GOSPODARKA W
GLOWODANOWA
GOSPODARKA W
GLOWODANOWA
HORMONALNA KONTROLA GOSPODARKI W
GLOWODANOWEJ
Insulina  hormon wydzielany pulsacyjnie z trzustki.Poziom glukozy reguluje
wydzielanie insuliny na zasadzie ujemnego sprzężenia zwrotnego
X
Insulina stymuluje :
- syntezÄ™ glikogenu w wÄ…trobie
"  syntezę glikogenu w mięśniach
"  syntezę białka (hamuje neoglikogenezę)
Insulina hamuje  lipolizę (obniża poziom Ac-CoA)
 glikogenolizÄ™
 ketogenezÄ™
- Glukagon  antagonista
X
- adrenalina  powoduje hiperglikemiÄ™
GOSPODARKA W
GLOWODANOWA
CUKRZYCA
(DIABETES MELLITUS)
Endopeptydaza 1 endopeptydaza 2
GRUPA ZABURZEC
METABOLICZNYCH O MNOGIEJ ETIOLOGII
CECHUJ
CYCH SI
PRZEWLEKA

HIPERGLIKEMI
ORAZ
ZABURZENIAMI W METABOLIZMIE W
GLOWODANÓW,
TA
USZCZÓW I BIAA
EK W NAST
PSTWIE NIEPRAWIDA
OWEGO
WYDZIELANIA I/LUB DZIAA
ANIA INSULINY.
Peptyd c
Insulina
WHO, 2000
Insulina i peptyd C oznaczany ELISA / immunochemiluminiscencja
GOSPODARKA W
GLOWODANOWA GOSPODARKA W
GLOWODANOWA
typu 2 Kryteria rozpoznania cukrzycy:
1. Wielomocz, wzmożone pragnienie, utrata masy ciała, osłabienie, ropne zmiany
skórne
2. przygodny wynik glukozy > 200 mg/dl = 11 mmol (dowolna pora dnia,
niezależnie od spożytego posiłku)
3. Poziom glikemii na czczo > 126 mg/dl = 7,0 mmol (osocze/surowica) 
oznaczone dwukrotnie
Poziom glikemii na czczo 100  125 mg/dl glukozy = nieprawidłowa
glikemia na czczo
4. Poziom glikemii w 2 godz. po Doustny Test Tolerancji Glukozy [DTTG]
> 200 mg/dl = 11 mmol (osocze)
> 220 mg/dl = 12,2 mmol (krew pełna)
0
Zalecenia: Diabetologia kliniczna i doświadczalna, 9 supl A (2009)
Pulsacyjne wydzielanie insuliny wyliczone z pomiaru peptydu C we krwi
obwodowej osoby zdrowej i chorej na cukrzycÄ™ typu 2
1
GOSPODARKA W
GLOWODANOWA
GOSPODARKA W
GLOWODANOWA
Wskazania do wykonania krzywej cukrowej:
zagrożenie cukrzycą podczas ciąży (próba 24-28 tyg. Ciąży)
CUKRZYCA
wynik oznaczania glukozy wskazujący na upośledzoną tolerancję glukozy
Insulinozależna  IDDM (typ I )
Diagnoza pacjentów z nefropatią, neuropatią, retinopatią,, niewyjaśnionymi
Insulinoniezależna  NIDDM (typ II )
 skokami stężenia glukozy > 140 mg/dl
Cukrzyca ciężarnych  GDM (GDM 1 i GDM 2)
Wykonanie krzywej cukrowej:
Najnowszy podział:
normoglikemia: od 65 mg glukozy/dl = 3.5 mmol/l
1. Pobranie krwi do oznaczenia glukozy
do 99 mg glukozy/dl = 5.5 mmol/l
2. Podanie pacjentowi 75 g glukozy rozpuszczonej w 200 ml wody
> (osocze / surowica krwi żylnej)
3. Pobranie krwi na oznaczenie glukozy po 120 min.
4. Podczas ciąży pacjentce podaje się 50 g glukozy.
upośledzona tolerancja:
100-125 mg glukozy/dl = 6.0  7,0 mmol/l (pełna
krew/osocze)
Krew pełna (włośniczkowa lub żylna)  55  100 mg/dl (3,1-5,6 mmol/l)
-cukrzyca: > 200 mg glukozy/dl [11,1 mmol/l] przygodna
Surowica / osocze - 70  115 mg/dl (3,6-6,4 mmol/l)
> 126 mg glukozy/dl = 7,0 mmol/l (pełna krew/osocze)
Ogólnie: surowica / osocze  stężenie glukozy wyższe 10-15% niż w krwi pełnej.
dwukrotnie na czczo
Krew włośniczkowa arterializowana: po posiłku stężenie glukozy do 20% wyższe niż
> 200 mg glukozy/dl [11,1 mmol/l] po 120 min DTTG
w krwi żylnej (różnica tętniczo-żylna)
GOSPODARKA W
GLOWODANOWA
Diagnoza cukrzycy:
GOSPODARKA W
GLOWODANOWA
Przedkliniczna
poziom p-ciał anty-komórki beta (islet-cells- ICA) (grupa hetoregennych
przeciwciał  80% w momencie pojawienia się objawów klinicznych)
Poziom p-ciał anty-insulinowych (insulinoma )
Poziom p-ciał anty dekarboksylazie glutaminowej (GADA)
Poziom p-ciał anty- fosfatazie fosfotyrozyny (IA2)
Markery genetyczne (HLA)
Monitorowanie wydzielania insuliny (pulsacyjne, w stanie głodu, po
obciążeniu glukozą)
Kliniczna
poziom glukozy
doustny test tolerancji glukozy DTTG
ciała ketonowe w moczu
poziom insuliny, proinsuliny, C peptydu, glukagonu
albuminuria
GOSPODARKA W
GLOWODANOWA
GOSPODARKA W
GLOWODANOWA
GLUKOZA - OKSYDAZOWA
Diagnoza cukrzycy:
Podczas leczenia cukrzycy- faza ostra:
oksydaza D  glukozy /GOD/
Poziom glukozy  krew i mocz
CiaÅ‚a ketonowe  krew i mocz " ²-D-glukoza + O2 + H2O D-kwas glukonowy + H2O2
RKZ  pH, wodorowęglany
" 2H2O2 + 4-aminoantypiryna + 1,7-dihydroksynaftalen
Mleczany
POX
Potas, sód, fosforany, osmolalność osocza
" %%%%> czerwony barwnik
Podczas leczenia cukrzycy  faza przewlekła
Poziom glukozy  krew i mocz
" Intensywność powstałej barwy jest proporcjonalna do stężenia glukozy w
Poziom białek glikowanych Hb A1c, glikowana Alb (fruktozamina)
próbce
Poziom białkomoczu
" Stężenie glukozy odczytywane jest z krzywej wzorcowej
Poziom albuminurii
" Oznaczenie może być wykonywane w surowicy, osoczu, moczu, płynie
Wskaz
niki funkcji nerki (kreatynina, klirans, mocznik)
mózgowo rdzeniowym
Wskaz
niki zagrożenia arteriosklerozą  cholesterol (T, HDL, LDL)
" Jako antykoagulantu do uzyskania osocza można użyć heparynę, fluorek
trójglicerydy
sodu, szczawian potasu i EDTA
2
GOSPODARKA W
GLOWODANOWA
GOSPODARKA W
GLOWODANOWA
GLUKOZA - HEKSOKONAZOWA
Albuminuria:
heksokinaza
mocz mocz dobowy
" D-Glukoza + ATP D-glukozo-6-fosforan + ADP
[µg/mg kreatyniny]
Normoalbuminuria < 30 < 20
dehydrogenaza 6-fosfoglukozy
" D-Glukozo-6-fosforan + NAD+
Albuminuria 30  299 20  200
" D-6-fosfoglukonolakton + NADH + H+
Jawny białkomocz > 300 > 200
" Stężenie zredukowanej formy NADH jest wprost proporcjonalne do
Oznaczanie  testy paskowe  metoda immunochemiczna
stężenie glukozy
" Wytwarzanie zredukowanej postaci NADH prowadzi do wzrostu
absorbancji światła o długości 340 nm, co jest mierzone z użyciem techniki
spektrofotometrycznej
" Odczyt stężenia glukozy dokonywany jest z krzywej wzorcowej
GOSPODARKA W
GLOWODANOWA
GOSPODARKA W
GLOWODANOWA
Norma = 4.0  6.0 % HbA1c
Dobrze wyrównana cukrzyca = [7.0/DM 1], [6.5/DM 2] = % HbA1c
Test na fruktozaminÄ™:
Cukrzyca typu I = 6.5 % HbA1c
Nieezymatyczna reakcja albuminy (IgG) z glukozÄ…  glikowana Alb
Cukrzyca ciężarnych = 6.1 HbA1c
Okres półtrwania  2-3 tygodni
Niewyrównana cukrzyca = > 12 % HbA1c
GOSPODARKA W
GLOWODANOWA
GOSPODARKA W
GLOWODANOWA
Samokontrola: glukometry: testy paskowe (do 20% wz)
Oznaczenie oparte na pomiarze w krwi pełnej włośniczkowej:
różnica w składzie krwi żylnej i włościczkowej
niewłaściwe pobieranie krwi
nie występuje okres 12-16 godzin diety
Celem jest określenie ilości insuliny niezbędnej dla korekty cukrzycy
Pomiar ciał ketonowych:
aceton 2%
Kwas Acetooctowy 20%
Kwas beta-Hydroksymasłowy  78% ( w ciężkiej cukrzycy 8:1)
Żadna z używanych powszechnie metod nie oznacza ilościowo wszystkich trzech
pochodnych ketonowych:
test Gerharda z chlorkiem żelazowym reaguje z kwasem acetooctowym
test z nitropursydkiem jest 10X czulszy w stosunku do kwasu acetooctowego ale nie
reaguje z kwasem beta-hydroksymasłowym
Paradoks: w cięzkiej cukrzycy jest słabo pozytywna reakcja bo dominuje kwas beta-
hydroksymasłowy, terapia powoduje że rośnie % kwasu acetooctowego i wynik
reakcji na ciała ketonowe skazuje że ilość tych ciał rośnie.
3
GOSPODARKA W
GLOWODANOWA GOSPODARKA W
GLOWODANOWA
Powikłania cukrzycowe:
ROZWÓJ CUKRZYCY - POWIKA
ANIA
Nefropatia cukrzycowa (stwardnienie kłębuszków nerkowych) 1. Śpiączki cukrzycowe
- ketokwasicza - w cukrzycy typu l, może być pierwszym
Retinopatia cukrzycowa
objawem gdy zapotrzebowanie energetyczne pokrywane jest
Neuropatia cukrzycowa
przez lipilizę a z nadmiaru acetylo - Co A powstają  ciała
Kardioamiopatia cukrzycowa
ketonowe
Zaburzenia układu oddechowego
Zmiany stawów i kości
hiperosmolarna - w cukrzycy typu II - wysokie stężenie
Stopa cukrzycowa
glukozy w tkankach i łożysku naczyniowym powoduje
Zmiany skórne w przebiegu cukrzycy
odwodnienie tkanek poprzez utratÄ™ wody.
Zaburzenia układu krzepnięcia
Zaburzenia gospodarki lipidowej podczas cukrzycy Mleczanowa jako powikłanie leczenia np. biguanidami
Miażdżyca (mikroangiopatia i makroangiopatia)
Hypoglikemia - przedawkowanie insuliny w cukrzycy typu l
Nadciśnienie tętnicze
Nefropatia cukrzycowa i inne powikłania
Cukrzyca typu I:
Hiperlipidemia - póz
ne następstwa przewlekłej cukrzycy
Celiakia, choroby tarczycy, zaburzenia wzrostu
GOSPODARKA W
GLOWODANOWA
GOSPODARKA W
GLOWODANOWA
GOSPODARKA W
GLOWODANOWA
GOSPODARKA W
GLOWODANOWA
cukrzyca
Cukrzyca
ciężarnych
Cukrzyca
ciężarnych
Cukrzyca
ciężarnych
4
GOSPODARKA W
GLOWODANOWA GOSPODARKA W
GLOWODANOWA
HYPOGLIKEMIA
Niemowlęca:
niska waga urodzeniowa, poród przedwczesny
HYPOGLIKEMIA zaburzenia oddechowe, niedorozwój płuc
cukrzyca ciężarnych
dorosłych zatrucie ciążowe
polekowa (nadmierne dawki insuliny, innych leków) inne jak: wyziębienie, nadkrwinkowość
toksyczna (alkohol)
zaburzenia funkcji wątroby dziecięca:
niedobory hormonalne (GH, kortyzol) hypoglikemia ketonowa
nowotwory trzustki (insulinoma) defekty enzymatyczne
inne nowotwory (ektopowa insulina) nadmierne odkładanie glikogenu w tkankach
Ogólne zakażenie bakteryjne Galaktozemia
Przewlekła niewydolność nerkowa Wrodzona nietolerancja fruktozy
Nadreaktywności Endogenny hiperinsulinizm
Idiopatyczna
GLUKOMETRY
Zminiaturyzowane analizatory służące do
oznaczania stężenia glukozy w pełnej krwi
włośniczkowej metodami suchej chemii (testy
paskowe)
GLUKOMETRY  TECHNIKI POMIAROWE
" Reflektometryczna  pomiar intensywności
światła odbitego od barwnej powierzchni pola
reakcyjnego paska testowego
" Amperometryczna / potencjometryczna
5