STOWARZYSZENIE ŚL
SKA POLIKLINIKA WETERYNARYJNA/DIAGNOSTYKA WETERYNARIA W PRAKTYCE
dr n. wet. Anna Kosiec-Tworus
Klinika Weterynaryjna Elwet w Warszawie
Badanie dopplerowskie
naczyń wątroby
Doppler assessment of the hepatic vessels
Badanie dopplerowskie oparte jest Ś  kąt pomiędzy kierunkiem przebie-
na zjawisku opisanym przez austriac- gu wiązki ultradz
więkowej a kierun-
Streszczenie
kiego astronoma i fizyka żyjącego w la- kiem przepływu krwi (kąt insonacji).
Diagnostyka ultrasonograficzna i dop-
tach 1803-1853, Chrystiana A. Dopple-
plerowska naczyń wątroby jest jednym
ra. Zjawisko to ma związek ze zmianą Czemu służy badanie
z podstawowych badań w diagnostyce
częstotliwości fali. W sytuacji, gdy z
ró- dopplerowskie?
chorób wątroby. Metoda dopplerowska
pozwala na ocenę hemodynamiki prze- dło porusza się w kierunku obserwato- Badanie umożliwia użycie w czasie
pływu przez układ wrotny, pozwalając
ra, fala pochodząca z tego z
ródła cha- rzeczywistym dwuwymiarowego ob-
tym samym na zdiagnozowanie wielu
rakteryzuje się wyższą częstotliwością razu prezentowanego w skali szarości
schorzeń naczyniowych wątroby, takich
niż fala pochodząca ze z
ródła porusza- i impulsowej metody dopplerowskiej.
jak wrodzone i nabyte zespolenia wrot-
jącego się w kierunku od obserwatora. Kombinacja ta pozwala uzyskać obraz
no-oboczne, wrodzona przetoka tętniczo-
Ta różnica pomiędzy częstotliwością anatomiczny wątroby i jej naczyń oraz
żylna, nadciśnienie wrotne i zakrzepice
transmitowaną przez z
ródło a obser- dostarcza informację czynnościową do-
układu wrotnego.
wowaną nazywana jest zmianą często- tyczącą przepływu krwi. Wiele chorób
Słowa kluczowe
tliwości. Sygnał dopplera, wchodzący miąższu wątroby przyczynia się do nie-
wątroba, doppler, zespolenie wrotno-
w zakres ultrasonografii, wynika z prze- prawidłowego przepływu krwi w ukła-
oboczne, nadciśnienie wrotne
sunięcia w częstotliwości dz
więku, kie- dzie wrotnym, jak i wiele chorób naczy-
dy jego fale odbijają się od ruchomych niowych może mieć negatywny wpływ
Abstract
elementów, którymi są elementy mor- na prawidłowe funkcjonowanie narzą-
Ultrasonographic and Doppler asses-
fotyczne krwi. Kiedy ruch ma miejsce du. Dlatego też badanie to bezwzględ-
sment of hepatic vessels are among most
commonly used diagnostic methods w kierunku do głowicy, częstotliwość nie powinno być wykonywane w przy-
of liver diseases. Doppler examination
powracającego echa jest wyższa niż padku diagnostyki chorób wątroby.
enables portal blood flow hemodyna-
częstotliwość echa emitowanego. Jeśli
mic evaluation, allowing the diagno-
ruch ma miejsce w kierunku odwrot- Unaczynienie wątroby
sis of hepatic vascular diseases such as
nym od głowicy  echo wykazuje niższą Wątroba zaopatrywana jest w krew
congenital and acquired portosystemic
częstotliwość w porównaniu z często- przez dwa różniące się pod względem
shunts, congenital arteriovenous fistula,
tliwością fal emitowanych przez głowi- hemodynamicznym naczynia. Jednym
portal hypertension and thrombosis of
the portal venous system. ce. Różnicę pomiędzy częstotliwością z nich jest tętnica wątrobowa dostar-
rozchodzących się dz
więków a często- czająca krwi, a drugim  żyła wrot-
Keywords
tliwością powracających ech określa się na dostarczająca krwi przepływają-
liver, Doppler, portosystemic shunt, por-
jako częstotliwość albo przesunięcie cej przez ten narząd (2, 3).
tal hypertension
dopplerowskie. Różnica tych częstotli- Krążenie wrotne należy do układu
wości jest podstawą uzyskiwania obra- żyły głównej doogonowej i ma za za-
zów dopplerowskich: danie doprowadzenie krwi z przewo-
V = fd x c/2 x fe x cos Ś (1); du pokarmowego, śledziony i trzustki
Gdzie: do wątroby. Żyła wrotna to najgłów-
V  prędkość przepływu krwi w naczy- niejszy element układu wrotnego po-
niu; wstały z połączenia mniejszych naczyń
fd  częstotliwość dopplerowska; żylnych, takich jak: żyła żołądkowo-
fe  częstotliwość fali emitowanej przez dwunastnicza, śledzionowa, krezkowa
przetwornik ultradz
więkowy; przednia i tylna. W wyniku połącze-
c  prędkość rozprzestrzeniania się fal nia tworzą one główny pień żyły wrot-
ultradz
więkowych w tkankach; nej, który to po przejściu przez wrota
CZERWIEC " 6/2014
84
www.weterynaria.elamed.pl
WETERYNARIA W PRAKTYCE STOWARZYSZENIE ŚL
SKA POLIKLINIKA WETERYNARYJNA/DIAGNOSTYKA
wątroby rozgałęzia się na gałąz
prawą a najlepiej uwidocznić ją można w oko- jącą powinno się wstawić w naczynie
i gałąz
lewą u psa, zaś u kota dodat- licy wnęki wątroby. Kryteria jej oceny pod kątem (kąt insonacji) nie więk-
kowo na gałąz
środkową. Te następ- są identyczne jak przy wyżej wymienio- szym niż 60 stopni. Średnia prędkość
nie tworzą mniejsze żyły międzyzrazi- nych naczyniach. przepływu krwi w żyle wrotnej (PBFV
kowe. Żyły wątrobowe rozpoczynają  portal blood fl ow velocity) u psa wy-
się siecią naczyń włosowatych i zbie- Ocena przepływu krwi nosi 10- 25 cm/s, zaś u kota  10-
rają krew zarówno z żył wrotnych, jak Opiera się na ocenie szybkości, kie- 12 cm/s (6, 7).
i tętnic wątrobowych. Krew z wątroby runku przepływu krwi oraz widma Średni przepływ wrotny (PBF  portal
odpływa żyłami wątrobowymi ucho- echa przepływu przez naczynia wą- blood flow) (ml/min/kg) w wątrobie po-
dzącymi do żyły głównej doogono- troby (4). winien wynosić 20-40 ml/min/kg. Śred-
wej. Liczba żył wątrobowych waha się Metody pomiaru przepływu krwi: ni przepływ wrotny oblicza się z poniż-
od 6 do 8  w zależności od cech osob- " metoda jednolitej insonacji, w której szego wzoru:
niczych (2, 3). stosuje się dużą próbkę objętościową
powierzchnia przekroju żyły wrotnej
zajmującą całe naczynie (aparat wyli-
x średnia prędkości przepływu
Ocena morfologiczna cza średnia prędkość) (ryc. 1, s. 86);
masa ciała zwierzęcia
Badanie ultrasonograficzne układu " pomiar maksymalnej prędkości,
wrotnego powinno dotyczy zarówno w której bramkę próbkującą umiesz- Wartość prawidłowa współczynnika
oceny morfologicznej wątroby, śle- cza się tak, żeby zajmowała po- ukrwienia wrotnego (congestion index)
dziony, jak i oceny przepływu krwi nad 50% naczynia. Uzyskany wy- CI to 0,04 ą 0,015 cm x s i jest on wy-
w naczyniach wyżej wymienionych nik mnożony jest następnie przez kładnikiem oporności naczyniowej wą-
narządów. 0,57 (5, 6) (ryc. 2, s. 86). troby (7, 8). Indeks zastoju wylicza się
Badanie układu wrotnego najlepiej W obu typach pomiaru należy pamię- z ilorazu pola powierzchni przekro-
rozpocząć od oceny morfologicznej wą- tać o przestrzeganiu kąta insonacji. ju (cm2) i prędkości przepływu krwi
troby, a następnie śledziony, oceniając (cm x s) (7).
kształt i strukturę miąższu oraz średni- Normy przepływu krwi Przepływ w żyłach wątrobowych jest
ce ich naczyń. Żyłę śledzionową należy w badaniu dopplerowskim trójfazowy i jest odzwierciedleniem róż-
uwidocznić na całej długości, aż do mo- Kierunek przepływu krwi w całym nicy ciśnień w prawym przedsionku.
mentu jej przejścia w żyłę wrotną, zwra- układzie wrotnym jest dowątrobowy, Przepływ przez tętnicę wątrobową jest
cając dodatkowo uwagę na spływ żyły o charakterze laminarnym na całej dłu- przepływem dowątrobowym o charak-
krezkowej przedniej. Światło tych na- gości, prócz pnia żyły wrotnej, gdzie terze niskooporowym. Prędkość maksy-
czyń powinno być bezechowe. Pień przepływ może być nieco turbulentny. malna wynosi 1,5 m/s (ą 0,4), zaś indeks
żyły wrotnej jest najistotniejszym na- Na poziomie pnia żyły wrotnej i gałę- oporowy wynosi 0,68 (9) (ryc. 4, s. 87).
czyniem układu wrotnego, dlatego pod- zi żył wrotnych może być widoczna fa-
czas badania powinno być dokładnie zowość oddechowa, podczas wdechu Co to jest zespolenie
zobrazowane na całym swoim prze- prędkość przepływu wzrasta, a przy wrotno-oboczne?
biegu, aż do wrót wątroby. Po przejściu wydechu spada (4) (ryc. 3, s. 87). Wy- Zespolenie wrotno-oboczne to niepra-
przez wrota wątroby ocenia się jej ga- siłek fizyczny obniża przepływ nawet widłowe połączenie naczyń, w wyni-
łęzie, zwracając uwagę na ich przebieg do 50%. Po posiłku dochodzi do zwięk- ku którego krew płynąca żyłą wrotną
i średnice. W ocenie żył wątrobowych szenia średnicy naczyń, wzrostu pręd- lub jej odgałęzieniami omija wątrobę
określa się ich budowę, średnicę, prze- kości w pniu do 25% i zwiększenia ob- i kieruje się bezpośrednio do krążenia
bieg i miejsce połączenia z żyłą głów- jętości przepływu. systemowego.
ną doogonową (3). Tętnica wątrobowa W celu uzyskania wiarygodnych war- Zespolenia wrotno-oboczne dzieli
jest najmniej widocznym naczyniem, tości przepływu krwi bramkę próbku- się na zespolenia wrodzone lub na-
CZERWIEC " 6/2014
85
www.weterynaria.elamed.pl
STOWARZYSZENIE ŚL
SKA POLIKLINIKA WETERYNARYJNA/DIAGNOSTYKA WETERYNARIA W PRAKTYCE
Ryc. 1. Bramka w naczyniu  metoda jednolitej insonacji Ryc. 2. Bramka w naczyniu  pomiar maksymalnej prędkości przepływu
byte, pojedyncze lub mnogie oraz ze- na przepływ krwi z płodu bezpo- do aorty  PV/Ao e" 0,8. W przypad-
wnątrzwątrobowe lub wewnatrzwą- średnio do łożyska matki z ominię- ku wrodzonego zespolenia PV/CVC
trobowe. ciem wątroby. Zazwyczaj w kilka dni wynosi 0,3, zaś PV/Ao wynosi 0,47.
po narodzinach naczynia te zamyka- 3. Średnica żyły głównej doogonowej
Wrodzone zespolenia ją się, pozwalając przy tym na prze- i średnica żyły wrotnej:
wrotno-oboczne pływ krwi przez miąższ wątroby. Ten Średnica żyły głównej doogonowej
zewnątrzwątrobowe rodzaj zespoleń występuje zdecy- staje się większa w zespoleniach obu
Wrodzone zespolenie wrotno-oboczne dowanie rzadziej i dotyczy przede rodzajów > 0,9 cm. Średnica światła
zewnątrzwątrobowe powstaje w wyni- wszystkim ras dużych i olbrzymich, żyły wrotnej  ok. 0,5-1,0 cm.
ku nieprawidłowego rozwoju żył żółt- jak: labrador, golden retriever, seter U zwierząt z zespoleniem wrot-
kowych łączących w życiu płodowym irlandzki. Do tej grupy zalicza się no-obocznym zewnątrzwątrobo-
żyłę wrotną z żyłą główną doogono- również niedorozwój żyły wrotnej wym staje się mniejsza i wynosi
wą. Wada ta dotyczy przede wszyst- HMD. Predysponowaną rasą do wy- 0,2-0,8 cm, zaś u zwierząt z zespo-
kim ras psów małych i miniaturowych, stąpienia niedorozwoju żyły wrotnej leniem wrotno-obocznym wewnątrz-
takich jak yorkshire terrier, cairn ter- jest cairn terrier. wątrobowym  większa i wynosi oko-
rier, maltańczyk, shih-tzu, sznaucer Wyróżnia się trzy typy zespoleń we- ło 0,9-1,1 cm.
miniaturowy i pudel. U kotów predys- wnątrzwątrobowych działu prawego, 4. Nerki i pęcherz moczowy
ponowanymi rasami są persy, koty hi- centralnego i lewego. W większości przypadków wrodzo-
malajskie i brytyjskie oraz mieszań- nych zespoleń wrotno-obocznych
ce (10, 11). Cechy ultrasonograficzne dochodzi do zwiększenia wielkości
Wyróżnia się różne typy wrodzo- wrodzonych zespoleń nerek. Często widoczne są zwap-
nych zespoleń wrotno-obocznych wrotno-obocznych nienia okołomiedniczkowe lub
zewnatrzwątrobowych. Najczęściej 1. Wątroba nawet występuje obecność złogów
dotyczą pnia żyły wrotnej z odgałęzie- W wyniku tej wady dochodzi w miedniczkach nerkowych, jak
niami, takimi jak żołądkowo-śledzio- do zmniejszenia wielkości wątroby, i w pęcherzu moczowym (11, 12)
nowe, czyli: połączenie żyły wrotnej miąższ narządu zazwyczaj ma pra- (ryc. 7, s. 89).
z żyłą śledzionową, żołądkową lewą, widłową echostrukturę lub może 5. Uwidocznienie nieprawidłowego
żołądkową-sieciową czy żołądkowo- ulec przebudowie na tle zwyrodnie- połączenia naczyniowego w okolicy
dwunastniczymi: prawą żołądkową, nia. Odgałęzienia naczyń wrotnych wątroby w przypadku zespolenia
trzustkowo-dwunastniczą oraz z żyłą w miąższu wątroby mają zmniej- zewnątrzwatrobowego lub wewnątrz
główną doogonową i żyłą nieparzystą. szoną średnicę, tym samym powo- wątroby w przypadku zespolenia
Rzadziej występuje połączenie z żyłą dując, że stają się słabo widoczne wewnatrzwatrobowego (ryc. 8, s. 89,
nerkową i okrężniczą i żyłą piersiową na tle miąższu wątroby. W związku ryc. 9, s. 90).
wewnętrzną. ze zmniejszeniem wątroby dochodzi
do przesunięcia żołądka, dwunastni- Nabyte zespolenia
Wrodzone wewnątrzwątrobowe cy i śledziony, utrudniając tym samym wrotno-oboczne
zespolenie wrotno-oboczne diagnostykę wątroby (ryc. 5, s. 88). Powstają najczęściej wtórnie do nad-
Jest wynikiem przetrwałego połą- 2. PV/CVC i PV/Ao: ciśnienia wrotnego u zwierząt z naby-
czenia żyły pępkowej z żyłą głów- Stosunek żyły wrotnej do żyły głów- tymi chorobami miąższu wątroby, jak
ną doogonową. Połączenie tych na- nej doogonowej prawidłowo wynosi marskość, przewlekłe zapalenie wątro-
czyń w życiu płodowym pozwalało PV/CVC e" 0,75, a żyły wrotnej by, a także z obecnością przetoki tęt-
CZERWIEC " 6/2014
86
www.weterynaria.elamed.pl
ryc. archiwum autorki
WETERYNARIA W PRAKTYCE STOWARZYSZENIE ŚL
SKA POLIKLINIKA WETERYNARYJNA/DIAGNOSTYKA
Ryc. 3. Widmo przepływu w żyle wrotnej Ryc. 4. Widmo przepływu w tętnicy wątrobowej
niczo-żylnej, wrodzonej dysplazji żyły blok przedwątrobowy; blok wątrobowy; rób jak: zapalenie trzustki, otrzewnej
wrotnej i wrodzonej atrezji żyły wrot- blok pozawątrobowy. i przewodu pokarmowego. Czasem to-
nej (13-15). warzyszy chorobom nerek, nadczynno-
Blok przedwątrobowy ści kory nadnerczy, nowotworom dwu-
Nadciśnienie wrotne Blok przedwątrobowy spowodowany nastnicy lub może być powikłaniem
Wywołane jest utrudnionym przepły- jest najczęściej zmianami nowotworo- terapii sterydowej. W ostrym lub pod-
wem krwi przez wątrobę lub odcinek wymi umiejscowionymi w okolicy żyły ostrym przebiegu zakrzepicy w badaniu
układu wrotnego. wrotnej i może być związany z zakrze- ultrasonograficznym średnica żyły wrot-
Nadciśnienie wrotne wywołane picą żyły wrotnej. Zakrzepica żyły wrot- nej może się zwiększać, zaś przy dłużej
zwiększonym oporem w żyle wrotnej: nej może być następstwem takich cho- trwającym procesie średnica naczynia
CZERWIEC " 6/2014
87
www.weterynaria.elamed.pl
STOWARZYSZENIE ŚL
SKA POLIKLINIKA WETERYNARYJNA/DIAGNOSTYKA WETERYNARIA W PRAKTYCE
Ryc. 5. Atrofia wątroby w wyniku zespolenia wrotno-obocznego Ryc. 6. Stosunek PV/CVC i PV/Ao
może być prawidłowa lub nawet zmniejszona. Świeży zakrzep zakrzepicy dochodzi do poszerzenia naczyń przed zakrze-
jest niewidoczny w badaniu ultrasonograficznym. Po upływie pem, splenomegalii, a nawet wodobrzusza.
kilku dni może stać się on widoczny w postaci echogenicznej
struktury w świetle naczynia (13) (ryc. 10, s. 90) Blok wątrobowy
Do wykrycia zakrzepicy potrzebne jest zastosowanie opcji Blok wątrobowy powstaje w sytuacji utrudnionego przepły-
dopplera kolorowego. W badaniu tym widoczny jest brak wu krwi przez miąższ narządu. Z sytuacją tą mamy do czy-
przepływu lub przyścienne ubytki wypełnienia kolorem nienia w przypadku toksycznego uszkodzenia narządu, mar-
w naczyniu spowodowane obecnością skrzeplin w naczy- skości czy proliferacji tkanki łącznej włóknistej. Ze względu
niu. W opcji dopplera spektralnego następuje również ob- na utrudniony przepływ krwi przez miąższ wątroby docho-
niżenie prędkości przepływu, a nawet jego brak. W ciężkiej dzi tu do zaburzenia w ukrwieniu narządu z konsekwencją
zaburzenia syntezy białek, a co za tym idzie  z pojawieniem
się wolnego płynu w jamie brzusznej.
Choroby utrudniające przepływ przez wątrobę niezależnie
od etiologii powodują dość podobne zmiany widoczne w bada-
niu dopplerowskim. Początkowe zmiany są kompensowane nie-
znacznym zwiększeniem średnicy naczyń, zarówno żyły wrot-
nej, jak i innych naczyń wchodzących w system żyły wrotnej (9).
Kolejnym sygnałem jest obniżenie średniej prędkości przepły-
wu w gałęziach wewnątrzwątrobowych i pniu żyły wrotnej, cza-
sem nawet z odwróconym odwątrobowym kierunkiem przepły-
wu oraz pojawieniem się zespoleń wrotno-obocznych nabytych
w okolicy wnęki wątroby i prawej nerki (ryc. 12, s. 90).
Inną cechą ułatwiającą rozpoznanie utrudnionego prze-
pływu krwi przez układ wrotny jest zmiana widma przepły-
wu w żyłach wątrobowych. Prawidłowe spektrum przepływu
w żyle wątrobowej jest trójzałamkowe i jest odbiciem wahania
ciśnienia w prawym przedsionku. Wraz z utrudnionym od-
pływem krwi ta załamkowość zmienia się wraz z fazowością
przepływu, w ostateczności prowadząc do zmiany spektrum
przepływu na bezzałamkowy i bez fazowości przepływu. In-
nym parametrem świadczącym o nadciśnieniu wrotnym wy-
wołanym blokiem wątrobowym jest zwiększenie indeksu
oporowego RI w tętnicy wątrobowej (ryc. 11, s. 90).
Blok pozawątrobowy
Nadciśnienie wrotnej wywołane blokiem pozawątrobowym
ma miejsce w: prawokomorowej niewydolności serca, zaro-
stowym zapaleniu osierdzia, zakrzepicy żył wątrobowych, jak
i w zakrzepicy żyły głównej doogonowej. W tych sytuacjach
odpływ krwi z wątroby jest utrudniony, powodując tym sa-
mym wzrost oporu w układzie wrotnym z wytworzeniem się
CZERWIEC " 6/2014
88
www.weterynaria.elamed.pl
WETERYNARIA W PRAKTYCE STOWARZYSZENIE ŚL
SKA POLIKLINIKA WETERYNARYJNA/DIAGNOSTYKA
Ryc. 7. Kamica pęcherza moczowego Ryc. 8. Połączenie wrotno-oboczne zewnątrzwątrobowe
nadciśnienia wrotnego. W przypadku niewydolności krąże- 4. Małek G.: Ultrasonografi a dopplerowska  zastosowania kliniczne.
Wydawnictwo Medipage, t. 2, Warszawa 2003.
nia widoczne są znacznie poszerzone żyły wątrobowe i żyła
5. Zierler B.K., Horn J.R., Baure L.A.: Hepatic blood flow measurment
główna doogonowa. W zakrzepicy żył wątrobowych z kolei
by duplex ultrasound. How to minimize variabilty.  J. Vasc. Technol.
dochodzi do zmniejszenia średnicy tych naczyń, a nawet cza-
1991, 15: 16-22.
sem nie ma możliwości ich zlokalizowania. Często w bloku
6. Lamb C.R., Paul N.: Comparison of three methods for calculating por-
pozawątrobowym występuje wodobrzusze (ryc. 13, s. 90).
tal blood flow velocity in dogs using duplex Doppler ultrasonography.
 Vet. Radiol. Ultrasound. , 1994: 35: 190-195.
Objawy ultrasonograficzne
7. Kantrowitz B.M., Nyland T.G.: Estimation of portal blood flow using
nadciśnienia wrotnego
duplex real  time and pulsed Doppler ultrasound imaging in the dog:
Do objawów ultrasonograficznego nadciśnienia wrotnego  Vet. Radiol. Ultrasound. , 1989, 30: 222-226.
należą:
" poszerzenie średnicy żyły wrotnej;
" poszerzenie średnicy żyły śledzionowej;
" zakrzepica żyły wrotnej;
" zwiększona echogeniczność oraz pogrubienie ścian żyły
wrotnej;
" splenomegalia.
Nadciśnienie hiperkinetyczne
Nadciśnienie hiperkinetyczne charakteryzuje się zwiększo-
nym przepływem krwi przez żyłę wrotną. Ten zwiększony
przepływ krwi towarzyszy obecności przetoki tętniczo-żylnej,
zlokalizowanej w którymś odcinku układu wrotnego. Przeto-
ka ta może być następstwem urazu, choroby nowotworowej,
powikłań pobiopsyjnych lub wad wrodzonych. W obrazie ul-
trasonograficznym przetoka tętniczo-żylna ma wygląd posze-
rzonych, krętych naczyń. Badanie dopplerowskie pomocne
jest w odróżnieniu przetoki od formy krążenia obocznego.
W badaniu dopplerowskim przetoka tętniczo-żylna charakte-
ryzuje się widmem przepływu typowym dla tętnicy o znacz-
nie zwiększonej prędkości przepływu 3,8 ą 1,8 m/s i niższym
indeksem oporowym RI 0,5 ą 0,04. Kierunek przepływu za-
zwyczaj jest odwątrobowy, a charakter przepływu  turbu-
lentny (15) (ryc. 14, s. 90).
Piśmiennictwo
1. Małek G.: Ultrasonografia dopplerowska  zastosowania kliniczne.
Wydawnictwo Medipage, t. 1, Warszawa 2003.
2. Akajawski A.: Anatomia zwierząt domowych. Państwowe Wydaw-
nictwo Rolnicze i Leśne, t. 1 Warszawa 1997.
3. Lechowski R.: Choroby wątroby psów i kotów. SI-MA, Warszawa
2003.
CZERWIEC " 6/2014
89
www.weterynaria.elamed.pl
STOWARZYSZENIE ŚL
SKA POLIKLINIKA WETERYNARYJNA/DIAGNOSTYKA WETERYNARIA W PRAKTYCE
Ryc. 9. Połączenie wrotno-oboczne wewnatrzwątrobowe
Ryc. 10. Zakrzepica żyły wrotnej
Ryc. 11. Marskość wątroby powodująca blok wątrobowy Ryc. 12. Zespolenia wrotno-oboczne nabyte
Ryc. 13. Zmiana w świetle CVC powodująca blok pozawątrobowy Ryc. 14. Wrodzona przetoka tętniczo-żylna
cityby Doppler fl owmetry in the diagnosis
8. Moriyasu F., Nishida O., Ban N.: Con- 11. D Anjou M.A.: Ultrasonographic diagnosis
of portal hypertension.  Journal of Hepa-
gestion index of the portal vein.  Am. of portosystemic shunting in dogs and cats.
tology , 1992, 16: 298-303.
J. Rentg. , 1986:146: 735-739.  Vet. Radiol. Ultrasound ,45: 5: 438.
15. Bailey M.Q., Willard M.D., McLoughlin
9. Lamb C.R., Burton C.H.: Doppler me- 12.Santilli R.: Diagnostic imaging of congenital
M.A.: Ultrasonograpic findings associated
asurement of hepatic arterial flow in dogs: porto-systemic shunts in dogs and cats: a review.
with congenital hepatic arteriovenosus fistu-
Technique and preliminary findings.  Vet.  The Veterinary Journal , 2003:166: 7-18.
ka in three dogs.  J. Am. Vet. Med. Assos. ,
Radiol. Ultrasound. , 1999, Jan-Feb; 40: 13. Lamb C.R., Wrigley R.H., Simpson K.W.:
1988, 192, 1099-1101.
77-81. Ultrasonographic diagnosis of portal vein
10. Lamb C.R.: Ultrasonographic diagnosis thrombosis in four dogs.  Vet. Radiol. Ul-
dr n. wet. Anna Kosiec-Tworus
f congenital portosystemic shunt in dogs  trasound , 1996, 37:121-129.
Klinika Weterynaryjna Elwet
resoult of a prospective study.  Vet. Radiol. 14. Zironi G., Aiani S., Fenyves D.: Value
Ultrasound , 1996: 37; 281-288. of measurement of mean portal fl ow velo- 02-653 Warszawa, Al. Niepodległości 24/30
CZERWIEC " 6/2014
90
www.weterynaria.elamed.pl