KONCÓWKI WIEŻOWE
Najtrudniejszą rzeczą w szachach jest prawidłowe rozgrywanie najprostszych pozycji.
KOC
CÓWKI WIEŻOWE
am. Bartłomiej Macieja - Ach te koocówki! (1)
Z własnej praktyki wiem, że najtrudniejsze do nauczenia są koocówki wieżowe, i dlatego im poświęcę
najwięcej czasu. Zacznijmy od  elementarza".
POZYCJA 1
Pozycja Philidora
Remis
Najsłynniejsza z koocówek wieżowych. Czarny król stoi przed pionkiem, a wieża odcina białego króla
po szóstej linii. Po 1.e6 czarne grają 1...Wh1 2.Kd6 Wd1+ 3. Ke5 We1+ i biały król nie ma gdzie ucie-
kad.
POZYCJA 2
 Mostek"
Wygrana
Czarny król jest odcięty o dwie linie od pionka i to wystarcza do łatwej wygranej: 1.Wf5 Wd2 2. Ke7
We2+ 3.Kd6 Wd2+ 4.Wd5+-. Nie pomaga 1...Kg6 2. Wf8 Kg7 3.We8 Kf7 4. Kc7 Wc1+ 5.Kb6 Wb1+ 6.
Kc5 Wc1+ 7. Kb4 Wb1+ 8. Kc3+-.
1
KONCÓWKI WIEŻOWE
POZYCJA 3
Wygrana
1.Wg7+ Kh8 (lub Kf8) 2.Wh7 Kg8 3. f7+ Kf8 4. Wh8+ +-
Jeżeli zaczynają czarne, to nic nie mogą zrobid, gdyż po dowolnym odejściu wieży z ósmej linii nastę-
puje Wa8+.
Przedstawiony powyżej manewr jest skuteczny tylko przy pionku na linii  c",  d",  e" lub  f". W przy-
padku pionków na liniach  a",  b",  g",  h" pozycja króla przed pionkiem i wieży na ósmej linii gwa-
rantuje czarnym remis (Dwiczenie: Sprawdzid, czy to na pewno jest prawda).
Przejdz
my teraz do bardziej skomplikowanych pozycji.
POZYCJA 4
Ruch czarnych
Remis
1...Wa8+ 2.Kd7 Wa7+ 3. Kd6 Wa6+ 4. Kd5 Wa5+ 5.Kc6 Wa6+ 6. Kb5 We6 =
Jest to typowy przykład obrony. Czarna wieża szachuje z boku i biały król nie ma gdzie się schowad.
2
KONCÓWKI WIEŻOWE
POZYCJA 5
Ruch czarnych
Wygrana
Tym razem szachy z boku nie odnoszą skutku: 1...Wa8+ 2. Kd7 Wa7+ 3. Kd6 Wa6+ 4. Kd5 Wa8
(4...Wa5+ 5.Kc6 Wa6+ 6.Kb7 We6 7.Wf8+ +-) 5.Kc6! Kg7 (5...Wa6+ 6.Kb7 We6 7.Wf8+ +-) 6.Wa1!
Wb8 7.Kc7 Wh8 8.Kd7 +-.
Warto dodad, że do zwycięstwa prowadzi także 3.Ke6 Wa6+ 4. Ke5 Wa5+ 5. Kf6 Wa6+ 6. Kg5 Wa5+
7. Kg6 Wa6+ 8. Wf6 Wa8 9. Wd6 We8 10.Wd8+-
W obu przypadkach o porażce czarnych decyduje złe położenie króla.
Sprawdz
my, co by było, gdybyśmy przestawili czarną wieżę na b2.
POZYCJA 6
Ruch czarnych
Wygrana
Również teraz szachy z boku nie ratują partii: 1...Wb8+ 2. Kd7 Wb7+ 3. Kd8 Wb8+ 4. Kc7 Wa8
(4...We8 5.Kd7 +-) 5.Wa1! Wh8 6.Kd7 +-. Białe wygrały przeprowadzając ten sam manewr co w po-
przedniej pozycji.
3
KONCÓWKI WIEŻOWE
Aby umożliwid Czytelnikowi sprawdzenie, ile nauczył się po przeczytaniu powyższego wykła-
du proponuję cztery zadania.
Czy w poniższych pozycjach jest remis czy białe wygrywają?
W zadaniu 1 wymagana jest znajomośd pozycji 1 i 3 z tego odcinka, a w zadaniach 2, 3, 4 -
pozycji 4, 5 i 6.
Odpowiedzi na następnej stronie.
POWODZENIA!
ZADANIE 1 ZADANIE 2
Ruch białych Ruch czarnych
ZADANIE 3 ZADANIE 4
Ruch czarnych Ruch czarnych
4
KONCÓWKI WIEŻOWE
Ach te koocówki! (cz. 2)
Zacznę od podania rozwiązao zadao z poprzedniego odcinka:
ZADANIE 1
Prawidłowa ocena pozycji: remis.
Rozpatrzmy możliwe plany białych
A) 1.Kf5 (z planem 2.Kg6 i przejściem do pozycji 3 z poprzedniego odcinka) 1...Wa1! 2.Wb8+ Kf7
3.Wb7+ Kf8 = (pozycja Philidora),
B) 1.Wb7 Wa6+ 2.Kf5 Wa1 = (pozycja Philidora),
C) 1.f7 Wc8 2.Kf6 Wc6+ (remisuje także 2...Wa8) 3.W:c6 pat.
ZADANIE 2
Prawidłowa ocena pozycji: remis.
Wydaje się, że przez analogię z pozycją 6 białe powinny wygrad. Jednakże po 1...Wc8+ 2.Ke7 Wc7+
3.Ke6 (lub 3.Ke8) Wc8 4. Kd7 Wa8 5. Wa1 czarne mogą zagrad 5...Wb8! 6. Wb1 Wa8! =.
ZADANIE 3
Prawidłowa ocena pozycji: remis.
I znowu przez analogię z pozycją 5 białe powinny wygrad, lecz po 1....Wb8+ 2.Ke7 Wb7+ 3.Kf6 Wb6+
4.Kf5 Wb5+ 5.Kg6 Wb6+ 6.Kh5 Wb5+ (jeśli 6...Wh6+??, to 7.Kg5! Wg6+ 8.Kf5! +-) 7.Kh6 Wb6+ 8.Wg6
W:g6+ 9.K:g6 jest pat, a po 4.Ke5 Wb5+ 5.Kd6 Wb8 6.Wb1 czarne mogą grad 6...Wa8! 7.Wa1 Wb8!
8.We1 Kg7 7.We8 Wb6+ +=.
ZADANIE 4
Prawidłowa ocena pozycji: wygrana białych.
Tym razem zarówno wieża czarnych stoi za blisko króla białych, jak i król czarnych stoi na ósmej linii i
w rezultacie czarne nie mogą uratowad partii: 1...Wc8+ 2.Ke7 Wc7+ 3.Kf6! (3.Ke6 Wc8) 3...Wc6+
4.Ke5 Wc8 (4...Wc5+ 5.Kd6 Wc8 6.We1! Kg7 7.We8 +-; 6...Wf8 7.Ke7 +-) 5.Wg6!! Kh7 6.Wc6! Wa8
7.Kf6 z następnym We6 i We8 +-.
Mam nadzieję, że wszystkim Czytelnikom udało się rozwiązad Zadanie 1 i przynajmniej jedno z trzech
pozostałych zadao. Tym Pilnym Czytelnikom, którzy rozwiązali wszystkie cztery zadania, serdecznie
GRATULUJ
!
Podsumowując, strona broniąca powinna ustawid wieżę w jak najdalszej odległości od białego kró-
la, by mied jak najwięcej szachów.
Teraz poznamy kolejne cztery bardzo ważne koocówki wieżowe.
5
KONCÓWKI WIEŻOWE
POZYCJA 7
Czarne zaczynają i remisują
Grozi Wa8+ , a po 1...Wb8 2.Wa7 powstaje wygrana dla białych pozycja 3. Co więc robid? 1...Wg7+!!
2.Kf5 (2.fg7 pat) 2...Wg1 =.
Jeżeli w pozycji 7 król czarnych znajdowałby się na f8, białe wygrałyby.
POZYCJA 8
Czarne zaczynają i remisują
1...Wf1! 2.Wf8 (Z planem 3.Ke7. Jeżeli 2.Ke6, to Kg7 =) 2...Wa1! 3.Wf7+ Kg8 4.Wg7+ Kf8 z łatwym
remisem.
POZYCJA 9
Remis
1.Wb7 We8 2.Kd6 Wa8 i białe nie mogą wzmocnid pozycji.
6
KONCÓWKI WIEŻOWE
POZYCJA 10
Remis
1.Kf8 Wf1+! 2.Ke8 Wa1! 3.Kd8 Wa8+ 4.Kc7 We8 =.
Jako  bardzo podchwytliwe" zadanie domowe proponuję Drogim Czytelnikom sprawdzid, czy gdyby w
Zadaniu 4 zamiast 4.Ke5 białe zagrały 4.Kf5 Wc5+ 5. Kg6 Wc6+ 6.Kh5, istniałaby dla czarnych droga
do remisu?
W tym wykładzie będę również pokazywał ciekawe partie.
Oto zakończenie jednej z nich, granej tempem P'3 przez Internet.
Grając czarnymi, po długiej obronie odparowałem atak mojego przeciwnika, zostając z figurą więcej.
Jednakże na pierwszy rzut oka partia powinna zakooczyd się remisem, gdyż po dowolnym odejściu
skoczka tracę pionka b7. Z tego względu przeciwnik zaproponował mi remis i ... był to jego błąd! Ma-
jąc jeszcze 45 sekund, wobec 30 sekund białych, zużyłem połowę czasu i zdecydowałem się grad da-
lej: 1...Sa4 2.W:b7 (zagrane od ręki) Sc5+!! 3.dc5 0-0-0+!!. Czasami bronienie się z królem w centrum
ma swoje plusy! W ten sposób zdobyłem wieżę, a następnie zdążyłem jeszcze zamatowad mojego
przeciwnika.
7
KONCÓWKI WIEŻOWE
Ach te koocówki (cz. 3)
Jak zwykle, zacznę od podania rozwiązania zadania z poprzedniego odcinka. Jeżeli Pilny Czytelnik miał
kłopoty ze znalezieniem remisu, to... dobrze, bo go tam nie było. Z góry uprzedzałem, że zadanie jest
bardzo podchwytliwe. Rozpatrzmy następujące warianty:
A) 6...Wh6+ 7.Kg5! (7.K:h6?? pat)
B) 6...Wc5+ 7.Kg6 Wc6+ (7...Wg5+ 8.K:g5 +-) 8.Kf5 Wc5+ 9.Kf6 Wc6+ 10.Ke5 i dalej jak w zadaniu 4.
Teraz chciałbym przybliżyd Drogim Czytelnikom sztukę obrony z pozoru przegranych koocówek.
Wielu graczy zbyt szybko przestaje wierzyd w szczęśliwe zakooczenie partii i przy braku koncentracji
umyka im często niespodziewana droga do remisu. Tymczasem nie wolno zapominad o pacie, złym
goocu, wiecznym szachu, twierdzy itp. Sam niejednokrotnie ratowałem partię będąc bez kilku pion-
ków, a nawet figury!
B. Macieja - P. Skalik, I liga DMP, Augustów 1996
Ruch białych
Gdy mój przeciwnik już był w myślach przy kolejnej partii, niespodziewanie nastąpiło: 1.c5!! G:c5
(1...W:c5 2.W:b4 Wa5 3.Wg4+ Kf7 4.b3 a3 5.b4 z remisem) 2.Wc4 Kf7 (Jeżeli 2...a3, to oczywiście nie
3.c3?? b3+! 4.K:b3 Wb6+ z wygraną czarnych, lecz 3.b3! Kf7 4.c3 =) 3.b3! ab3+ (3...a3 4.c3 =; 3...Ke6
4.ba4 Kd5 5.Kb3 z następnym c3 =) 4.K:b3 Ke6 5.c3 bc3 6.K:c3 Kd5 7.Kd3 i po dalszych 43 ruchach
podpisano podział punktu.
J. Gdański - B. Macieja, MP Polanica-Zdrój 1999
Ruch czarnych
Pozycja czarnych jest bardzo trudna (Grozi W:g7+ oraz Kc5-b6): 47...Kd6! (Zatrzymanie białego króla,
nawet kosztem pionka jest jedyną szansą czarnych) 48.h5!? (Po 48.W:g7 Wh6 49.Wg4 Wh5 czarne
bronią się) 48...We7 49.Wg6+ Kc7 50.h4 (Przed zobaczeniem dalszej części partii proponuję zastano-
8
KONCÓWKI WIEŻOWE
wid się 10 minut i znalez
d plan obrony dla czarnych) 50...b6! (Jeżeli czytelnik wybrał właśnie to posu-
nięcie, może byd z siebie dumny) 51.a6 (51.ab6+ K:b6 =) 51...Kb8! (Jeżeli Czytelnik nadal nie rozumie
zamysłów czarnych, niech spokojnie obejrzy zakooczenie) 52.W:c6 Ka7 53.Kd5 K:a6 54.h6 gh6
55.W:h6
55...Wh7!! (Mam nadzieję, że teraz jasny stał się cel posunięd 50...b6! i 51...Kb8!) 56.W:h7 pat. A
więc jednak remis!
Vukovic
Białe zaczynają i remisują
Jedyną nadzieją białych wydaje się byd pionek c7, tymczasem prawidłową kontynuacją jest 1.c8H+!
(1.K:c4?? b6 -+) 1...G:c8 2.Sc7+ Kb8 3.Sa6+! ba6 4.K:c4 z remisem z uwagi na złego gooca.
L. Portisch - L. Kavalek, Montreal 1978
Ruch białych
9
KONCÓWKI WIEŻOWE
Mający dwa pionki więcej węgierski arcymistrz, pretendent do tytułu mistrza świata, stracił czujnośd i
po 1.b4?? Sb8! nie był w stanie uchronid się przed wymianą pionka b4 na skoczka, np. 2.b5 Sc6+!
3.bc6 K:c6 =; 2.Kc4 Sc6 3.Kb5 S:b4!! =.
A. Petrosjan - L. Hazai, Erewan 1970
Ruch czarnych
Grozi bardzo nieprzyjemne 1.b6 i wydaje się, że pozycja czarnych jest niewesoła. Jednakże, Hazai
znalazł znakomity plan obrony: 1...Hb6!! 2.S:b6+?? cb6 3.h4 gh4 4.Hd2 h3! 5.gh3 h4 remis.
Czy zatem pozycja przedstawiona na diagramie była remisowa? Otóż nie! Białe mogły wygrad partię,
na przykład stawiając hetmana na d2, następnie przeprowadzając króla na a4 i skoczka na b3. Wtedy
nawet położenie króla na b6 i hetmana na a7 lub a8 nie uratowałoby pionka a5, a tym samym partii.
Oto jaką pozycję ujrzałęm na jednej z szachownic
w trzeciej rundzie tegorocznego turnieju
Monarch Assurance na wyspie Man:
M.Każgalejew-C.Hanley
Grający czarnymi mistrz międzynarodowy z Anglii dzielnie walczył ze znanym arcymistrzem w ciężkiej
koocówce. Wreczcie powstała remisowa pozycja, którą można znalez
d w każdej książce o kooców-
kach wieżowych. Plan obrony polega na przestawieniu wieży na szóstą linię: 56...We3! 57.Kg5 We6
(można też wtrącid szach na e5, ale czarne nie boją się odcięcia króla) 58.Wa7+ Kg8 i jeżeli biały król
spróbuje zbliżyd się do pionka, czarna wieża odrzuci go szachami z boku. Nic nie daje również 57.Wb8
Wa3! 58.Wb6 Kf7 59.Wh6 Kg7! (ale nie 59...Ke7?? 60.a7), ani 57.Wa7+ Kf6 58.Wh7 Wa3 59.a7 Ke6 i
pionek ginie.
Niestety, okazało się, że czarne nie miały pojęcia o teorii tej koocówki. Przez 40 minut Anglik z czer-
woną ze wstydu twarzą siedział przy szachownicy, próbując znalez
d prawidłowe rozwiązanie. Na
próz
no. Nic dziwnego - teoretykom szachowym na początku XX w. zajęło to nie 40 minut, a 15 lat!
10
KONCÓWKI WIEŻOWE
Partia zakooczyła się tak: 56...Wa1? 57.Kg5 Wa5+ 58.Kf4 Wa1? (jeszcze remisowało 58...Wb5
59.Wa7+ Kg6 60.Wb7 Wa5 61.a7 Kf6) 59.Ke5 Wa5+ 60.Kd6 Wf5 (za póz
no!) 61.Wa7+ Kg6 (stosun-
kowo lepsze 61...Kf8 i tak już nie ratuje: 62.Ke6 Wa5 63.Wa8+ Kg7 64.Kd7 i biały król chowa się na a7)
62.We7 Wa5 63.a7 1-0
Dawno temu zauważyłem, że znajomośd elementarnych koocówek wśród szachistów (nawet arcymi-
strzów) jest wyjątkowo słaba. Niestety w ostatnim czasie nic się pod tym względem nie zmieniło.
Szachiści na ogół nie czytają książek, a jeżeli już, to te dotyczące debiutów.
A tymczasem w kilku moich partiach ze wspomnianego turnieju powstały koocówki, w których wie-
dza teoretyczna miała ogromne znaczenie. Oto dwie z nich:
M.Krasenkow-J.Jakowicz
Pionek c6 ginie i remis wydaje się nieunikniony. Ale przeciwnik znajduje się w dużym niedoczasie. Czy
jest jakiś sposób, aby utrudnid mu zadanie? Swe szanse upatrzyłem w koocówce pionkowej:
34.h5 Sxc6 35.Gxc6 Kxc6 36.g4
Powstała znana w teorii struktura pionkowa grożąca przełomem i to na kilka sposobów! Na przykład
1.g5, następnie 2.f5! (z groz
bą 3.f6 lub 3.g6) 2...exf5 3.g6! fxg6 4.e6 lub 2...hxg5 3.f6! gxf6 4.h6. Aby
taki przełom przeszedł, czarny król musiałby byd poza kwadratem pionka e5, co jest mało realne. Ale
groz
niejsza jest inna możliwośd przełomu, która prowadzi do powstania wolnego pionka "h": 1.f5 i na
neutralny ruch 2.f6! gxf6 3.exf6 z następnym 4.g5!
Przykładowo po 36...Kd5 37.Ke3 Kc4? 38.Ke4 czarne przegrywają:
1) 38...Kc5 39.f5!. Teraz z powodu groz
by 40.f6 trzeba grad 40...exf5+, ale po 41.gxf5 czarne są w
zugzwangu i muszą przepuścid białego króla na d5, po czym pionek "e" rozstrzyga o losie partii,
np.42...Kc6 43.Kd4 Kd7 44.Kd5 Ke7 45.e6 Kd8 46.Kd6 Ke8 47.e7.
2) 38...Kb5. Teraz w wypadku 39.f5 exf5+ 40.gxf5 Kc5! w zugzwangu znajdują się białe i wygranej nie
ma, np. 41.e6 Kd6! 42.exf7 Kd7 lub 41.Ke3 Kd5 42.Kf4 Kc6! 43.Ke4 Kc5. Jednak zamiast przedwcze-
snego 39.f5? biały król może ruszyd do przodu: 39.Kd4 Kc6 40.Kc4! (w dalszym ciągu nie przechodzi
40.f5? Kd7 41.f6 g5! lub 41.Kc5 f6!) 40...Kd7 (40...Kb6 41.f5 Kc6 42.f6 gxf6 43.exf6 Kd7 44.g5+-)
41.Kc5 Ke7(c7) 42.g5! i powstaje pozycja z partii, wygrana dla białych!
Zamiast 37...Kc4? czarne mogą grad 37...Kc5!? 38.Ke4 Kc4, np. 39.f5 exf5+ 40.gxf5 Kc5 (p.wyżej), lub
40.Kxf5 Kd5, lub 39.g5 Kc5 40.f5 exf5+ 41.Kxf5 hxg5 42.Kxg5 Kd5 (nawet tak!) 43.Kf5 Kc6 44.e6 Kd6!
45.exf7 Ke7 46.Kg6 Ke8=. Ale najprostsze to 37...f6! 38.exf6 gxf6 39.g5 (39.Kf3 e5!) 39...fxg5 40.fxg5
Ke5 41.g6 Kf6 ze znanym teoretycznym remisem.
Na "wiszącej chorągiewce" czarne nie zdecydowały się ruszyd królem do przodu i postanowiły zabez-
pieczyd się przed ewentualnym wolnym pionkiem "h" grając
11
KONCÓWKI WIEŻOWE
36...Kd7
Teraz na 37.Ke3 oczywisty i prosty ruch 37...f6 gwarantuje czarnym remis: 38.exf6 gxf6 39.g5 fxg5
40.fxg5 Ke7 lub 38.Kd4 fxe5+ 39.Kxe5 (39.fxe5 Kc6) 39...Ke7 40.g5 hxg5 41.fxg5 Kf7 42.Kd6 e5
43.Kxe5 Ke7 - i znowu "zajrzyj do książki"! Pozostaje więc jedyna możliwośd "zawrócid przeciwnikowi
głowę":
37.g5
Teraz, aby najprościej osiągnąd cel, czarne powinny zmienid plan wracając królem do centrum - prze-
cież f4-f5-f6 już nie grozi: 37...Kc6! 38.Ke3 Kd5 i na 39.Kf3 np. 39...hxg5 40.fxg5 Kxe5 41.Kg4 f5+
42.Kf3 f4 43.Kg4 Ke4 z remisem. Ale jak na to wpaśd mając sekundy na zegarze?
37...Ke7 38.Ke3 Kf8??
Po 38...Kd7 39.Kd4 Kc6 czarne byłyby w dalszym ciągu bezpieczne. Jednak fantom groz
by przełomu
(nieistniejącej po g4-g5) spełnił swoją rolę. Po ruchu w tekście biały król wdziera się do obozu prze-
ciwnika i białe wygrywają.
39.Kd4 Ke7
Inne warianty, równie beznadziejne dla czarnych:
1) 39...g6 40.hxg6 h5!? 41.gxf7 Kxf7 42.Ke3 Kg7 (inaczej 43.Ke4 i 44.f5) 43.f5! exf5 44.e6 h4 45.Kf4
Kg6 46.Ke5! h3 47.e7 Kf7 48.Kd6 h2 49.g6+ Kf6 50.e8H h1H 51.He6+ Kg5 52.g7+-;
2) 39...Kg8 40.Kc5 hxg5 (40...Kh7 41.Kd6 g6 42.Ke7!) 41.fxg5 f6 42.exf6 gxf6 43.g6 f5 (43...Kg7 44.Kd6
e5 45.Kd5 etc.) 44.h6 f4 45.Kd4 e5+ 46.Ke4! Kh8 47.Kf3! (nie 47.g7+? Kh7!) 47...Kg8 48.g7 Kf7 49.Ke4
Kg8 50.Kxe5! f3 51.Kf6 Kh7 52.Kf7+-.
40.Kc5 hxg5?!
Niefortunne kontrolne posunięcie przyśpiesza "śmierd" i nie pozwala białym zademonstrowad ładne
zakooczenie: 40...Kd7 41.Kb6 Ke8 42.Kc6 Kd8 43.Kd6 Ke8 44.g6! fxg6 45.hxg6 h5 46.Kxe6 h4 47.f5 h3
48.f6 Kf8 49.Kd7 h2 50.e6 gxf6 51.e7+ Kg7 52.e8H h1H 53.Hf7+ lub 42...Ke7 43.Kc7 Ke8 44.Kd6 Kd8
45.g6! fxg6 46.hxg6 h5 47.Kxe6 h4 48.Kf7 (albo 48.f5) 48...h3 49.e6+-.
41.fxg5 1-0 Po 41...f6 (a co jeszcze?) 42.exf6+ gxf6 43.h6 Kf7 44.h7 Kg7 45.gxf6+ Kxh7 46.Kd6 pionek
f6 triumfalnie dochodzi do pola przemiany.
W powyższej koocówce pozycje teoretyczne pozostawały "w tle", natomiast finał następującej partii
jest jakby żywcem wzięty z książki:
A.Szabałow-M.Krasenkow
Pionki na jednym skrzydle, różnobarwne gooce - to wszystko zwiastowałoby remis, gdyby nie pozycja
czarnego króla. Trudno - trzeba śpieszyd z pomocą!
44...Kg7 45.Gf3
Na szczęście, białe muszą stracid ważne tempo bo po 45.Kd4 Ga7+ 46.Kd5? Sf4+ ginie goniec e2.
45...Sf6!
Po wymianie skoczków nawet wygranie drugiego pionka może nie wystarczyd białym do zwycięstwa.
46.Kd4?!
"Nieestetyczny" ruch 46.Sf2 był jedyną szansą na kontynuowanie walki (aczkolwiek np. po 46...Ga7+
12
KONCÓWKI WIEŻOWE
47.Ke2 Se8 48.Gb7 Sc7 czarne nie powinny przegrad). W koocówce z różnobarwnymi goocami czar-
nym właściwie tylko pozostaje zademonstrowad "wiedzę książkową".
46...Ga7+!
Zanim wymienid skoczki, czarne odrzucają białego króla jak najdalej od pionków.
47.Ke5 Gb8+ 48.Ke6 Sxg4 49.Gxg4 Gf4
Z ideą 50...Gc1. "Pionki na celowniku", czyli atak pionków przeciwnika w celu wymuszenia ich przesu-
nięcia na "złe" pola koloru własnego gooca lub wymiany jest jedną z najważniejszych metod obrony.
50.Kd5
Na 50...Gc1 białe przygotowały 51.b4
50...Kf6 51.Gc8 (51.b4 Ge5!) 51...a5 52.Kc5 b4
Pionki "a" i "b" nie dają wygranej nawet jeżeli na szachownicy jest dodatkowy materiał i czarne nie
mogą oddad za nie gooca!
53.cxb4
Po 53.c4 Ke7 i ...Kd8 żadna siła nie przełamie blokady na c7.
53...axb4 54.Kxb4 Ke7 55.Kb5 Kd8 56.Gg4 Kc7 57.b4 Gd2 58.a4
58.a3 (z groz
bą 59.Ka6, otwierając drogę pionkom) nie dawało nic z powodu 58...Gc1! 59.a4 Gd2. Ale
można było zastawid pułapkę: 58.Gf3!? i na beztroskie 58...Ge1? (należy grad 58...Kd6 lub 58...Gc3) -
niespodziewanie 59.a3! i czarne są bezradne, np. 59...Gh4 60.Ka5! Gg5 61.b5 itd.
58...Kd6
Można było stad w miejscu, czekając na Ka4 i b5, po czym zagrad ...Ge3. Jednak czarne demonstrują
inny sposób obrony. Gdyby były jeszcze pionki na skrzydle królewskim i nie można było oddad gooca,
58...Kd6 nie przechodziłoby z powodu 59.Kb6, a remisowało 58...Ge1 59.a5 Gd2 60.Ka4 i dopiero
teraz 60...Kd6!
59.a5 Ge1 60.Gf3 Gd2 61.Ka4 Ge1 62.b5 Kc5 63.b6 Gd2. Remis. Na 64.b7 następuje 64...Gf4 i
65...Gb8 z blokadą.
Tym razem przedstawię trzy niemal identyczne koocówki, z których dwie czarne wygrały, a jedną
zremisowały. Jedynym pechowcem był mistrz świata Anatolij Karpow! Na jego usprawiedliwienie
można powiedzied, że te koocówki są remisowe, chod z drugiej strony, Karpow również mógł wygrad
swoją partię! Życzę przyjemnej analizy niniejszego odcinka oraz pozostawionych w tekście specjalnie
dla Czytelnika w miarę prostych pytao.
Zacznijmy od partii, które czarne wygrały, aby pokazad, co grozi białym w tego typu pozycjach.
L. Brunner (Szwajcaria) - W. Korcznoj (Szwajcaria),
Berno/Zurych 1996, 1. partia meczu
Ruch białych
Białym grozi We2 z odcięciem króla, dlatego zagrały one 41.Wd2 *Tymczasem należało grad 41.Wd8+
Kh7 42.Wf8! (wymuszenie ruchu f7-f6 jest bardzo ważne) 42...f6 43.h4! We2 44.Kg1 h5 45.Kf1Wa2
13
KONCÓWKI WIEŻOWE
46.Kg1 i czarnym nie pozostaje nic lepszego jak 46...Wa6 47.Kf2 g6 48.fg6+ K:g6, co - jak pokazałem w
dalszej części tego odcinka - jest również niewystarczające do zwycięstwa+
41...Kh7 42.Kg2?? *Moim zdaniem, ten oczywisty ruch przegrywa! Obowiązkowe było 42.Wd7 f6 i
teraz można było grad zarówno
a) 43.Wd2 h5 44.h4! Wd4 (44...g6 45.Wd7+ Kh6 46.Wd6 =) 45.Wa2 Wd6 (45...g6 46.Wa7+ Kh6
47.Wa6 =) 46.Kg2 g6 47.Wa7+! (47.fg6+?? K:g6 48.Wa8 Wd2+ 49.Kf3 Kf5 z przejściem do wygranej
pozycji z partii) 47...Kh6 48.fg6 K:g6 49.Kf2 Kf5 50.Wh7 z przejściem do remisowych wariantów rozpa-
trzonych w dalszej części artykułu, jak i
b) 43.h4 We2 44.Kg1 h5 45.Wa7 z remisem]
42...g6 43.fg6+ (Co Czytelnik proponuje po 43.Wd7?)
43...K:g6 44.Wa2 *44.Kf2 h5?? 45.h4! Wa4 46.Wd8 Kf5 47.Wh8 prowadziło do remisu, ale czarne
mogły zagrad od razu 44.... Wa4 45.h4 (45.Wd8 Wa2+ -+) 45...Kf5 46.Wd8 Ke4 -+. A może Czytelnik
widzi drogę prowadzącą do remisu?+
44...h5 45.h4 Wb4 46.Wa8 Wb2+ 47.Kf3 Kf5 48.Wh8 *Nie pomagało 48.Ke3 Wb3+ 49.Kf2 Ke4!
50.Wa4+ (inaczej decydowało 50...Wb2 z odcięciem białego króla po drugiej linii) 50...Kd3 51.Wa5
(51.Kf3 f5 52.Wa5 Kd4 53.Kf2 Wb2+ 54.Kf3 e4+ 55.Kf4 Wf2+ -+) 51...Wb2 52.Kf3 e4+ 53.Kf4 Wf2+ -+]
48...e4+ 49.Ke3 Wb3+ 50.Kf2 Kg4 51.Wg8+ Kh3! (To jest właśnie sedno planu czarnych)
52.Wg5 Wf3+ 53.Ke2 f6 54.Wg6 f5 55.Wg5 Kg2! 56.Ke1 Wf2 57.Wg8 e3 58.Wg7 f4! 59.gf4+ Kf3
60.We7 Wa2 0:1
Również sukcesem czarnych zakooczyła się poniższa partia.
W. Bałaszow- P. Biezwierbny,
mistrzostwa Rosji do lat 14, Ufa 1996
Ruch czarnych
W odróżnieniu od poprzedniej pozycji, białe mają dwa tempa więcej (zagrane Kh1-g2 i h2-h4), co
znacznie ułatwia im obronę:
40....f6 41.Kf3 *To jest złe miejsce dla króla. Bez problemu remis osiągany jest przy królu na f2.+
41...Wd4 42.Wc3 [Pytanie kontrolne do Czytelnika: czy czarne mogą wygrad po 42.h5?+
42...Wd7 43.Wb3 g6 44.fg6+ K:g6 45.Wc3 h5 (No i białe doigrały się! Gdyby, zamiast chodzid wieżą,
postawiły one króla na f2 lub e3, wówczas mogłyby zagrad 46.Wc8 z remisem)
46.Wc8 Wd3+ (Najśmieszniejsze, że identyczny błąd popełnił Karpow! Dlaczego czarne nie zaszacho-
wały pionkiem: 46...e4? Jedyną odpowiedzią byłoby wówczas 47.Ke2, ale czy dostateczną? Ponieważ
nie chcę zabierad całej przyjemności Czytelnikowi, pozostawiam Mu to pytanie do analizy własnej.
Myślę, że po uważnym przeczytaniu tego odcinka, odpowiedz
nie powinna nastręczad większych pro-
blemów)
47.Kf2 e4 *Jeśli 47...Kf5, to 48.Wh8 Kg4 49.Wg8+ Kh3 50.Wg6 z remisem. Jeśli natomiast czarne za-
grają 48...Ke4, to po 49.W:h5 Wd2+ 50.Kg1 f5 (50...Kf3 51.Wf5+ Kg3 52.Wf6 =) 51.Wg5 f4 52.gf4 ef4
53.Wg8 Ke3 54.We8+ Kf3 55.Wf8 powstaje teoretycznie remisowa koocówka+
14
KONCÓWKI WIEŻOWE
48.Wg8+ Kf5 49.Wh8??49...Wf3+ 50.Kg2 Wa3! 51.Kf2 (Remisowało 49.We8 - patrz partia Ribli - Kar-
pow) (51.W:h5+ Kg4 -+)
51...Kg4 52.Wg8+ Kh3! (Ten manewr już znamy)
53.Wh8 Wf3+ 54.Ke2 K:g3 55.W:h5 Kg4 56.Wh8 Wh3 57.Wf8 f5 58.Wg8+ 0:1
A teraz zobaczmy, dlaczego mistrzowi świata Anatolijowi Karpowowi nie udało się wygrad tej koo-
cówki.
Z. Ribli (Węgry) - A. Karpow (Rosja),
Budapeszt 1973
Ruch czarnych
40....f6 41.h4 Wc6 (Nie można było grad od razu 41...g6 z uwagi na 42.Wd7+ Kh6 43.Wd6 z remisem)
42.Kf3?? 42...g6 43.fg6 K:g6 44.Wd8 Wc3+?? (Remisowało 42.Kf2! g6 43.fg6+ K:g6 44.Wd8 Kf5
45.Wh8) *Aż trudno uwierzyd, że ten oczywisty szach wypuszcza wygraną. Prawidłowe było 44...Kf5
45.Wh8 (Jedyne. Po 45.We8 nastąpi 45....Wc3+ 46.Kf2 Ke4 z następnym Wc2+ i odcięciem białego
króla po pierwszej linii) 45...e4 (właśnie tego tempa zabrakło Karpowowi) 46.Ke3 (43.Kg2 Wc2+ z
wygraną czarnych) 46...Wc3+ 47.Kf2 Kg4 48.Wg8+ Kh3! z wygraną+
45.Kf2 Kf5 46.Wh8 Wc2+ *Tym razem szturm królem nie prowadzi do celu: 46...Ke4 47.W:h5 Wc2+
48.Kg1 f5 (48...Kf3 49.Wf5+ K:g3 50.W:f6 z remisem) 49.Wg5 f4 50.gf4 ef4 51.Wg8 Ke3 52.We8+ Kf3
53.Wf8! z remisem]
47.Ke3! (No właśnie! Teraz król nie wchodzi pod szacha od pionka e)
47...Kg4 48.Wg8+ Kf5 (48...Kh3 49.Wg6 =)
49.Wh8 Wc3+ 50.Kf2 e4 51.Wg8 Wa3 52.We8! [Ale nie 52.Wh8?? - patrz partia Bałaszow - Bie-
zwierbny]
52...Wa4 53.Wg8! (Biała wieża powinna stad albo na linii g, albo na linii e. W żadnym wypadku nie
wolno postawid wieży na linii h)
53...Wa2+ 54.Ke3 Wg2 55.Wg7 Ke5 56.We7+ Kd5 57.Wd7+ Ke6 58.Wa7 W:g3+ 59.K:e4 Wg4+ 60.Kf3
Kf5 61.Wa5+ Kg6 62.Wb5 W:h4 (Powstała remisowa koocówka, ale nie każdy potrafiłby ją zremiso-
wad. Zobaczmy zatem, jak grał dalej węgierski arcymistrz)
63.Wa5 Wh1 64.Kg2 Wh4 65.Kf3 Wb4 66.Wc5 Wb8 67.Wc4 Kg5 68.Wc5+ f5 69.Wc4 h4 70.Kg2
Wb2+ 71.Kh3 Wb3+ 72.Kg2 Wg3+ 73.Kf2 Wg4 74.Wc8 h3 75.Wa8 Wb4 76.Kg3 Wb3+ 77.Kh2 f4
78.Wg8+ Kh4 79.Wh8+ Kg4 80.Wg8+ Kf5 81.Wf8+ Ke4 82.We8+ Kf3 83.Wf8 Wb7 84.Wa8 We7
85.Wa6 We1 86.Wa8 Kf2 87.K:h3 f3 88.Wa2+ We2 89.Wa1 0,5:0,5
Podsumujmy. Czarne powinny dążyd do jak najszybszego ustawienia króla na f5, a następnie, w od-
powiednim momencie zagrad e4 z szachem i przejśd królem na h3. Białe z kolei, powinny osiągnąd
następującą pozycję obronną: król na e3 lub f2 i wieża na h8, jeżeli czarny pionek stoi jeszcze na e5, a
po e4 obowiązkowo ustawid wieżę na linii g lub e.
15
KONCÓWKI WIEŻOWE
Ach te koocówki! (cz. 5)
We wcześniejszych odcinkach starałem się przybliżyd Czytelnikom niezwykle trudną sztukę rozgrywa-
nia koocówek wieżowych. Są to bez wątpienia najtrudniejsze koocówki, więc zarówno realizacja
przewagi, jak i obrona wymagają od zawodnika dużego wyczucia, a także niemałej wiedzy. Jeden
mały błąd może spowodowad nieodwracalne konsekwencje, stratę pół punktu (czasami, na przykład,
nie zdobycie normy arcymistrzowskiej albo medalu). Potwierdzeniem tej teorii jest chociażby ostatni
finał MP, gdzie, aby zdobyd trzecie miejsce, musiałem uratowad przegraną wieżówkę. Moja pozycja
była na tyle tragiczna, że nawet nie widziałem cienia planu obrony. Na szczęście, mój przeciwnik my-
ślał bardzo długo, po czym wybrał tak niefortunny plan, że remisowe zakooczenie było nieuchronne.
Na wieżówkach jednak świat się nie kooczy i trzeba umied sobie radzid również w innych kooców-
kach. Celem niniejszego artykułu jest niezwykle ciekawa i do tej pory jednoznacznie nierozstrzygnięta
kwestia, czy pozycja  dwa gooce kontra skoczek" jest wygrana, czy też remisowa. Przez szereg lat
uważało się, że strona słabsza może obronid się, jednakże stosunkowo niedawno komputer grając
goocami nie dawał szans arcymistrzom. Dyskusja rozgorzała na nowo, jednakże nie doprowadziła do
jednoznacznego rozstrzygnięcia. W partiach arcymistrzów przeważnie padał remis, chod czasami goo-
ce okazywały się zbyt silne. Oto przykład:
J. Timman (Holandia) - J. Speelman (Anglia),
Linares 1992
Ruch czarnych
66...Sf5 67.Gf8 Se3+ 68.Kd4 Sg2
(Taką pozycję będziemy jeszcze widzieli wielokrotnie. Jest ona podstawowa dla oceny wszystkich
koocówek  dwa gooce kontra skoczek")
69.Kd3 Sf4+ 70.Kd2 Sg2 71.Gc6+ Kf2 72.Gd6 Sh4 73.Gc5+ Kg3 74.Gb6 Sg2 75.Gd5 (Timman przygo-
towuje się do wygonienia czarnego króla)
75...Sh4 76.Ke2 Kf4 77.Gb3 Sf5 78.Gc7+ Kg5 79.Ge5! (Nie dopuszcza do ustawienia skoczka na g7)
79...Kg4 (79...Kg6 80.Gc2) 80.Gc2 Sg3+ 81.Kf2 Sf5 82.Gd1+ Kg5 83.Kf3 Sh4+ 84.Ke4 Sf5 85.Ga4 Se7
86.Gd7 Sg8 (Skoczek ciągle nie może trafid na g7)
87.Gf4+ Kg6 88.Ke5 Sf6 89.Gb5 Kf7 90.Gc4+ Kg6 91.Ke6 (Nie ma obrony - nieuchronnie ginie skoczek
i dlatego Anglik zmuszony został do poddania się) 1:0
Kluczem do sukcesu białych w tej partii było zmuszenie przeciwnika do zmienienia pozycji obronnej
(przegonienie skoczka z g2), a następnie umiejętne odcinanie czarnego króla połączone z uniemożli-
wieniem skoczkowi trafienia na g7.
16
KONCÓWKI WIEŻOWE
Popatrzmy teraz, w jaki sposób śp. Lembit Oll, arcymistrz estooski, na moich oczach zakładając rękę
na rękę i grając błyskawicznie nie pozwolił póz
niejszemu zwycięzcy turnieju, arcymistrzowi Borysowi
Gelfandowi, wówczas jeszcze reprezentującemu Białoruś, na realizację przewagi:
L. Oll (Estonia) - B. Gelfand (Białoruś),
Polanica Zdrój 1998
Ruch białych
Białe zajęły pozycję obronną i czekają, co zrobi przeciwnik:
70.Sa4 Kb5 71.Sb2 Gf7 72.Sd1 Kb4 73.Kd3! (Nie można dłużej czekad. Korzystając z nadarzającej się
okazji Lembit przechodzi figurami do pozycji obronnej na drugim skrzydle)
73...Gf6 74.Ke4! Kc5 75.Se3 Gd4 76.Kf4 Gf6 77.Sg2 (Znowu skoczek znalazł się na właściwej placów-
ce)
77...Kd4 78.Kf3 Gd5+ 79.Kf2 Ke4 80.Kg3 Ge5+ 81.Kf2 Gb7 82.Sh4 Gc7 83.Sg2 Kf5 84.Se3+ Kf4
85.Sg2+ Kg4 86.Se3+ Kh3 (Czarne nie pozwalają na ruch Sg2, wymuszając tym samym zmianę pozycji
obronnej)
87.Sd1! (Z tego pola skoczek będzie miał najłatwiejszy dostęp na b2)
87...Gf4 88.Ke2 Kg3 89.Kd3 Kf3 90.Kc2 Ke2 91.Sc3+ Ke1 92.Kb3 (W tym momencie Lembit wydawał
się byd bardzo zadowolonym. Widocznie zrozumiał, że niezbyt udolne próby przeciwnika nie są w
stanie mu zagrozid. W dalszej części partii Estooczyk zmienił nawet taktykę i odważnie wyruszył kró-
lem do centrum)
92...Kd2 93.Kc4 Ge3 94.Sa4 Gc6 95.Sc5 Gg2 96.Sb3+ Kc2 97.Sd4+ Kb2 98.Kd3 Gg5 99.Ke2 Gd5
100.Sf3 Gf6 101.Kf2 Kc3 102.Kg3 Kd3 103.Sh4 Ke2 104.Sf5 Ge6 105.Kf4 Gd7 106.Sg3+ Kd3 107.Sf5
Kc4 108.Se3+ Kd4 109.Sg2 (Powrót do dobrze znanej nam pozycji obronnej)
109...Kd3 110.Kf3 Gc6+ 111.Kf2 Gg5 112.Se1+ Ke4 113.Sg2 Kf5 114.Kg3 (I Borys musiał uznad wyż-
szośd obrony przeciwnika) 0,5:0,5
17
KONCÓWKI WIEŻOWE
Największe wrażenie zrobiła na mnie gra obronna węgierskiego arcymistrza Attili Groszpetera, który
w ogóle nie pozwolił dobrze znanemu w Polsce z występów w BBTS Bielsko-Biała Siergiejowi Iwano-
wowi na wypędzenie go z pozycji obronnej.
S. Iwanow - A. Groszpeter,
Budapeszt 1996
Ruch czarnych
58...Kg6 59.Gd3+ Kf7 60.Ge1 Sh5 61.Gh4 Sg7 62.Gc2 Sh5 63.Ge4 Sg7 64.Gd3 Sh5 65.Kf5 Sg7+ 66.Kg4
Se8 67.Kf5 Sd6+ 68.Ke5 Se8 69.Ge1 Sg7 70.Gc3 Sh5 71.Kf5 Sg7+ 72.Kg4 Se8
(Do tej pory białe nic nie wskórały)
73.Kg5 Sd6! (Niespodziewanie, to czarny skoczek odcina białego króla, umożliwiając własnemu mo-
narsze bezpieczne przejście na skrzydło hetmaoskie)
74.Ge5 Ke6 75.Kf4 Kd5 76.Gh7 Kc6 77.Gg8 Sb7! (Groszpeter szybko skorzystał z nadarzającej się oka-
zji, aby ustawid pozycję obronną)
78.Ke4 Sd6+ 79.Kd4 Sf5+ 80.Kd3 Sd6 81.Ge6 Sb7 82.Kd4 Sd8 83.Gc8 Sb7 84.Gg4 Sa5 85.Gf3+ Kb6
86.Kd5 Sb7 87.Gf6 Kc7 88.Gd4 Sa5 89.Ge3 Sb7 90.Kc4 Sd8 91.Gd5 Sb7 92.Kb5 Sd6+ 93.Ka6
(Po wielu mękach, w koocu udało się białym wypędzid skoczka z b7, jednakże ten idzie teraz... oczy-
wiście na g7!)
93...Sf5 94.Gf4+ Kd7 95.Kb6 Se7 96.Gc4 Sg6 97.Gg3 Ke7 98.Kc5 Kf6 99.Kd6 Kg5 100.Ge2 Sf4 101.Gf3
Kf5 102.Kc5 Se6+ 103.Kd5 Sg7! (Skoczek znowu jest na swoim miejscu)
104.Ge5 Kg6 105.Kd6 Kf7 106.Gd5+ Kg6 107.Ke7 Sf5+ 108.Kf8 Kg5 109.Kf7 Se3 110.Ge4 0,5:0,5
Podsumowując, wydaje mi się, że koocówka  dwa gooce kontra skoczek" jest remisowa. Należy zająd
skoczkiem jedno z pól b2, g2, g7, b7 i stad obok niego królem. W momencie, gdy przeciwnik nie po-
zwala na utrzymanie tej pozycji, należy szybko, napadając po drodze na gooce, czmychad figurami na
drugie skrzydło i znowu starad się ustawid figury na wyżej wymienionych polach.
18
KONCÓWKI WIEŻOWE
Ach te koocówki! (cz. 6)
Podczas pobytu na Bermudach w 2001 roku bardzo zaciekawiła mnie jedna idea w koocówce. W par-
tii rozgrywanej około 30 lat temu przez dwóch średniej klasy zawodników (Amerykanina i Anglika)
doszło do takiej pozycji:
Ruch czarnych
Wydawad by się mogło, że remis jest ewidentny, gdyż czarne pionki są zablokowane, a nie ma jak
zaatakowad pionka h4. Jednakże po namyśle Anglik znalazł drogę do stworzenia kłopotów przeciwni-
kowi: 1...a3! 2.ba3 (Oczywiście goniec był nietykalny: 2.K:e5?? ab2 3.Gd3 e2 i jeden z czarnych pion-
ków zostałby hetmanem) 2...G:c3 3.K:f4 Ge1 4.K:e3 G:h4 5.Kf4 Ge1 (Z groz
bą 6...Gd2+) 6.Ke3 Gc3
7.a4 Gb2! (Tym razem grozi 8...Gc1+) 8.Kd2 Ga3!
W tej pozycji nie ma obrony przed utratą pionka g5, gdyż grozi 9....Ge7, a po 9.Ke3 następuje
9...Gc1+. Po dalszych kilkunastu posunięciach białe skapitulowały.
Ten manewr czarnego gooca utkwił obu graczom głęboko w pamięci. Gdy po około 30 latach doszło
do kolejnego spotkania obu zawodników (tym razem przy obiedzie), Anglik zaczął rozmowę:  Znala-
złem, jak mogłeś zremisowad naszą partię". Amerykanin miał chyba doskonałą pamięd, gdyż momen-
talnie przypomniał sobie pozycję (po 30 latach!) i z zaciekawieniem słuchał wyjaśnienia przeciwnika.
 W tej koocówce..." kontynuował Anglik  ...kluczowe znaczenie miał manewr gooca z h4 na e1-c3-b2
i ostatecznie na a3, po czym ginął pionek g5, dając tym samym czarnym dwa wolne, związane pionki.
Dlatego należało grad 2.b3!! G:c3 3.K:f4 Ge1 4.K:e3 G:h4 5.Kf4 Ge1 6.Ke3 Gc3 7.Gd3 Gb2 8.Kd2 i czar-
ne w żaden sposób nie mogłyby zdobyd pionka g5, gdyż przeszkadzałby im własny pionek na a3, blo-
kujący to pole goocowi!"
19
KONCÓWKI WIEŻOWE
Czyż nie jest to piękny przykład na to, że przed każdym, nawet oczywistym biciem, jak to pionka na
a3, należy się trochę zastanowid i przewidzied jego konsekwencje? Najśmieszniejsze jest to, że gdy
Anglik ustawiał początkową pozycję i po chwili grał 1...a3, każdy kolejny arcymistrz (a było ich około
pięciu), któremu to pokazywał, automatycznie grał 2.ba3, bez chwili namysłu! Zatem, jeśli ktoś z Czy-
telników również się nie zastanawiał nad pytaniem  bid, czy nie bid", niech się nie załamuje, tym nie-
mniej na przyszłośd zalecam większą ostrożnośd (właśnie po to pokazałem tę koocówkę).
Długo szukałem usprawiedliwienia dla arcymistrzów, abyśmy nie wyszli na kompletnych fuszerów i -
na szczęście - przypomniałem sobie (niepokojące jest, że jako jedyny w tamtym gronie!) niezwykle
ważną rzecz. Otóż pozycja po utracie pionka g5 jest... remisowa, i to niezależnie od tego, czy pobili-
śmy na a3, czy też zagraliśmy 2.b3!. Mianowicie, należy postawid gooca na e8 i chodzid królem po
polach f3 i e4.
Ruch czarnych
Gdy czarne zagrają 1...h4, wówczas do remisu prowadzi 2.Gd7, a gdy czarne zaczynają od 1...g5 (mu-
szą mied wtedy króla na h6, żeby pionek h5 był broniony) wówczas gramy 2.Ke4 g4 3.Kf5 i czarne,
chcąc awansowad dalej swoje pionki, muszą zagrad 3...g3, co po 4.Gc6 doprowadzi do zablokowania
czarnych pionków. Wtedy możemy nawet pozwolid czarnemu królowi na wtargnięcie na skrzydło
hetmaoskie i zabranie pionka a2, gdyż wówczas po Kc2 czarne nie są w stanie wygrad (biały goniec
blokuje pionki g3 i h4, a król czarnych nie może wrócid do gry, bo jest odcinany przez swojego białego
kolegę, przeszkadzając tym samym pionkowi na linii  a" w marszu do pola przemiany.
* * * * *
(oprac. na podstawie materiałów ze strony internetowej: Szachowa Polonia  Fundacja na rzecz wspierania
szachów w Warszawie)
20