10 RACHUNKOWOŚĆ DLA KAŻDEGO
www.gazetapodatkowa.pl
Badanie rocznego sprawozdania
finansowego przez biegłego rewidenta
Jednostki, których sprawozdania finansowe podlegają obowiązkowemu badaniu, wy-
Czy należy tworzyć rezerwę na koszty badania sprawozdania?
mienione zostały w art. 64 ust. 1 ustawy o rachunkowości (Dz. U. z 2002 r. nr 76, poz. 694
ze zm.). Corocznemu badaniu podlegają sprawozdania finansowe jednostek powiązanych, W literaturze przedmiotu przeważa pogląd, że nie należy tworzyć rezerwy na koszty
w tym roczne skonsolidowane sprawozdania finansowe grup kapitałowych, a także roczne badania sprawozdania finansowego w przypadku jednostek, których sprawozdania finan-
sprawozdania finansowe  kontynuujących działalność: sowe podlegają corocznemu obowiązkowemu badaniu, a wynagrodzenie biegłego rewidenta
 banków oraz zakładów ubezpieczeń, w każdym roku nie różni się w sposób istotny.
 jednostek działających na podstawie przepisów o obrocie papierami wartościowymi Decyzję w tej sprawie podejmuje kierownik jednostki uwzględniając zasadę współ-
oraz przepisów o funduszach inwestycyjnych, mierności i istotności. Zasada współmierności nakazuje do aktywów lub pasywów danego
 jednostek działających na podstawie przepisów o organizacji i funkcjonowaniu fun- okresu sprawozdawczego zaliczyć należy m.in. przypadające na ten okres sprawozdaw-
duszy emerytalnych, czy koszty, które jeszcze nie zostały poniesione. Natomiast zasada istotności określa, że
 spółek akcyjnych, z wyjątkiem spółek będących na dzień bilansowy w organizacji. w księgach rachunkowych należy wyodrębnić wszystkie zdarzenia mające istotny wpływ
Roczne sprawozdania finansowe innych jednostek  poza wymienionymi wyżej  podle- na sytuację majątkową, finansową i wynik finansowy jednostki. Dodać należy, że z art. 39
gają badaniu przez biegłego rewidenta tylko wówczas, gdy jednostki te będą kontynuowały ust. 2 ustawy o rachunkowości wynika, że bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów, do-
działalność w roku następnym i w roku poprzedzającym rok obrotowy za które sporządzono konywane są w wysokości prawdopodobnych zobowiązań przypadających na bieżący okres
sprawozdanie finansowe spełniły dwa z trzech warunków wymienionych w powołanym sprawozdawczy, wynikających m.in. ze świadczeń wykonanych na rzecz jednostki przez
wyżej przepisie. kontrahentów jednostki, a kwotę zobowiązania można oszacować w sposób wiarygodny.
Jednostki, u których dniem bilansowym jest 31 grudnia 2007 r., będą musiały swoje spra-
wozdania finansowe za 2007 r. poddać badaniu przez biegłego rewidenta, jeśli w 2008 r. będą Przykład
kontynuowały działalność i w 2006 r. spełniły co najmniej dwa z poniższych warunków: Założenia
 średnioroczne zatrudnienie w przeliczeniu na pełne etaty wyniosło 50 osób, 1. Spółka z o.o. obowiązana jest po raz pierwszy poddać badaniu przez biegłego rewi-
 suma aktywów bilansu na koniec 2006 r. stanowiła co najmniej 9.578.000 zł denta swoje roczne sprawozdanie finansowe za 2007 r.
(2.500.000 euro × 3,8312 zÅ‚/euro  kurs z tabeli NBP z dnia 29 grudnia 2006 r.), 2. Spółka zawarÅ‚a umowÄ™ o badanie w listopadzie 2007 r. z KancelariÄ… BiegÅ‚ych
 przychody netto ze sprzedaży towarów i produktów oraz operacji finansowych Rewidentów; kwota wynagrodzenia za wykonanie usługi wyniesie brutto 14.640 zł
za 2006 r. stanowiÅ‚y co najmniej 19.156.000 zÅ‚ (5.000.000 euro × 3,8312 zÅ‚/euro). w tym 22% podatek VAT wynoszÄ…cy 2.640 zÅ‚.
Nie ma żadnych przeszkód, aby jednostki niespełniające wymienionych kryteriów rów- 3. Zgodnie z zawartą umową spółka wpłaciła w listopadzie 2007 r. zaliczkę na poczet
nież poddały swoje roczne sprawozdanie finansowe badaniu przez biegłego rewidenta. wykonania usługi w kwocie 4.392 zł (30% wartości wynagrodzenia).
Wyboru biegłego rewidenta dokonuje organ zatwierdzający sprawozdanie finansowe 4. Spółka z o.o. utworzyła w księgach rachunkowych 2007 r. rezerwę na koszty badania
jednostki, chyba że statut, umowa lub inne wiążące jednostkę przepisy prawa stanowią sprawozdania finansowego w wysokości 14.640 zł.
inaczej (art. 66 ust. 4 ustawy o rachunkowości). Należy pamiętać, że wybór biegłego 5. W marcu 2008 r. spółka otrzymała fakturę VAT za przeprowadzenie badania.
rewidenta przez organ do tego nieuprawniony powoduje, że przeprowadzone badanie 6. Spółka prowadzi ewidencję i rozliczanie kosztów na kontach zespołu 4 i 5.
sprawozdania jest nieważne z mocy prawa.
Umowę o badanie sprawozdania finansowego zawiera kierownik jednostki. Dekretacja w księgach 2007 r.
1. WB  wpłata zaliczki na poczet wykonania usługi: 4.392 zł
Cel badania rocznego sprawozdania finansowego
 Wn konto 21  Rozrachunki z dostawcami
Cel badania rocznego sprawozdania finansowego przez biegłego rewidenta jest jasno (w analityce: Kancelaria Biegłych Rewidentów),
określony w ustawie o rachunkowości. Jest nim wyrażenie przez biegłego rewidenta pi-  Ma konto 13-0  Rachunek bieżący .
semnej opinii wraz z raportem o tym, czy sprawozdanie finansowe jest prawidłowe oraz 2. Faktura VAT potwierdzająca wpłatę zaliczki:
rzetelnie i jasno przedstawia sytuację majątkową i finansową, jak też wynik finansowy a) wartość netto zaliczki 3.600 zł
badanej jednostki (art. 65 ust. 1 ustawy o rachunkowości).  Wn konto 30  Rozliczenie zakupu ,
Badanie rocznego sprawozdania finansowego powinien przeprowadzić biegły rewident b) VAT naliczony 792 zł
spełniający warunki do wyrażenia bezstronnej i niezależnej opinii o tym sprawozdaniu.  Wn konto 22-2  VAT naliczony i jego rozliczenie ,
Należy podkreślić, że zasady bezstronności i niezależności stosuje się także do podmiotów c) wartość brutto zaliczki 4.392 zł
uprawnionych do badania sprawozdania finansowego. Badanie przeprowadzone z naru-  Ma konto 21  Rozrachunki z dostawcami
szeniem zasady bezstronności i niezależności jest nieważne z mocy prawa  stanowi (w analityce: Kancelaria Biegłych Rewidentów).
o tym art. 66 ust. 6 ustawy o rachunkowości. 3. Utworzenie rezerwy na koszty badania sprawozdania finansowego: 12.000 zł
Okoliczności, w których bezstronność i niezależność nie jest zachowana, zostały wy-  Wn konto 55  Koszty zarządu ,
szczególnione w art. 66 ust. 2 ustawy o rachunkowości. Nie będzie zachowany wymóg  Ma konto 64  Rozliczenia międzyokresowe kosztów
bezstronności i niezależności m.in. w przypadku, gdy biegły rewident: (w analityce: Bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów).
 posiada udziały, akcje lub inne tytuły własności w jednostce lub jednostce z nią W bilansie sporządzonym za rok 2007 spółka z o.o. wykaże:
stowarzyszonej, dominującej, zależnej lub współzależnej,  saldo Wn konta 30 w wysokości: 3.600 zł  w aktywach w pozycji B.I.5  Zaliczki na
 jest lub był w ostatnich 3 latach przedstawicielem prawnym (pełnomocnikiem), dostawy ,
członkiem organów nadzorczych bądz
zarządzających lub pracownikiem jednostki,  saldo Ma konta 64 w wysokości: 12.000 zł  w pasywach w pozycji B.I.3  Pozostałe
albo jednostki z nią stowarzyszonej, dominującej, zależnej lub współzależnej, rezerwy  krótkoterminowe .
 w ostatnich 3 latach uczestniczył w prowadzeniu ksiąg rachunkowych sporządzaniu
sprawozdania finansowego, stanowiącego przedmiot badania. Dekretacja w księgach 2008 r.
1. Faktura VAT końcowa za przeprowadzenie badania sprawozdania
ObowiÄ…zki kierownika badanej jednostki
finansowego:
Kierownik badanej jednostki jest obowiązany zapewnić udostępnienie biegłemu rewiden- a) wartość usługi bez podatku VAT 8.400 zł
towi przede wszystkim sprawozdania finansowego podlegajÄ…cego badaniu, ksiÄ…g rachunko-  Wn konto 30  Rozliczenie zakupu ,
wych i dowodów księgowych stanowiących podstawę dokonywanych zapisów w tych księgach. b) naliczony podatek VAT 1.848 zł
Ponadto obowiązany jest udostępnić inne dokumenty, jeżeli biegły rewident poprosi o ich  Wn konto 22-2  VAT naliczony i jego rozliczenie ,
udostępnienie. Kierownik jednostki powinien także udzielić wyczerpujących informacji, c) kwota zobowiązania wobec usługodawcy 10.248 zł
wyjaśnień i złożyć oświadczenia niezbędne do wydania opinii o sprawozdaniu finansowym.  Ma konto 21  Rozrachunki z dostawcami
Biegły rewident może także wystąpić (po uprzednim uzyskaniu upoważnienia od za- (w analityce: Kancelaria Biegłych Rewidentów).
rządu) do kontrahentów spółki, w tym także banków i jej doradców prawnych o przekazanie 2. Zarachowanie do kosztów działalności operacyjnej kosztów
informacji związanych z badanym sprawozdaniem. Niezbędnych informacji i wyjaśnień wykonanej usługi:
biegłemu rewidentowi zobligowany jest udzielić także inny biegły rewident, który przepro- (3.600 zł + 8.400 zł) = 12.000 zł
wadził badanie sprawozdania finansowego spółki za okresy sprawozdawcze poprzedzające  Wn konto 40  Koszty według rodzajów
rok obrotowy. (w analityce: Usługi obce),
Odmowa udzielenia biegłemu rewidentowi wyjaśnień lub niedopuszczenia go do wyko-  Ma konto 30  Rozliczenie zakupu
nywania obowiązków zagrożona jest karą grzywny albo karą ograniczenia wolności (art. 79 oraz równolegle 12.000 zł
pkt 2 ustawy o rachunkowości).  Wn konto 55  Koszty zarządu ,
 Ma konto 49  Rozliczenie kosztów .
Jakie wymogi powinna spełniać opinia biegłego rewidenta?
3. Rozliczenie kosztów pokrytych rezerwą: 12.000 zł
Ustawa o rachunkowości szczegółowo określa wymogi, jakie powinna spełniać opinia  Wn konto 64  Rozliczenia międzyokresowe kosztów
biegłego rewidenta. Powinna ona w szczególności stwierdzać, czy zbadane sprawozdanie (w analityce: Bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów),
finansowe zostało sporządzone na podstawie prawidłowo prowadzonych ksiąg rachunko-  Ma konto 55  Koszty zarządu .
wych, czy istnieją zagrożenia dla kontynuacji działalności. W odniesieniu do sprawozdania 4. WB  zapłata za wykonaną usługę 10.248 zł
z działalności jednostki opinia powinna stwierdzać, czy informacje zawarte w tym sprawo-  Wn konto 21  Rozrachunki z dostawcami
zdaniu są zgodne z informacjami zawartymi w rocznym sprawozdaniu finansowym oraz (w analityce: Kancelaria Biegłych Rewidentów),
czy uwzględnione zostały w nim postanowienia art. 49 ust. 2 ustawy o rachunkowości.  Ma konto 13-0  Rachunek bieżący .
Biegły rewident powinien w opinii poinformować o niezłożeniu we właściwym rejestrze Dodać należy, że uchwalona przez Sejm ustawa z dnia 23 stycznia 2008 r. w sprawie
sądowym oraz nieprzekazaniu do ogłoszenia sprawozdania finansowego za rok lub lata zmiany ustawy o rachunkowości wprowadzi m.in. obowiązek wykazania w informacji
poprzedzające rok obrotowy. Jeżeli jednak jednostka do dnia wyrażenia opinii złoży te dodatkowej, wynagrodzenia biegłego rewidenta lub podmiotu uprawnionego do badania
sprawozdania w sądzie i prześle je do ogłoszenia  biegły nie zamieści w opinii informacji sprawozdań finansowych za świadczone za rok obrotowy usługi w zakresie obowiązkowego
o naruszeniu tego obowiązku przez kierownika jednostki. badania rocznego sprawozdania finansowego, inne usługi poświadczające, usługi doradztwa
Biegły rewident obowiązany jest w sposób jednoznaczny wskazać w opinii powody podatkowego oraz pozostałe usługi (art. 1 pkt 47 lit. a ppkt 6 ustawy nowelizującej). Przepis
wyrażenia zastrzeżeń do sprawozdania finansowego, wyrażenia opinii negatywnej lub ten będzie mieć jednak po raz pierwszy zastosowanie do sprawozdań finansowych
odmowy wyrażenia opinii z uwagi na zaistnienie okoliczności uniemożliwiających jej za rok obrotowy rozpoczynający się w 2008 r.
sformułowanie.
Ewa Gruchot
Gazeta Podatkowa nr 20 " 10.03.2008 r.