Wstęp
W pięćdziesiątą rocznicę zakończenia II wojny światowej Zakład Historii
Powszechnej XIX i XX wieku Instytutu Historii Uniwersytetu im. Adama
Mickiewicza w Poznaniu zorganizował dwudniową konferencję naukową
poświęconą analizie genezy wojny oraz jej przebiegu i skutków. Przy czym nie
chodziło tu o bezpośrednie, doraźne skutki lecz o długofalowe zmiany
w gospodarce, stosunkach społecznych, polityce i mntalności społeczeństw
jakie nastąpiły w czasie pięćdziesięciu lat od zakończenia wojny. Państwa,
którejak Niemcy i Ja.ponia, leżały miwczas w gruzach i znajdowały się na dnie
upokorzenia podniosły się z ruin i ponownie zajęły czołowe miejsce wśród
narodów świata. Bardzo poważnie zmieniła się mntalność ich mieszkańców.
Państwa zwycięskie, jak op. Związek Radziecki., nie potrafiły wyzyskać
zwycięstwa i leżą dziś na dnie upokorzenia i poniżenia. ZSRR rozpadł się
a powstałe najego gruzach państwa sukcesyjne nie odgrywają dziś większej roli
w świecie ani pod względem ekonomicznym ani politycznym. Coraz większą
rolę spełniają natomiast obszary do tej pory uzależnione i kolonialne jak op.
Chiny, Korea, Indie.
Świat gwałtownie się nienia. W jakim kierunku aniony te idą? Jaką rolę
odgrywa w nich wyścig pracy, a jaką rywalizacja zbrojeniowa i ponowne
przygotowanie się do ewentualnej wojny? Czy wojna ponownie zagraża
ludzkości? Jaką rolę spełniają dziś w świecie ideologie agresywne i nacjona-
listyczne?
Oto pytania jakie cisną się na usta w toku dyskusji rozwijanych z okazji
obchodów 50-lecia z.kończenia najkrwawszej wojny w dziejach ludzkości.
Jakie doświadczenia wyciągnęły narody świata z tego okropnego i tragicznego
doświadczenia? Na te i inne pytania próbują odpowiedzieć autorzy prezen-
towanych tu wystąpień konferencyjnych. Niestety nie udało się zebrać
wszystkich wygłoszonych referatów. W to miejsce pozyskano natomiast kilka
referatów wygłoszonych przy innych okazjach. Ponieważ znakomicie uzupeł-
niają one nasze materiały, za zgodą ich autorów, włączono je do niniejszego
tomu.
Poznań, październik 1995 r.
Antoni Czubiński