ROZRÓD WETERYNARIA W PRAKTYCE
lek. wet. Natalia Mikołajewska, dr hab. Wojciech Niżański, lek. wet. Ewa Stańczyk, prof. dr hab. Jan Twardoń
Katedra Rozrodu z Kliniką Zwierząt Gospodarskich Wydziału Medycyny Weterynaryjnej Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu
Wypływy
z pochwy u suk
Diagnostyka różnicowa i leczenie
VULVA DISCHARGES IN BITCHES.
DIFFERENTIAL DIAGNOSIS AND THERAPY
Wypływ z pochwy u suk może być zarów- się łożyska, zawiera on pigment  utero-
Streszczenie
no odzwierciedleniem fizjologicznej fazy werdynę, pochodzącą z brzegów łożyska
cyklu, jak i objawem świadczącym o za- popręgowego (2, 3, 4).
Artykuł przedstawia diagnostykę różni-
grażającej życiu pacjenta patologii, dlatego Innym fizjologicznym symptomem roz-
cową wypływów z pochwy u suk. Autorzy
nie należy go ignorować. W celu określe- poczynającego się porodu jest wypływ
opisali badania umożliwiające rozpo-
nia pochodzenia i przyczyny wypływu bar- wodnisty lub przypominający białko jajka.
znanie przyczyny zaburzeń oraz metody
dzo ważne jest przeprowadzenie szczegó- Jest to płyn omoczniowy lub owodniowy,
leczenia. Wypływy z pochwy zostały po-
łowego wywiadu, badania ogólnego oraz który wydostaje się z pochwy po pęknię-
dzielone na fizjologiczne (występujące
badania ginekologicznego uwzględniają- ciu pęcherza płodowego.
w czasie cieczki i w okresie okołoporo-
cego ocenę cytologiczną wymazu z po- Jeżeli w czasie 2 godzin od pojawienia
dowym) oraz patologiczne. W artykule
chwy i obrazowanie dróg rodnych. się któregokolwiek z wypływów świad-
zwrócono uwagę na samowyleczalność
czących o rozpoczęciu II stadium porodu
niektórych schorzeń (subinwolucja
WYPA
YWY FIZJOLOGICZNE nie dojdzie do wyparcia pierwszego szcze-
miejsc przyczepu łożysk oraz młodzień-
Cieczka (proestrus/estrus) nięcia, należy podejrzewać zaburzenia ak-
cze zapalenie pochwy) i na potrzebÄ™ in-
terwencji lekarskiej w przypadku cięż- Wzrost stężenia estrogenów we krwi ob- cji porodowej, wymagające udzielenia po-
wodowej powoduje obrzęk błon śluzo- mocy porodowej (4).
kiego porodu, poporodowego krwotoku
z pochwy lub ropomacicza. wych narządu płciowego, proliferację ko-
mórek nabłonka pochwy i macicy oraz Okres poporodowy (puerperium)
Słowa kluczowe rozbudowę łożyska naczyniowego. W wy- Przez około 2 do 3 dni po porodzie wypływ
niku zwiększonego ukrwienia endome- z dróg rodnych jest obfity i ma kolor czer-
suki, wypływy, pochwa, ruja, ciąża, cy-
trium dochodzi do diapedezy erytrocy- wony. W trakcie trwania pierwszego tygo-
tologia
tów do światła narządu, co objawia się dnia jego ilość ulega zmniejszeniu, barwa
surowiczo-krwistym wypływem, które- staje się czerwonobrązowa, a konsysten-
go barwa, wraz z trwaniem rui zmienia cja zagęszcza się. Skąpy, jasnoczerwo-
Abstract
się w jasnosłomkową, a następnie wy- ny wypływ bywa widoczny jeszcze przez
pływ zanika. Objawami rozpoczynającej około 4 tygodnie. Okres ten może wydłu-
The article presents the differential dia-
się rui jest obrzęk sromu, wydzielanie fe- żyć się do 6-8 tygodni po porodzie lub na-
gnosis of vulva discharges. Authors de-
romonów erotyzujących samce oraz zmia- wet nieco dłużej w przypadku wystąpie-
scribe essential tests and treatment pro-
ny w obrazie cytologicznym. W celu po- nie subinwolucji miejsc przyczepu łożysk
tocols. Vulvar discharges were divided
twierdzenia rozpoczynającej się cieczki (SIPS). Schorzenie to zostanie omówio-
into physiological, occuring during the
należy pobrać wymaz cytologiczny z po- ne w części dotyczącej wypływów pato-
heat and perinatal period and patholo-
chwy, w którym zauważalny jest wzrost logicznych.
gical. Some self-limiting disorders such
liczby komórek powierzchownych skera-
as vaginitis in puppies or subinvolution
tynizowanych (1, 2). WYPA
YWY PATOLOGICZNE
of placental sites were also described
Okres przed pierwszÄ… cieczkÄ…
as well as the need for immediate vete-
Poród (partus) Śluzowy bądz
śluzowo-ropny wypływ
rinary intervention in case of dystocia,
Kilka dni przed planowanym porodem z pochwy pojawiający się u młodych, kli-
postpartum vulvar hemorrhage (PPH)
widoczna jest niewielka ilość śluzowate- nicznie zdrowych suk jest objawem mło-
or pyometra.
go wypływu świadczącego o upłynnieniu dzieńczego zapalenia pochwy (vaginitis
się czopa szyjki macicy. Jest to zjawisko juvenalis). Jest to przypadłość, która najczę-
Key words
fizjologiczne, choć nie zawsze właściciele ściej ulega samowyleczeniu wraz z pierw-
bitches, discharges, vulva, heat, pre- są w stanie je zaobserwować. szą cieczką, dlatego wprowadzanie terapii
gnancy, cytology
Wypływ świadczący o rozpoczynają- antybiotykowej i hormonalnej zazwyczaj
cym się II stadium porodu jest zielonka- nie jest konieczne (5). W przypadku mło-
wy i może zawierać domieszkę krwi. Wy- dzieńczego zapalenia pochwy warto, przy
pływ ten powstaje w wyniku oddzielenia użyciu ultrasonografii, monitorować, czy
WRZESIEC
" 9/2010
54
www.weterynaria.elamed.pl
WETERYNARIA W PRAKTYCE ROZRÓD
1 2
3 4
Ryc. 1. Badanie cytologiczne wymazu pochwowego  stan zapalny pochwy. Bardzo liczne neutrofile, pojedyncze komórki przypodstawne i pośrednie małe (barwienie
Hemacolor); Ryc. 2. Badanie cytologiczne wymazu pochwowego  silna estrogenizacja narządu rodnego  liczne skeratynizowane komórki powierzchowne, faza
proestrus (barwienie Hemacolor); Ryc. 3. Charakterystyczny dla fazy proestrus obrzęk sromu z widocznym krwistym wypływem; Ryc. 4. Skąpy, jasnoczerwony
wypływ bywa widoczny jeszcze przez około 4 tygodnie po porodzie. Ważne jest, by w tym okresie zapewnić suce spokój i możliwość opieki nad szczeniętami
poprzez zakażenie wstępujące nie rozwija nownego dojrzewania kolejnych pęche- urazy narządów rodnych, nowotwory, za-
się zapalenie macicy. rzyków jajnikowych (6, 7). Rozpoznanie burzenia krzepnięcia krwi lub zapalenie
rui pozornej powinno opierać się na ba- pochwy. W każdym z powyższych przy-
Suka po osiągnięciu dojrzałości daniu cytologicznym wymazów z pochwy, padków należy wykonać badanie ultra-
płciowej, nieciężarna w których widoczne będą objawy estro- sonograficzne i cytologiczne wymazów
Krwisty wypływ pojawiający się w okre- genizacji  wzrost liczby komórek skera- z pochwy. W niektórych przypadkach
sie 2 do 10 tygodni od poprzedniej ciecz- tynizowanych w preparacie. Postępowa- niezbędne bywa także wykonanie bada-
ki może świadczyć o wystąpieniu cyklu nie lekarskie polega na monitorowaniu nia waginoskopowego.
przerywanego (pozornego). Zaburzenie przebiegu cieczki i ewentualnym unasien- Nie należy zapominać, że brak wypły-
to występuje najczęściej u suk młodych nianiu w cyklu owulacyjnym, o którym wu z pochwy nie wyklucza rozwijającego
w związku z pierwszymi cyklami jajniko- świadczyć będzie wzrost poziomu proge- się ropomacicza. U suk starszych i samic,
wymi i dotyczy ras predysponowanych steronu we krwi obwodowej. u których występowały jakiekolwiek obja-
do idiopatycznego skrócenia okresu mię- Ważnym jest, by w przypadku suk, któ- wy patologiczne ze strony narządu płcio-
dzyrujowego (np. owczarek niemiecki, la- re zostały pokryte w cieczce pozornej, nie wego, należy zwrócić uwagę, czy w okresie
brador retriever, rottweiler). Objawia się interpretować występującego kilka tygo- diestrus nie pojawiają się widoczne dla wła-
ono występowaniem w odstępach 2-10 ty- dni póz
niej wypływu jako objawów po- ściciela objawy intoksykacji i uszkodzenia
godni jednej lub kilku nieowulacyjnych ronienia. nerek takie, jak polidypsja i poliuria.
cieczek przed wystąpieniem prawidło- Inną i niestety dużo częstszą przyczy- A
Ä…czny czas trwania proestrus i estrus
wej cieczki (cykl owulacyjny). Zjawisko ną krwistego wypływu z pochwy w okre- może wynosić do 4 tygodni. Jeśli wypływ
takie ma miejsce, ponieważ dojrzewające sie kilku tygodni po zakończeniu cieczki cieczkowy obecny jest przez dłuższy czas,
pęcherzyki jajnikowe, wywołujące obja- jest rozwijające się ropomacicze. Może się możemy podejrzewać obecność cyst pę-
wy estrogenizacji, ulegają atrezji, co pro- ono objawiać także wypływem ropnym, cherzykowych. W celu potwierdzenia ich
wadzi do wyciszenia objawów rujowych. krwisto-ropnym, brunatnym lub surowi- obecności należy wykonać kilkakrotne
Ze względu na brak fazy lutealnej w sto- czym. Poza ropomaciczem przyczyną po- badanie cytologiczne wymazów z pochwy
sunkowo krótkim czasie dochodzi do po- dobnych wypływów mogą być ciała obce, oraz badanie ultrasonograficzne. Badanie
WRZESIEC
" 9/2010
55
www.weterynaria.elamed.pl
Ryc. archiwum autorów
ROZRÓD WETERYNARIA W PRAKTYCE
Obraz w wymazie
Inne objawy/
Rodzaj wypływu cytologicznym Wygląd sromu
Faza cyklu
z pochwy
STANY FIZJOLOGICZNE
Wzrost liczby komórek
skeratynizowanych,
Erotyzacja samców, brak
Proestrus Krwisty komórki pośrednie małe Obrzęk
odruchu tolerancji
i duże, erytrocyty,
pojedyncze leukocyty
100% komórek
skeratynizowanych
w preparacie, komórki
Surowiczo-krwisty Erotyzacja samców,
Oestrus powierzchowne Obrzęk
do słomkowego odruch tolerancji
bezjÄ…drzaste, brak
leukocytów,
przejrzyste tło
Jasny lub zielonkawy Erytrocyty, komórki Rozbudowany gruczoł
Poród z domieszką krwi pośrednie małe, Lekki obrzęk sutkowy/okres planowa-
lub krwisty pojedyncze erytrocyty nego terminu porodu
Erytrocyty, brak komórek Rozbudowany gruczoł
Okres poporodowy Krwisty do surowiczego skeratynizowanych, Lekki obrzęk sutkowy/okres do 4 ty-
pojedyncze leukocyty godni po porodzie
STANY PATOLOGICZNE
Komórki przypodstawne
Młodzieńcze zapalenie Suka przed pierwszą
Śluzowo-ropny lub ropny i pośrednie małe, Normalny
pochwy cieczkÄ…
leukocyty
Åšluzowo-ropny lub ropny, Bardzo liczne leukocyty Adekwatny do aktualnej
Zapalenie pochwy Dojrzała płciowo suka
krwisty i bakterie fazy cyklu
Bardzo liczne leukocyty,
Zapalenie błony śluzowej Ropny, śluzowy, krwisty, bakterie, komórki Okres od 2 do 12 tygo-
Lekki obrzęk
macicy brunatny pośrednie małe oraz dni po cieczce
duże, erytrocyty
Bardzo liczne komórki
Śluzowy lub śluzowo-
Cysty pęcherzykowe skeratynizowane, Długotrwały obrzęk Erotyzacja samców
ropny
pojedyncze leukocyty
Szczególna predyspozy-
Śluzowy lub ropny Skóra okolicy sromu
Okołopochwowe Obraz adekwatny cja u suk otyłych
o bardzo nieprzyjemnym zmacerowana, zmienio-
zapalenie skóry do aktualnej fazy cyklu i z niedorozwiniętym
zapachu na zapalnie
sromem
Brak komórek skeratyni-
zowanych, erytrocyty,
Ronienie Krwisty, ropny, brązowy Lekki obrzęk Ciąża
leukocyty, włókna
mięśniowe
Brak komórek skeratyni-
Normalny lub lekki
Krwotok z macicy Krwisty, bardzo obfity zowanych, bardzo liczne Okres poporodowy
obrzęk
erytrocyty
Komórki pośrednie duże
Poporodowe zapalenie
Ropny, śluzowy, krwisty oraz małe, bardzo liczne Silne powiększenie Okres poporodowy
macicy
leukocyty i bakterie
Brak komórek skeratyni-
Ropny, śluzowy Suka po zabiegu
Zapalenie kikuta macicy zowanych, liczne Lekki obrzęk
lub krwisty sterylizacji
leukocyty
Liczne komórki skeraty-
Zespół pozostawionej Śluzowy, ropny Suka po zabiegu
nizowane, komórki Obrzęk
tkanki jajnika lub krwisty sterylizacji
pośrednie duże
Tab. 1. Diagnostyka różnicowa najczęstszych przyczyn wypływu z pochwy (wg England G., Russo M., 2005)
WRZESIEC
" 9/2010
56
www.weterynaria.elamed.pl
WETERYNARIA W PRAKTYCE ROZRÓD
cytologiczne wykaże niemal niezmien- Ciąża i okres okołoporodowy rozpoczęciem II stadium porodu należy
ny obraz estrogenizacji narządu płciowe- Do oddzielenia się łożyska może dojść uznać za normę. Nie należy jednakże ba-
go, a badanie ultrasonograficzne w wielu przed planowanym terminem porodu, gatelizować dużych ilości krwi w okresie
przypadkach wykaże obecność hipoecho- nierzadko w ostatnich 2 tygodniach cią- okołoporodowym lub wypływu krwawe-
gennych tworów na jajnikach. ży. O oddzieleniu łożysk świadczy zielon- go pojawiającego się w czasie ciąży. Mogą
kawobrązowy wypływ z pochwy. W takiej one świadczyć o poronieniu, ciężkim po-
Suka po gonadektomii sytuacji należy wykonać badanie morfo- rodzie, uszkodzeniu macicy lub pochwy,
Ropny lub krwisty wypływ u suki wyste- logiczne krwi oraz badanie ultrasonogra- skręcie macicy oraz zaburzeniach krzep-
rylizowanej jest najczęściej objawem zapa- ficzne jamy brzusznej w celu sprawdzenia nięcia. Skręt ciężarnej macicy, objawiają-
lenia pochwy, choć może on także świad- żywotności płodów. Badania te pozwala- cy się bardzo silnym bólem brzucha, może
czyć o obecności ciała obcego, polipach, ją na ustalenie przyczyny zjawiska i po- doprowadzić w bardzo krótkim czasie
nowotworach lub zapaleniu kikuta macicy. zwolą podjąć decyzję o ewentualnej in- do wstrząsu, dlatego po jego rozpoznaniu
Jeżeli w badaniu cytologicznym wymazu terwencji chirurgicznej. Należy pamiętać, niezbędna jest jak najszybsza interwencja
z pochwy stwierdzimy obecność komórek że często dochodzi do oddzielenia łożyska chirurgiczna. W celu rozpoznania przy-
powierzchownych, należy podejrzewać ze- tylko części płodów w miocie. W takiej czyny i z
ródła wypływu konieczne jest
spół pozostawionej tkanki jajnikowej lub sytuacji zapewnienie suce spokoju oraz, wykonanie badania ultrasonograficznego
prowadzoną w tym czasie terapię estroge- na ile to możliwe, ograniczenie jej ruchu, oraz badania waginoskopowego. Bada-
nową (8, 9). Jeżeli wypływ jest słomkowy pozwoli na urodzenie w terminie kilku niem krwi należy także wykluczyć niedo-
lub ma charakterystyczny zapach moczu, zdrowych szczeniąt (4). krwistość lub małopłytkowość (11).
należy zbadać pacjenta w kierunku estro- Wypływ ropny pojawiający się u suk
genozależnego nietrzymania moczu. w ciąży jest zawsze bardzo niepokojący. Jego Okres poporodowy (puerperium)
przyczyną może być zapalenie pochwy (va- Każdorazowo kiedy wypływ z dróg rod-
Okołopochwowe zapalenie skóry ginitis) lub macicy (metritis), które zazwyczaj nych staje się ropny, brunatny lub zielon-
Częstym schorzeniem występującym objawia się gorączką i pogorszeniem sta- kawy, ma nieprzyjemny, gnilny zapach,
szczególnie u suk otyłych oraz posiadają- nu ogólnego. Wykonanie badania morfo- suka wykazuje objawy pogorszenia sta-
cych nieprawidłowo wykształcony srom logicznego krwi oraz badania ultrasono- nu ogólnego, nie ma apetytu lub prze-
jest okołopochwowe zapalenie skóry. Ob- graficznego jamy brzusznej jest niezbędne stała wykazywać zainteresowanie szcze-
jawia się ono wypływem z okolicy sromu do rozpoznania przyczyny wypływu oraz niętami, należy przeprowadzić dokładne
o bardzo nieprzyjemnym zapachu. Poza oceny żywotności płodów. W badaniu cy- badanie zwierzęcia z uwzględnieniem ba-
tym skóra w okolicy szpary sromowej tologicznym wymazu z pochwy widoczne dania morfologicznego i biochemicznego
jest zmacerowana, zaczerwieniona, gorÄ…ca sÄ… zazwyczaj zdegenerowane neutrofile oraz krwi, ultrasonograficznego jamy brzusz-
i bolesna (4). Zwierzę cierpiące na to za- bakterie. Obserwowane niekiedy włókna nej oraz cytologicznego wymazu z pochwy.
burzenie może być niespokojne i często mięśniowe świadczą o rozkładzie płodów. Powyższe objawy mogą wskazywać na za-
wylizuje okolice zewnętrznych narządów W przypadku wystąpienia któregoś z po- trzymanie płodu lub łożyska, poporodo-
płciowych. Leczenie polegać powinno wyższych stanów należy zastosować terapię wą atonię macicy, wywiązanie się lochio-
na terapii antybiotykowej, przemywaniu antybiotykową z użyciem leku, w odniesie- metry, czyli zastoju lochii w jamie macicy,
okolicy sromu preparatami myjącymi niu do którego nie stwierdzono niekorzyst- poporodowe zapalenie macicy lub inne
i wysuszającymi. W przypadku zwierząt nego wpływu na przebieg i rozwój płodów schorzenia. W takich przypadkach ko-
otyłych należy bezwzględnie zalecić die- (np. amoksycylina z kwasem klawulano- nieczne jest wprowadzenie antybiotyko-
tę, natomiast u zwierząt z wrodzoną wadą wym, penicylina G, cefalosporyny). wej terapii ogólnej z użyciem antybioty-
sromu niezbędna może okazać się plasty- Niewielkie ilości wypływu krwawe- ków o szerokim spektrum działania (np.
ka sromu (10). go pojawiającego się bezpośrednio przed linkomycyna ze streptomycyną, penicyliny
WRZESIEC
" 9/2010
57
www.weterynaria.elamed.pl
ROZRÓD WETERYNARIA W PRAKTYCE
półsyntetyczne, enrofloksacyna). Należy
Opis psa Przyczyny wypływu
pamiętać, że w przypadku zastosowania
RozpoczynajÄ…ca siÄ™ pierwsza cieczka
niektórych antybiotyków (aminoglikozydy,
chloramfenikol, tetracykliny) oraz w przy-
Młodzieńcze zapalenie pochwy
Niesterylizowana,
padku złego stanu ogólnego matki, świad-
niedojrzała płciowo suka
Uraz lub nowotwór narządów moczopłciowych
czÄ…cego o intoksykacji organizmu, ko-
Nietrzymanie moczu
nieczne jest odstawienie szczeniÄ…t. W wielu
Cieczka
przypadkach konieczne jest także podanie
Cieczka pozorna
leków zwiększających kurczliwość macicy
Zapalenie pochwy
takich, jak oksytocyna (3-10 j.m. na zwie-
rzÄ™), terapia zachowawcza stosowana Zapalenie macicy
Niesterylizowana,
w przypadku zapaleń macicy lub w osta- dojrzała płciowo suka
Okołopochwowe zapalenie skóry
teczności, zabieg operacyjny polegający
Uraz lub nowotwór narządów moczopłciowych
na usunięciu zalegającego płodu/łożyska
Cysty jajnikowe lub nowotwór jajnika
lub całego narządu rodnego (12).
Nietrzymanie moczu
Jeżeli krwisty wypływ z pochwy nie ustę-
Poronienie
puje przez ponad 4 tygodnie, mamy zwykle
Wody płodowe
do czynienia z subinwolucjÄ… miejsc przy-
czepu łożysk (SIPS). Przypadłość ta wystę-
Lochia
Niesterylizowana,
puje zazwyczaj u młodych suk po pierw-
Subinwolucja miejsc przyczepu łożysk
dojrzała płciowo suka,
szym porodzie (12). Jeżeli stan ogólny
będąca w ciąży
Krwotok z macicy
suki jest dobry, nie wykazuje ona obja-
lub po porodzie
Zapalenie macicy
wów niedokrwistości, leukocytozy, opie-
Uraz lub nowotwór narządów moczopłciowych
kuje się szczeniętami i nie ma gorączki, nie
Nietrzymanie moczu
ma zwykle powodu do niepokoju. Warto
jednak w takiej sytuacji wykonać badanie Zapalenie pochwy
ultrasonograficzne jamy brzusznej celem
Okołopochwowe zapalenie skóry
sprawdzenia, czy poporodowa inwolucja
Syndrom pozostawionej tkanki jajnikowej
macicy przebiega prawidłowo. W przy-
Suka po zabiegu sterylizacji Zapalenie kikuta macicy
padku wystąpienia niedokrwistości należy
Terapia estrogenowa
wziąć pod uwagę transfuzję krwi. Ze wzglę-
Estrogenozależne nietrzymanie moczu
du na ryzyko wywiÄ…zania siÄ™ poporodowe-
Uraz lub nowotwór narządów moczopłciowych
go zapalenia macicy konieczne jest także
Tab. 2. Najczęstsze przyczyny wypływów z pochwy u suk (wg Romagnoli S. i wsp., 1989)
monitorowanie stanu zdrowia zwierzęcia
do całkowitego ustąpienia wypływów.
Rzadką, choć bardzo niebezpieczną
Piśmiennictwo 8. Miller D.M.: Ovarian remnant syndrome
przypadłością, mogącą wystąpić do kilku
1. Niżanski W., Dzimira S., Twardoń J.: in dogs and cats: 46 cases (1988-1992).  J. Vet.
godzin po porodzie, jest krwotok z maci-
Diagn. Invest. , 1995, vol. 7(4), 572-4.
Cytodiagnostyka w rozrodzie psów. Wyd.
cy. Głównym objawem klinicznym jest na-
9. Sangster C.: Ovarian remnant syndrome
Akademii Rolniczej, Wrocław 2003.
gły, obfity wypływ z pochwy o barwie czer-
in a 5-year-old bitch.  Can. Vet. J. , 2005,
2. Johnston S.D., Root Kustritz M.V., Olson
wonej do jasnoczerwonej. Bardzo ważna vol. 46(1), 62-64.
P.N.S.: Canine and feline theriogenology.
jest w tym przypadku szybka interwencja, 10. Hammel S.P., Bjorling D.E. : Results of vu-
Saunders, Philadelphia 2001.
lvoplasty for treatment of recessed vulva in dogs.
gdyż nieleczony krwotok z macicy może
3. Concannon P.W.: Canine pregnancy and
 J. Am. Anim. Hosp. Assoc. , 2002, vol.
doprowadzić do wstrząsu, zapaści, a osta-
parturition.  Vet. Clin. North. Am. Small.
38(1), 79-83.
tecznie  śmierci. Terapia polega na poda-
Anim. Pract. , 1986, vol. 16(3), 453-475.
11. Dubiel A., Niżański W.: Rozród psów. Pato-
waniu leków zwiększających krzepliwość
4. Feldman E.C., Nelson R.W.: Canine and fe-
logia ciąży u suk. Wyd. Akademii Rolniczej,
krwi, obkurczajÄ…cych macicÄ™, antybioty-
line endocrinology and reproduction, Elsevier,
Wrocław 2004.
ków oraz transfuzji krwi.
St. Louis 2004.
12. Dejneka G.J.: Rozród psów. Schorzenia okresu
5. Ingarden M., Ingarden J.: Młodzieńcze za-
poporodowego. Wyd. Akademii Rolniczej,
PODSUMOWANIE
palenie pochwy u suk.  Weterynaria w Prak-
Wrocław 2004.
Wypływy z dróg moczopłciowych są czę- tyce , 2008, vol. 2, 60.
stÄ… przyczynÄ… wizyt w gabinecie weteryna- 6. Meyers-Wallen V.M.: Unusual and abnormal
lek. wet. Natalia Mikołajewska
ryjnym. Znajomość pochodzenia wypływu Katedra Rozrodu z Kliniką Zwierząt
canine estrous cycles.  Theriogenology ,
i umiejętność przeprowadzenia diagnosty- 2007, vol. 68, 1205-1210.
Gospodarskich
ki różnicowej jest często niezbędna do od- 7. Niżański W.: Zaburzenia przebiegu cyklu Wydział Medycyny Weterynaryjnej
różnienia sytuacji zagrażających życiu pa- jajnikowego suk.  Weterynaria w Praktyce , Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu
cjenta od zjawiska fizjologicznego. qð 2006, vol.1, 34. 50-375 WrocÅ‚aw, pl. Grunwaldzki 49
Jaka jest Twoja diagnoza?
RozwiÄ…zanie z  Weterynarii w Praktyce nr 7-8/2010
Pies dostał górną dawkę L-tyroksyny stosowaną w niedoczynności tarczycy wzrost częstości rytmu serca, zaburzenia rytmu serca (najczęściej migotanie
u psów, czyli 30 µg/kg m.c. 2 x dziennie, co u tak dużego psa spowodowaÅ‚o przedsionków z szybkÄ… akcjÄ… komór) oraz wzrost ciÅ›nienia krwi.
wystąpienie objawów tyreotoksykozy. Wśród tych objawów wymienia się m.in. Prawidłowa diagnoza: jatrogenna tyreotoksykoza.
WRZESIEC
" 9/2010
58
www.weterynaria.elamed.pl