MINISTERSTWO EDUKACJI
NARODOWEJ
Izabela Rosiak
Eksploatowanie maszyn i urządzeń do obróbki
mechanicznej 321[09].Z1.04
Poradnik dla nauczyciela
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji  Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2006
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
Recenzenci:
mgr inż. Zbigniew Iwasiuk
mgr inż. Apolonia Lewandowska
Opracowanie redakcyjne:
Izabela Rosiak
Konsultacja:
mgr inż. Maria Majewska
Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 321[09].Z1.04
 Eksploatowanie maszyn i urządzeń do obróbki mechanicznej zawartego w modułowym
programie nauczania dla zawodu technik technologii żywności.
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji  Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2006
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
1
SPIS TREŚCI
1. Wprowadzenie 3
2. Wymagania wstępne 5
3. Cele kształcenia 6
4. Przykładowe scenariusze zajęć 7
5. Ćwiczenia 12
5.1. Maszyny i urządzenia do mycia i oczyszczania 12
5.1.1. Ćwiczenia 12
5.2. Maszyny i urządzenia do rozdrabniania 16
5.2.1. Ćwiczenia 16
5.3. Maszyny i urządzenia do rozdzielania 20
5.3.1. Ćwiczenia 20
5.4. Maszyny i urządzenia do mieszania 24
5.4.1. Ćwiczenia 24
5.5. Maszyny i urządzenia do pakowania i konfekcjonowania żywności 27
5.5.1. Ćwiczenia 27
6. Ewaluacja osiągnięć uczniów 30
7. Literatura 44
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
2
1. WPROWADZENIE
Przekazujemy Państwu Poradnik dla nauczyciela, który będzie pomocny w prowadzeniu
zajęć dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie technik technologii żywności 321[09].
W poradniku zamieszczono:
- wymagania wstępne, jakie są konieczne by uczeń mógł przystąpić do realizacji tej
jednostki modułowej;
- cele kształcenia, które uczeń opanuje podczas kształcenia w tej jednostce modułowej;
- przykładowe scenariusze zajęć;
- propozycje ćwiczeń po każdym z rozdziałów, które pozwolą uczniom osiągnąć
umiejętności praktyczne związane z tą jednostką modułową;
- przykładowe dwa sprawdziany osiągnięć, które umożliwią sprawdzenie wiadomości
i umiejętności opanowanych przez uczniów podczas realizacji programu jednostki
modułowej; sprawdziany podane są w formie testu;
- wykaz zalecanej literatury, z jakiej uczniowie mogą korzystać w celu poszerzenia swoich
wiadomości.
Przy realizacji jednostki modułowej mogą Państwo korzystać z zaproponowanych
w poradniku dla ucznia pytań sprawdzających oraz sprawdzianów postępów uczniów.
Poradnik zawiera wiadomości dotyczące budowy, zasady działania, eksploatowania oraz
obsługi maszyn i urządzeń do obróbki mechanicznej.
W trakcie omawiania programu należy zwrócić szczególną uwagę na przestrzeganie
przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony przeciwpożarowej podczas obsługi
maszyn i urządzeń do obróbki mechanicznej. Ważne jest by uczeń posiadł umiejętność
korzystania z dokumentacji technicznej.
Wskazane jest, aby zajęcia dydaktyczne były prowadzone różnymi metodami ze
szczególnym uwzględnieniem aktywizujących metod nauczania, np.: wykładu
wprowadzającego, pokazu z objaśnieniem, ćwiczeń praktycznych, metody projektów.
Formy organizacyjne pracy uczniów mogą być zróżnicowane, począwszy od samodzielnej
pracy uczniów do pracy zespołowej.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
3
321[09].Z1
Maszyny i urządzenia stosowane w przemyśle spożywczym
321[09].Z1.01
Eksploatowanie maszyn i urządzeń elektrycznych
321[09].Z1.02
Eksploatowanie maszyn i urządzeń ogólnego zastosowania
321[09].Z1.03 321[09].Z1.04 321[09].Z1.05
Wykorzystanie środków Eksploatowanie maszyn Eksploatowanie maszyn
transportu i urządzeń do obróbki i urządzeń do obróbki
w przemyśle spożywczym mechanicznej termicznej
321[09].Z1.06
Eksploatowanie maszyn i urządzeń stosowanych w procesach dyfuzyjnych,
fizykochemicznych i biotechnicznych
Schemat układu jednostek modułowych
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
4
2. WYMAGANIA WST
PNE
Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:
- korzystać z różnych z
ródeł informacji m.in.: norm, instrukcji, dokumentacji technicznej
i technologicznej,
- czytać rysunki w dokumentacji technicznej,
- wykonywać rysunki prostych części maszyn i urządzeń,
- stosować uproszczenia i oznaczenia umowne w rysunku technicznym,
- wyjaśniać budowę części maszyn, ich działanie i zastosowanie,
- organizować stanowisko pracy w zakładzie przetwórstwa spożywczego zgodnie
z wymaganiami ergonomii, przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony
przeciwpożarowej,
- określać zastosowanie maszyn i urządzeń stosowanych w przemyśle spożywczym,
- stosować aparaturę kontrolno-pomiarową,
- określać skutki nieprawidłowego działania przyrządów kontrolno-pomiarowych
w przetwórstwie żywności,
- charakteryzować układy automatycznego sterowania procesami w przemyśle
spożywczym,
- posługiwać się programami komputerowymi do wykonania rysunku technicznego,
- stosować programy komputerowe do planowania i kontrolowania procesów
produkcyjnych w przemyśle spożywczym.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
5
3. CELE KSZTAA
CENIA
W wyniku realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:
- rozróżnić maszyny i urządzenia stosowane w przemyśle spożywczym do obróbki
mechanicznej,
- określić budową i zasadą działania maszyn i urządzeń do czyszczenia i mycia surowców
oraz opakowań,
- określić budową i zasadą działania maszyn i urządzeń do rozdrabniania, rozdzielania,
mieszania, dozowania, formowania, pakowania i konfekcjonowania żywności,
- dobrać maszyny urządzenia do obróbki mechanicznej w przemyśle spożywczym,
- obsłużyć maszyny i urządzenia stosowane do obróbki mechanicznej,
- zastosować wymagania ergonomii, zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, oraz ochrony
przeciwpożarowej podczas obsługi maszyn i urządzeń do obróbki mechanicznej,
- skorzystać z instrukcji serwisowych i dokumentacji technicznej dotyczącej eksploatacji
maszyn i urządzeń do obróbki mechanicznej w przemyśle spożywczym.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
6
4. PRZYKA
ADOWE SCENARIUSZE ZAJ
Ć
Scenariusz zajęć 1
Osoba prowadząca & & & & & & & & & & & & & & .& & & & .
Modułowy program nauczania: Technik technologii żywności 321[09]
Moduł: Maszyny i urządzenia stosowane w przemyśle spożywczym 321[09].Z1
Jednostka modułowa: Eksploatowanie maszyn i urządzeń do obróbki mechanicznej
321[09].Z1.04
Temat: Zastosowanie miesiarek w przemyśle spożywczym.
Cel ogólny: przedstawienie i porównanie wiadomości dotyczących: budowy, zasady
działania, obsługi oraz konserwacji miesiarek.
Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń potrafi:
 rozróżnić podstawowe elementy budowy miesiarek różnych typów,
 objaśnić zasadę działania miesiarek,
- określić czynności obsługi miesiarek z uwzględnieniem bezpieczeństwa pracy,
 określić działania składające się na konserwację różnych typów miesiarek,
 przeanalizować różnice w budowie, działaniu, obsłudze i konserwacji różnych typów
miesiarek.
Metody nauczania  uczenia się:
- metoda projektów
Formy organizacyjne pracy uczniów:
- grupowa zróżnicowana
Czas: 3 x 45 minut
Środki dydaktyczne:
- schematy budowy miesiarek,
- opis działania miesiarek,
- dokumentacje techniczno-ruchowe wybranych typów miesiarek,
- materiały piśmienne,
Przebieg zajęć:
1. Opis projektu:
Miesiarki to podstawowe urządzenia do wytwarzania ciasta w przemyśle piekarskim
i ciastkarskim. Stanowią niezbędne wyposażenie zarówno zakładów rzemieślniczych jak
i przemysłowych. Miesiarki różnią się m.in. kształtem mieszadła, dzieży, budową układu
napędowego. W zależności od konstrukcji i przeznaczenia występują różne rodzaje
miesiarek. Dla prawidłowości działania urządzenia ważna jest odpowiednia ich
eksploatacja.
2. Etapy pracy metodą projektów:
Etap I. Wprowadzenie do tematu projektów (planowany czas  1 godzina)
- określenie celu ogólnego zajęć.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
7
Etap II. Organizacja pracy oraz sformułowanie tematu projektu i ustalenie jego zakresu
(planowany czas  1 godzina)
- przedstawienie propozycji składu zespołów roboczych  wybór lidera grupy,
- wyraz
ne sprecyzowanie tematu projektu,
- określenie zakresu projektu i formy prezentacji,
- ustalenie terminu wykonania projektu,
- określenie kryteriów oceniania projektów,
- podpisanie kontraktów.
Etap III. Realizacja projektu - (planowany czas  3 godziny + praca domowa)
- wyszukiwanie i dobór informacji,
- pisanie sprawozdania,
- konsultacje z nauczycielem,
- przygotowanie prezentacji.
Etap IV. Prezentacja projektów (planowany czas  1 godzina)
- prezentowanie, kolejno przez zespoły, swoich projektów przed całą klasą,
- dyskusja, zadawanie pytań.
Etap V. Ocena projektów
- ocena zespołów i poszczególnych uczniów (ocenie podlega sprawozdanie i prezentacja
projektu).
Etap VI. Sprawdzian założonych celów.
Dodatkowe informacje:
Poszczególne grupy uczniów wybierają dowolny temat z zakresu projektu lub przyjmują
tematy zaprezentowane przez nauczyciela np.:
TEMAT 1: Budowa miesiarek
Zagadnienia do rozważenia:
" Z jakich elementów zbudowane są miesiarki?
" Jakie różnice w budowie występują między różnymi typami miesiarek?
TEMAT 2: Zasada działania miesiarek
Zagadnienia do rozważenia:
" Jak działają miesiarki?
" Jakie różnice w działaniu występują między różnymi typami miesiarek?
TEMAT 3: Obsługa miesiarek
Zagadnienia do rozważenia:
" Jakie czynności należy wykonać by prawidłowo i bezpiecznie obsługiwać miesiarkę?
" Jakie różnice występują przy obsłudze różnych typów miesiarek?
TEMAT 4: Konserwacja miesiarek
Zagadnienia do rozważenia:
" Jaki jest cel konserwacji?
" Jakie czynności należy wykonać by prawidłowo dokonać konserwacji miesiarek?
" Jakie różnice występują w konserwacji przy różnych typach miesiarek?
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
8
Załącznik 1
OCENA PRACY UCZNIÓW
Przy ocenie projektu należy wziąć pod uwagę:
1. Sposób opracowania sprawozdania z projektu:
" czy znalazły się w sprawozdaniu poszczególne wymagania?
" czy sprawozdanie jest logiczne i czytelne?
2. Zaprojektowanie i wykonanie pomocy do prezentacji projektu.
3. Prezentacja projektu na forum klasy:
" czy wypowiedzi były logiczne i zwięzłe?
" czy w trakcie prezentacji było zainteresowanie klasy?
" czy prezentacja była przedstawiona w ściśle określonym czasie?
Załącznik 2
KONTRAKT
ZAWARTY POMI
DZY NAUCZYCIELEM A UCZNIEM (UCZNIAMI)
NA WYKONANIE PROJEKTU
Temat.......................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
w dniu..........................................................(dzień, miesiąc, rok)
Kontrakt zawarto pomiędzy...........................................
(nauczycielem)
i uczniami: ............................................................................
..............................................................................
..............................................................................
..............................................................................
klasy....................
Na mocy niniejszego KONTRAKTU:
1. Uczniowie zobowiązują się do wykonania projektu zgodnego z opisem.
2. Uczniowie zobowiązują się do złożenia sprawozdania i zaprezentowania projektu
w dniu...................................................................................
3. Nauczyciel zobowiązuje się do opieki merytorycznej nad uczniem i ustala następujące
terminy konsultacji:
I konsultacja......................................................
II konsultacja.....................................................
III. konsultacja...................................................
..........................................................................
4. Nauczyciel zobowiązuje się do oceny projektu zgodnie z zawartymi w opisie kryteriami
Podpisy akceptujące treść kontraktu:
.............................................................. ...............................................................
(podpis ucznia) (podpis nauczyciela)
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
9
Załącznik 3
PLAN SPRAWOZDANIA
1. Pierwsza strona z tytułem projektu i nazwiskiem autorów.
2. Spis treści.
3. Streszczenie projektu.
4. Podziękowania.
5. Wstęp (przedstawienie problemu, który jest tematem projektu oraz dotychczasowe
osiągnięcia).
5.1. Warunki projektu (precyzyjne określenie tematu i celu projektu, czas jego
wykonania i dla kogo jest przeznaczony).
5.2. Procedury badań (metody zbierania informacji, korzystanie ze zbiorów biblioteki,
śledzenie prasy, obserwacje, wywiady itp.).
6. Odkrycia i informacje (poszczególne partie odpowiednio zatytułowane  jasno i logicznie,
można przedstawić rysunki, schematy, wykresy itp.).
7. Wnioski (wnioski z badań i eksperymentów, dobre i złe strony projektu).
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
10
Scenariusz zajęć 2
Osoba prowadząca & & & & & & & & & & & & & & .& & & & .
Modułowy program nauczania: Technik technologii żywności 321[09]
Moduł: Maszyny i urządzenia stosowane w przemyśle spożywczym 321[09].Z1
Jednostka modułowa: Eksploatowanie maszyn i urządzeń do obróbki mechanicznej
321[09].Z1.04
Temat: Urządzenia rozdrabniające w przemyśle spożywczym
Cel ogólny: zebrać i przeanalizować wiadomości dotyczące urządzeń rozdrabniających
w przemyśle spożywczym.
Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń potrafi:
 określić rodzaje urządzeń rozdrabniających, nazwać je,
 opisać budowę urządzeń rozdrabniających,
 wskazać metodę rozdrabniania stosowaną w danym urządzeniu,
- dobrać rodzaj materiału poddawanego rozdrabnianiu w danym urządzeniu.
Metody nauczania  uczenia się:
- metoda sytuacyjna
Formy organizacyjne pracy uczniów:
- grupowa zróżnicowana
Czas: 45 minut
Środki dydaktyczne:
- schematy budowy urządzeń rozdrabniających,
- dokumentacje techniczno-uchowe urządzeń rozdrabniających,
- arkusze papieru,
- przybory do pisania,
Przebieg zajęć:
1. Czynności organizacyjne:
 podział klasy na grupy,
 podanie tematu,
 wyjaśnienie celów lekcji i omówienie zasad pracy.
2. Praca w grupach:
 wybór urządzeń stosowanych do rozdrabniania surowców w przemyśle spożywczym,
 przeanalizowanie budowy i działania wybranego urządzenia rozdrabniającego,
 ustalenie metody rozdrabniania stosowanej w danym urządzeniu,
 określenie rodzaju materiału poddawanego rozdrabnianiu w danym urządzeniu,
 zapisanie wiadomości w tabeli.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
11
urządzenie metoda element
zastosowanie
rozdrabniające rozdrabniania rozdrabniający
mlewnik walcowy zgniatanie bębny rozdrabnianie zbóż
& & & & ..
3. Prezentacja pracy.
4. Ocena wykonanego zadania.
5. Praca domowa  W dostępnej literaturze wyszukać urządzenie rozdrabniające stosowane
w przemyśle spożywczym, a nie omawiane na lekcji. Opisać jego budowę (narysować
schemat budowy) i zasadę działania.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
12
5. ĆWICZENIA
5.1. Maszyny i urządzenia do mycia i oczyszczania
5.1.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Rozpoznaj na rysunkach rodzaje płuczek. Nazwij je.
Rysunek do ćwiczenia 1. Schematy płuczek [5, s. 21]
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z przeznaczeniem i zasadą działania płuczek,
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
13
2) przeanalizować budowę i działanie różnych typów płuczek,
3) przeanalizować schematy płuczek,
4) nazwać poszczególne płuczki,
5) zapisać i zaprezentować wyniki pracy.
Zalecane metody nauczania-uczenia się:
 ćwiczenia praktyczne,
 pokaz z objaśnieniem
Środki dydaktyczne:
- plansze i foliogramy przedstawiające budowę płuczek,
- podręcznik [5],
- zeszyt,
- przybory do rysowania.
Ćwiczenie 2
Na podstawie przedstawionego schematu separatora powietrznego wyjaśnij jego zasadę
działania i nazwij elementy oznaczone cyframi od 1 do 4.
Rysunek do ćwiczenia 2. Schemat separatora powietrznego [1, s.17]
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z dokumentacją techniczno-ruchową separatora powietrznego,
2) przeanalizować schemat separatora powietrznego,
3) opisać jego zasadę działania,
4) nazwać elementy oznaczone cyframi od 1 do 4,
5) zapisać działanie urządzenia i nazwy oznaczonych elementów,
6) zaprezentować wyniki.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
14
Zalecane metody nauczania-uczenia się:
 pogadanka,
 pokaz z objaśnieniem.
Środki dydaktyczne:
- model separatora powietrznego,
- plansza przedstawiająca budowę separatora powietrznego,
- dokumentacja techniczno-ruchowa dla separatora powietrznego,
- zeszyt,
- przybory do pisania.
Ćwiczenie 3
Na podstawie dokumentacji techniczno-ruchowej wyjaśnij zasady prawidłowej
eksploatacji maszyny do obierania warzyw ścinającą naskórek.
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z dokumentacją techniczno-ruchową maszyny do obierania warzyw
ścinającej naskórek,
2) odczytać prawidłowe zasady eksploatacji maszyny do obierania,
3) zapisać zasady eksploatacji,
4) zaprezentować wnioski.
Zalecane metody nauczania-uczenia się:
 ćwiczenia praktyczne,
 pogadanka.
Środki dydaktyczne:
- film dydaktyczny dotyczący eksploatacji maszyny do obierania warzyw ścinającej
naskórek,
- dokumentacja techniczno-ruchowa maszyny do obierania warzyw ścinającej naskórek,
- zeszyt,
- przybory do pisania.
Ćwiczenie 4
Dokonaj klasyfikacji urządzeń do mycia i czyszczenia surowców pod względem:
- przeznaczenia,
- rodzaju surowca do którego są przystosowane,
- rodzaju pracy.
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
15
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z rodzajami urządzeń do mycia i czyszczenia surowców,
2) określić ich przeznaczenie,
3) dobrać surowce, które można poddać obróbce w danych urządzeniach,
4) określić rodzaj pracy urządzeń,
5) zapisać zebrane wiadomości,
6) zaprezentować wyniki.
Zalecane metody nauczania-uczenia się:
 pokaz z objaśnieniem,
 pogadanka.
Środki dydaktyczne:
- katalogi i prospekty urządzeń do mycia i czyszczenia surowców,
- dokumentacje techniczne urządzeń do mycia i czyszczenia surowców,
- zeszyt,
- przybory do pisania.
Ćwiczenie 5
Scharakteryzuj sposoby mycia mechanicznego opakowań.
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z urządzeniami do mycia mechanicznego opakowań,
2) przeanalizować ich działanie,
3) określić ich cechy charakterystyczne,
4) wskazać wady mycia mechanicznego,
5) zapisać zebrane wnioski,
6) zaprezentować pracę.
Zalecane metody nauczania-uczenia się:
 ćwiczenia praktyczne,
 pogadanka.
Środki dydaktyczne:
- film dydaktyczny dotyczący eksploatacji urządzeń do mycia mechanicznego opakowań,
- dokumentacje techniczne urządzeń do mycia mechanicznego opakowań,
- zeszyt,
- przybory do pisania.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
16
5.2. Maszyny i urządzenia do rozdrabniania
5.2.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Na podstawie schematu wyjaśnij sposób działania młynka kulowego. Do jakiej grupy
urządzeń rozdrabniających można go zaliczyć.
Rysunek do ćwiczenia 1. Młynek kulowy [3, s.53]
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) przeanalizować schemat budowy młynka kulowego,
2) zapoznać się z działaniem urządzeń do rozdrabniania,
3) przyporządkować młyn kulowy do odpowiedniej grupy urządzeń rozdrabniających,
4) przeanalizować działanie urządzeń udarowych,
5) wyjaśnić zasadę działania młynka kulowego,
6) zaprezentować zasadę działania młynka kulowego.
Zalecane metody nauczania-uczenia się:
 pokaz z objaśnieniem,
 ćwiczenia praktyczne.
Środki dydaktyczne:
- plansza przedstawiająca budowę młynka kulowego,
- katalogi i prospekty urządzeń rozdrabniających,
- podręcznik [3],
- zeszyt,
- przybory do pisania.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
17
Ćwiczenie 2
Określ rodzaj rozdrobnienia surowca jaki można uzyskać w wilku stosując dany zespół
tnący:
Rysunek do ćwiczenia 2. Młynek kulowy [3, s.21]
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z budową i działaniem wilka,
2) określić rodzaje elementów układu tnącego,
3) zapoznać się z różnymi możliwościami zastosowania elementów układu tnącego wilka,
4) rozróżniać elementy układu tnącego przedstawionego na rysunkach: a), b) i określić jaki
rodzaj rozdrobnienia surowca można dzięki nim uzyskać,
5) zapisać i zaprezentować wnioski.
Zalecane metody nauczania-uczenia się:
 pokaz z objaśnieniem,
 ćwiczenia praktyczne.
Środki dydaktyczne:
- model wilka,
- dokumentacja techniczna wilka,
- zeszyt,
- przybory do pisania.
Ćwiczenie 3
Przygotuj instrukcję obsługi krajalnicy do chleba korzystając z informacji zapisanych
w postaci komiksu.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
18
Rysunek do ćwiczenia 3. Funkcjonowanie krajalnicy chleba
[prospekt reklamowy]
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z budową krajalnicy do chleba,
2) przeanalizować działanie krajalnicy,
3) zapoznać się z zasadami bhp i zasadami prawidłowej eksploatacji krajalnicy,
4) zapisać kolejne etapy obsługi krajalnicy,
5) zaprezentować wyniki ćwiczenia.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
19
Zalecane metody nauczania-uczenia się:
 pokaz z objaśnieniem,
 ćwiczenia praktyczne.
Środki dydaktyczne:
- film dydaktyczny dotyczący eksploatacji krajalnicy do chleba,
- foliogram przedstawiający funkcjonowanie krajalnicy chleba [prospekt reklamowy]
- dokumentacja techniczno-ruchowa krajalnicy do chleba,
- przybory do pisania.
Ćwiczenie 4
Uzasadnij dlaczego należy przestrzegać następujących zasad bhp związanych
z eksploatacją urządzeń do obróbki mechanicznej żywności.
Podczas pracy z urządzeniami do obróbki mechanicznej żywności należy bezwzględnie
przestrzegać następujących zasad bhp:
" Nowo zakupioną maszynę elektryczną musi zainstalować uprawniony elektryk.
" Maszyna winna być podłączona do gniazda elektrycznego z uziemieniem lub
zerowaniem.
" Nie należy dotykać rękoma elementów roboczych maszyny w czasie pracy.
" Nie należy pozostawiać pracującej maszyny bez dozoru.
" Należy przestrzegać terminów przeglądów okresowych.
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z zasadami bhp związanymi z eksploatacją urządzeń do obróbki
mechanicznej żywności,
2) przeanalizować zasady wymienione w ćwiczeniu,
3) uzasadnić celowość stosowania wymienionych zasad bhp,
4) zapisać i zaprezentować wyniki ćwiczenia.
Zalecane metody nauczania-uczenia się:
 pogadanka,
 ćwiczenia praktyczne.
Wyposażenie stanowiska pracy:
- film dydaktyczny dotyczący eksploatacji urządzeń do obróbki mechanicznej żywności.,
- dokumentacje techniczno-ruchowe urządzeń do obróbki mechanicznej żywności,
- zeszyt,
- przybory do pisania.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
20
5.3. Maszyny i urządzenia do rozdzielania
5.3.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Na podstawie przedstawionego schematu prasy filtracyjnej wyjaśnij jej zasadę działania
i nazwij elementy oznaczone cyframi od 1 do 5.
Rysunek do ćwiczenia 1. Schemat prasy filtracyjnej [6, s.185]
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z dokumentacją techniczno-ruchową prasy filtracyjnej,
2) przeanalizować schemat prasy filtracyjnej,
3) opisać jej zasadę działania,
4) nazwać elementy oznaczone cyframi od 1 do 5,
5) zapisać działanie urządzenia i nazwy oznaczonych elementów,
6) zaprezentować wyniki ćwiczenia.
Zalecane metody nauczania-uczenia się:
 pokazu z objaśnieniem, ćwiczenia praktyczne.
Środki dydaktyczne:
- model prasy filtracyjnej,
- dokumentacja techniczno-ruchowa prasy filtracyjnej,
- zeszyt,
- przybory do pisania.
Ćwiczenie 2
Wyjaśnij różnice między wirówkami: filtracyjną i separacyjną.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
21
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z budową i działaniem wirówek,
2) określić przeznaczenie wirówek,
3) dokonać porównania między wirówkami: filtracyjną i separacyjną,
4) zapisać i zaprezentować odpowiedz
.
Zalecane metody nauczania-uczenia się:
 pokaz z objaśnieniem, wykładu wprowadzającego.
Środki dydaktyczne:
- modele wirówek,
- plansze i foliogramy dotyczące budowy i działania wirówek,
- podręcznik [1],
- dokumentacje techniczno-ruchowe wirówek,
- zeszyt,
- przybory do pisania.
Ćwiczenie 3
Uzupełnij punkty OBSA
UGA I ZASADY BHP w instrukcji obsługi przesiewacza
dobierając odpowiednie stwierdzenia spośród podanych poniżej:
 oczyścić silnik i mechanizmy z zanieczyszczeń i pyłów,
 włączenie i wyłączenie przesiewacza następuje przez naciśnięcie przycisku
sterowniczego,
 silnik musi być uziemiony,
 o wszystkich zauważonych usterkach powiadomić należy przełożonych,
 oczyścić przesiewacz,
 sprawdzić stan smarowania,
 uruchomić silnik, po jego rozpędzeniu można lej zasypowy zasilić mąką,
 nie dopuszcza się wsypywania mąki przy zatrzymanym silniku, gdyż grozi to
przepaleniem silnika,
 odłączyć silnik od napięcia,
 zabezpieczyć wsyp przed zanieczyszczeniami,
 nie wolno dokonywać jakichkolwiek napraw i regulacji lub oczyszczania podczas pracy
przesiewacza,
 wzbrania się zdejmować osłony,
 nie wolno ładować mąki w nadmiernych ilościach,
 pracę przy przesiewaczu powinna wykonywać osoba przeszkolona i zapoznana z DTR,
 dokładnie obejrzeć stan mechanizmu,
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
22
INSTRUKCJA OBSA
UGI PRZESIEWACZA
PRZEZNACZENIE:
Przesiewacz odśrodkowy do mąki służy do przesiewania, spulchniania i napowietrzania mąki.
DZIALANIE:
Przed przystąpieniem do przesiewania należy uruchomić silnik, a po jego rozpędzeniu można
lej zasypowy zasilić mąką.
Zasilanie odbywa się ręcznie. Po otwarciu worka mąka przesypuje się do leja, którym jest
podawana grawitacyjnie na sito rotacyjne.
Wirująca mąka uderza o łopatki zgarniacza przez co następuje jej spulchnienie
i napowietrzanie.
OBSLUGA:
Przed uruchomieniem przesiewacza należy:
- .............
Przed przystąpieniem do przesiewania należy:
- .............
Po skończeniu pracy należy:
- .............
ZADADY BHP:
- .............
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) przeanalizować dokumentacje techniczno-ruchową przesiewacza do mąki,
2) przeanalizować schemat budowy przesiewacza,
3) określić podstawowe elementy budowy przesiewacza,
4) zapoznać się z działaniem urządzenia,
5) zapoznać się z obsługą i zasadami bhp urządzenia,
6) przeanalizować  instrukcję obsługi przesiewacza ,
7) przeanalizować stwierdzenia dotyczące obsługi i zasad bhp przesiewacza,
8) dobrać powyższe stwierdzenia do odpowiednich punktów instrukcji,
9) zapisać czynności związane z obsługą i zasadami bhp przesiewacza (zwracając uwagę na
logiczną kolejność),
10) zaprezentować wyniki ćwiczenia.
Zalecane metody nauczania-uczenia się:
 wykładu wprowadzającego,
 ćwiczenia praktyczne.
Środki dydaktyczne:
- film dydaktyczny dotyczący eksploatacji przesiewacza do mąki.,
- dokumentacja techniczno-ruchowa przesiewacza do mąki,
- podręcznik [6],
- zeszyt,
- przybory do pisania.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
23
5.4. Maszyny i urządzenia do mieszania
5.4.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Na podstawie schematu mieszalnika inżektorowego opisz jego działanie. Nazwij brakujące
elementy budowy mieszalnika.
Rysunek do ćwiczenia 1. Mieszalnik inżektorowy [6, s. 330]
1  .............., 2  przewód transportowy, 3  dyfuzor, 4  komora
mieszania, 5  dysza, 6  wlot pierwszej cieczy, 7 - .......................
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z przeznaczeniem mieszalników,
2) zapoznać się ze schematem budowy i zasadą działania mieszalnika przepływowego,
3) przeanalizować schemat mieszalnika inżektorowego,
4) przeanalizować działanie mieszalnika inżektorowego,
5) nazwać elementy budowy oznaczone nr. 1 i 7,
6) zapisać nazwy elementów budowy mieszalnika inżektorowego i zasadę jego działania,
7) zaprezentować wyniki ćwiczenia.
Zalecane metody nauczania-uczenia się:
 pogadanka,
 pokaz z objaśnieniem.
Środki dydaktyczne:
- model mieszalnika inżektorowego,
- plansze i foliogramy dotyczące budowy i działania mieszalnika inżektorowego,
- podręcznik [6],
- zeszyt,
- przybory do pisania.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
24
Ćwiczenie 2
Zaprojektuj i wykonaj schemat mieszarki ślimakowej o działaniu ciągłym.
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia..
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z przeznaczeniem i zasadą działania mieszarek,
2) przeanalizować budowę i działanie mieszarki ślimakowej o działaniu okresowym,
3) zaprojektować mieszarkę o działaniu ciągłym,
4) naszkicować schemat mieszarki o działaniu ciągłym,
5) wykonać schemat mieszarki,
6) zaprezentować projekt.
Zalecane metody nauczania-uczenia się:
 pogadanka,
 pokaz z objaśnieniem.
Środki dydaktyczne:
- modele mieszarek,
- plansze i foliogramy dotyczące budowy i działania mieszarek,
- dokumentacje techniczno-ruchowe mieszarek,
- podręcznik [6],
- zeszyt,
- przybory do rysowania.
Ćwiczenie 3
Dokonaj klasyfikacji maszyn i urządzeń do mieszania. Scharakteryzuj je posługując się
poniższą tabelą.
nazwa urządzenia rodzaje urządzeń
rodzaj mieszanych substancji
mieszającego mieszających
ciała ciekłe
ciała sypkie
ciała plastyczne
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z rodzajami maszyn i urządzeń do mieszania,
2) przeanalizować przeznaczenie i działanie maszyn i urządzeń do mieszania,
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
25
3) określić nazwy poszczególnych maszyn i urządzeń do mieszania,
4) dopasować poznane maszyny i urządzenia do danego rodzaju mieszanych substancji,
5) wpisać zebrane wiadomości do tabelki,
6) zaprezentować pracę.
Zalecane metody nauczania-uczenia się:
 pogadanka,
 ćwiczenia praktyczne.
Środki dydaktyczne:
- film dydaktyczny dotyczący eksploatacji maszyn i urządzeń do mieszania,
- katalogi i prospekty maszyn i urządzeń do mieszania,
- dokumentacje techniczno-ruchowe maszyn i urządzeń do mieszania,
- podręcznik [6],
- zeszyt,
- przybory do pisania.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
26
5.5. Maszyny i urządzenia do pakowania i konfekcjonowania
żywności
5.5.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Na podstawie opisu i schematu urządzenia nazwij je i zakwalifikuj do odpowiedniej grupy
maszyn.
Urządzenie wyposażone w dwa walce
z wygrawerowanymi zagłębieniami to ...........
............... . Materiał formowany jest
wprowadzany między walce i wypełnia
wgłębienia. Uformowany produkt jest
połączony zwykłe cienką warstwą
sprasowanego między walcami materiału.
Rysunek do ćwiczenia 1. [6, s. 201]
1  materiał formowany, 2  walce robocze, 3  produkt
Sposób wykonania ćwiczenia
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia.
Uczeń powinien:
1) zapoznać się ze schematem budowy urządzenia,
2) przeanalizować działanie urządzenia,
3) określić jego przeznaczenie,
4) dobrać grupę urządzeń do których możne je zakwalifikować,
5) wyjaśnić budowę i działanie innych urządzeń z tej grupy,
6) dobrać nazwę urządzenia przez analogię z innymi urządzeniami z tej grupy,
7) zaprezentować wyniki ćwiczenia.
Zalecane metody nauczania-uczenia się:
 pogadanka,
 pokaz z objaśnieniem.
Środki dydaktyczne:
- plansze i foliogramy dotyczące budowy i działania urządzeń formujących,
- dokumentacja techniczno-ruchowa urządzeń formujących,
- podręcznik [6],
- zeszyt,
- przybory do pisania.
Ćwiczenie 2
Na podstawie schematu dozownika ślimakowego wyjaśnij jego działanie.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
27
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji
ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres i
technikę wykonania ćwiczenia
z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i
higieny pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z dokumentacją techniczną
dozownika ślimakowego,
2) przeanalizować schemat dozownika
ślimakowego,
3) opisać jego zasadę działania,
4) zapisać i zaprezentować wyniki ćwiczenia.
Rysunek do ćwiczenia 2. Dozownik ślimakowy
[6, s. 201]
Zalecane metody nauczania-uczenia się:
 pogadanka,
 pokaz z objaśnieniem.
Środki dydaktyczne:
- model dozownika ślimakowego,
- plansze i foliogramy dotyczące budowy i działania dozownika ślimakowego,
- dokumentacja techniczna dozownika ślimakowego,
- zeszyt,
- przybory do pisania.
Ćwiczenie 3
Na podstawie opisu kolejnych etapów procesu pakowania, określ odpowiadający im
system (urządzenie) pakowania.
Kolejne etapy pakowania to:
- zwinięcie materiału w kształt rury (rękawa),
- zgrzanie szwu bocznego powstającego kartonika,
- zgrzanie dna formowanego kartonika,
- napełnianie cieczą,
- zgrzanie wieczka (połączone z jednoczesnym zgrzaniem dna kolejnego kartonika),
- odcięcie napełnionego, zamkniętego kartonika od kolejnego, będącego w fazie
formowania.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
28
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z systemami pakowania żywności,
2) przeanalizować sposoby pakowania,
3) dobrać system do podanych etapów pakowania,
4) zgromadzić dodatkowe informacje dotyczące wybranej maszyny pakującej,
5) zapisz i zaprezentuj wyniki ćwiczenia.
Zalecane metody nauczania-uczenia się:
- pogadanka,
- pokaz z objaśnieniem
Środki dydaktyczne:
- film dydaktyczny dotyczący sposobów pakowania i urządzeń wykorzystywanych do
pakowania produktów spożywczych,
- katalogi i prospekty urządzeń wykorzystywanych do pakowania produktów spożywczych,
- podręcznik [3],
- zeszyt,
- przybory do pisania.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
29
6. EWALUACJA OSI
GNI
Ć UCZNIA
Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego
TEST 1
Test dwustopniowy do jednostki modułowej  Eksploatowanie maszyn
i urządzeń do obróbki mechanicznej
Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których:
- zadania 1, 2, 4, 6, 7, 8, 10, 12, 13, 14, 16, 17, 18, 20 są z poziomu podstawowego,
- zadania 3, 5, 9, 11, 15, 19 są z poziomu ponadpodstawowego.
Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt
Za każdą prawidłową odpowiedz
uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedz
lub jej brak
uczeń otrzymuje 0 punktów.
Proponuje się następujące normy wymagań  uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:
- dopuszczający  za rozwiązanie co najmniej 8 zadań z poziomu podstawowego,
- dostateczny  za rozwiązanie co najmniej 12 zadań z poziomu podstawowego,
- dobry  za rozwiązanie 15 zadań, w tym co najmniej 4 z poziomu ponadpodstawowego,
- bardzo dobry  za rozwiązanie 18 zadań, w tym co najmniej 5 z poziomu
ponadpodstawowego.
Klucz odpowiedzi: 1. d, 2. a, 3. a, 4. d, 5. c, 6. a, 7. d, 8. c, 9. a, 10. c, 11. b,
12. a, 13. a, 14. a, 15. d, 16. a, 17. b, 18. d, 19. d, 20. d.
Plan testu
Nr Cel operacyjny Kategoria Poziom Poprawna
zad. (mierzone osiągnięcia ucznia) celu wymagań odpowiedz

Rozróżnia elementy budowy wialni
1. A P d
zbożowej
Przyporządkowuje urządzenie do
2. rodzaju pracy B P a
Dobiera urządzenie do materiału
3. C PP a
poddawanego obróbce
Wyjaśnia zasadę działania wirówki
4. B P d
Dobiera czynnik roboczy stosowany
5. C PP c
w procesie mycia
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
30
Wyjaśnia budowę homogenizatora
6. B PP a
Objaśnia zasadę działania kutra
7. B P d
Wskazuje zastosowanie wilka
8. B P c
Stosuje zasady obsługi kotła
9. C PP a
warzelnego
Objaśnia zasadę działania prasy
10. B P c
filtracyjnej
Określa główne elementy budowy filtra
11. C PP b
bębnowego
Wyjaśnia zastosowanie odsiewacza
12. A P a
płaskiego
Przyporządkowuje urządzenie do
13. A P a
procesu rozdzielania
Określa cel stosowania bełkotki
14. B P a
Dobiera urządzenie mieszające do
15. C PP d
rodzaju surowca
Objaśnia zasadę działania miesiarki
16. B P a
Objaśnia zasadę działania urządzeń
17. A P b
mieszających
Rozróżnia główne elementy budowy
18. A P d
maszyn walcujących
Określa kolejność czynności
19. C PP d
w procesie pakowania
Objaśnia proces pakowania
20. B P d
Przebieg testowania
Instrukcja dla nauczyciela
1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z co najmniej dwutygodniowym
wyprzedzeniem.
2. Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.
3. Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania.
4. Omów z uczniami sposób udzielania odpowiedzi (karta odpowiedzi).
5. Zapewnij uczniom możliwość samodzielnej pracy.
6. Rozdaj uczniom zestawy zadań testowych i karty odpowiedzi, podaj czas przeznaczony na
udzielanie odpowiedzi.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
31
7. Postaraj się stworzyć odpowiednią atmosferę podczas przeprowadzania pomiaru
dydaktycznego (rozładuj niepokój, motywuj uczniów do rozwiązywania zadań).
8. Zbierz karty odpowiedzi oraz zestawy zadań testowych.
9. Sprawdz
testy i dokonaj zbiorczego zestawienia wyników.
10. Przeprowadz
analizę ilościową i jakościową zadań (m.in. wybierz te zadania, które
sprawiły uczniom największe trudności).
11. Opracuj wnioski do dalszego postępowania, mającego na celu uniknięcie niepowodzeń
dydaktycznych uczniów.
Instrukcja dla ucznia
1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4. Test zawiera 20 zadań wyboru wielokrotnego (tylko jedna odpowiedz jest prawidłowa).
5. Test składa się z zadań o różnym stopniu trudności: pytania są z poziomu i z poziomu
podstawowego.
6. Odpowiedzi udzielaj na załączonej karcie odpowiedzi. Prawidłową odpowiedz
zakreśl
 X .
7. W przypadku pomyłki dotyczącej wyboru odpowiedzi poprzednio zaznaczoną odpowiedz

zakreśl  kółkiem i zaznacz ponownie  X właściwą odpowiedz
.
8. Przestrzegaj podanej przez nauczyciela normy czasowej (40 min).
9. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
10. Porozumiewanie się z innymi uczniami lub korzystanie ze  środków pomocy wiąże się
z otrzymaniem oceny niedostatecznej.
11. Jeżeli masz jakieś wątpliwości dotyczące testu spytaj nauczyciela.
12. Po skończonej pracy test wraz z kartą odpowiedzi oddaj nauczycielowi.
Życzę powodzenia
Materiały dla ucznia:
 instrukcja,
 zestaw zadań testowych,
 karta odpowiedzi.
ZESTAW ZADAC
TESTOWYCH
1. Główny element budowy wialni zbożowej to:
a) obrotowy bęben,
b) wirujące tarcze,
c) natrysk wodno-powietrzny,
d) zespół sit.
2. Płuczka o działaniu okresowym to płuczka:
a) talerzowa,
b) wodno-powietrzna,
c) natryskowo-bębnowa,
d) rolkowa.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
32
3. Do czyszczenia warzyw stosuje się:
a) myjki,
b) agregaty czyszczące,
c) tryjery,
d) wirówki.
4. W wirówce czyszczącej do mleka oczyszczenie bąka odbywa się w trakcie
krótkotrwałego:
a) zatrzymania bąka (mniej niż 1min.),
b) zatrzymania bąka (mniej niż 1s),
c) otwarcia (mniej niż 1min.),
d) otwarcia (mniej niż 1s).
5. Płukanie wewnętrznych ścian zbiornika przy myciu mechanicznym odbywa się:
a) ługiem potasowym o stężeniu 0,8  1,0%,
b) ługiem potasowym o stężeniu 1,0  1,5%,
c) czystą wodą,
d) wodą destylowaną.
6. W homogenizatorze płynny surowiec przeciskany jest przez:
a) wąską szczelinę pod dużym ciśnieniem,
b) wąską szczelinę w warunkach podciśnienia,
c) kapilarę pod dużym ciśnieniem,
d) kapilarę w warunkach podciśnienia.
7. W kutrze:
a) misa i nóż są nieruchome, porusza się surowiec,
b) misa jest nieruchoma, a nóż się obraca,
c) misa się obraca, a nóż jest nieruchomy,
d) misa i noże obracają się.
8. Wilk służy do:
a) kalibrowania surowca,
b) separacji surowca,
c) rozdrabniania surowca,
d) dozowania surowca.
9. Obsługując prawidłowo krajalnicę tarczową należy:
a) podać surowiec do leja zasilającego po wcześniejszym włączeniu maszyny,
b) załadować lej zasypowy krajalnicy, a następnie włączyć maszynę,
c) włożyć surowiec do rynny odprowadzającej i włączyć urządzenie,
d) uruchomić maszynę na około 3 min., a następnie podać surowiec do leja zasilającego.
10. W celu utrzymania stałej wydajności prasy filtracyjnej należy:
a) zwiększyć czas filtracji,
b) zmniejszyć czas filtracji,
c) zwiększyć ciśnienie w trakcie filtracji,
d) zmniejszyć ciśnienie w trakcie filtracji.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
33
11. Filtrat w filtrze bębnowym zdejmowany jest:
a) nożem przez pracownika,
b) za pomocą noża -elementu filtra,
c) przy pomocy podmuchu powietrza z dyszy,
d) samoczynnie  filtrat opada pod wpływem siły odśrodkowej.
12. Odsiewacz płaski stosowany jest głównie do:
a) ziarna zbóż,
b) ekstraktu kawy,
c) wydzielania śmietanki,
d) klarowania oleju.
13. Do rozdzielania materiału na frakcje wielkościowe stosuje się:
a) sortowniki,
b) przesiewacze,
c) wirówki,
d) filtry.
14. Bełkotka to urządzenie do mieszania:
a) pneumatycznego,
b) mechanicznego,
c) przepływowego,
d) ciśnieniowego.
15. Mieszalniki stosowane są do mieszania:
a) ciał plastycznych,
b) ciał stałych,
c) ciał sypkich,
d) cieczy.
16. W miesiarce mieszadło wykonuje ruch:
a) obrotowy,
b) wahadłowy,
c) planetarny,
d) posuwisto-zwrotny.
17. Możliwość podgrzewania mieszanych substancji istnieje w:
a) miesiarce,
b) ubijarce cukierniczej,
c) mieszalniku przepływowym,
d) defektorze.
18. Elementami roboczymi maszyn walcujących nie są:
a) taśmy,
b) walce,
c) rolki,
d) linki.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
34
19. Zgrzanie wieczka kartonika w maszynie do pakowania następuje przed:
a) zgrzaniem szwu bocznego,
b) zgrzaniem dna kartonika,
c) napełnianiem cieczy,
d) odcięciem napełnionego kartonika.
20. Przy procesie pakowania żywności nie stosuje się:
a) wytwarzania próżni w opakowaniu,
b) wprowadzenia do opakowania zmodyfikowanej mieszaniny gazów,
c) folii termoformowalnej do formowania opakowania,
d) wytwarzania nadciśnienia w opakowaniu.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
35
KARTA ODPOWIEDZI
Imię i nazwisko..........................................................................................
Eksploatowanie maszyn i urządzeń do obróbki mechanicznej
Zakreśl poprawną odpowiedz
.
Nr
Odpowiedz
Punkty
zadania
1 a b c D
2 a b c D
3 a b c D
4 a b c D
5 a b c D
6 a b c D
7 a b c D
8 a b c D
9 a b c D
10 a b c D
11 a b c D
12 a b c D
13 a b c D
14 a b c D
15 a b c D
16 a b c D
17 a b c D
18 a b c D
19 a b c D
20 a b c D
Razem:
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
36
TEST 2
Test dwustopniowy do jednostki modułowej  Eksploatowanie maszyn
i urządzeń do obróbki mechanicznej
Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których:
- zadania 1, 2, 6, 7, 8, 10, 12, 13, 14, 15, 16, 17, 18, 20 są z poziomu podstawowego,
- zadania 3, 4, 5, 9, 11, 19 są z poziomu ponadpodstawowego.
Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt
Za każdą prawidłową odpowiedz
uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedz
lub jej brak
uczeń otrzymuje 0 punktów.
Proponuje się następujące normy wymagań  uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:
- dopuszczający  za rozwiązanie co najmniej 8 zadań z poziomu podstawowego,
- dostateczny  za rozwiązanie co najmniej 12 zadań z poziomu podstawowego,
- dobry  za rozwiązanie 15 zadań, w tym co najmniej 4 z poziomu ponadpodstawowego,
- bardzo dobry  za rozwiązanie 18 zadań, w tym co najmniej 5 z poziomu
ponadpodstawowego.
Klucz odpowiedzi: 1. a, 2. b, 3. c, 4. b, 5. c, 6. c, 7. b, 8. b, 9. a, 10. a, 11. b,
12. c, 13. d, 14. c, 15. c, 16. b, 17. b, 18. b 19. a, 20. d.
Plan testu
Nr Cel operacyjny Kategoria Poziom Poprawna
zad. (mierzone osiągnięcia ucznia) celu wymagań odpowiedz

Rozróżnia elementy budowy maszyny
1. A P a
do ścierania naskórka warzyw
Przyporządkowuje urządzenie do
2. B P b
rodzaju pracy
Dobiera urządzenie do materiału
3. C PP c
poddawanego obróbce
Określa element linii technologicznej do
4. C PP b
czyszczenia ziemniaków
Dobiera czynnik roboczy stosowany
5. C PP c
w procesie mycia
6. Wyjaśnia budowę homogenizatora B P c
7. Rozróżnia elementy budowy wilka B P b
8. Klasyfikuje maszyny rozdrabniające A P b
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
37
Stosuje zasady obsługi kotła
9. C PP a
warzelnego
Objaśnia zasadę działania prasy
10. B P a
filtracyjnej
Dobiera główne elementy budowy filtra
11. C PP b
bębnowego
Wyjaśnia zasadę działania filtra
12. B P c
bębnowego
Przyporządkowuje materiał
13. konstrukcyjny do elementu budowy A P d
przesiewacza
Rozróżnia elementy budowy do rodzaju
14. B P c
mieszalników
Rozróżnia urządzenia mieszające różne
15. A P c
rodzaje surowca
16. Objaśnia zasadę działania ubijarki B P a
Objaśnia zasadę działania urządzeń
17. A P b
mieszających
Wskazuje główny element budowy
18. A P b
dozowników masowych
Określa kolejność czynności w procesie
19. C PP a
pakowania
20. Objaśnia proces pakowania B P d
Przebieg testowania
Instrukcja dla nauczyciela
1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z co najmniej dwutygodniowym
wyprzedzeniem.
2. Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.
3. Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania.
4. Omów z uczniami sposób udzielania odpowiedzi (karta odpowiedzi).
5. Zapewnij uczniom możliwość samodzielnej pracy.
6. Rozdaj uczniom zestawy zadań testowych i karty odpowiedzi, podaj czas przeznaczony na
udzielanie odpowiedzi.
7. Postaraj się stworzyć odpowiednią atmosferę podczas przeprowadzania pomiaru
dydaktycznego (rozładuj niepokój, motywuj uczniów do rozwiązywania zadań).
8. Zbierz karty odpowiedzi oraz zestawy zadań testowych.
9. Sprawdz
testy i dokonaj zbiorczego zestawienia wyników.
10. Przeprowadz
analizę ilościową i jakościową zadań (m.in. wybierz te zadania, które
sprawiły uczniom największe trudności).
11. Opracuj wnioski do dalszego postępowania, mającego na celu uniknięcie niepowodzeń
dydaktycznych uczniów.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
38
Instrukcja dla ucznia
1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4. Test zawiera 20 zadań wyboru wielokrotnego (tylko jedna odpowiedz jest prawidłowa).
5. Test składa się z zadań o różnym stopniu trudności: zadania są z poziomu podstawowego,
i z poziomu ponadpodstawowego.
6. Odpowiedzi udzielaj na załączonej karcie odpowiedzi. Prawidłową odpowiedz
zakreśl
 X .
7. W przypadku pomyłki dotyczącej wyboru odpowiedzi poprzednio zaznaczoną odpowiedz

zakreśl  kółkiem i zaznacz ponownie  X właściwą odpowiedz
.
8. Przestrzegaj podanej przez nauczyciela normy czasowej (40 min).
9. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
10. Porozumiewanie się z innymi uczniami lub korzystanie ze  środków pomocy wiąże się
z otrzymaniem oceny niedostatecznej.
11. Jeżeli masz jakieś wątpliwości dotyczące testu spytaj nauczyciela.
12. Po skończonej pracy test wraz z kartą odpowiedzi oddaj nauczycielowi.
Życzę powodzenia
Materiały dla ucznia:
 instrukcja,
 zestaw zadań testowych,
 karta odpowiedzi.
ZESTAW ZADAC
TESTOWYCH
1. Główny element maszyny do ścierania naskórka warzyw to:
a) bęben perforowany,
b) zespół sit,
c) wirujące tarcze cierne,
d) natrysk powietrzny.
2. Płuczka o działaniu okresowym to płuczka:
a) wodno-powietrzna,
b) talerzowa,
c) natryskowo-bębnowa,
d) rolkowa.
3. Do czyszczenia ziaren stosuje się:
a) agregaty czyszczące,
b) myjki
c) wialnie,
d) wirówki.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
39
4. W linii technologicznej do czyszczenia ziemniaków metodą ługową nie występuje:
a) urządzenie szczotkowe do usuwania naskórka,
b) płuczka natryskowa,
c) płuczka wysokociśnieniowa,
d) urządzenie siarkujące.
5. Płukanie wewnętrznych ścian zbiornika przy myciu mechanicznym odbywa się za pomocą:
a) ługiem potasowym o stężeniu 0,8  1,0%,
b) ługiem potasowym o stężeniu 1,0  1,5%,
c) czystą wodą,
d) wodą destylowaną.
6. W homogenizatorze płynny surowiec przeciskany jest przez:
a) wąską szczelinę w warunkach podciśnienia,
b) kapilarę pod dużym ciśnieniem,
c) wąską szczelinę pod dużym ciśnieniem,
d) kapilarę w warunkach podciśnienia.
7. Zespół tnący wilka składa się z:
a) sit,
b) noży i sit,
c) noży,
d) pierścienia dociskowego i nakrętki.
8. Młyn młotkowy należy do grupy urządzeń:
a) walcowych,
b) udarowych,
c) rozcierających,
d) homogenizujących.
9. Obsługując prawidłowo krajalnicę tarczową należy:
a) podać surowiec do leja zasilającego po wcześniejszym włączeniu maszyny,
b) załadować lej zasypowy krajalnicy, a następnie włączyć maszynę,
c) włożyć surowiec do rynny odprowadzającej i włączyć urządzenie,
d) uruchomić maszynę na około 3 min., a następnie podać surowiec do leja zasilającego.
10. W celu utrzymania stałej wydajności prasy filtracyjnej należy:
a) zwiększyć ciśnienie w trakcie filtracji,
b) zwiększyć czas filtracji,
c) zmniejszyć czas filtracji,
d) zmniejszyć ciśnienie w trakcie filtracji.
11. Filtrat w filtrze bębnowym zdejmowany jest:
a) nożem przez pracownika,
b) za pomocą noża -elementu filtra,
c) przy pomocy podmuchu powietrza z dyszy,
d) samoczynnie  filtrat opada pod wpływem siły odśrodkowej.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
40
12. Filtr bębnowy pracuje:
a) przy obniżonej temperaturze,
b) przy podwyższonej temperaturze,
c) pod zredukowanym ciśnieniem,
d) przy podwyższonych ciśnieniu.
13. Sit w maszynach przesiewających nie wykonuje się z:
a) drutu,
b) tworzyw sztucznych,
c) jedwabiu,
d) ceramiki.
14. Mieszadła występują w mieszarkach:
a) przesypowych,
b) pneumatycznych,
c) mechanicznych,
d) przepływowych.
15. Mieszalniki stosowane są do mieszania:
a) ciał plastycznych,
b) ciał stałych,
c) cieczy,
d) ciał sypkich.
16. W ubijarce mieszadło wykonuje ruch:
a) planetarny,
b) obrotowy,
c) wahadłowy,
d) posuwisto-zwrotny.
17. Możliwość podgrzewania mieszanych substancji istnieje w:
a) miesiarce,
b) ubijarce cukierniczej,
c) mieszalniku przepływowym,
d) defektorze.
18. Głównym elementem roboczym dozowników masowych jest:
a) ślimak,
b) waga,
c) taśma,
d) element wibracyjny.
19. Zgrzanie wieczka kartonika w maszynie do pakowania następuje przed:
a) odcięciem napełnionego kartonika,
b) zgrzaniem szwu bocznego,
c) zgrzaniem dna kartonika,
d) napełnianiem cieczy.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
41
20. Przy procesie pakowania żywności nie stosuje się:
a) wytwarzania próżni o opakowaniu,
b) wprowadzenia do opakowania zmodyfikowanej mieszaniny gazów,
c) folii termoformowalnej do formowania opakowania,
d) wytwarzania nadciśnienia w opakowaniu.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
42
KARTA ODPOWIEDZI
Imię i nazwisko..........................................................................................
Eksploatowanie maszyn i urządzeń do obróbki mechanicznej
Zakreśl poprawną odpowiedz
.
Nr
Odpowiedz
Punkty
zadania
1 a b c d
2 a b c d
3 a b c d
4 a b c d
5 a b c d
6 a b c d
7 a b c d
8 a b c d
9 a b c d
10 a b c d
11 a b c d
12 a b c d
13 a b c d
14 a b c d
15 a b c d
16 a b c d
17 a b c d
18 a b c d
19 a b c d
20 a b c d
Razem:
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
43
7. LITERATURA
1. Dłużewski M., Dłużewska A.: Technologia żywności. Cz. 2. WSiP, Warszawa 2001
2. Grzesińska W.: Wyposażenie techniczne zakładów. WSiP, Warszawa 2005
3. Jabłecka J., Zaworska A.: Podstawy przetwórstwa żywności. Cz. 1. eMPi2, Poznań 2005
4. Jarczyk A.: Technologia żywności. Cz. 3. WSiP, Warszawa 2001
5. Jastrzębski W.: Technologia chłodnicza żywności. WSiP, Warszawa 1991
6. Lewicki P. P.(red): Inżynieria procesowa i aparatura przemysłu spożywczego. Tom. 1.
WN-T, Warszawa 1990
7. Warych J., Aparaty i urządzenia przemysłu chemicznego i przetwórczego. WSiP,
Warszawa 1996
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
44