nie jest uwzględniany fakt, że w procesie produkcji następuje stopniowe
zużycie wyposażenia kapitałowego (maszyn, urządzeń produkcyjnych, etc)
 szybkość zmniejszania się wartości istniejącego zasobu kapitału trwałego w danym okresie,
będącego wynikiem jego fizycznego lub ekonomicznego zużycia obrazuje amortyzacja,
zwana inaczej zużyciem majątku trwałego;
Amortyzacja
 jest miarą szybkości zmniejszania się wartości istniejącego w kraju zasobu kapitału trwałego
(w danym okresie), w wyniku jego fizycznego lub ekonomicznego zużycia
Amortyzacja należy do kategorii strumieni  odnosi się bowiem do pewnego okresu czasu;
 Skutkiem zużywania się zasobu kapitału fizycznego część powstałej w kraju produkcji brutto musi
zostać przeznaczona na odtworzenie zużytego kapitału trwałego;
Produkt Krajowy Netto (PKN)
 jest to PKB po potrąceniu rocznego zużycia kapitału trwałego, czyli rocznej amortyzacji;
Produkt Krajowy Netto (PKN) = Produkt Krajowy Brutto (PKB) - Amortyzacja
Produkt Narodowy Brutto (PNB)
PKB mierzy wielkość produkcji wytworzonej w gospodarce danego kraju w ciągu roku
 część produkcji powstaje przy zastosowaniu krajowych czynników wytwórczych, ale
funkcjonują również przedsiębiorstwa z udziałem kapitału zagranicznego,
Pepsi-Cola;
Fiat;
Levi-Strauss;
 produkcja tych przedsiębiorstw jest wliczana do polskiego PKB, jednakże ich zyski należą
częściowo do współwłaścicieli zagranicznych przez co mogą odpływać za granicę;
Kategoria Produktu Narodowego Brutto, koryguje wielkość PKB o wskazane
przepływy dochodów
 dochody te są w przeważającej mierze związane z własnością, stąd określa się je mianem
dochodów z własności czynników produkcji (PNB);
Produkt Narodowy Brutto a PKB
PKB: Kryterium lokalizacji Produkt Krajowy Brutto
czynników produkcji Wielkiej Brytanii
Wielka Brytania
Transfer dochodów Pracownicy z Polski
Polska
PNB: Kryterium własności Produkt Narodowy Brutto
czynników produkcji Polski
Produkt Narodowy Brutto
Produkt Narodowy Brutto (PNB)
 jest miarą łącznych dochodów osiąganych przez obywateli danego kraju niezależnie od
miejsca świadczenia usług przez czynniki produkcji;
PNB w cenach czynników produkcji = PKB + dochody netto z tytułu własności za granicą
w cenach czynników produkcji
Dochody netto z tytułu własności za granicą
 to różnica napływu dochodów z tytułu świadczenia usług czynników produkcji za granicą
nad odpływem dochodów powstałych w wyniku świadczenia przez cudzoziemców usług
czynników produkcji w kraju;
PKB w cenach czynników produkcji = PKB  podatki pośrednie + subsydia
w cenach rynkowych
Dochody netto z tytułu własności
zagranicznych
Dochody netto z tytułu własności zagranicznych (+ czy -)
 dochody netto z tytułu własności zagranicznych nie zawsze przyjmują wartości dodatnie
stąd PNB nie zawsze jest większe do wartości PKB;
Jeżeli PNB > PKB
 oznacza to, że transfer dochodów z zagranicy, z tytułu zaangażowanych tam czynników
produkcji jest większy niż transfer dochodów za granicę dokonywany przez obcokrajowców,
z tytułu zaangażowanych czynników produkcji na terenie tego kraju;
Jeżeli PNB < PKB
 oznacza to, że transfer dochodów z zagranicy, z tytułu zaangażowanych tam czynników
produkcji jest mniejszy niż transfer dochodów za granicę dokonywany przez obcokrajowców,
z tytułu zaangażowanych czynników produkcji na terenie tego kraju;
Produkt Narodowy Netto (PNN)
Produkt Narodowy Netto (PNN)
 zarówno PKB jak i PNB są miarami uwzględniającymi  inwestycje brutto
 miarą produkcji uwzględniającą  inwestycje netto jest produkt narodowy netto (PNN),
określany dochodem narodowym,
Inwestycje brutto
 to łączne inwestycje  obejmujące zarówno środki, które trzeba przeznaczyć na odtworzenie
zużytego kapitału jak i środki, które można przeznaczyć na powiększenie istniejącego
zasobu kapitału;
Inwestycje netto
 to inwestycje brutto pomniejszone o wartość amortyzacji;
 wartość inwestycji netto świadczy o realnych możliwościach powiększenia istniejącego
zasobu kapitału;
Produkt Narodowy Netto (PNN)
Produkt Narodowy Netto (PNN)
 równa się produktowi narodowemu brutto po odjęciu amortyzacji kapitału trwałego;
PNN = Dochód narodowy (Y) = PNB w cenach czynników produkcji - Amortyzacja
w cenach czynników produkcji
Dlaczego w praktyce częściej odwołujemy się do PNB niż PNN?
 pomimo tego, że kategoria PNN precyzyjniej niż PNB odzwierciedla dochód powstający
w gospodarce, w analizach ekonomicznych częściej wykorzystuje się PNB;
wiąże się to przede wszystkim z tym, że dokładne oszacowanie amortyzacji w skali
makroekonomicznej nastręcza wiele trudności;
Dochody osobiste
Kategoria PNB w cenach czynników produkcji odzwierciedla wielkość łącznych
dochodów powstających w procesie produkcji stąd:
Podatki bezpośrednie Dochody osobiste
PNB w cenach Zyski
 Amortyzacja  płacone przez  = gospod. domowych
czynników produkcji niepodzielne
przedsiębiorstwa w przedsiębiorstwach
tj. część zysków przeznaczonych
na rozwój przedsiębiorstw a nie
do podziału między akcjonariuszy
Rozporządzalne dochody osobiste (RDO)
Wartość rozporządzalnych dochodów osobistych informuje o tym, ile gospodarstwa
domowe mogą przeznaczyć na wydatki i oszczędności
Dochody osobiste Podatki bezpośrednie
Otrzymane płatności Rozporządzalne
gospod. domowych  płacone przez + =
transferowe dochody osobiste
w przedsiębiorstwach gospod. domowe
do płatności transferowych należą
np. emerytury, renty, zasiłki, etc;
PKB i PNB per capita
Kategorie produktu i dochodu narodowego odnoszą się do całej gospodarki
 wskazują one na wielkość produkcji wytworzonej w gospodarce  służą porównywaniu
rozmiarów gospodarek;
 obie kategorie są mało przydatne do oceny poziomu rozwoju gospodarczego kraju
i przeciętnego standardu życiowego ludności
temu celowi służą kategorie PKB czy dochodu narodowego na 1 mieszkańca kraju;
Produkt Krajowy Brutto na 1 mieszkańca
 jest to PKB danego kraju dzielony przez liczbę ludności zamieszkujących jego terytorium;
Dochód narodowy na 1 mieszkańca
 jest to PNB danego kraju dzielony przez liczbę ludności zamieszkujących jego terytorium;
Rachunek dochodu narodowego, PNB i PKB
Podatki
Exk Ex  Im pośrednie
Dochody
minus
netto z
subsydia Amortyzacja
zagranicy
Podatki
przedsię-
G
Gk biorstw i
PKB w Wartość Dochody PKB PKB PNB PNN
PKB
zyski
cenach dodana czynników w cenach w cenach w cenach w cenach
w cenach
niepo-
rynkowych produkcji czynników czynników czynników czynników
czynników
dzielne
produkcji produkcji produkcji produkcji
produkcji
(dochód
Podatki
narodowy)
osobiste
I
minus
Ik
transfery
Dochody
Rozporzą
osobiste
-dzalne
C dochody
Ck osobiste
(RDO)
Krytyka PKB, PNB i dochodu narodowego
Krytyka odwołuje się przede wszystkim do:
 zbytniego konsumentaryzmu tj. położenia zbyt wielkiego nacisku na ilość
wytwarzanych, a dla dobrobytu ludności często zbędnych  produktów,
konsekwencją takiego podejścia do produkcji jest m.in. zanieczyszczanie atmosfery przez przemysł
tlenkiem siarki i ołowiu;
Zarzuty dotyczące pomiaru produktu i dochodu narodowego
Po pierwsze
 wskaz
niki te nie uwzględniają nie rejestrowanej produkcji, która wpływa na poziom
dobrobytu ludności; dotyczy to:
z jednej strony produkcji nielegalnej (nie opodatkowanej),
z drugiej strony wskaz
niki PKB i dochodu narodowego nie uwzględniają nie rejestrowanej, choć
legalnej, produkcji wykonywanej samodzielnie dla własnych potrzeb w domu
Krytyka PKB, PNB i dochodu narodowego
Po drugie
 wskaz
niki PKB nie uwzględniają wypoczynku, który ma istotne znaczenie dla dobrobytu
jednostek  stąd:
jeśli wzrost PKB związany jest ze wzrostem przeciętnego czasu pracy i spadkiem czasu wolnego
przeznaczanego na wypoczynek to wskaz
niki wzrostu PKB będą przeszacowywać wzrost
dobrobytu;
jeżeli wzrostowi PKB per capita towarzyszy wzrost czasu wolnego wówczas wskaz
niki wzrostu PKB
będą niedoszacowywać wzrost dobrobytu;
Po trzecie
 stosowane powszechnie miary produkcji nie uwzględniają  efektów zewnętrznych
produkcji
dotyczy to przede wszystkim ubocznych skutków wzrostu produkcji dla środowiska naturalnego - co
wpływa na wzrost uciążliwości życia
 zatem kategorie produktu i dochodu narodowego, które nie uwzględniają tych elementów
przeszacowują poziom dobrobytu;
Wskaz
nik Dobrobytu Ekonomicznego Netto
Krytyka wykorzystania kategorii produktu i dochodu narodowego jako miar dobrobytu
sprawiła, że podjęto próbę skonstruowania nowego miernika dobrobytu
W. D. Nordhaus oraz J. Tobin
 opracowali miarę dobrobytu ekonomicznego (Measure of Economic Welfare),
miarę tą póz
niej zaczęto określać (za sprawą P. A. Samuelsona) jako
 wskaz
nik dobrobytu ekonomicznego netto (Net Economic Welfare - NEW);
Wady wskaz
nika dobrobytu ekonomicznego netto
 szacowanie wartości poszczególnych elementów wskaz
nika jest bardzo kosztowne
i pracochłonne
przeprowadzony przez Nordhausa i Tobina szacunek dotyczący Stanów Zjednoczonych wykazał, że
w roku 1965 wskaz
nik ten był dwukrotnie wyższy od wskaz
nika PNB;
Wskaz
nik Dobrobytu Ekonomicznego Netto
Produkt Narodowy Netto (PNN)
(liczony w tradycyjny sposób)
plus szacunkowe wartości wyrażające równowartość
" czasu wolnego,
" produkcji nie rejestrowanej,
" infrastruktury publicznej (dróg i parków),
" prywatnych dóbr trwałego użytku (mebli, biżuterii);
minus szacunkowe wartości związane z
" zanieczyszczeniem środowiska,
" wydatkami na obronę narodową,
" wydatki na dojazdy do pracy,
otrzymujemy
Wskaz
nik Dobrobytu Ekonomicznego Netto