LASY
LASY
PAÄ„STWOWE
PAÄ„STWOWE
W LICZBACH
W LICZBACH
2008
2008
Funkcje lasów
Lasy w sposób naturalny lub w wyniku dzia- watowÄ… realizowane sÄ… w lasach nadrz´dne ce-
"ał
cz"owieka spe"niają róŻnorodne funkcje, le ochrony przyrody  zachowanie zasobów ge-
które najogólniej moÅ»na podzieliç na produkcyj- nowych i róŻnorodnoĘci biologicznej.
ne oraz pozaprodukcyjne. NiezaleŻnie od przypisanej kategorii
W obr´bie funkcji produkcyjnych, których ochronnoĘci, lasy sÄ… doskona"ym miejscem wy-
celem jest uzyskiwanie dochodów z tytu"u pro- poczynku i rekreacji. Tej formie obcowania
wadzonej gospodarki leĘnej, najwaŻniejsze z przyrodą, szczególnie w Lasach Pał
stwo-
znaczenie ma dostarczanie spo"eczeł
stwu wych, sprzyja bogata infrastruktura turystycz-
drewna oraz uŻytków ubocznych, takich jak na, taka jak szlaki piesze, rowerowe i konne,
m.in.: grzyby, owoce leĘne, zio"a, trofea "owiec- miejsca biwakowania, parkingi leĘne, wiaty,
kie, stroisz czy choinki. ĘcieŻki zdrowia, platformy widokowa, a takŻe
W grupie funkcji pozaprodukcyjnych naj- równie bogata oferta miejsc noclegowych, udo-
istotniejsze znaczenie majÄ… funkcje ochronne st´pnianych w oĘrodkach wczasowych, leĘni-
(ekologiczne) i spo"eczne. czówkach, kwaterach "owieckich oraz na po-
Funkcje ochronne, rozumiane jako zdol- lach namiotowych.
noĘç lasu do zachowania stabilnoĘci ekosyste-
mów leĘnych oraz ich otoczenia, charakteryzo- Lasy ochronne
wane kategoriÄ… ochronnoĘci, realizowane sÄ… Uwzgl´dnianie w gospodarce leĘnej ekolo-
przede wszystkim poprzez ochron´ gleb przed gicznych i spo"ecznych funkcji lasu, okreĘla-
erozjÄ… i osuwiskami, wody przed zanieczyszcze- nych cz´sto jako pozaprodukcyjne, znalaz"o
niami, Ęrodowiska przed ha"asem, wiatrem, za- wyraz w wyróŻnianiu od 1957 r. lasów o cha-
nieczyszczeniami, powodziami i lawinami, rakterze ochronnym, traktowanych do 1991 r.
ochron´ biocenoz leĘnych na terenach ekstre- jako lasy grupy I. ¸Ä…czna powierzchnia lasów
malnych oraz wiązanie CO2 przez drzewostany. ochronnych w Lasach Pał
stwowych, wed"ug
Funkcje spo"eczne przejawiajÄ… si´ dostar- stanu na 31.12.2007 r., wynosi"a 3275 tys. ha,
czaniem spo"eczeł
stwu niematerialnych dóbr, co stanowi"o 46,4% ca"kowitej powierzchni
powstajÄ…cych dzi´ki istnieniu lasów, przejawia- leĘnej, a przy uwzgl´dnieniu równieÅ» po-
jÄ…cych si´ korzystnym wp"ywem m.in. na wa- wierzchni leĘnej rezerwatów  48,1%. WĘród
runki wypoczynku i rekreacji, zdrowie ludzkie, wyróŻnianych kategorii najwi´kszÄ… powierzch-
kszta"towanie si´ róŻnych elementów klimatu, ni´ zajmujÄ… lasy wodochronne  1398 tys. ha,
wreszcie na pozytywne odczucia estetyczne. wokó" miast  665 tys. ha, uszkodzone dzia"al-
Lasy i ich elementy stanowią najcenniejszy noĘcią przemys"u  510 tys. ha oraz glebo-
i najliczniej reprezentowany sk"adnik wszyst- chronne  345 tys. ha. Najwi´cej lasów
kich form ochrony przyrody i krajobrazu. To na ochronnych wyodr´bniono na terenach gór-
terenach leĘnych zlokalizowana jest wi´kszoĘç skich oraz obszarach b´dÄ…cych pod wp"ywem
obszarów chronionych. Poprzez funkcj´ rezer- oddzia"ywania przemys"u.
1
Lasy Pał
stwowe w liczbach
2008
Powierzchnia lasów prywatnych uznanych CO2 opierajÄ… si´ na decyzjach podejmowanych
za ochronne jest szacowana na 71,9 tys. ha, co na Konferencjach Pał
stw-Stron Konwencji Kli-
stanowi 4,4% ich ca"kowitej powierzchni; lasy matycznej oraz Protoko"u z Kioto. Ostatnie takie
gminne tej kategorii zajmujÄ… 25,5 tys. ha (30,3%). spotkanie odby"o si´ w grudniu 2007 r. w indone-
zyjskim Bali; by"o to zarazem trzecie spotkanie
rezerwaty
dotyczÄ…ce Protoko"u z Kioto. Kolejne odb´dzie
1,7%
si´ w 2008 r. w Polsce, w Poznaniu, a najwaÅ»niej-
szym jego punktem b´dzie propozycja koncepcji
o dominujÄ…cej funkcji gospodarczej
zrównowaŻonego rozwoju Ęwiata.
51,9%
wodochronne
Szczegó"owe rozwiązania metodyczne
19,8%
w zakresie okreĘlania stanu i zmian zasobów
w´gla w lasach zawierajÄ… tzw. wytyczne do-
uszkodzone
brych praktyk, opracowane przez Mi´dzyrzÄ…do-
pozosta"e
przez przemys"
kategorie
wy Panel ds. Zmian Klimatu (The Intergovern-
7,2%
3,3%
mental Panel on Climate Change  IPCC).
obronne glebochronne wokó" miast
Wskazania zawarte w wytycznych IPCC zosta"y
1,8% 4,9% 9,4%
uwzgl´dnione przy okreĘleniu dla Polski zaso-
bów w´gla w biomasie drzewnej. Na podstawie
Udzia" lasów ochronnych w Lasach Pał
stwowych
dost´pnych danych, dotyczÄ…cych zasobów
w 2007 r.
drzewnych, zawartoĘç w´gla w biomasie
drzewnej lasów Polski zosta"a oszacowana na
W lasach ochronnych, w zaleŻnoĘci od ich
dominujÄ…cych funkcji, stosuje si´ zmodyfikowa- 736 mln ton, z czego 562 mln ton przypada na
biomas´ nadziemnÄ…, 168 mln ton  na pod-
ne post´powanie, polegajÄ…ce na ograniczaniu
ziemnÄ…, a 6 mln ton  na drewno martwe.
stosowania r´bni zupe"nych, podwyÅ»szaniu
Popraw´ w ograniczaniu iloĘci gazów cie-
wieku r´bnoĘci, dostosowywaniu sk"adu gatun-
kowego do pe"nionych funkcji, oraz odpowied- plarnianych moÅ»na m.in. osiÄ…gnÄ…ç poprzez
zwi´kszanie powierzchni leĘnej w wyniku zale-
nim zagospodarowaniu rekreacyjnym.
siania gruntów porolnych, odnawianie lasu
z udzia"em gatunków szybko rosnących, zabie-
WiÄ…zanie w´gla przez lasy
W ostatnich latach lasy zyskujÄ… coraz wi´k- gi hodowlane zwi´kszajÄ…ce zapas na pniu,
przed"uŻanie ŻywotnoĘci produktów z drewna
sze znaczenie w procesie ograniczania emisji
oraz ich recykling, redukcj´ emisji ze Ä™róde"
gazów cieplarnianych do atmosfery. Naturalne
predyspozycje lasów do wiązania CO2 z atmos- kopalnych, energetyczne wykorzystywanie
drewna i zwi´kszanie retencji w´gla w glebie.
fery sprawi"y, Å»e pojawi"y si´ propozycje
uwzgl´dniania w obrocie jednostkami poch"a- Zadania PGL Lasy PaÅ‚
stwowe, wynikajÄ…ce
z ustawy o lasach, są zbieŻne z celami zawar-
niania równieŻ gospodarki leĘnej w ramach
tymi w Protokole z Kioto, czego wyrazem moŻe
handlu uprawnieniami do emisji do powietrza
byç wzrost w ostatnim dziesi´cioleciu po-
gazów cieplarnianych i innych substancji.
Ogólne zasady bilansowania wielkoĘci se- wierzchni leĘnej i zasobów znajdujÄ…cych si´
w zarządzie Lasów Pał
stwowych odpowiednio
kwestrowanego w´gla w lasach oraz moÅ»liwoĘci
o 162 tys. ha i 276 mln m3.
jego uwzgl´dnienia w ca"kowitym bilansie emisji
2
Lasy Pał
stwowe w liczbach
2008
" Zasad LeĘnych i Agendy 21, uchwalonych
w 1992 r. podczas Szczytu Ziemi w Rio de
Cele i zadania
Janeiro;
Lasów Pał
stwowych
" Deklaracji Ministrów LeĘnictwa w spra-
wie Ochrony Lasów Europejskich (Stras-
burg 1990, Helsinki 1993, Lizbona 1998,
Zgodnie z zapisami ustawy o lasach
Wiedeł
2003, Warszawa 2007);
z 28.09.1991 r., wraz z póęniejszymi zmianami,
oraz rozporządzeł
i zarządzeł
wydanych na " Protoko"u z Kioto (1997), dotyczÄ…cego roli
lasów w procesie kumulacji w´gla.
mocy tej ustawy, g"ównym celem PGL Lasy
Pał
stwowe jest prowadzenie gospodarki leĘnej
Po wstÄ…pieniu Polski z dniem 1.05.2004 r.
wed"ug zasad powszechnej ochrony lasów,
do Unii Europejskiej, Lasy Pał
stwowe realizujÄ…
trwa"oĘci ich utrzymania, ciąg"oĘci i zrównowa-
 w zakresie swoich kompetencji  wytyczne
Żonego wykorzystania wszystkich funkcji lasów
wynikające z postanowieł
programu Natura
oraz powi´kszania zasobów leĘnych.
2000, czyli:
Cel ten jest realizowany przez trwale zrów-
nowaÅ»onÄ…, wielofunkcyjnÄ… gospodark´ leĘnÄ…,
" Dyrektywy Ptasiej 79/409/EWG
zgodnie z planem urzÄ…dzenia lasu opracowy-
z 2.04.1979 r. w sprawie ochrony dzikie-
wanym dla kaŻdego nadleĘnictwa na okres
go ptactwa oraz
dziesi´cioletni, w którym dla poszczególnych
" Dyrektywy Siedliskowej 92/43/EWG
fragmentów lasów (drzewostanów) okreĘlone
z 21.05.1992 r. w sprawie ochrony siedlisk
sÄ… cele hodowlano-ochronne i sposoby ich
naturalnych oraz dzikiej fauny i flory.
osiÄ…gania.
Lasy Pał
stwowe sprawują nadzór nad la-
sami b´dÄ…cymi w"asnoĘciÄ… Skarbu PaÅ‚
stwa
(bez parków narodowych, Zasobu Agencji Nie- Organizacja i zatrudnienie
ruchomoĘci Rolnych oraz lasów oddanych
w uŻytkowanie wieczyste), prowadząc gospo-
dark´ leĘnÄ… oraz zarzÄ…dzajÄ…c gruntami i innymi Lasami PaÅ‚
stwowymi kieruje dyrektor ge-
nieruchomoĘciami oraz ruchomoĘciami zwią- neralny przy pomocy Dyrekcji Generalnej La-
zanymi z gospodarką leĘną. sów Pał
stwowych i dyrektorów regionalnych
Lasy Pał
stwowe na bieŻąco monitorują dyrekcji Lasów Pał
stwowych. Podstawowymi
stan lasów, aktualizujÄ… powierzchni´ i zasoby jednostkami w systemie zarzÄ…dzania lasami
drzewne. S"uŻby leĘne Ęledzą i prognozują stan są nadleĘnictwa, kierowane przez nadleĘni-
zagroÅ»enia poÅ»arowego oraz wyst´powanie czych. Wed"ug stanu na 31.12.2007 r. liczba
szkodników i chorób drzew. Lasy Pał
stwowe fi- nadleĘnictw w PGL LP wynosi"a 430 (mapka na
nansujÄ… prace badawcze, umoÅ»liwiajÄ…ce post´p III str. ok"adki). NadleĘniczy, zgodnie z art. 35,
w naukach leĘnych i zapewniające naukowe ust. 1 ustawy o lasach, prowadzi samodzielnie
podstawy dzia"ał
gospodarczych. W miar´ gospodark´ leĘnÄ… w nadleĘnictwie na podsta-
moŻliwoĘci przyrodniczych, spo"ecznych i eko- wie planu urządzenia lasu oraz odpowiada za
nomicznych realizujÄ… ustalenia wynikajÄ…ce z: stan lasu.
3
Lasy Pał
stwowe w liczbach
2008
Dyrekcja Generalna Lasów Pał
stwowych
DYREKTOR GENERALNY LASÓW PAĄSTWOWYCH
Regionalne Dyrekcje Lasów Pał
stwowych (17)
DYREKTORZY REGIONALNYCH DYREKCJI LASÓW PAĄSTWOWYCH (17)
NADLEÂNICTWA (430) ZAK¸ADY O ZASIóGU REGIONALNYM (22) ZAK¸ADY O ZASIóGU KRAJOWYM (7)
Schemat trójstopniowej organizacji Lasów Pał
stwowych wg stanu na 31.12.2007 r.
W sk"ad PGL LP wchodzą równieŻ zak"ady transportu leĘnego (2), us"ugowo-produkcyjne
o zasi´gu krajowym i regionalnym, dzia"ajÄ…ce (3), us"ug leĘnych (2), gospodarstwa rybackie
na rzecz Lasów Pał
stwowych i podlegające dy- (4), oĘrodki szkoleniowo-wypoczynkowe (2).
rektorowi generalnemu LP lub dyrektorom W roku 2007 w Lasach Pał
stwowych za-
RDLP. Do zak"adów o zasi´gu krajowym naleŻą: trudnionych by"o 26 020 osób.
LeĘny Bank Genów w Kostrzycy, OĘrodek Kul-
tury LeĘnej w Go"uchowie, Centrum Informa-
cyjne Lasów Pał
stwowych w Warszawie, OĘro- Zasoby Lasów Pał
stwowych
dek Rozwojowo-WdroŻeniowy Lasów Pał
stwo-
wych w Bedoniu, OĘrodek Techniki LeĘnej w Ja-
rocinie, Zak"ad Informatyki Lasów Pał
stwo- Struktura uŻytkowania gruntów
wych w ¸odzi oraz Centrum Koordynacji Pro- Lasy PaÅ‚
stwowe gospodarujÄ… na powierzch-
jektów Ârodowiskowych w Warszawie. 22 jed- ni prawie 7,6 mln ha, co stanowi blisko 25% po-
nostki o zasi´gu regionalnym stanowiÄ… zak"ady: wierzchni kraju. Grunty leĘne "Ä…cznie z gruntami
transportu i spedycji (2), zespo"y sk"adnic (7), związanymi z gospodarką leĘną zajmują prawie
Grunty leĘne zalesione
Grunty leĘne
6 969 564 ha  91,8%
Lasy
7 059 877 ha
Grunty leĘne niezalesione
 93,0%
Ogó"em grunty 90 313 ha  1,2%
7 259 401 ha
Lasów Pał
stwowych
Szkó"ki leĘne  4688 ha
Grunty zwiÄ…zane
 95,6%
 0,1%
z gospodarką leĘną
7 595 304 ha
199 525 ha  2,6%
Inne  194 837 ha  2,5%
 100%
UŻytki rolne  156 856 ha  2,1%
Grunty nieleĘne
335 903 ha UŻytki ekologiczne  26 371 ha  0,3%
 4,4%
Inne  152 675 ha  2,0%
4
Lasy Pał
stwowe w liczbach
2008
Bw, Bb
7,3 mln ha  95% gruntów administrowanych
BMw, BMb
przez Lasy Pał
stwowe. W porównaniu z rokiem
BMĘw
Bs
6,0%
2006 powierzchnia ogólna gruntów w zarządzie 24,5%
0,4%
BĘw
Lasów Pał
stwowych wzros"a w 2007 r. o 3 tys. ha,
LMĘw
21,8%
a powierzchnia lasów (gruntów leĘnych i związa-
18,0%
nych z gospodarką leĘną) o 10 tys. ha.
LĘw
Analiza powierzchni gruntów ogó"em oraz
LMG, LG, L"G
9,3%
struktury gruntów leĘnych i nieleĘnych w po-
Ol, OlJ
6,2%
LMw, LMb, Lw, L"
szczególnych regionalnych dyrekcjach LP po-
LMwyÅ»
2,6%
5,9%
BG, BMG, BWG
LwyÅ»
kazuje wyraÄ™nÄ… dysproporcj´ pomi´dzy wielko-
BMwyÅ»
0,7%
4,4%
Ęciami powierzchni przypadających na jedną
0,2%
dyrekcj´, od nieca"ych 200 tys. ha w RDLP Kra-
Legenda LG  las górski
Bb  bór bagienny L"  las "´gowy
ków i Warszawa do prawie 700 tys. ha w RDLP
BG  bór górski LMb  las mieszany bagienny
BMb  bór mieszany bagienny LMG  las mieszany górski
Szczecin.
BMG  bór mieszany górski LMĘw  las mieszany ĘwieŻy
BMĘw  bór mieszany ĘwieŻy LMw  las mieszany wilgotny
BMw  bór mieszany wilgotny LMwyŻ  las mieszany wyŻynny
700 BMwyŻ  bór mieszany wyŻynny LĘw  las ĘwieŻy
[tys. ha]
Bs  bór suchy Lw  las wilgotny
BĘw  bór ĘwieŻy LwyŻ  las wyŻynny
600
Bw  bór wilgotny Ol  ols
BWG  bór wysokogórski OlJ  ols jesionowy
500
Udzia" powierzchniowy siedliskowych typów lasu
w Lasach Pał
stwowych
400
300
Ponad 76% powierzchni leĘnej w Lasach
Pał
stwowych zajmujÄ… gatunki iglaste. Na nizi-
200
nach przewaŻają drzewostany z sosną jako ga-
100
tunkiem panujÄ…cym ("Ä…cznie z modrzewiem 
69,0%), w górach zaĘ w sk"adzie gatunkowym
0
najliczniej wyst´puje Ęwierk ("Ä…cznie 5,4%).
Z gatunków liĘciastych najwi´kszy udzia" wyka-
zuje dÄ…b (7,4%).
grunty leĘne grunty związane z gosp. leĘną grunty nieleĘne
Powierzchnia Lasów Pał
stwowych w uk"adzie regio- sosna
nalnych dyrekcji
69,0%
Struktura powierzchniowa grab,
Ęwierk
topola,
gatunków panujących i siedlisk
osika
5,4%
Lasy w Polsce zachowa"y si´ g"ównie na
0,9%
olsza brzoza dÄ…b buk jod"a
najs"abszych glebach. W strukturze siedlisko-
4,4% 5,8% 7,4% 5,1% 2,0%
wej w Lasach Pał
stwowych przewaŻają siedli-
ska borowe, wyst´pujÄ…ce na 53,6% powierzchni
Udzia" powierzchniowy gatunków panujących w La-
lasów. Siedliska lasowe zajmują 46,4%.
sach Pał
stwowych
5
Pi"a
¸Ã³dÄ™
Toruł

Lublin
Radom
Krosno
Olsztyn
Poznał

Gdał
sk
Kraków
Szczecin
Wroc"aw
Katowice
Bia"ystok
Warszawa
Szczecinek
Zielona Góra
Lasy Pał
stwowe w liczbach
2008
W latach 1945 2007 struktura gatunkowa I (1 20)
III (41 60)
11,1%
polskich lasów uleg"a istotnym przemianom.
II (21 40)
24,8%
W Lasach Pał
stwowych udzia" drzewostanów
16,6%
IV (61 80)
z przewagą gatunków liĘciastych wzrós" z 13,0
19,2%
do 23,5%. Mimo zwi´kszenia powierzchni drze-
wostanów liĘciastych, ich udzia" jest ciągle niŻ-
pow. leĘna
V (81 100)
szy od potencjalnego, wynikajÄ…cego ze struktu- niezalesiona,
przestoje
KO,
13,3%
ry siedlisk leĘnych.
KDO, SP VII i st. VI (101 120)
1,3%
5,5% 2,8% 5,9%
100
90
Struktura udzia"u powierzchniowego drzewostanów
80
wed"ug klas wieku w Lasach Pał
stwowych
70
60
nast´puje stopniowy wzrost powierzchni drze-
50
wostanów starszych kosztem powierzchni
40
drzewostanów I i II klasy wieku.
30
20
1,8
10
1,6
0
1967
1945 1956 1967 1978 1985 1990 1995 2000 2007
1,4 1978
sosna, modrzew Ęwierk, jod"a, daglezja
1988
dÄ…b, buk, jesion, klon, brzoza, olsza, grab, osika, topola,
1,2
1998
jawor, wiÄ…z lipa, wierzba
2007
1,0
Udzia" gatunków panujących w Lasach Pał
stwowych,
w latach 1945 2007 (w procentach)
0,8
0,6
W Lasach Pał
stwowych dominujÄ… drzewo-
0,4
stany w wieku od 41 do 80 lat, czyli III i IV klasy
wieku. ZajmujÄ… one odpowiednio 24,8% i 19,2% 0,2
powierzchni. Drzewostany powyŻej 100 lat
0,0
1 20 lat 21 40 41 60 61 80 81 100 101 120 powyŻej KO/KDO
w PGL Lasy Pał
stwowe wyst´pujÄ… na 8,7% po-
120 lat
wiek
wierzchni. Stale wzrasta udzia" drzewostanów
Zmiany struktury powierzchniowej lasów zarządza-
w wieku powyŻej 80 lat, z ok. 0,9 mln ha
nych przez PGL LP
w 1945 r. do blisko 1,6 mln ha w roku 2007 (bez
KO, KDO), oraz przeci´tny wiek drzewostanów,
który w 2007 r. wynosi" 60 lat. Charakterystyka zasobów drzewnych
Na przestrzeni ostatnich 40 lat moŻna Począwszy od 1967 r., kiedy to w Lasach
w Lasach Pał
stwowych zauwaÅ»yç zmian´ uk"a- PaÅ‚
stwowych wykonano pierwszÄ… pe"nÄ… aktu-
du klas wieku. W latach szeĘçdziesiÄ…tych XX alizacj´ zasobów drzewnych, rejestrowany jest
wieku przewaŻa"y drzewostany m"odsze. W wy- ich sta"y wzrost. Na dzieł
1.01.2007 r. szacun-
niku ograniczania uÅ»ytkowania r´bnego, stoso- kowe zasoby drzewne w lasach zarzÄ…dzanych
wania r´bni z"oÅ»onych przy jednoczesnym przez PGL LP osiÄ…gn´"y 1646 mln m3 grubizny
zmniejszaniu powierzchni zr´bów zupe"nych, brutto.
6
mln ha
Lasy Pał
stwowe w liczbach
2008
1600 mln m3
sosna
1400
70,0%
1200
1000
grab,
800
Ęwierk
topola,
600
osika 6,3%
400 jod"a
0,6%
olsza brzoza dÄ…b buk
2,6%
200
3,9% 4,2% 6,6% 5,8%
0
1967 1970 1975 1980 1985 1990 1995 2000 2005 2007
Udzia" miąŻszoĘciowy gatunków panujących w La-
sach Pał
stwowych
WielkoĘç zasobów drzewnych w Lasach PaÅ‚
stwo-
wych, w latach 1967 2007, w mln m3 grubizny brutto
zyskania i w przeliczeniu na 1 ha gruntów leĘ-
nych zarządzanych przez PGL Lasy Pał
stwo-
Drzewostany w wieku 41 80 lat (45% po-
we, wynosi 7,2 m3/ha, natomiast z ostatnich
wierzchni) charakteryzujÄ… si´ prawie 52-pro-
pi´ciu lat  8,1 m3/ha.
centowym udzia"em w ca"oĘci zasobów drzew-
W okresie od stycznia 1987 r. do stycznia
nych. Na sosn´ przypada 70% zasobów drzew-
2007 r. w lasach zarzÄ…dzanych przez PGL Lasy
nych w PGL LP.
Pał
stwowe przyrost grubizny drewna brutto
wyniós" oko"o 993 mln m3. W tym czasie pozy-
IV (61 80)
skano 544 mln m3 grubizny, co oznacza, Że
25,1%
III (41 60)
449 mln m3 grubizny brutto, odpowiadajÄ…ce
V (81 100)
26,4%
oko"o 45% ca"kowitego przyrostu, zwi´kszy"o
19,4%
zasoby drzewne na pniu.
II (21 40) VI (101 120)
Wed"ug stanu na 1.01.2007 r. przeci´tna za-
10,2% 8,8%
sobnoĘç na powierzchni leĘnej zalesionej wy-
I (1 20)
VII i st.
0,6%
KO, KDO, SP
4,3%
pozosta"e
350
4,6%
1967
0,6%
1978
300
Struktura zasobów drzewnych wed"ug klas wieku 1988
1998
w Lasach Pał
stwowych
250
2007
200
Jednym ze wskaęników jakoĘci gospodarki
leĘnej jest wzrost zasobnoĘci drzewostanów.
150
W Lasach Pał
stwowych z roku na rok znacznie
100
si´ zwi´ksza miÄ…Å»szoĘç we wszystkich klasach
wieku, co Ęwiadczy o tym, Że nie jest to tylko
50
skutek wzrostu powierzchni lasu, lecz takŻe
0
racjonalnego pozyskania drewna. BieŻący
1 20 lat 21 40 41 60 61 80 81 100 101 120 powyŻej KO/KDO
120 lat
wiek
przyrost roczny miąŻszoĘci grubizny brutto, li-
czony z ostatnich 20 lat, z uwzgl´dnieniem po- Zmiana zasobnoĘci w klasach wieku w PGL LP
7
3
m /ha
Lasy Pał
stwowe w liczbach
2008
nosi"a w PGL LP 236 m3/ha, po uwzgl´dnieniu
Prace odnowieniowe, piel´gnacyjne
powierzchni leĘnej niezalesionej  233 m3/ha
oraz przebudowa drzewostanów
(w roku 2006 odpowiednio: 234 m3/ha
W roku 2007 w Lasach Pał
stwowych na po-
i 231 m3/ha).
wierzchni 43 651 ha przeprowadzono prace
związane z odnowieniem powierzchni, z których
usuni´to drzewostany dojrza"e. Odnowienia na-
turalne (3966 ha) stanowi"y 9,1% ogó"u prac od-
Hodowla lasu
nowieniowych. Ponadto na powierzchni 1418 ha
przeprowadzono dolesianie luk w drzewosta-
Cele i zasady hodowli lasu nach, a na 6649 ha  zabiegi zwiÄ…zane z wpro-
Celem hodowli lasu jest zapewnienie jed- wadzaniem drugiego pi´tra.
noczeĘnie trwa"oĘci i ciąg"oĘci rozwoju ekosys-
4,5
temów leĘnych. LeĘnicy realizują ten cel przez
4,0
stosowanie  wzorowanych na procesach natu-
3,5
ralnych  metod odnowienia i kszta"towania
3,0
struktury gatunkowej i wiekowej drzewosta-
nów. Zabiegi odnowieniowe, piel´gnacyjne 2,5
i ochronne dotyczÄ… wszystkich faz rozwojowych
2,0
drzewostanów.
1,5
W Lasach Pał
stwowych szczególną uwa-
1,0
g´ zwraca si´ na ekologiczne podstawy rozwo-
0,5
ju drzew i drzewostanów. WyraÅ»a si´ to m.in.
0,0
w dok"adnym rozpoznaniu warunków glebo-
wo-siedliskowych, niezb´dnym do zachowania
lub przywracania zgodnoĘci gatunków z wa-
odnowienia sztuczne odnowienia naturalne
runkami siedlisk, i ochronie ekosystemów
zbliÅ»onych do naturalnych (lasów "´gowych Rozmiar odnowieÅ‚
w Lasach Pał
stwowych, w 2007 r.,
w poszczególnych RDLP
i olsowych, ĘródleĘnych zbiorników i cieków
wodnych, bagien, torfowisk, wrzosowisk, sta-
Powierzchnia odnowieł
w 2007 r. by"a
nowisk rzadkich gatunków roĘlin i ostoi zwie-
rzyny). Nie mniej istotna jest ochrona róŻno- o 1,2 tys. ha niŻsza w porównaniu z rozmiarem
odnowieł
w roku 2006.
rodnoĘci biologicznej, liczy si´ wzbogacanie
Od drugiej po"owy lat siedemdziesiÄ…tych ob-
sk"adu gatunkowego biocenoz leĘnych, ogra-
niczanie stosowania zr´bów zupe"nych, prefe- serwuje si´ wzrost udzia"u odnowieÅ‚
natural-
nych w ca"kowitej powierzchni odnowieł
 od 2%
rowanie naturalnego odnowienia lasu oraz
urozmaicanie brzegowych stref lasu. DuŻą wa- w latach 1976 1980 do 9% w latach 2001 2007.
W trakcie wzrostu drzewostanu przeprowa-
g´ przyk"ada si´ do zalesiania gruntów oraz
dza si´ szereg zabiegów hodowlanych. W upra-
przebudowy drzewostanów, szczególnie
w górnych cz´Ä˜ciach zlewni górskich, w stre- wach i m"odnikach wykonuje si´ poprawki
fach wododzia"owych i na obszarach zagroÅ»o- i uzupe"nienia, piel´gnuje gleb´, niszczy chwa-
sty oraz dokonuje czyszczeł
wczesnych. W na-
nych erozjÄ….
8
powierzchnia w tys. ha
Pi"a
¸Ã³dÄ™
Toruł

Lublin
Radom
Krosno
Olsztyn
Poznał

Gdał
sk
Kraków
Szczecin
Wroc"aw
Katowice
Bia"ystok
Warszawa
Szczecinek
Zielona Góra
Lasy Pał
stwowe w liczbach
2008
80 Produkcja szkó"karska
Sadzonki na potrzeby zalesiania gruntów
odnowienia sztuczne odnowienia naturalne
70
porolnych oraz odnowienia lasu produkowane
60
są w szkó"kach leĘnych. Wed"ug stanu na
31.12.2007 r. by"o ich 888 (w 2006 r.  937),
50
a "ączna powierzchnia produkcyjna szkó"ek
40
w uprawie polowej wynosi"a 2888 ha (w 2006 r.
 2920 ha). Ca"kowita produkcja materia"u
30
szkó"karskiego (w uprawie polowej) wynios"a
20
w 2007 r. 984 mln sadzonek drzew, z czego pra-
10
wie 53% stanowi"y gatunki liĘciaste.
0 brzoza olsza cz.
1961 1966 1971 1976 1981 1986 1991 1996 2001 2006 2007
pozosta"e liĘciaste
3,9% 3,9%
1965 1970 1975 1980 1985 1990 1995 2000 2005
dÄ…b bezsz.
4,2%
6,4%
Rozmiar odnowieł
w Lasach Pał
stwowych w latach
buk
1961 2007
13,9%
sosna
st´pnych fazach, aÅ» do osiÄ…gni´cia przez drze- 32,5%
dÄ…b szyp.
wostan wieku dojrza"oĘci odnowieniowej, prze-
21,0%
prowadza si´ ci´cia piel´gnacyjne  czyszcze- pozosta"e
iglaste
nia póęne, trzebieŻe wczesne i trzebieŻe póęne.
Ęwierk
0,5%
modrzew jod"a
W 2007 r. poprawki i uzupe"nienia wykonano
7,2%
1,8% 6,0%
na powierzchni 8,2 tys. ha, piel´gnacjÄ… zaĘ gleby
i niszczeniem chwastów obj´to 147,7 tys. ha. Struktura gatunkowa sadzonek drzew w uprawie po-
lowej w Lasach Pał
stwowych, w 2007 r.
Czyszczenia wczesne, we wczesnej fazie m"od-
ników, wykonano na powierzchni 60,2 tys. ha,
Poza sadzonkami drzew, szkó"ki leĘne
z kolei czyszczenia póęne  na 79,9 tys. ha. Drze-
w 2007 r. dostarczy"y polskim leĘnikom prawie
wostany Ęrednich klas wieku obj´to trzebieÅ»ami
13 mln sadzonek krzewów. W ramach specja-
wczesnymi na obszarze 139,0 tys. ha, natomiast
listycznej produkcji szkó"karskiej, obejmującej
trzebieŻami póęnymi drzewostany starszych
hodowl´ sadzonek w namiotach foliowych, in-
klas wieku na powierzchni 308,8 tys. ha.
spektach, szklarniach oraz w pojemnikach,
Istotnym czynnikiem poprawiajÄ…cym jakoĘç
wyprodukowa"y ok. 81 mln sadzonek drzew
siedliska sÄ… podszyty. W 2007 r. wprowadzono je
(7,5% ogó"u).
na powierzchni 2,4 tys. ha, przewaŻnie w jedno-
Kontynuowano teŻ prace wdroŻeniowe
gatunkowych drzewostanach sosnowych na
opracowanego przez Lasy Pał
stwowe na lata
siedliskach borowych.
2001 2010 programu hodowli sadzonek miko-
W zwiÄ…zku z dostosowaniem sk"adu gatun-
ryzowanych. W 2007 r. wyprodukowano
kowego drzewostanów do siedliska oraz napra-
10,1 mln takich sadzonek (53,8 mln "Ä…cznie od
wą uszkodzeł
spowodowanych przez emisje
roku 2001), zuŻywając 52 tys. litrów szczepionki
przemys"owe, na powierzchni 10,5 tys. ha wy-
(268 tys. litrów "Ä…cznie od roku 2001). Produkcj´
konano w 2007 r. przebudow´ drzewostanów.
9
powierzchnia w tys. ha/rok
Lasy Pał
stwowe w liczbach
2008
sadzonek mikoryzowanych prowadzono W latach 1987 1993 w Lasach Pał
stwo-
w szkó"kach kontenerowych oraz inspektach wych zalesiano Ęrednio rocznie 3,9 tys. ha grun-
(korytach) w 40 nadleĘnictwach. tów porolnych i nieuÅ»ytków. Dzi´ki Ęrodkom
z budŻetu pał
stwa oraz poŻyczce z Europejskie-
go Banku Inwestycyjnego, po przyj´ciu KPZL
 Krajowy program zwi´kszania
nastÄ…pi"o zwi´kszanie rozmiaru zalesieÅ‚
. W ro-
lesistoĘci
ku 1994 zalesiono juÅ» ok. 9,8 tys. ha, w 2000 r. 
PodstawÄ… prac zalesieniowych w Polsce
13,0 tys. ha. W ostatnich trzech latach rozmiar
jest  Krajowy program zwi´kszania lesistoĘci
zalesieł
wyraÄ™nie si´ zmniejszy". W roku 2007
(KPZL), przyj´ty przez Rad´ Ministrów
w Lasach Pał
stwowych zalesiono 2,9 tys. ha 
23.06.1995 r., który przewiduje wzrost lesistoĘci
najmniejszÄ… powierzchni´ w ostatnich 20 latach.
do 30% w 2020 r. i 33% w roku 2050. Zebrane do-
Ęwiadczenia związane z praktyczną realizacją
14 [tys. ha]
programu wykaza"y koniecznoĘç jego cz´Ä˜cio-
12
wej modyfikacji, która zosta"a zakoł
czona
w 2002 r. W wyniku nowelizacji zwi´kszono 10
przewidywany uprzednio rozmiar zalesieł
na la-
8
ta 2001 2020 o 100 tys. ha (g"ównie na gruntach
6
prywatnych), do 680 tys. ha, oraz zweryfikowano
preferencje zalesieniowe dla wszystkich gmin
4
w kraju. Wykorzystując 12 kryteriów preferen-
2
cyjnych, wyznaczono gminy o szczególnie wyso-
0
kich (ponad 20,0 pkt.) i wysokich (15,0 20,0 pkt.)
1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007
wskaęnikach preferencji zalesieniowych.
zalesienia sztuczne zalesienia powsta"e w wyniku sukcesji naturalnej
Rozmiar zalesieł
w Lasach Pał
stwowych w latach
1987 2007
 Program zachowania leĘnych zasobów
genowych i hodowli selekcyjnej drzew
leĘnych w Polsce na lata 1991 2010
Rok 2007 by" kolejnym rokiem realizacji
w Lasach Pał
stwowych  Programu zachowania
leĘnych zasobów genowych i hodowli selekcyj-
nej drzew leĘnych w Polsce na lata 1991 2010 .
Ma on fundamentalne znaczenie dla gospodar-
ki leĘnej opartej na podstawach ekologicznych.
WartoĘciowe zasoby leĘne obejmowane są
2 10
10 15
ochronÄ… w postaci komisyjnie uznawanych wy-
15 21
21 30 wielkoĘç syntetycznego wskaÄ™nika
"ączonych i gospodarczych drzewostanów na-
30 62 preferencji zalesieniowych gmin
siennych oraz drzew matecznych, które stano-
Gminy preferowane w  Krajowym programie zwi´k-
szania lesistoĘci wią tzw. Materia" Podstawowy do produkcji ma-
10
Lasy Pał
stwowe w liczbach
2008
teria"u rozmnoŻeniowego na potrzeby odno- genowych zagroŻonych drzew leĘnych i krze-
wieł
i zalesieł
. Realizacja programu umoŻliwia wów z ca"ej Polski.
zachowanie cennej bazy genetycznej oraz jej
racjonalne wykorzystywanie poprzez stosowa-
nie wysokiej jakoĘci nasion pozyskiwanych
Realizacja
zgodnie z zasadami selekcyjnej hodowli drzew
prac urzÄ…dzeniowych
leĘnych i wymogami regionalizacji nasiennej.
Stopieł
zaawansowania realizacji w Lasach
Pał
stwowych  Programu zachowania leĘnych
Gospodarka leĘna w nadleĘnictwach pro-
zasobów genowych i hodowli selekcyjnej drzew
wadzona jest na podstawie 10-letnich planów
leĘnych w Polsce na lata 1991 2010 wed"ug
urzÄ…dzenia lasu, zatwierdzanych przez Ministra
stanu na 31.12.2007 r. charakteryzujÄ… dane
Ârodowiska. Rocznie pracami urzÄ…dzania lasu
zamieszczone na dole w tabeli.
obejmowanych jest w zasadzie ok. 10% nadleĘ-
Stworzona w Lasach Pał
stwowych baza na-
nictw. W 2007 r. zatwierdzono nowe plany dla
sienna w pe"ni zaspokaja potrzeby nadleĘnictw
39 nadleĘnictw (9% ogó"u), w roku 2006  dla
i lasów nie stanowiących w"asnoĘci Skarbu Pał
-
51. W opracowaniu (na róŻnym etapie realizacji)
stwa na materia" siewny odpowiedniej jakoĘci
znajdujÄ… si´ plany dla 84 nadleĘnictw.
i rodzimego pochodzenia. Sieç wy"uszczarni
i przechowalni nasion zalicza si´ do najnowo-
czeĘniejszych w Europie, a w jej sk"ad wchodzi:
Ochrona lasu
16 wy"uszczarni nasion, 25 przechowalni nasion
z regulowanÄ… temperaturÄ…, osiem stacji oceny
nasion, pi´ç stacji kontroli jakoĘci nasion.
Polskie lasy naleŻą do najbardziej zagroŻo-
SzczególnÄ… rol´ w ochronie zasobów geno-
wych pe"ni LeĘny Bank Genów Kostrzyca, wy- nych w Europie. Wynika to ze sta"ego, równo-
budowany i oddany do uŻytku w 1995 r. na tere- czesnego oddzia"ywania wielu czynników po-
nie NadleĘnictwa ÂnieÅ»ka (RDLP Wroc"aw). Za- wodujÄ…cych niekorzystne zjawiska i zmiany
w stanie zdrowotnym lasów.
daniem banku jest czynna ochrona zasobów
Jednostka Liczba % realizacji
Zasoby genowe
miary  Programu...
Drzewa mateczne szt. 8257 89
Plantacje nasienne ha 1260 116
Plantacyjne uprawy nasienne ha 669 95
Uprawy pochodne ha 59 461 119
Wy"Ä…czone drzewostany nasienne ha 16 327 105
Gospodarcze drzewostany nasienne ha 214 422 98
Drzewostany zachowawcze ha 3123 wyznaczono dodatkowo
Uprawy zachowawcze ha 780 jw.
11
Lasy Pał
stwowe w liczbach
2008
10
Okresowe nasilenie wyst´powania choçby
jednego czynnika (gradacja owadów, susza, po- 9
SO2
Å»ary, epifitozy) prowadziç moÅ»e do za"amania 8
NO2
odpornoĘci biologicznej ekosystemów leĘnych 7
oraz katastrofalnych zagroŻeł
(lokalnych lub 6
regionalnych). 5
4
3
ZagroŻenie Ęrodowiska leĘnego
2
czynnikami antropogenicznymi
1
1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007
Zanieczyszczenia powietrza
Zanieczyszczenia powietrza zagraŻające la-
Ârednie dla kraju koncentracje NO2 i SO2 w latach
som pochodzą g"ównie z emisji dwutlenku siar- 1998 2007
ki, tlenków azotu oraz amoniaku. Powstają one
centracji tego gazu we wszystkich cz´Ä˜ciach
przy spalaniu paliw kopalnych w przemyĘle
Polski. W roku 2007 w ca"ym kraju nastÄ…pi"
i energetyce, w paleniskach domowych oraz
równieŻ nieznaczny spadek koncentracji NO2.
w transporcie lÄ…dowym, morskim i powietrznym.
WaŻnym wskaęnikiem stopnia oddzia"y-
G"ównym ęród"em amoniaku jest rolnictwo.
Zakwaszające zanieczyszczenia gazowe ini- wał
antropogenicznych na lasy jest wspó"-
cjują liczne procesy chorobowe lasów, prowa- czynnik kwasowoĘci (pH) opadów atmosfe-
dzÄ…c w skrajnych przypadkach do ich ca"kowite- rycznych. W 2007 r. Ęrednie miesi´czne warto-
go zamierania. Azotowe sk"adniki zanieczysz- Ęci pH waha"y si´ od 4,56 (w lutym) do 6,02
czeł
powodują przenawoŻenie, co moŻe skutko- (w czerwcu) w Polsce Ęrodkowej oraz zawiera-
"y si´ w przedziale 4,72 5,98 dla Polski pó"-
waç zmianami sk"adu roĘlinnoĘci w kierunku
nocnej i 4,54 5,68 dla Polski po"udniowej.
gatunków bardziej tolerancyjnych wobec azotu.
Wed"ug danych GUS, od koł
ca lat osiem-
Stan uszkodzenia lasów
dziesiÄ…tych ubieg"ego stulecia notuje si´ sta"e
Stan uszkodzenia lasów w Polsce oceniany
zmniejszanie si´ emisji NO2 i SO2 w Polsce.
jest corocznie od 1989 r. w ramach programu
Rozk"ad powierzchniowy i zmiennoĘç
w czasie  zarówno koncentracji gazowych za- monitoringu lasu, jednego z elementów syste-
nieczyszczeł
powietrza, jak i depozytu mineral- mu Krajowego Monitoringu Ârodowiska. Pro-
gram ten jest wspó"finansowany przez PGL La-
nego docierającego do ekosystemu leĘnego
wraz z opadami atmosferycznymi  są rejestro- sy Pał
stwowe, Ministerstwo Ârodowiska, Naro-
wane w Lasach Pał
stwowych, w ramach moni- dowy Fundusz Ochrony Ârodowiska i Gospodar-
toringu lasu, w 148 punktach pomiarowych na- ki Wodnej oraz G"ówny Inspektorat Ochrony
leŻących do mi´dzynarodowej sieci Sta"ych Po- Ârodowiska.
W 2007 r. zakoł
czono, rozpocz´tÄ… w roku
wierzchni Obserwacyjnych II rz´du.
PorównujÄ…c zmiany koncentracji SO2 wpo- 2006, integracj´ Sta"ych Powierzchni Obserwa-
cyjnych I rz´du monitoringu lasu z powierzch-
szczególnych cz´Ä˜ciach Polski na tle Ęredniej
niami obserwacyjnymi wielkoobszarowej in-
krajowej, moÅ»na zauwaÅ»yç, Å»e w okresie
2003 2007 nastÄ…pi"o obniÅ»enie poziomu kon- wentaryzacji stanu lasu. Ocen´ defoliacji prze-
12
3
m
g/m
Lasy Pał
stwowe w liczbach
2008
prowadzono na 38 200 drzewach w wieku powy- PoŻary lasów
Å»ej 20 lat, znajdujÄ…cych si´ na 1910 Sta"ych Po- Polskie lasy zaliczajÄ… si´ do najbardziej pal-
wierzchniach Obserwacyjnych I rz´du. nych w porównaniu z innymi lasami Europy
Defoliacji nie stwierdzono (klasa defoliacji Ârodkowej. To skutek m.in. duÅ»ego udzia"u sie-
0  drzewa zdrowe) u 25,1% drzew obj´tych po- dlisk borowych, które w Lasach PaÅ‚
stwowych
miarami, w tym u 23,2% drzew iglastych zajmujÄ… prawie 60% powierzchni, oraz domina-
i 29,0% drzew liĘciastych. NajwyŻszy udzia" cji sosny w sk"adzie gatunkowym (ok. 70%).
drzew bez defoliacji odnotowano wĘród igla- Istotne znaczenie ma równieŻ wiek drzewosta-
stych u jod"y (39,5%), natomiast wĘród liĘcia- nów. Naj"atwiej palÄ… si´ lasy do 40 roku Å»ycia,
stych  u buka (41,7%). które stanowią obecnie blisko 29% powierzchni
Udzia" drzew uszkodzonych (defoliacja po- leĘnej Lasów Pał
stwowych.
wyŻej 25%, klasy defoliacji 2 4) wynosi" 19,5%. W roku 2007 zarejestrowano na terenach
WĘród gatunków iglastych jest takich drzew Lasów Pał
stwowych o 40% mniejszÄ… liczb´ po-
19,1%, wĘród liĘciastych  20,1%. NajwyŻszym Żarów (2818) w porównaniu z rokiem poprzed-
udzia"em drzew uszkodzonych wĘród iglastych nim. Spaleniu uleg"a powierzchnia 550 ha,
charakteryzowa" si´ Ęwierk (25,5% drzew o de- o 700 ha mniejsza w porównaniu z rokiem 2006.
foliacji powyŻej 25%), wĘród liĘciastych  dąb
9 [tys. szt./tys. ha]
(30,4% drzew zaklasyfikowano jako uszkodzo-
liczba poŻarów
8
ne). NajniŻszym udzia"em drzew uszkodzonych
powierzchnia spalona [ha]
7
(defoliacja powyŻej 25%, klasy defoliacji 2 4)
wĘród gatunków iglastych charakteryzowa"a
6
si´ sosna (18,6% drzew), wĘród gatunków li-
5
Ęciastych  olsza (11,9% drzew).
4
klasa 4 klasa 3 klasa 2 klasa 1 klasa 0
100 3
90
2
80
1
70
60
0
2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007
50
40
Liczba poŻarów i powierzchnia spalonych drzewosta-
30
nów w PGL LP, w latach 2001 2007
20
10
Przeci´tna powierzchnia jednego poÅ»aru
0
(0,20 ha) by"a w 2007 r. wyraęnie mniejsza od po-
wierzchni w roku poprzednim (0,26 ha) i ponad-
dwukrotnie mniejsza w porównaniu z po-
wierzchnią poŻarów w lasach pozosta"ych form
Udzia" drzew monitorowanych gatunków na Sta"ych
w"asnoĘci (0,45 ha w 2007 r.). PoŻary w Lasach
Powierzchniach Obserwacyjnych I rz´du (Monitoring
Pał
stwowych stanowi"y ok. 40% wszystkich po-
Lasu) w klasach defoliacji, w 2007 r.  drzewostany
w wieku powyŻej 20 lat, wszystkie formy w"asnoĘci Żarów lasów w Polsce w 2007 r. (udzia" nie zmie-
13
udzia" drzew w klasach defoliacji [%]
dÄ…b
buk
jod"a
olsza
sosna
brzoza
Ęwierk
inne iglaste
inne liĘciaste
igalste razem
gatunki razem
liĘciaste razem
Lasy Pał
stwowe w liczbach
2008
ni" si´ w stosunku do roku poprzedniego). Po- -zachodniej  na Pojezierzu Pomorskim i Poje-
wierzchnia spalona w PGL LP wynosi"a zaledwie zierzu Wielkopolskim oraz w trzech rejonach
22% ca"kowitej powierzchni spalonych lasów. w po"udniowej cz´Ä˜ci kraju  Sudetach, ÂlÄ…sku
G"ównymi przyczynami poŻarów by"y podpa- Opolskim i Beskidzie Wysokim. Wysokie za-
lenia (46%) oraz nieostroÅ»noĘç doros"ych (24%). groÅ»enie lasów Polski po"udniowej powodujÄ…
niemal wy"ącznie szkodniki wtórne. Na pozo-
sta"ych obszarach przewaŻa zagroŻenie ze
ZagroŻenie lasów czynnikami biotycznymi
strony szkodników pierwotnych (g"ównie brud-
ZagroŻenia lasów przez owady nicy mniszki).
Polska naleÅ»y do krajów, w których nieko- AktywnoĘç szkodliwych owadów w 2007 r.
rzystne zjawiska w lasach, zwiÄ…zane z masowy- uleg"a dwukrotnemu zwi´kszeniu w porówna-
mi pojawami szkodników owadzich, wyst´pujÄ… niu z rokiem poprzednim. Zabiegi ratownicze,
w duÅ»ej róŻnorodnoĘci i duÅ»ym nasileniu. Okre- ograniczajÄ…ce liczebnoĘç populacji ok. 60 ga-
sy mi´dzy gradacjami najgroÄ™niejszych, od tunków owadów, wykonano na "Ä…cznej po-
dawna wyst´pujÄ…cych szkodników owadzich, wierzchni prawie 118,5 tys. ha, o ok. 65,8 tys. ha
wyraÄ™nie si´ skracajÄ…. PowstajÄ… nowe i posze- wi´kszej niÅ» w roku 2006. Zasadniczy wp"yw
rzajÄ… si´ stare ogniska gradacyjne szkodliwych na zwi´kszenie powierzchni drzewostanów
owadów. Nast´puje uaktywnienie nowych i ma- zagroÅ»onych przez owady mia" przede wszyst-
"o poznanych gatunków owadów, nie wyrządza- kim wzrost liczebnoĘci populacji barczatki so-
jących dotychczas istotnych szkód. snówki, strzygoni choinówki oraz imagines
Najbardziej zagroŻone drzewostany znaj- chrabąszczy.
dujÄ… si´ w pó"nocnej cz´Ä˜ci Polski  w zachod- W 2007 r. na najwi´kszych powierzchniach
niej cz´Ä˜ci Pojezierza Mazurskiego, pó"nocno- ograniczano liczebnoĘç owadów liĘcioÅ»ernych
w RDLP Zielona Góra  37,6 tys. ha, Szczecin
 16,5 tys. ha, ¸Ã³dÄ™  12,6 tys. ha, Pi"a 
8,9 tys. ha, Wroc"aw  8,3 tys. ha, natomiast na
najmniejszych w RDLP Krosno  168 ha i War-
szawa  540 ha.
ZagroŻenia lasów
przez grzybowe choroby infekcyjne
W 2007 r. wyst´powanie chorób infekcyj-
nych zarejestrowano na "Ä…cznej powierzchni
505,8 tys. ha drzewostanów, co w porównaniu
z 2006 r. oznacza wzrost o 37,8 tys. ha (o 8%).
Zwi´kszenie powierzchni wyst´powania cho-
zagroŻenie niskie
rób zanotowano w wypadku wi´kszoĘci chorób,
zagroŻenie Ęrednie
przy czym w najwi´kszym stopniu dotyczy to
zagroŻenie wysokie
osutek sosny (ponadpi´ciokrotny wzrost)
i skr´taka sosny (wzrost o 67%), w nieco mniej-
Strefy zagroŻenia lasów Polski przez szkodniki owa-
dzie  "Ä…cznie, pierwotne i wtórne szym zamierania d´bów i buków (odpowiednio
14
Lasy Pał
stwowe w liczbach
2008
12% i 17%), mÄ…czniaka d´bu (16%) i opieÅ‚
ko- W porównaniu z rokiem 2006 nastąpi" spa-
wej zgnilizny korzeni (12%). Najwi´ksza popra- dek (o 17%) wszystkich uszkodzeÅ‚
rozpatrywa-
wa stanu zdrowotnego nastÄ…pi"a w wypadku nych "Ä…cznie.
zamierania p´dów sosny (70%), rdzy na ig"ach
70
[tys. ha]
i liĘciach (47%), zamierania olszy (42%) i cho-
rób topól (34%).
60
2006
W strukturze ogólnego zagroŻenia lasów 2007
przez choroby infekcyjne niezmiennie od wielu
50
lat g"ównÄ… pozycj´ zajmujÄ… choroby korzeni
40
(62%, "Ä…cznie 313,8 tys. ha); obwar sosny oraz
choroby k"ód i strza" stwierdza si´ "Ä…cznie na
30
obszarze 66,2 tys. ha, a zjawisko zamierania
drzew liĘciastych  na 82,6 tys. ha. Choroby
20
aparatu asymilacyjnego zaobserwowano
w 2007 r. na "Ä…cznym obszarze 37,9 tys. ha.
10
W porównaniu z rokiem 2006, w 2007 r.
w róŻnym stopniu uleg" pogorszeniu stan zdro- 0
do 20% 21 50% >50% do 20% 21 50% >50% do 20% 21 50% >50%
wotny drzewostanów wi´kszoĘci gatunków
uprawy m"odniki drzewostany starsze
drzew. Powierzchnia szkód zmniejszy"a si´ je-
Porównanie rozmiaru i nasilenia uszkodzeł
w odno-
dynie w wypadku olszy, w mniejszym nasileniu
wieniu lasu w latach 2006 i 2007
wyst´powa"y równieÅ» choroby topól. Oceniono,
Że zak"ócenia o charakterze wieloczynnikowym
ZagroŻenia ze strony zwierzyny wymusza-
wystÄ…pi"y w drzewostanach na "Ä…cznej po-
jÄ… koniecznoĘç zabezpieczania drzew przed
wierzchni 82 610 ha, wi´kszej od ubieg"orocznej
zgryzaniem lub spa"owaniem. W 2007 r. w La-
o 7% (77 175 ha w 2006 r.).
sach Pał
stwowych róŻnorodnymi zabiegami
zabezpieczajÄ…cymi uprawy przed zwierzynÄ…
Szkody od zwierzyny
(zak"adanie os"on, uŻycie repelentów itp.) ob-
Szkody w ekosystemach leĘnych powodują
j´to 99,4 tys. ha lasu.
równieÅ» zwierz´ta leĘne, g"ównie "owne (jele-
niowate). W 2007 r. w Lasach Pał
stwowych
szkody od zwierzyny wystąpi"y na "ącznej po- ZagroŻenie lasów
wierzchni 154 743 ha, w tym na 66 583 ha przez czynniki abiotyczne
upraw, 65 811 ha m"odników i 22 349 ha drze- W roku 2007 w Lasach Pał
stwowych szko-
wostanów starszych klas wieku. dy spowodowane czynnikami abiotycznymi
Uszkodzenia upraw do 20% wystÄ…pi"y na stwierdzono na powierzchni 365 tys. ha drze-
powierzchni 48 729 ha (73%), w przedziale wostanów w wieku powyŻej 20 lat. Ponad
21 50%  na 15 112 ha (23%) i powyŻej 50%  273 tys. ha drzewostanów uleg"o uszkodzeniu
na 2742 ha (4%). W m"odnikach uszkodzenia w wyniku dzia"ania wiatru. Na prawie 65 tys. ha
do 20% odnotowano na powierzchni 49 340 ha zarejestrowano szkody zwiÄ…zane z wahaniem
(75%), w przedziale 21 50%  na 13 795 ha poziomu wód gruntowych, na 17 tys. ha  z opa-
(21%) i powyŻej 50%  na 2676 ha (4%). dami Ęniegu, na 9 tys. ha  z wystąpieniem ni-
15
Lasy Pał
stwowe w liczbach
2008
skich i wysokich temperatur, a na 184 ha drze-
wostany zosta"y uszkodzone przez grad.
UŻytkowanie lasu
Powierzchnia drzewostanów uszkodzo-
nych przez wiatr zwi´kszy"a si´ w porównaniu
z rokiem 2006 prawie dziesi´ciokrotnie. Naj-
Struktura pozyskania drewna
bardziej ucierpia"y lasy RDLP Wroc"aw i Kato-
wed"ug kategorii ci´ç
wice, gdzie z samych terenów podgórskich
Wykorzystanie lasów jako odnawialnego
i górskich wyrobiono odpowiednio 947 tys. m3 ęród"a surowca drzewnego podyktowane jest
i 219 tys. m3 drewna z wywrotów i z"omów.
nie tylko zapotrzebowaniem na drewno, co za-
Najwi´kszy wp"yw na wielkoĘç szkód mia"
pewnia ekonomiczne warunki prowadzenia go-
huragan Cyryl. Przeszed" on nad PolskÄ…
spodarki leĘnej, ale równieŻ potrzebami ho-
18 19.01.2007 r., a pr´dkoĘç wiatru w po"u-
dowlanymi oraz zasadami regulacji struktury
dniowo-zachodniej cz´Ä˜ci kraju dochodzi"a
zasobów leĘnych. Podstawą poziomu uŻytko-
do 150 km/h.
wania jest zasada trwa"oĘci lasów i zwi´kszania
Dane z lat 2004 2007 dowodzą, Że lasy na-
ich zasobów
raÅ»one sÄ… na sta"Ä… presj´ zwiÄ…zanÄ… ze skrajnie
IloĘç drewna (grubizny) do pozyskania
niekorzystnymi warunkami termicznymi i z wa-
w nadleĘnictwie okreĘlana jest jako etat ci´ç,
haniami poziomu wód gruntowych (mimo zna-
ustalany na 10 lat. Etat ci´ç r´bnych to plano-
czącego spadku powierzchni drzewostanów
wana, maksymalna wielkoĘç pozyskania drew-
uszkodzonych przez ten czynnik w roku 2007)
na w drzewostanach dojrza"ych do odnowienia.
oraz na losowe wyst´powanie pozosta"ych
WielkoĘç tzw. uÅ»ytków przedr´bnych, przewidy-
czynników.
wanych do pozyskania w drzewostanach m"od-
szych w ramach zabiegów piel´gnacyjnych, ma
charakter przybliÅ»ony i moÅ»e ulegaç zmianie
300 [tys. ha]
w zaleŻnoĘci od bieŻących potrzeb hodowla-
2004
nych i sanitarnych.
250
2005
2006
200 uŻytki przygodne
w uÅ»ytkowaniu przedr´bnym
r´bnie
2007
zupe"ne
22,0%
150
ci´cia piel´gnacyjne
16,0%
(czyszczenia, trzebieŻe)
36,6%
100
50
0
r´bnie z"oÅ»one
wiatr zak"ócenia Ęnieg niskie i wysokie
pozosta"e r´bne
uŻytki przygodne
stosunków wodnych temperatury 17,0%
w uÅ»ytkowaniu r´bnym
1,0%
7,4%
Powierzchnia wyst´powania szkód ze strony czynni-
ków abiotycznych w Lasach Pał
stwowych, w latach Rozmiar pozyskania grubizny wed"ug rodzajów uŻyt-
2004 2007 kowania w Lasach Pał
stwowych
16
Lasy Pał
stwowe w liczbach
2008
W 2007 r. suma etatów ci´ç r´bnych nie uÅ»ytkowania przedr´bnego, okreĘlonego
i przedr´bnych wynosi"a 28,8 mln m3 grubizny. w planach urzÄ…dzenia lasu jako orientacyjne,
Zaleg"oĘci w wykonaniu ci´ç (suma etatów li- wynios"o w ostatnim dwudziestoleciu 118,5%
czona w stosunku do up"ywu czasu) pozwoli"y i waha"o si´ od 102,7% w 1990 r. do 139,0%
na zwi´kszenie pozyskania do 32,3 mln m3 w roku 1988. W roku 2007 wykonanie uÅ»ytkowa-
(3,6 mln m3 wi´cej niÅ» w 2006 r.). nia przedr´bnego wynosi"o 130,3% orientacyj-
Prawie 37% grubizny pozyskano w ramach nego etatu uÅ»ytków przedr´bnych.
ci´ç piel´gnacyjnych, ponad 29% przypad"o na W ramach porzÄ…dkowania stanu sanitarne-
uŻytkowanie przygodne ("ącznie w uŻytkowaniu go lasu, w 2007 r. pozyskano 11,9 mln m3 drew-
r´bnym i przedr´bnym). W porównaniu z ro- na, co stanowi"o 36,9% ca"oĘci pozyskania gru-
kiem 2006 udzia" uÅ»ytków przygodnych wzrós" bizny. MiÄ…Å»szoĘç pozyskana z ci´ç sanitarnych
aÅ» o 13%, o 3% zmniejszy" si´ udzia" pozyskania w 2007 r., najwi´ksza w ostatnich 20 latach, jest
w uÅ»ytkowaniu r´bnym. efektem usuwania szkód powsta"ych m.in.
W 2007 r. w ramach ci´ç zupe"nych pozy- w wyniku przejĘcia nad PolskÄ… w styczniu
skano 5173 tys. m3 grubizny, co stanowi 16% 2007 r. huraganu Cyryl (najwi´ksze szkody
ogó"u pozyskania. Powierzchnia zr´bów zupe"- w Polsce zachodniej i po"udniowej) oraz Ęniego-
nych wynios"a prawie 22,1 tys. ha i by"a niŻsza "omów, powsta"ych pod koniec 2006 r. (g"ównie
o ok. 2,4 tys. ha w porównaniu z rokiem po- na terenie RDLP Olsztyn).
przednim. UÅ»ytkowanie r´bniami zupe"nymi
35 000
w 2007 r. odbywa"o si´ na najmniejszej po-
pozyskanie grubizny w tym posusz, z"omy i wywroty
wierzchni w minionym 15-leciu.
30 000
40
[tys. ha]
25 000
35
20 000
30
15 000
25
20
10 000
15
5000
10
0
1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007
5
Udzia" pozyskania posuszu, z"omów i wywrotów
0
w uŻytkowaniu ogó"em w Lasach Pał
stwowych,
1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007
w okresie 1988 2007, w tys. m3 grubizny netto
Powierzchnia zr´bów zupe"nych w Lasach PaÅ‚
stwo-
wych, w okresie 1993 2007, w tys. ha
Struktura sortymentowa pozyskanego
W Lasach Pał
stwowych, w latach i sprzedanego drewna
1988 2007, w uÅ»ytkowaniu r´bnym moÅ»liwoĘci W roku 2007 w Lasach PaÅ‚
stwowych pozy-
etatowe wykorzystano w 89,5%. Z kolei wykona- skano 34,1 mln m3 drewna ogó"em, z czego po-
17
3
tys. m
Lasy Pał
stwowe w liczbach
2008
zyskanie grubizny wynios"o 32,3 mln m3. Ponad
77% pozyskania grubizny przypada na gatunki
Gospodarka "owiecka
iglaste, 23%  na gatunki liĘciaste. Pozyskanie
grubizny w poszczególnych RDLP by"o doĘç
zróŻnicowane, od 0,7 mln m3 w RDLP Warszawa
Zasadniczym celem gospodarki "owieckiej
i 0,8 mln m3 w RDLP Kraków do 3,5 mln m3
w Lasach Pał
stwowych jest zachowanie wyst´-
w RDLP Katowice.
pujÄ…cej zwierzyny jako integralnej cz´Ä˜ci Ęrodo-
SprzedaŻ drewna ogó"em w roku 2007 wy-
wiska leĘnego. Cel ten, uwzgl´dniajÄ…c obecny
nios"a 33,5 mln m3 i zwi´kszy"a si´ w porówna-
stan Ęrodowiska leĘnego, jest realizowany
niu z rokiem poprzednim o prawie 8%. Sprze-
g"ównie poprzez zgodne z obowiązującymi za-
daŻ grubizny ogó"em wynios"a 31,7 mln m3
sadami racjonalne gospodarowanie populacja-
(29,0 mln m3 w 2006 r.). W roku 2007 sprzedano
mi, wspó"prac´ z dzierÅ»awcami obwodów "o-
ponadto 149 tys. m3 zr´bków.
wieckich (ko"ami "owieckimi) i popraw´ natu-
ralnych warunków bytowania zwierzyny.
"uszczarskie drewno
i okleinowe iglaste kopalniakowe
W zarządzie Lasów Pał
stwowych w roku
0,2% 2,0%
2007 pozostawa"o 251 obwodów "owieckich
o "Ä…cznej powierzchni 1,87 mln ha (w tym lasy
zajmowa"y 1,17 mln ha  62,7%). Obwody te sta-
tartaczne iglaste papierówka iglasta
nowi"y 168 oĘrodków hodowli zwierzyny (OHZ).
34,7% 32,3%
GospodarkÄ… "owieckÄ… zajmowa"o si´ 165 osób,
zatrudnionych jako leĘniczowie ds. "owieckich
opa"owe
drobnica
iglaste i specjaliĘci.
5,3%
2,8% W porównaniu z poprzednim sezonem "o-
pozosta"a grubizna
wieckim pozyskano o 10% mniej zwierzyny gru-
"uszczarskie
1,1%
papierówka tartaczne i okleinowe
bej, liczonej w sztukach, co prze"oÅ»y"o si´ na
opa"owe liĘciaste liĘciasta liĘciaste liĘciaste
3,0% 10,9% 6,9% 0,8%
60 000
pozyskanie liczebnoĘç
Udzia" grup sortymentów drewna w sprzedaŻy
50 000
w 2007 r.
40 000
Pozyskanie uŻytków ubocznych
30 000
Dzia"alnoĘç uboczna w Lasach PaÅ‚
stwo-
20 000
wych w 2007 r. sprowadza"a si´ do produkcji
10 000
choinek, karpiny oraz szkó"karskiego materia"u
zadrzewieniowego. ¸Ä…cznie z plantacji choinko-
0
wych pozyskano 59,4 tys. drzewek (60,6 tys.
w 2006 r.). Pozyskanie karpiny opa"owej
daniel jeleł
sarna dzik zajÄ…c
w 2007 r. wynios"o 117 m3 (143 m3 w roku po- sezon "owiecki/gatunek
przednim), karpiny uŻytkowej  8 m3. Organiza-
LiczebnoĘç i pozyskanie podstawowej zwierzyny "ow-
cją zbioru i skupu owoców runa leĘnego oraz
nej w ostatnich pi´ciu sezonach "owieckich w oĘrod-
wikliny zajmowa"y si´ firmy prywatne. kach hodowli zwierzyny Lasów PaÅ‚
stwowych
18
2002/03
2003/04
2004/05
2005/06
2006/07
2002/03
2003/04
2004/05
2005/06
2006/07
2002/03
2003/04
2004/05
2005/06
2006/07
2002/03
2003/04
2004/05
2005/06
2006/07
2002/03
2003/04
2004/05
2005/06
2006/07
Lasy Pał
stwowe w liczbach
2008
13-procentowy spadek masy tusz zwierzyny. drewna z lasu pał
stwowego, 32,9% sÄ… to kra-
W odniesieniu do wielkoĘci poszczególnych po- dzieŻe lub zniszczenie mienia nadleĘnictwa,
pulacji naleÅ»y odnotowaç niewielki wzrost li- 26,9% przypada na k"usownictwo, 3,9% stano-
czebnoĘci zwierzyny grubej oraz nieznaczny wią szkody z tytu"u bezprawnego korzystania
spadek liczebnoĘci zwierzyny drobnej. z lasu.
W gospodarce "owieckiej prowadzonej na
8000
terenie Lasów Pał
stwowych obserwuje si´ sta-
7000
"e, pozytywne trendy, przejawiajÄ…ce si´ wzro-
stem powierzchni prawid"owo zagospodarowa-
6000
nych poletek z Å»erem na pniu, zwi´kszaniem
5000
powierzchni utrzymywanych w sprawnoĘci "ąk
4000
ĘródleĘnych, wprowadzaniem do upraw leĘnych
tzw. gatunków biocenotycznych i dzikich drzew 3000
owocowych. Dzia"ania te mają równieŻ istotne
2000
znaczenie dla ograniczania szkód wyrządza-
1000
nych przez zwierzyn´ na polach przylegajÄ…cych
do lasów. Wyrazem troski o stan zwierzyny 0
2003 2004 2005 2006 2007
w Lasach Pał
stwowych jest intensywne dokar-
kradzieÅ» drewna z lasu k"usownictwo
mianie zwierzyny w okresach niedoboru Żeru
kradzieÅ» lub zniszczenie bezprawne korzystanie z lasu
mienia nadleĘnictwa
naturalnego oraz nasilenia szkód wyrządzanych
przez zwierzyn´ na polach. Straty z powodu szkodnictwa leĘnego w latach
2003 2007 w Lasach Pał
stwowych
NajwaÅ»niejszÄ… grup´ szkodnictwa leĘnego
Ochrona lasów
w Lasach Pał
stwowych stanowią kradzieŻe
przed szkodnictwem leĘnym
drewna. W roku 2007 ujawniono 7587 przypad-
ków kradzieŻy drewna uŻytkowego (13,4 tys. m3)
i opa"owego (5,8 tys. m3). WartoĘç strat ogó"em
Rodzaje szkodnictwa leĘnego, jego skala
wynios"a 2567 tys. z", windykacja naleŻnoĘci
i stopieł
zagroŻenia
ogó"em  77% wartoĘci skradzionego drewna.
Roczna wartoĘç szkód wyrzÄ…dzanych na te-
KolejnÄ… grup´, dotkliwÄ… w bilansie strat
renie PGL LP z tytu"u szkodnictwa leĘnego wa- z tytu"u szkodnictwa leĘnego, stanowią kradzie-
ha"a si´ na przestrzeni ostatnich pi´ciu lat
Że lub zniszczenia mienia w zarządzie nadleĘ-
w granicach 6,4 7,4 mln z". Rok 2007 przyniós"
nictw. W 2007 r. ujawniono 1739 przypadków
strat´ si´gajÄ…cÄ… 7074 tys. z". Wynik ten oznacza
przest´pstw i wykroczeÅ‚
, a wi´c aÅ» o 402 wi´cej
znaczny, bo aŻ 11-procentowy wzrost wartoĘci
niÅ» rok wczeĘniej, co prze"oÅ»y"o si´ równieÅ» na
szkód w porównaniu z rokiem 2006.
ponaddwukrotny wzrost wartoĘci szkód 
Struktura udzia"u poszczególnych grup
z 1,0 mln z" do 2,3 mln z". WykrywalnoĘç w tej
szkodnictwa leĘnego w szkodach ogó"em (bez
grupie szkodnictwa by"a bardzo niska i wynio-
windykacji) przedstawia"a si´ nast´pujÄ…co:
s"a 17,9%, a poziom windykacji i odszkodował

36,3% stanowią szkody z powodu kradzieŻy
kszta"towa" si´ na poziomie 11%.
19
straty [tys. z"]
Lasy Pał
stwowe w liczbach
2008
W 2007 r. odnotowano 608 przypadków ewi- Ęniczych i podleĘniczych) i systematycznie
dentnego k"usownictwa. Uj´to sprawców 194 szkoleni, odgrywali dominujÄ…cÄ… rol´ w zwal-
wykroczeł
(32%). Straty spowodowane z tego czaniu szkodnictwa leĘnego. Ich aktywnoĘç
tytu"u wynios"y 1902 tys. z"; odzyskano, w dro- polega"a g"ównie na dzia"alnoĘci prewencyj-
dze windykacji naleŻnoĘci i odszkodował
, nej w celu ochrony zasobów leĘnych i mienia
184 tys. z" (9,7%). Oznacza to spadek liczby za- Lasów Pał
stwowych, wykrywaniu sprawców
rejestrowanych przypadków o 2,6%, przy jedno- przest´pstw i wykroczeÅ‚
(17 112 mandatów)
czesnym wzroĘcie strat o 13,4%. Ârednia war- oraz merytorycznym uczestnictwie w post´-
toĘç szkody wynios"a 3,1 tys. z". powaniu sÄ…dowym.
Konsekwencją wzrastającej penetracji la- W efektywnym zwalczaniu szkodnictwa leĘ-
sów przez ludnoĘç sÄ… wykroczenia (rzadziej nego pomocy udziela"y m.in.: Policja, PaÅ‚
stwo-
czyny przest´pcze) zwiÄ…zane z rekreacjÄ… na te- wa i Ochotnicza StraÅ» PoÅ»arna, StraÅ» Granicz-
renach leĘnych oraz korzystaniem z p"odów na, StraŻ Ochrony Kolei, Inspekcja Transportu
runa leĘnego i innych surowców pochodzenia Drogowego, Pał
stwowa StraÅ» ¸owiecka, PaÅ‚
-
naturalnego. W 2007 r. ujawniono 33 813 przy- stwowa StraÅ» Rybacka, StraÅ» Ochrony Przyrody,
padków "amania przepisów obowiązującego straŻ w parkach narodowych i krajobrazowych,
prawa, a wi´c ponaddziewi´ciokrotnie wi´cej straÅ» miejska i gminna oraz zorganizowane
niŻ w poprzednim roku. Windykacja naleŻnoĘci grupy m"odzieŻy szkolnej.
od sprawców czynów przest´pczych w tej gru-
pie szkodnictwa leĘnego wynios"a niespe"na
33% poniesionych strat, mimo wykrycia
Ochrona przyrody
sprawców blisko 97% wykroczeł
, tylko cz´Ä˜ç
bowiem wykroczeł
leĘnych obj´ta by"a post´- w Lasach PaÅ‚
stwowych
powaniem mandatowym przez nak"adanie
grzywien przez S"uÅ»b´ LeĘnÄ….
Ochrona róŻnorodnoĘci biologicznej
Struktury zajmujÄ…ce si´ walkÄ… WaÅ»nym zadaniem PGL LP jest ochrona
ze szkodnictwem leĘnym i zwi´kszanie róŻnorodnoĘci biologicznej lasów.
Zwalczanie szkodnictwa leĘnego naleŻy do Podstawą realizacji tego zadania jest  Konwen-
podstawowych obowiązków terenowych pracow- cja o róŻnorodnoĘci biologicznej , która zobowią-
ników S"uŻby LeĘnej nadleĘnictw, których w 2007 r. zuje do opracowania krajowej strategii, planów
by"o 15 301, w tym 1076 straŻników leĘnych. i programów dotyczących ochrony róŻnorodnoĘci
StraŻnicy leĘni dzia"ali we wszystkich 430 nadle- biologicznej i umiarkowanego (zrównowaŻone-
Ęnictwach w ramach wieloosobowych stanowisk go) uŻytkowania jej elementów oraz do w"ącze-
pracy, nazywanych posterunkami StraŻy LeĘnej, nia ochrony róŻnorodnoĘci biologicznej i zrówno-
kierowanych przez koordynatorów podleg"ych waŻonego uŻytkowania jej elementów do resor-
nadleĘniczemu. Na ogó" w nadleĘnictwie zatrud- towych planów, programów i strategii.
nionych by"o 2 3 straÅ»ników, na statystycznego W leĘnictwie zwi´kszanie i ochrona róŻno-
zaĘ straÅ»nika przypada"o ok. 6,5 tys. ha lasu. rodnoĘci biologicznej odbywa si´ na poziomie
StraŻnicy leĘni, wspomagani przez tere- zachowania zasobów genowych, pe"nego spek-
nowÄ… S"uÅ»b´ LeĘnÄ… (w szczególnoĘci przez le- trum gatunków oraz ekosystemów leĘnych.
20
Lasy Pał
stwowe w liczbach
2008
Cenny i róŻnorodny leĘny materia" genetyczny
" 10 757 pomników przyrody, w tym 8477
jest nie tylko chroniony i zachowywany w Ęro-
pojedynczych drzew, 1363 grupy drzew,
dowisku leĘnym, ale teŻ od 1996 r.  w LeĘnym
218 alei, 460 g"azów narzutowych, 239
Banku Genów (LGB) w Kostrzycy, w którym
ska"ek, grot i jaskił
, w tym 167 pomników
znajdujÄ… si´ zasoby genowe gatunków drzew,
powierzchniowych o powierzchni 308 ha;
krzewów i roĘlin runa z terenu Sudetów, obj´-
" 120 parków krajobrazowych;
tego w latach osiemdziesiÄ…tych ubieg"ego wie-
" 402 obszary chronionego krajobrazu;
ku zamieraniem lasów. WdraŻanie  Programu
" 9038 uŻytków ekologicznych o powierzch-
zachowania leĘnych zasobów genowych i ho-
ni 28 096 ha;
dowli selekcyjnej drzew leĘnych w Polsce na
" 197 stanowisk dokumentacyjnych o po-
lata 1991 2010 przyczynia si´ do ochrony in
wierzchni 1343 ha;
situ i ex situ oraz tworzenia bazy nasiennej.
" 121 zespo"ów krajobrazowo-przyrodni-
W PGL Lasy Pał
stwowe na baz´ t´ sk"adajÄ…
czych o "Ä…cznej powierzchni 32 833 ha.
si´: wy"Ä…czone drzewostany nasienne 
Ponadto utworzono 2774 strefy ochronne
16,3 tys. ha, gospodarcze drzewostany nasien- dla wybranych gatunków zwierząt, strefy o "ącz-
ne  214,4 tys. ha oraz drzewostany i uprawy
nym areale 159 271 ha, w tym 38 162 ha ochro-
zachowawcze  3,9 tys. ha. Wyznaczono teÅ»
ny Ęcis"ej.
8,3 tys. drzew matecznych oraz za"oŻono ok.
W latach 2006 2007 w Lasach Pał
stwo-
1,8 tys. ha plantacji nasiennych i plantacyjnych
wych przeprowadzono inwentaryzacj´ przyrod-
upraw nasiennych.
niczą gatunków i siedlisk chronionych w ra-
Nowe zadania w zakresie ochrony i zwi´k- mach sieci Natura 2000 i znajdujÄ…cych si´
szania róŻnorodnoĘci biologicznej wynikają
w za"ącznikach do dwóch dyrektyw unijnych
z ustawy o leĘnym materiale rozmnoŻeniowym
tworzÄ…cych t´ sieç. Ogó"em zinwentaryzowano
z 7.06.2001 r. oraz z dzia"ał
realizowanych w ra- 48 gatunków zwierząt, 23 gatunki roĘlin i 76 ty-
mach procesu wdraŻania prawodawstwa UE, do- pów i podtypów siedlisk na powierzchni
tyczącego leĘnego materia"u rozmnoŻeniowego.
7,5 mln ha, zarządzanej przez Lasy Pał
stwo-
Zgodnie z ustawą o lasach i polityką leĘną
we. Wykazana powierzchnia chronionych sie-
pał
stwa Lasy Pał
stwowe prowadzÄ… od lat in- dlisk wynios"a ok. 1,5 mln ha, co stanowi 19,6%
wentaryzacj´ wszystkich cennych form róŻnorod- powierzchni Lasów PaÅ‚
stwowych.
noĘci biologicznej, aktualizując je na bieŻąco oraz
przy okazji sporzÄ…dzania, w ramach prac urzÄ…- Sieç Natura 2000
dzeniowych, programów ochrony przyrody
Na mocy postanowieł
Dyrektywy
w nadleĘnictwie. EwidencjÄ… obj´te sÄ… wszystkie
92/43/EWG (tzw. Siedliskowej lub Habitatowej),
elementy, które chronione są prawem, tj. rezer- a wczeĘniej Dyrektywy 79/409/EWG (tzw. Ptasiej)
waty przyrody, pomniki przyrody, uŻytki ekolo- pał
stwa cz"onkowskie Unii Europejskiej zobo-
giczne, gatunki zagroÅ»one i rzadkie. Wed"ug sta- wiÄ…za"y si´ do utworzenia sieci obszarów chro-
nu na 31.12.2007 r. w PGL LP zewidencjonowano:
nionych zwanych sieciÄ… Natura 2000. Realizacja
tego zadania ma umoÅ»liwiç przekazanie dzie-
" 1211 rezerwatów przyrody o powierzchni
118 037 ha (86% wszystkich rezerwatów
dzictwa przyrodniczego dla przysz"ych pokoleł

w Polsce), w tym 671 rezerwatów leĘ- przez zachowanie w stanie naturalnym lub zbli-
nych;
Å»onym do naturalnego obszarów wyst´powania
21
Lasy Pał
stwowe w liczbach
2008
wartoĘciowych przyrodniczo siedlisk oraz rzad- czych zgromadzono w dziewi´ciu nasiennych
kich roĘlin i zwierząt; obszary takie nazwano plantacjach zachowawczych o "ącznej po-
w programie ostojami. W sk"ad sieci wchodzÄ… wierzchni 63,37 ha. Ponadto w ramach  Pro-
specjalne obszary ochrony siedlisk (SOO) oraz gramu restytucji jod"y za"oŻono uprawy po-
obszary specjalnej ochrony ptaków (OSO). chodne jod"y na powierzchni 25,96 ha, gospo-
Wed"ug stanu na 31.12.2007 r. rzÄ…d Polski darcze uprawy jod"owe na 1022 ha, a na po-
ustanowi" 124 obszary specjalnej ochrony pta- wierzchni ponad 40 ha zainicjowano naturalne
ków (16,1% powierzchni kraju) oraz przekaza" odnowienie jod"y.
do Komisji Europejskiej, celem akceptacji, pro- W wyniku realizacji programu udzia" jod"y
pozycje 364 specjalnych obszarów ochrony sie- w Sudetach zwi´kszy" si´ do 1,2%. Rocznie od-
dlisk (9,1% powierzchni kraju). Szacuje si´, Å»e nawia si´ jod"´ Ęrednio na ok. 200 ha. Oznacza
obecnie zg"oszone obszary SOO i OSO mogÄ… ob- to, iÅ» proces odtwarzania jod"y b´dzie trwa"
jÄ…ç do 16 17% terytorium Polski. W wypadku przez wiele dziesiÄ…tek lat.
Lasów Pał
stwowych proponowana do koł
ca  Programu ochrony i restytucji cisa pospoli-
2007 r. sieç obejmuje ok. 1,5 mln ha obszarów tego (Taxus baccata L.) realizowany jest w La-
ptasich (20,5% powierzchni LP), w odniesieniu sach Pał
stwowych od roku 2006. Ma on charak-
zaĘ do projektowanych obszarów siedliskowych ter d"ugofalowy i związany jest z reintrodukcją,
 ok. 1 mln ha (13,2%). restytucjÄ… i ochronÄ… tego cennego gatunku drze-
wa, ĘciĘle związanego z ekosystemami leĘnymi.
Restytucja jod"y i cisa Celem programu jest ochrona i poprawa warun-
Preferowanie Ęwierka i zamieranie jod"y ków wzrostu cisa pospolitego na terenach jego
w Sudetach doprowadzi"o do jej wyrugowania wyst´powania poprzez odpowiednie zabiegi ho-
ze sk"adu gatunkowego drzewostanów. Ten dowlane oraz sztuczne wprowadzanie na stano-
stan zainspirowa" RDLP we Wroc"awiu do obj´- wiska optymalne z punktu widzenia wymagaÅ‚

cia tego gatunku specjalnÄ… ochronÄ…. W 1996 r. tego gatunku, w granicach ustalonego zasi´gu.
powsta" program restytucji jod"y, obejmujÄ…cy SzczególnÄ… rol´ w realizacji programu od-
swym zasi´giem 15 nadleĘnictw sudeckich. grywa LeĘny Bank Genów w Kostrzycy, który
W 1996 r. wspólnie z Instytutem Dendrolo- w ramach swych zadał
organizuje zbiór mate-
gii PAN w Kórniku i Wydzia"em LeĘnym AR ria"u rozmnoŻeniowego cisa oraz prowadzi pro-
w Poznaniu rozpocz´to rozpoznanie stanu ilo- dukcj´ sadzonek.
Ęciowo-jakoĘciowego ocalonych egzemplarzy
jod"y w Sudetach. Zinwentaryzowano 2575 sta-
nowisk jod"y, z których 2008 to stanowiska
Edukacja przyrodniczoleĘna
drzew w wieku powyŻej 50 lat, na których roĘnie
32,5 tys. jode". Na pozosta"ych 567 stanowi-
skach rosnÄ… drzewostany m"odsze w fazie Dzia"alnoĘç edukacyjna
upraw. W wyniku inwentaryzacji wybrano 1587 w Lasach Pał
stwowych
drzew zachowawczych jod"y (o Ęrednicy powyŻej Edukacja leĘna, zgodnie z za"oŻeniami Po-
30 cm). Drzewa te obj´to ochronÄ…. S"uŻą one do lityki LeĘnej PaÅ‚
stwa, jest jednym z podstawo-
rozmnaŻania wegetatywnego i generatywnego. wych zadał
realizowanych przez Lasy Pał
-
Potomstwo wegetatywne drzew zachowaw- stwowe. G"ównym jej celem jest promowanie
22
Lasy Pał
stwowe w liczbach
2008
proekologicznej, wielofunkcyjnej i trwale zrów- blem edukacji m"odszej cz´Ä˜ci spo"eczeÅ‚
stwa
nowaÅ»onej gospodarki leĘnej, kszta"towanie i jednoczeĘnie o coraz wi´kszym zainteresowa-
ĘwiadomoĘci ekologicznej spo"eczeł
stwa, niu szkó" tą formą nauczania.
w"aĘciwego stosunku do lasu i gospodarki leĘ- Dzi´ki podejmowanym dzia"aniom infor-
nej oraz racjonalnego i odpowiedzialnego ko- macja o aktywnoĘci edukacyjnej Lasów Pał
-
rzystania ze wszystkich funkcji lasu. W ramach stwowych dociera do coraz szerszej grupy od-
tych dzia"ał
podejmowana jest wspó"praca biorców, przez co stale zwi´ksza si´ liczba od-
z pozarządowymi organizacjami ekologiczny- wiedzających leĘne obiekty edukacyjne. W roku
mi, turystycznymi itp. 2007 zorganizowano m.in.:
Edukacja leĘna spo"eczeł
stwa realizowana
" ponad 13,8 tys. lekcji terenowych, w któ-
jest przede wszystkim na ĘcieŻkach edukacyj-
rych wzi´"o udzia" prawie 514 tys.
nych oraz w oĘrodkach edukacji leĘnej i ekolo-
uczniów, przede wszystkim ze szkó" pod-
gicznej, w izbach przyrodniczoleĘnych, rozloko-
stawowych i gimnazjalnych;
wanych zarówno w leĘnych kompleksach pro-
" ok. 4,9 tys. spotkał
w szko"ach z udzia-
mocyjnych, jak i w pozosta"ych nadleĘnictwach.
"em 217 tys. uczestników;
Proces edukacji odbywa si´ zazwyczaj przy
wspó"pracy z nauczycielami przedmiotów przy- " 5,8 tys. lekcji w izbach edukacji leĘnej dla
blisko 200 tys. uczniów;
rodniczych, przy czym zagadnienia z zakresu
gospodarki leĘnej wyjaĘniają specjalnie do tego
" 1,9 tys. prelekcji poza szko"ami dla pra-
delegowani leĘnicy.
wie 68 tys. uczestników;
Dzia"alnoĘç edukacyjna w Lasach PaÅ‚
-
" 1,3 tys. konkursów z udzia"em ok. 142 tys.
stwowych w 2007 r. finansowana by"a g"ównie
uczestników;
ze Ęrodków w"asnych nadleĘnictw oraz z fundu-
" 473 wystaw i plenerów przyrodniczych,
szu leĘnego (12 mln) i Ęrodków budŻetowych
które odwiedzi"o blisko 209 tys. osób;
(1,6 mln). Pozyskano takÅ»e 1,3 mln z WFOÂiGW,
100 tys. z NFOÂiGW oraz 400 tys. z" z innych " festyny, targi, warsztaty dla ok. 900 tys.
osób.
ęróde". Nak"ady te umoŻliwi"y tworzenie no-
wych obiektów edukacyjnych, prowadzenie
SzczególnÄ… rol´ w edukacji leĘnej spo"e-
szkoleł
, zakup materia"ów i Ęrodków dydak-
tycznych oraz wydawanie materia"ów informa- czeł
stwa odgrywa OĘrodek Kultury LeĘnej
w Go"uchowie. Jest to zak"ad Lasów Pał
stwo-
cyjno-edukacyjnych.
wych o zasi´gu krajowym, który organizuje sta-
OdwiedzajÄ…cy lasy administrowane przez
"e i okresowe wystawy przyrodnicze, plenery
PGL Lasy Pał
stwowe majÄ… do dyspozycji m.in.:
malarskie, imprezy edukacyjne dla dzieci i m"o-
40 oĘrodków edukacji, 235 izb leĘnych, 458
dzieŻy. Prezentowana oferta skierowana jest do
miejsc, w których realizowane są tzw. zielone
lekcje, 833 ĘcieŻki dydaktyczne, 84 parki i ogro- wszystkich grup wiekowych. W oĘrodku dzia"a
dy dendrologiczne oraz 1498 punktów eduka- Muzeum LeĘnictwa, ukazujące tradycje pol-
cyjnych i 1635 innych obiektów wykorzystywa- skiego leĘnictwa, a takŻe znaczenie drewna
w Życiu cz"owieka. Atrakcją oĘrodka jest Poka-
nych w edukacji leĘnej. W roku 2007 przyby"o
w sumie ponad 1000 nowych obiektów eduka- zowa Zagroda Zwierząt, w której moŻna oglą-
cyjnych, co Ęwiadczy o duÅ»ym otwarciu na pro- daç Å»ubry oraz gatunki jeleniowate. Do innych
23
Lasy Pał
stwowe w liczbach
2008
atrakcji naleŻy park dendrologiczny oraz szkó"-
ka drzew i krzewów ozdobnych, które wraz z za-
LeĘne kompleksy promocyjne
grodÄ… sÄ… zwiedzane co roku przez dziesiÄ…tki ty-
si´cy osób.
Z zasadami proekologicznej gospodarki
Medialne formy edukacji
leĘnej, prowadzonej przez leĘników, spo"eczeł
-
przyrodniczoleĘnej spo"eczeł
stwa
stwo jest zaznajamiane przede wszystkim w leĘ-
Kszta"towanie ĘwiadomoĘci ekologicznej
nych kompleksach promocyjnych (LKP). Ich po-
spo"eczeł
stwa i w"aĘciwego stosunku do lasu
wo"anie na terenach Lasów Pał
stwowych
i gospodarki leĘnej prowadzone jest równieŻ
by"o elementem Polskiej Polityki Ochrony Zaso-
poprzez Internet. RosnÄ…ca popularnoĘç i po-
bów LeĘnych. Dzi´ki LKP moÅ»liwy sta" si´ szer-
wszechnoĘç tego Ęrodka komunikacji sprawia,
szy kontakt pomi´dzy spo"eczeÅ‚
stwem a leĘni-
Å»e staje si´ on powoli g"ównym Ä™ród"em infor-
kami, dzia"alnoĘç edukacyjna bowiem, prowa-
macji i wiedzy z róŻnych dziedzin Życia i nauki.
dzona na terenie LKP, ma na celu promowanie
JuŻ od kilku lat z informacją o dzia"alnoĘci go-
wĘród spo"eczeł
stwa, a szczególnie dzieci
spodarczej, ochronnej, ekologicznej, a takŻe
i m"odzieŻy, proekologicznej i wielofunkcyjnej
i rekreacyjnej prowadzonej przez Lasy Pał
-
gospodarki leĘnej. OsiÄ…gni´cie tych celów sta"o
stwowe moÅ»na zapoznaç si´ na stronach inter-
si´ moÅ»liwe dzi´ki utworzeniu w LKP rozwini´-
netowych poszczególnych regionalnych dyrekcji
tej infrastruktury dydaktyczno-turystycznej,
LP, wchodzących w ich sk"ad nadleĘnictw oraz
udost´pnianej spo"eczeÅ‚
stwu najcz´Ä˜ciej bez-
na stronie Centrum Informacyjnego Lasów
p"atnie. Są to: oĘrodki edukacji ekologicznej
Pał
stwowych (CILP).
(18), izby przyrodniczoleĘne (44), wiaty eduka-
Oficjalna strona Lasów Pał
stwowych do-
cyjne  tzw. zielone klasy (62), ĘcieŻki dydaktycz-
st´pna jest w sieci internetowej od 1998 r.
(www.lasypanstwowe.gov.pl, a obecnie
www.lp.gov.pl). Na obs"ugiwanej przez CILP
witrynie prezentowane sÄ… informacje z zakre-
su edukacji i gospodarki leĘnej, informacje
prasowe dotyczące lasów, najwaŻniejsze do-
kumenty stanowiÄ…ce podstaw´ gospodarki
leĘnej (ustawa, instrukcje, raporty), a takŻe
oferty turystyczne Lasów Pał
stwowych.
Inną formą edukacji leĘnej spo"eczeł
stwa
oraz promocji gospodarki leĘnej jest dzia"al-
noĘç wydawnicza, prowadzona g"ównie przez
Centrum Informacyjne Lasów Pał
stwowych,
które jest wydawcą trzech tytu"ów prasowych
granice LKP
granice RDLP
  Ech LeĘnych ,  G"osu Lasu i  Biuletynu
rzeki
lasy leĘnych kompleksów promocyjnych
Informacyjnego LP  oraz wielu publikacji
lasy inne
naukowych, popularnonaukowych i promocyj-
nych. LeĘne kompleksy promocyjne w Polsce, w 2007 r.
24
Lasy Pał
stwowe w liczbach
2008
ne (141), punkty edukacyjne (195), parki i ogrody
dendrologiczne (18),  zielona szko"a oraz  do-
Dzia"alnoĘç Lasów PaÅ‚
stwowych
datkowo  takŻe baza noclegowa.
w dziedzinie turystyki
W 2007 r. w zaj´ciach zorganizowanych
przez pracowników nadleĘnictw wchodzących
w sk"ad leĘnych kompleksów promocyjnych
Lasy Pał
stwowe dysponujÄ… bogatÄ… bazÄ… re-
uczestniczy"o blisko 550 tys. osób, g"ównie
kreacyjnÄ… i noclegowÄ…, udost´pnianÄ… juÅ» od wielu
dzieci i m"odzieÅ».
lat szerokiej rzeszy turystów. Dla odwiedzających
LeĘne kompleksy promocyjne moŻna
tereny leĘne przygotowano m.in.: 22 728 km szla-
uznaç równieÅ» za szczególne obszary o znacze- ków pieszych, 20 591 km szlaków rowerowych,
niu naukowym i badawczym, na których dzi´ki
2798 km szlaków konnych, 307 leĘnych pól biwa-
pe"nemu rozpoznaniu Ęrodowiska leĘnego pro- kowych, 620 miejsc biwakowania, 1107 parkin-
wadzone sÄ… interdyscyplinarne badania. Wyniki
gów ĘródleĘnych, 2760 miejsc postoju pojazdów,
badał
pozwalają na doskonalenie metod go- 216 obozowisk, 186 wiat w szkó"kach, 92 obiekty
spodarowania lasem i okreĘlenie dopuszczal- sportowe oraz 645 innych obiektów.
nych granic ingerencji gospodarczych w eko-
Oferta noclegowa, skierowana zarówno do
systemy leĘne.
turystów indywidualnych, jak i do grup zorgani-
LeĘne kompleksy promocyjne są ponadto
zowanych, obejmuje oĘrodki szkoleniowo-wy-
alternatywą dla nadmiernie przeciąŻonych ru- poczynkowe, kwatery myĘliwskie i pokoje goĘ-
chem turystycznym parków narodowych,
cinne. Szczegó"owa informacja o dost´pnoĘci
w których turystyka odbywa si´ wed"ug rygo- tych obiektów zamieszczona jest na stronach
rystycznych, ĘciĘle okreĘlonych zasad. Dzi´ki
internetowych poszczególnych jednostek La-
promocji lasów i ich otwarciu na spo"eczne po- sów Pał
stwowych oraz w  LeĘnym przewodni-
trzeby, Lasy Pał
stwowe dajÄ… moÅ»liwoĘç nie
ku turystycznym . Ponadto na stronie interne-
tylko zapoznania si´ z zasadami prowadzenia
towej Dyrekcji Generalnej Lasów Pał
stwowych
ekologicznej gospodarki leĘnej, ale równieŻ
(http://www.lp.gov.pl/edukacja/osrodki-szkole-
Å»ywego kontaktu z przyrodÄ… bez wi´kszych
niowo-wypoczynkowe-lp) moÅ»na znaleÄ™ç infor-
ograniczeł
wst´pu i poruszania si´ po lesie, co
macj´ o wybranych oĘrodkach szkoleniowo-wy-
jest niezmiernie istotne przy edukacji dzieci
poczynkowych, zlokalizowanych w róŻnych cz´-
i m"odzieŻy.
Ęciach kraju.
Prowadzona przez Lasy Pał
stwowe polity-
ka promocji ekologicznej gospodarki leĘnej po-
LeĘnictwo polskie na tle
zwoli"a na utworzenie we wszystkich 17 regio-
leĘnictwa europejskiego
nalnych dyrekcjach Lasów Pał
stwowych
19 LKP, których "ączna powierzchnia wynosi
obecnie 993,2 tys. ha, w tym w PGL Lasy Pał
-
Powierzchnia lasów w Polsce (wszystkich
stwowe  973 tys. ha, co odpowiada blisko 14%
form w"asnoĘci) wynosi 9048 tys. ha, co odpowia-
powierzchni znajdujÄ…cej si´ w zarzÄ…dzie PGL
da lesistoĘci 28,9% (stan w dniu 31.12.2007 r.).
LP. W roku 2007 r. o 2729 ha zwi´kszy"a si´ po- Po uwzgl´dnieniu gruntów zwiÄ…zanych z gospo-
wierzchnia LKP Puszcza Âwi´tokrzyska.
darkÄ… leĘnÄ… b´dzie to 9254 tys. ha. Raportowana
25
Lasy Pał
stwowe w liczbach
2008
w opracowaniu State of Europe s Forests 2007 LesistoĘç analizowanych paÅ‚
stw europej-
 SoEF 2007 (raport o stanie lasów Europy) po- skich (w odniesieniu do powierzchni lądowej
wierzchnia lasów Polski wynosi"a na koniec bez wód ĘródlÄ…dowych, wed"ug standardu mi´-
2005 r. 9200 tys. ha. Sytuowa"o to nas w grupie dzynarodowego) jest znacznie mniej zróŻnico-
krajów (po Francji, Niemczech i Ukrainie) o naj- wana niÅ» bezwzgl´dna wielkoĘç powierzchni
wi´kszej powierzchni lasów w regionie. leĘnej. WyraÄ™nie wyÅ»szÄ… lesistoĘciÄ… charaktery-
zujÄ… si´ przede wszystkim kraje o duÅ»ym udzia-
Ukraina
Bia"oruĘ
le terenów nieprzydatnych do innych rodzajów
Litwa
uŻytkowania niŻ leĘnictwo, m.in. obszarów ba-
Polska
giennych i górskich (kraje skandynawskie, Au-
S"owacja
Rumunia
stria, S"owacja). W tym uj´ciu lesistoĘç Polski 
W´gry
Rep. Czeska
30,0% wed"ug stanu na 31.12.2005 r. i 30,2%
Szwajcaria
wed"ug stanu na 31.12.2007 r.  jest zbliŻona do
Niemcy
Austria
Ęredniej Ęrodkowoeuropejskiej (33,8% bez Fe-
Francja
deracji Rosyjskiej).
Szwecja
Norwegia lesistoĘç [%]
[tys. ha]
Finlandia
do 10,0
10,1 20,0
0 5000 10 000 15 000 20 000 25 000 30 000
20,1 30,0
30,1 40,0
40,1 50,0
Ca"kowita powierzchnia leĘna
50,1 80,0
Powierzchnia lasów w przeliczeniu na jed-
nego mieszkał
ca wynosi w Polsce 0,24 ha i jest
niŻsza od Ęredniej europejskiej (0,33 ha bez Ro-
sji). Podobnym wskaęnikiem jak dla Polski cha-
rakteryzuje si´ Francja (0,25 ha) i Republika
Czeska (0,26 ha). Zdecydowanie mniejsza po-
wierzchnia lasów (0,13 ha) przypada na jednego
mieszkał
ca w Niemczech.
Ukraina
Bia"oruĘ
Litwa
LesistoĘç poszczególnych krajów Europy
Polska
S"owacja
Rumunia
KonsekwencjÄ… prowadzenia gospodarki
W´gry
Rep. Czeska
leĘnej w Polsce zgodnie z zasadą trwa"oĘci la-
Szwajcaria
sów i zwi´kszania ich zasobów jest jedna z wi´k-
Niemcy
Austria szych zasobnoĘci polskich lasów w Europie.
Francja Z porównania poziomu uszkodzenia drze-
wostanów w Polsce z innymi krajami Europy,
Szwecja
[ha/mieszk.]
Norwegia
dokonanego na podstawie raportu Forest Con-
Finlandia
0,0 0,5 1,0 1,5 2,0 2,5 3,0 3,5 4,0 4,5
dition in Europe  2007 Technical Report of ICP
Powierzchnia leĘna przypadająca na jednego miesz- Forests (UNECE, Hamburg 2007), wynika, Że
kał
ca
Polska naleŻy do krajów o Ęrednim udziale
26
Lasy Pał
stwowe w liczbach
2008
3
zasobnoĘç [m /ha]
1 50
51 100
101 150
Wybrane wskaęniki
151 200
201 250
251 300
i parametry
brak danych
" W 2007 r. Lasy Pał
stwowe gospodarowa"y ma-
jątkiem trwa"ym netto o wartoĘci 3341 mln z"
(w porównaniu z rokiem 2006 jego wartoĘç
zwi´kszy"a si´ o 257 mln z").
" W 2007 r. zasoby drzewne w Lasach Pał
stwo-
wych wynosi"y 1646 mln m3 (o 17 mln m3 wi´-
cej niÅ» w roku 2006). Przeci´tna zasobnoĘç
drzewostanów kszta"towa"a si´ na poziomie
233 m3/ha (wzrost o 2 m3/ha). Powierzchnia
ZasobnoĘç w krajach Europy
gruntów w zarządzie PGL LP wynosi"a
drzewostanów uszkodzonych (stopnie defoliacji
7 595 304 ha (wzrost o 3152 ha).
2 4). SpoĘród krajów Regionu Subatlantyckie-
" Zalesiono 3,3 tys. ha gruntów rolnych i nie-
go, reprezentujÄ…cych podobne jak w Polsce wa-
uÅ»ytków znajdujÄ…cych si´ w zarzÄ…dzie Lasów
runki klimatyczne, wyjÄ…tkowo wysoki poziom
Pał
stwowych, czyli o 1,5 tys. ha mniej niÅ»
uszkodzenia drzewostanów utrzymuje si´
w roku 2006.
w Czechach. Wyraęnie niŻszy udzia" drzewosta-
" Zatrudnienie w Lasach Pał
stwowych zwi´k-
nów uszkodzonych niŻ w Polsce stwierdzono
szy"o si´ o 160 osób, przy czym na stanowi-
natomiast m.in. na Ukrainie i Bia"orusi.
skach robotniczych nastÄ…pi" spadek zatrud-
nienia o 266 osób. Zatrudnienie w S"uŻbie
Czechy
Andora*
LeĘnej i administracji poza S"uŻbą LeĘną
W"ochy
Francja
Mo"dawia
wzros"o o 426 osób.
Bu"garia
S"owenia
Norwegia " Nastąpi" wzrost przychodów Lasów Pał
stwo-
Wlk. Brytania
S"owacja
wych z 4887 mln z" w 2006 r. do 5752 mln z"
Chorwacja
Niemcy
Rumunia
w roku 2007 (o ok. 18%), co wynika"o z duŻe-
Szwajcaria
W´gry
go popytu na surowiec drzewny.
Polska
Szwecja*
Hiszpania
" Uzyskany wynik finansowy netto w 2007 r.
Cypr*
Belgia
Serbia
 zysk wyniós" 464 972,9 tys. z" (wyŻszy w po-
¸otwa
Litwa
równaniu z rokiem 2006 o 279 547,0 tys. z").
Finlandia
Turcja*
Bia"oruĘ
" W roku 2007 pozyskano 32 315 tys. m3 drew-
Ukraina
Estonia
Irlandia*
na grubizny ogó"em, o 3615 tys. m3 wi´cej niÅ»
Dania
0% 20% 40% 60% 80% 100%
w 2006 r.
udzia" drzew [%]
klasa 0 klasa 1 klasy 2 4
" Przychody nadleĘnictw z tytu"u sprzedaŻy
drewna stanowi"y 85,7% ich przychodów ogó-
Defoliacja drzewostanów w krajach Europy w 2007 r.;
kraje uszeregowano wed"ug wzrastajÄ…cego udzia"u
"em.
drzew w klasach defoliacji 2 4 (* ocenie poddano tyl-
ko gatunki iglaste)
27
Lasy Pał
stwowe w liczbach
2008
Dyrekcja Generalna Lasów Pał
stwowych
ul. Wawelska 52/54, 00-922 Warszawa, tel.: [phone], tel./fax: [phone]
e-mail: [e-mail]; www.lasy.gov.pl
Regionalne Dyrekcje Lasów Pał
stwowych
15-424 Bia"ystok 60-959 Poznał

ul. Lipowa 51 ul. Gajowa 10
tel.: [phone], fax: [phone] tel.: [phone], fax: [phone]
e-mail: [e-mail] e-mail: [e-mail]
80-804 Gdał
sk 26-600 Radom
ul. Ks. Rogaczewskiego 9/19 ul. 25 Czerwca 68
tel.: [phone], fax: [phone] tel.: [phone], fax: [phone]
e-mail: [e-mail] e-mail: [e-mail]
40-543 Katowice 70-965 Szczecin
ul. Âw. Huberta 43/45 ul. J. S"owackiego 2
tel.: [phone] do 54, fax: [phone] tel.: [phone], fax: [phone]
e-mail: [e-mail] e-mail: [e-mail]
31-159 Kraków 78-400 Szczecinek
al. J. S"owackiego 17a ul. A. Mickiewicza 2
tel.: [phone], fax: [phone] tel.: [phone], fax: [phone]
e-mail: [e-mail] a-mail: [e-mail]
38-400 Krosno 87-100 Toruł

ul. Bieszczadzka 2 ul. A. Mickiewicza 9
tel.: [phone], fax: [phone] tel.: [phone], fax: [phone]
e-mail: [e-mail] e-mail: [e-mail]
20-950 Lublin 03-841 Warszawa
ul. Czechowska 4 ul. Grochowska 278
tel.: [phone], fax: [phone] tel.: [phone], fax: [phone]
e-mail: [e-mail] e-mail: [e-mail]
91-402 ¸Ã³dÄ™ 50-357 Wroc"aw
ul. J. Matejki 16 ul. Grunwaldzka 90
tel.: [phone], fax: [phone] tel.: [phone], fax: [phone]
e-mail: [e-mail] e-mail: [e-mail]
10-959 Olsztyn 65-950 Zielona Góra
ul. T. KoĘciuszki 46/48 ul. Kazimierza Wielkiego 24a
tel.: [phone], fax: [phone] tel.: [phone], fax: [phone]
e-mail: [e-mail] e-mail: [e-mail]
64-920 Pi"a
ul. Kalina 10
tel.: [phone], fax: [phone]
a-mail: [e-mail]