ORTOPEDIA WETERYNARIA W PRAKTYCE
dr hab. Roman Aleksiewicz, dr n .wet. Marek Kostrzewski, prof. dr hab. Krzysztof Kostro*,
lek. wet. Ryszard Iwanicki**, lek. wet. Artur Sokołowski** dr n. biol. Joanna Sanford***
Stowarzyszenie Śląska Poliklinika Weterynaryjna w Chorzowie
*Katedra Epizootiologii i Klinika Chorób Zakaz
nych Wydziału Medycyny Weterynaryjnej Uniwersytetu Przyrodniczego w Lublinie
**Lubelskie Centrum Małych Zwierząt w Lublinie
***Vetregen, Laboratorium & Bank Komórek Macierzystych w Warszawie
Zastosowanie komórek
macierzystych izolowanych
z tkanki tłuszczowej
w weterynaryjnej medycynie regeneracyjnej
The use of the mesenchymal stem cell isolated from the fat tissue
in veterinary regenerative medicine
Autologiczne, somatyczne, mezenchy- modulują szybkość oraz zakres proce-
malne komórki macierzyste (mesen- sów naprawy, wspomagając funkcje
Streszczenie
chymal stem cells, MSC) to niezróżni- troficzne poprzez uwalnianie czynni-
Zastosowanie w lecznictwie zwierząt ma-
cowane komórki obecne w tkankach. ków wzrostu i cytokin (7, 4). Stosowa-
cierzystych komórek mezenchymalnych
Stanowią one naturalny materiał wy- nie MSC daje efekty przeciwzapalne
(MSC) izolowanych z tkanki tłuszczowej
korzystywany w inżynierii tkankowej, i przeciwbólowe (15, 18). MSC wyka-
pacjenta jest obecnie nowatorskim kierun-
medycynie regeneracyjnej i transla- zują tropizm do miejsca urazu oraz in-
kiem weterynaryjnej medycyny regenera-
cyjnej. Podstawowym celem takiej proce- cyjnej (7, 11, 20). Medycyna regene- dukują modulację systemu immunolo-
dury leczniczej jest uruchomienie natural-
racyjna jest nowym kierunkiem tera- gicznego (8).
nych procesów skutkujących odbudową
peutycznym, jej podstawowym celem Jedną z najnowszych uznanych
uszkodzonych tkanek. Możliwość przepro-
jest uruchomienie naturalnych proce- metod wykorzystujących naturalny
wadzenia procedury terapeutycznej z za-
sów skutkujących odbudową uszko- potencjał do regeneracji tkanek jest
stosowaniem MSC w warunkach praktyki
dzonych tkanek (3, 17). terapia z zastosowaniem autologicz-
weterynaryjnej może być alternatywą dla
Komórki macierzyste mają zdol- nych, somatycznych, mezenchymal-
 pacjentów ortopedycznych , u których
inne formy terapii nie wyeliminowały czyn- ność do różnicowania się w różne typy nych komórek macierzystych pozy-
nika bólowego oraz nie zatrzymały postę-
komórek (ryc. 1, s. 26). Ze względu skanych z tkanki tłuszczowej pacjenta
pujących procesów zapalnych.
na duże zdolności proliferacyjne mogą (4) (ryc. 2, s. 26).
wielokrotnie dzielić się i namnażać. Możliwość pozyskania w warun-
Słowa kluczowe
W inżynierii tkankowej i medycynie re- kach praktyki weterynaryjnej auto-
mezenchymalne komórki macierzyste, we-
generacyjnej największym zaintereso- logicznych komórek macierzystych
terynaryjna medycyna regeneracyjna
waniem cieszą się somatyczne komór- MSC oraz ich zdolność do wielokie-
Abstract
ki macierzyste. Spośród nich najwięcej runkowego różnicowania i prolife-
The use of the mesenchymal stem cell
uwagi poświęca się mezenchymalnym racji czynią je doskonałym materia-
(MSC) isolated from a patient s fat tissue
komórkom macierzystym. Mezenchy- łem do wykorzystania w inżynierii
is an innovative treatment method of vete-
malne komórki macierzyste pozyski- tkankowej i medycynie regeneracyj-
rinary regenerative medicine. The basic aim
wane mogą być ze sznura pępowino- nej (1, 2, 3). Wykorzystanie różnych
of this method is to stimulate the natural
wego, tkanki tłuszczowej lub szpiku typów komórek zrębowych, w tym
processes of the damaged tissue renewal.
kostnego (14). Są one potencjalnym MSC, stwarza nowe możliwości tera-
The MSC procedures performed in veteri-
nary practice conditions can be an alter- z
ródłem komórek progenitorowych peutyczne. Komórki macierzyste wy-
native method for orthopedic patients the
dla osteoblastów, chondroblastów, adi- kazują naturalny tropizm do zmie-
treatment of which has eliminated neither
pocytów, mięśni szkieletowych i kar- nionych chorobowo i uszkodzonych
progressive inflammation nor pain.
diomiocytów (7, 4). Wykazano także, tkanek (4, 20).
Key words iż komórki te mogą różnicować się Stymulacja procesów naprawczych
w komórki linii ekto- i endodermalnej, z zastosowaniem komórek macierzy-
mesenchymal stem cell, veterinary rege-
nerative medicine np. komórki neuronalne, komórki gle- stych ma zastosowanie głównie w cho-
ju, keratynocyty oraz hepatocyty. MSC robach i urazach ścięgien, więzadeł,
STYCZEC
��LUTY " 1��2/2013
24
www.weterynaria.elamed.pl
WETERYNARIA W PRAKTYCE ORTOPEDIA
mięśni, chrząstki stawowej oraz ko- nej metodzie leczenia z użyciem MSC z tkanki tłuszczowej pacjenta oraz
ści (9, 12). Obserwacje kliniczne róż- można uzyskać znaczną poprawę rów- przygotowanie dawek komórek tera-
nych przypadków, gdzie w leczeniu nież w tych przypadkach, w których peutycznych do zdeponowania w pla-
użyto komórek macierzystych, dowo- inne metody były nieskuteczne lub nowanym miejscu (10).
dzą skuteczności terapii dającej szyb- niemożliwe do zastosowania (2). Przy
kie efekty lecznicze oraz brak skut- zastosowaniu komórek macierzystych Procedura pozyskania tkanki
ków ubocznych. Procedury medyczne w leczeniu: schorzeń i urazów kości, tłuszczowej pacjenta w celu
z zastosowaniem MSC wykazują po- zaburzeń zrostu kostnego, zespołach izolacji mezenchymalnych
wtarzalne i stabilne efekty naprawy bólowych, ubytkach i zwyrodnieniach komórek macierzystych
tkanek i mogą być w wielu przypad- chrząstki stawowej pacjenci szybko Specjalistyczne laboratorium, po
kach alternatywą dla standardowych pozbywają się bólu i w krótkim czasie uprzednim złożeniu zamówienia przez
zabiegów. wracają do sprawności fizycznej (13). lekarza weterynarii, przesyła do lecz-
W wielu przypadkach wyniki lecze- Według statystyk u ponad 80% pa- nicy specjalny zestaw do transpor-
nia ortopedycznego z zastosowaniem cjentów poddanych takiemu leczeniu tu tkanki tłuszczowej. Zestaw skła-
MSC charakteryzuje szybki powrót zaobserwowano szybką poprawę do- da się z pojemnika izotermicznego,
do sprawności oraz możliwość mniej- brostanu. W uzasadnionych przypad- butelki transportowej o pojemności
szego obciążania organizmu lekami kach leczenie z zastosowaniem MSC 250 ml z medium transportowym oraz
w trakcie terapii (19). Statystycznie można wzmacniać, podając równo- kompletu dokumentów dotyczących
wiele chorób degeneracyjnych ukła- cześnie autologiczne osocze bogato- procedury (ryc. 3, s. 26). Pobranie tkan-
du ruchu występuje u pacjentów ge- płytkowe (PRP). Taka terapia potęguje ki tłuszczowej od pacjenta zakwalifiko-
riatrycznych jako dolegliwości wtórne efekty lecznicze i pozwala w znacz- wanego do leczenia z użyciem MSC
i współistniejące z innymi schorzenia- nym stopniu na ograniczenie póz
niej- musi się odbywać w warunkach za-
mi. Stan kliniczny takich pacjentów szego stosowania zabiegów rehabilita- pewniających zachowanie pełnej ste-
znacznie ogranicza możliwości stoso- cyjnych, podawania silnych środków rylności. Najbardziej dostępnym z
ró-
wania leków sterydowych, niesterydo- przeciwbólowych oraz czasowego dłem MSC jest otrzewnowy tłuszcz
wych leków przeciwzapalnych (NLPZ) ograniczenia ruchu (4, 6, 16). okołopępkowy, pozyskiwany w trak-
oraz leczenia chirurgicznego. W ta- Procedura leczenia komórkami ma- cie zabiegu laparotomii. Ilość pobra-
kich przypadkach dzięki innowacyj- cierzystymi obejmuje izolację MSC nego tłuszczu jest uzależniona od wiel-
STYCZEC
��LUTY " 1��2/2013
25
www.weterynaria.elamed.pl
ORTOPEDIA WETERYNARIA W PRAKTYCE
kości pacjenta. Od psa o masie ciała
Tkanka kostna
do 15 kg wskazane jest pozyskanie
około 20-30 gramów, a od psa o masie
Tkanka tłuszczowa Ścięgna
40-50 kg można pozyskać 70-90 gra-
mów tkanki tłuszczowej. Należy jednak
pamiętać, że ilość komórek macierzy-
Mezenchymalne
stych znajdujących się w tkance tłusz-
komórki macierzyste
czowej jest cechą osobniczą, związaną
również z wiekiem i rasą. Ilość pobra-
nego tłuszczu powinna uwzględniać
Tkanka mięśniowa Zrąb szpiku
także planowaną ilość dawek terapeu-
tycznych dla pacjenta (ryc. 4, 5). Nale-
Tkanka chrzęstna
1
ży dokładnie obliczyć ilość potrzebnej
tkanki tłuszczowej w przypadku stoso-
wania procedury zakładającej zdepo-
nowanie komórek macierzystych, np.
w kilku zmienionych chorobowo sta-
wach. Istnieje również możliwość po-
brania tkanki tłuszczowej podskórnej
z okolicy łopatki.
Pobrany i zabezpieczony materiał
wraz z wypełnionymi dokumentami
należy w jak najkrótszym czasie do-
starczyć do laboratorium, gdzie na-
stępuje izolacja MSC i ustalenie ilo-
ści dawek terapeutycznych komórek
2 możliwych do pozyskania. Standar-
dowy obieg materiału biologicznego
między lekarzem prowadzącym a la-
boratorium wynosi 4 dni. Ewentual-
ne szczegóły dotyczące prawidłowo-
ści procedury powinny być ustalane
z laboratorium.
Zachowanie przewidzianych proce-
dur, czasu transportu tkanki tłuszczo-
wej (48 godz.) oraz czasu transportu
wyizolowanych komórek macierzy-
stych (48 godz.) pozwala na zachowa-
nie aktywności biologicznej, a tym sa-
mym wartości terapeutycznej MSC.
Przypadek 1
3 4 Pies, samiec, niekastrowany, rasy
chow-chow, w wieku 8 lat, o masie
ciała 27 kg, trafił do kliniki wetery-
naryjnej w kwietniu 2012 roku z po-
wodu nasilających się objawów bólu
i kulawizny lewej i prawej kończyny
piersiowej. Pies od dłuższego czasu
prezentował dysfunkcję motoryczną
kończyn piersiowych. W trakcie wy-
wiadu ustalono, że pies był uprzed-
nio leczony i były podawane NLPZ,
5
steroidy, preparaty kwasu hialurono-
wego oraz suplementy diety mające
Ryc. 1. Zdolności wielokierunkowego różnicowania mezenchymalnych komórek macierzystych wg Chen F.H., Tuan R.S. (9);
na celu ochronę chrząstki stawowej.
Ryc. 2. Tkanka tłuszczowa barwiona bromkiem etydyny pod mikroskopem fluorescencyjnym; Ryc. 3. Pobrany tłuszcz
W trakcie badania klinicznego w ru-
do pojemnika transportowego zawierającego płynne medium transportowe; Ryc. 4. Aplikacja dawki terapeutycz-
chu stwierdzono kulawiznę z pod-
nej MSC; Ryc. 5. Dawka terapeutyczna wyizolowanych komórek macierzystych zawieszona w płynnym medium
transportowym, gotowa do podania parcia czwartego stopnia według pię-
STYCZEC
��LUTY " 1��2/2013
26
www.weterynaria.elamed.pl
fot. archiwum VetRegen
fot. archiwum VetRegen
fot. archiwum VetRegen
fot. archiwum VetRegen
WETERYNARIA W PRAKTYCE ORTOPEDIA
ciostopniowej skali Millisa. W trakcie
Przypadek 1
badania ortopedycznego stwierdzono
krepitacje w lewym i prawym stawie
łokciowym oraz powiększenie obrysu
obu stawów. Widoczna była silna bole-
sność stawów łokciowych oraz znacz-
ne ograniczenie ruchomości podczas
zginania i prostowania. Przeprowa-
dzono badanie goniometryczne z za-
stosowaniem goniometru Saehana.
Uzyskane wartości pomiaru wynosi-
ły: lewy staw łokciowy w zgięciu = 74�,
w wyproście = 123�; prawy staw łok-
ciowy w zgięciu = 63�, w wyproście =
139� (ryc. 6, 8).
6 7
Zastosowane leczenie
Ze względu na brak poprawy stanu
klinicznego mimo stosowania lecze-
nia konwencjonalnego zdecydowano
się na regeneracyjny zabieg ortope-
dyczny z wykorzystaniem komórek
macierzystych. Iniekcje preparatu za-
wierającego MSC do lewego i prawe-
go stawu łokciowego wykonano przy
maksymalnym zgięciu z dostępu tyl-
nego, prowadząc igłę nad wyrostkiem
dodatkowym nasady bliższej kości
łokciowej. Dawka terapeutyczna po-
dana do każdego ze stawów zawiera-
ła około 6 500 000 komórek macierzy-
8 9
stych zawieszonych w 1 ml medium
transportowego. W czasie terapii MSC
Ryc. 6. RTG lewego stawu łokciowego  osteofitoza stawu łokciowego. Stan przed zastosowaniem terapii z MSC;
nie stosowano żadnych leków farma-
Ryc. 7. RTG lewego stawu łokciowego  stan 6 miesięcy po terapii z zastosowaniem MSC; Ryc. 8. RTG prawego stawu
kologicznych.
łokciowego  osteofitoza stawu łokciowego  stan przed rozpoczęciem terapii z zastosowaniem MSC; Ryc. 9. RTG
Po dziesięciu dniach od podania
prawego stawu łokciowego  stan 5 miesięcy po terapii z zastosowaniem MSC
preparatu zawierającego MSC pacjent
odczuwał wyraz
ne zmniejszenie bólu
podczas poruszania się oraz widocz- ryjnej w kwietniu 2012 roku z po- wym stawie łokciowym. Badaniem
ne było zmniejszenie obrzęku sta- wodu objawów nasilającego się bólu RTG stawów łokciowych stwierdzo-
wów i tkanek okołostawowych. Pod- i upośledzenia ruchomości kończyn no obustronne zapalenia kostno-sta-
czas badania klinicznego w ruchu piersiowych i miednicznych. Pacjent wowe. Badaniem RTG stawów bio-
stwierdzono kulawiznę z podparcia od kilku lat wykazywał postępującą drowych stwierdzono obustronne
trzeciego stopnia według skali Milli- dysfunkcję lokomocyjną, kulawizny zmiany z cechami dysplazji stopnia
sa. W trakcie kolejnej kontroli po pię- i ograniczenie ruchomości kończyn D. Przeprowadzone badanie gonio-
ciu miesiącach od zastosowanej tera- piersiowych i miednicznych. Leczony metryczne stawów łokciowych z za-
pii pacjent wykazywał zdecydowaną był niesteroidowymi lekami przeciw- stosowaniem goniometru Saehana
poprawę mobilności bez odczuwa- zapalnymi NLPZ oraz steroidami. wykazało następujące wartości: lewy
nia bólu. Pomiar stopnia zgięcia le- Oceniając psa w ruchu, stwier- staw łokciowy w zgięciu = 89�, w wy-
wego stawu łokciowego wykazał po- dzono objawy kulawizny wszystkich proście = 140�, a prawy staw łokciowy
prawę wartości kąta fl eksji do 43� czterech kończyn z podparcia, które w zgięciu = 68�, w wyproście = 129�
i ekstensji do 159�. Prawy staw łok- można by określić jako od trzeciego (ryc. 10, 11, 12, s. 28).
ciowy w zgięciu osiągnął 49�, a eks- do czwartego stopnia w pięciostop-
tensji 156� (ryc. 7, 9). niowej skali Millisa. Dodatkowym Zastosowane leczenie
czynnikiem obciążającym była znacz- Z powodu braku poprawy stanu kli-
Przypadek 2 na nadwaga, stwarzająca trudności nicznego, mimo długotrwałego sto-
Pies, samiec, kastrowany, rasy labra- lokomocyjne przy każdej zmianie sowania konwencjonalnych metod
dor, w wieku 9 lat, o masie ciała 56 kg, pozycji. W badaniu ortopedycznym leczenia zachowawczego, zdecydo-
został przyjęty do kliniki weteryna- stwierdzono krepitacje w lewym i pra- wano się na zabieg ortopedii regene-
STYCZEC
��LUTY " 1��2/2013
27
www.weterynaria.elamed.pl
fot. archiwum autorów
ORTOPEDIA WETERYNARIA W PRAKTYCE
dium transportowego. Po iniekcjach
Przypadek 2 dostawowych opisanych dawek tera-
peutycznych zawierających MSC nie
podawano żadnych leków.
W trakcie wizyty kontrolnej
po ośmiu dniach od zabiegu pacjent
nie odczuwał bólu w trakcie ruchu.
Po kolejnych dwóch miesiącach u psa
nastąpiła znaczna poprawa chodzenia.
Dzięki poprawie mobilności możliwa
była redukcja wagi zwierzęcia o 9 ki-
logramów, bez konieczności stosowa-
nia farmakoterapii. Badania goniome-
tryczne stawów łokciowych wykazały
poprawę w lewym stawie łokciowym
(w zgięciu = 80�, w wyproście = 151�).
Prawy staw łokciowy osiągnął w zgię-
ciu 57�, a w wyproście 140�.
Podsumowanie
Niektóre tkanki i komórki organi-
zmów żywych wykazują szczególnie
duże zdolności do samoregenera-
10
cji. Istotnym elementem tej odnowy
w organizmie są komórki macierzyste.
Wsparcie troficzne tkanek ma wpływ
na ograniczenie patologicznego roz-
rostu blizny, stymuluje angiogene-
zę i działanie antyapoptotyczne (5).
Czynniki wydzielane przez MSC, ta-
kie jak: interleukiny, czynniki neu-
rotroficzne, czynniki wzrostu, cyto-
kiny, onkostatyny i inne, są obecnie
przedmiotem licznych badań klinicz-
nych (18). Opisane przypadki klinicz-
ne są przykładem rezultatów niekon-
wencjonalnego leczenia w oparciu
o autologiczne, somatyczne komórki
mezenchymalne pozyskane z tkanki
tłuszczowej dorosłych pacjentów.
W praktyce weterynaryjnej bar-
dzo ważnymi korzystnymi elementa-
mi opisanej procedury terapeutycz-
11 12
nej są:
" stosunkowo szybki efekt leczniczy
przy braku skutków ubocznych;
Ryc. 10. RTG stawów biodrowych  dysplazja  E  stan przed rozpoczęciem terapii z zastosowaniem MSC; Ryc. 11. RTG
" zdecydowanie większa koncentra-
lewego stawu łokciowego  osteofitoza stawu łokciowego  stan przed rozpoczęciem terapii z zastosowaniem MSC;
cja MSC w tkance tłuszczowej niż
Ryc. 12. RTG prawego stawu łokciowego  osteofitoza stawu łokciowego. Stan przed zastosowaniem terapii z MSC
w szpiku kostnym;
racyjnej z wykorzystaniem komórek mórek macierzystych zawieszonych " łatwość pobrania tkanki tłuszczowej
macierzystych. Iniekcje do lewego w 1 ml płynnego medium transpor- przez lekarza weterynarii;
i prawego stawu łokciowego wyko- towego. Iniekcje do prawego i lewego " brak konieczności namnażania
nano przy maksymalnym zgięciu stawu biodrowego wykonano na leżą- komórek;
stawu łokciowego z dostępu tylne- cym pacjencie z dostępu bocznego " brak odczynów immunologicznych
go, prowadząc igłę nad wyrostkiem podpanewkowego. Dawka terapeu- w stosunku do komórek autologicz-
dodatkowym nasady bliższej kości tyczna podana do każdego ze sta- nych (15).
łokciowej. Dawka terapeutyczna po- wów biodrowych zawierała około Wyniki szeroko zakrojonych ba-
dana do każdego ze stawów łokcio- 9 000 000 komórek macierzystych dań nad zastosowaniem komórek
wych zawierała około 6 000 000 ko- zawieszonych w 1,5 ml płynnego me- macierzystych prowadzonych w wie-
STYCZEC
��LUTY " 1��2/2013
28
www.weterynaria.elamed.pl
fot. archiwum autorów
WETERYNARIA W PRAKTYCE ORTOPEDIA
lu ośrodkach badawczych na całym 7. Caplan A.I.: Adult Mesenchymal Stem
juries in Dogs.  J. Vet. Med. Sci. , 2012,
Cells for Tissue Engineering Versus Re- Aug, 9.
świecie oraz ciągłe udoskonalanie
generative Medicine.  J. Cell. Physiol. ,
15.Singer N.G., Caplan A.I.: Mesenchymal
procedur pozyskiwania MSC pozwo-
2007, 213, 341-347.
stem cells: mechanisms of inflammation.
lą na coraz szersze zastosowania no-
8. Carrade D.D., Lame M.W., Kent M.S.,
 Annu Rev Pathol. , 2011, 6:457-78.
woczesnej medycyny regeneracyjnej
Clark K.C., Walker N.J., Borjesson D.L.:
16.Souza T.F., Andrade A.L., Ferrre-
w weterynarii.
Comparative Analysis of the Immunomo- ira G.T., Sakamoto S.S., Albuquerque
dulatory Properties of Equine Adult-Deri- V.B., Bonfim S.R., Luvizotto M.C.,
Piśmiennictwo ved Mesenchymal.  Stem. Cells. , 2012,
Louzada M.J.: Healing and expres-
1. Aicher W.K., B�hring H.J., Hart M., 4(1):1-11.
sion of growth factors (TGF- and
Rolauffs B., Badke A., Klein G.: Rege- 9. Chen F.H., Tuan R.S.: Mesenchymal stem
PDGF) in canine radial ostectomy gap
neration of cartilage and bone by defined cells in arthritic diseases.  Arthritis. Res.
containing platelet-rich plasma.  Vet.
subsets of mesenchymal stromal cells Ther. , 2008, 10(5):223.
Comp. Orthop. Traumatol. , 2012,
potential and pitfalls.  Adv. Drug. Deliv. 10.Guercio A., Di Marco P., Casella S.,
14;25(6):445-52.
Rev. , 2011, 63, 342-51. Cannella V., Russotto L., Purpari G.,
17.Volk S.W., Diefenderfer D.L., Christo-
2. Arinzeh T.L.: Mesenchymal stem cells Di Bella S., Piccione G.: Production
pher S.A., Haskins M.E., Leboy P.S.:
for bone repair: preclinical studies and of canine mesenchymal stem cells from
Effects of osteogenic inducers on cultures
potential orthopedic applications.  Foot adipose tissue and their application
of canine mesenchymal stem cells.  Am.
Ankle Clin. , 2005, 10, 651-65. in dogs with chronic osteoarthritis of the
J. Vet. Res. , 2005, 66(10):1729-37.
3. Augello A., De Bari C.: The regulation humeroradial joints.  Cell. Bio.l Int. ,
18.Waterman R.S., Morgenweck J, Nos-
of differentiation in mesenchymal stem 2012, 36(2):189-94.
saman B.D., Scandurro A.E., Scan-
cells.  Hum. Gene Ther. , 2010, 21, 11.Kisiel A.H., McDuffee L.A., Masaoud
durro S.A., Betancourt A.M.: An-
1226-38. E., Bailey T.R., Esparza Gonzalez B.P.,
ti-inflammatory mesenchymal stem
4. Bernardo M.E., Pagliara D., Locatel- Nino-Fong R.: Isolation, characteriza-
cells (MSC2) attenuate symptoms
li F.: Mesenchymal stromal cell therapy: tion, and in vitro proliferation of canine
of painful diabetic peripheral neuropa-
a revolution in Regenerative Medicine. mesenchymal stem cells derived from
thy.  Stem Cells Transl Med. , 2012,
 Bone Marrow Transplant. , 2012, bone marrow, adipose tissue, muscle, and
1(7):557-65.
47,164-71. periosteum.  Am. J. Vet. Res. , 2012,
19. Xian C.J., Foster B.K.: Repair of injured
5. Betancourt A.M.: New Cell-Based 73(8):1305-17.
articular and growth plate cartilage using
Therapy Paradigm: Induction of Bone 12.Maumus M., Gu�rit D., Toupet K.,
mesenchymal stem cells and chondrogenic
Marrow-Derived Multipotent Mesenchy- Jorgensen C., No�l D.: Mesenchymal
gene therapy.  Curr. Stem. Cell. Res.
mal Stromal Cells into Pro-Inflammatory stem cell-based therapies in regenerative
Ther. , 2006, 1(2):213-29.
MSC1 and Anti-inflammatory MSC2 medicine: applications in rheumatolo-
20.Yi T., Song S.U.: Immunomodulatory
Phenotypes.  Adv. Biochem. Eng. Bio- gy.  Stem Cell Res Ther. , 2011, 18,
properties of mesenchymal stem cells and
technol. , 2012, Aug., 7. 2(2):14.
their therapeutic applications.  Arch.
6. Black L.L., Gaynor J., Adams C., Dhu- 13.Richter W.: Mesenchymal stem cells and
Pharm. Res. , 2012, 35(2):213-21.
pa S., Sams A.E., Taylor R., Harman cartilage in situ regeneration.  J. Intern.
S., Gingerich D.A., Harman R.: Effect Med. , 2009, 266(4):390-405.
of intraarticular injection of autologo- 14.Ryu H.H., Kang B.J., Park S.S., Kim
dr hab. Roman Aleksiewicz
us adipose-derived mesenchymal stem Y., Sung G.J., Woo H.M., Kim W.H.,
Stowarzyszenie Śląska Poliklinika
and regenerative cells on clinical signs Kweon O.K.: Comparison of Mesenchy-
Weterynaryjna
of chronic osteoarthritis of the elbow mal Stem Cells Derived from Fat, Bone
41-506 Chorzów
joint in dogs.  Vet. Ther. , 2008, 9,192- Marrow, Wharton s Jelly, and Umbilical
ul. Stefana Batorego 11
200. Cord Blood for Treating Spinal Cord In-
STYCZEC
��LUTY " 1��2/2013
29
www.weterynaria.elamed.pl