OCHRONA ŚRODOWISKA W PROCESIE
INWESTYCYJNYM
(WYKA
ADY dr in\
. E. Nowak)
Art. 3 pkt. 39
Środowisko  jest to ogół elementów przyrodniczych, w szczególności powierzchnia ziemi łącznie z glebą,
kopaliny, wody, świat roślinny i zwierzęcy, a tak\
e krajobraz znajdujących się zarówno w stanie naturalnym, jak
te\
przekształconych w wyniku działalności człowieka.
Art. 3 pkt.13
Ochrona środowiska  polega na działaniu lub zaniechaniu umo\
liwiającym zachowanie, zapewnienie bądz

przywrócenie równowagi przyrodniczej koniecznej do osiągnięcia celu, jakim jest zapewnienie współczesnemu
i przyszłym pokoleniom korzystnych warunków \
ycia oraz realizacji prawa do korzystania z zasobów
środowiska i zachowania jego wartości.
OŚ wyra\
a się w:
- racjonalnym kształtowaniu środowiska i gospodarowaniu zasobami przyrodniczymi zgodnie z zasadą
zrównowa\
onego rozwoju;
- przeciwdziałaniu lub zapobieganiu szkodliwym wpływom na środowisko, powodującym jego zniszczenie,
zanieczyszczenie, zmiany cech fizycznych lub charakteru elementów przyrodniczych;
- przywracaniu do stanu właściwego elementów przyrodniczych.
Proces inwestycyjny  ogół czynności realizowanych przez inwestora i urzędników, mających na celu
umo\
liwienie rozpoczęcia prac budowlanych zgodnie z wymaganiami prawa. Szczegółowy zakres procesu
inwestycyjnego, liczba procedur i czas jego trwania  uzale\
niony jest od rodzaju danej inwestycji.
Człowiek a środowisko:
- działalność człowieka
- zagro\
enia wynikające z rozwoju cywilizacji
OŚ jako nieodłączny element prowadzonej działalności gospodarczej.
Zakres działalności gospodarczej wyznacza Konstytucja RP.
Art. 5.  RP strze\
e niepodległości i nienaruszalności swojego terytorium, zapewnia wolności i prawa człowieka i
obywatela oraz bezpieczeństwo obywateli, strze\
e dziedzictwa narodowego oraz zapewnia ochronę środowiska,
kierując się zasadą zrównowa\
onego rozwoju.
Zasada zrównowa\
onego rozwoju:
- to podstawowa zasada wspólnotowej polityki ekologicznej
- wyra\
a dą\
enie do systematycznego postępu z jednoczesnym zwracaniem uwagi na zachowanie środowiska
naturalnego
-  uwa\
a , \
e naruszenie równowagi ekologicznej poprzez nadmierną eksploatację zasobów przyrody mo\
e stać
się hamulcem dla dalszego rozwoju
- ka\
dy proces prowadzący do zakłócenia równowagi w przyrodzie powinien być szczegółowo analizowany
- zawsze muszą być podejmowane działania w celu przywrócenia stanu pierwotnego środowiska
- szkodę wyrządzoną środowisku powinien naprawić ten podmiot, który do niej doprowadził, tak więc za skutki
związane ze swoją działalnością odpowiada właściciel.
Podmioty podejmujące działalność ogranicza się przez:
Prawo: ze wzgl. na bezpieczeństwo ekologiczne
Prawo OŚ określa zasady wprowadzenia substancji lub energii do środowiska przez odpowiedzialność i sankcje
za działanie niezgodne z ustawą. Ka\
de planowane przedsięwzięcie, które mo\
e oddziaływać na środowisko
wymaga oceny, raportu oraz społecznej konsultacji. Mówiąc o przedsięwzięciu rozumie się przez to inwestycję
budowlaną lub inną ingerencję w środowisko polegającą na przekształceniu lub zmianie sposobu wykorzystania
terenu.
Reglamentacja określonych rodzajów działalności gospodarczej:
Zezwolenia wymaga tak\
e działalność gospodarcza związana z wykorzystaniem środowiska naturalnego, np.:
eksploatacja zasobów naturalnych, prowadzenie składowisk odpadów komunalnych.
Odpowiedzialność: cywilną, karną i administracyjną, co jest przedmiotem kontroli sprawowanej przez
przykładowo Inspekcję OŚ.
REGULACJA PRAWNA PROCESU INWESTYCYJNEGO
Ograniczające przepisy prawne Przepisy procedurowe
Uwarunkowania
Uwarunkowania wynikające z Uwarunkowania
wynikające z ustawy o wynikające z
ustawy OŚ ochronie innych ustaw
przyrody
- ogólne - zakazy - prawo wodne
obowiązki wprowadzone w - ustawa o
inwestora odniesieniu do ochronie gruntów
- ograniczenia poszczególnych rolnych i leśnych
lokalizacji form ochrony - ustawa o
przedsięwzięć przyrody planowaniu i
- ograniczenia - wymagania zagospodarowaniu
w lokalizacji dotyczące przestrzennym
przedsięwzięć prowadzenia - prawo
związanych z robót ziemnych, budowlane
zapobieganiem zmieniających
powa\
nym stosunek wodny
awariom - ochrona drzew
i krzewów
- zakaz
wznoszenia
obiektów
budowlanych w
pobli\
u
zbiorników
wodnych
Ogólne obowiązki inwestora:
" W trakcie przygotowania i realizacji inwestor powinien zapewnić oszczędne korzystanie z terenu.
" W trakcie prac budowlanych inwestor ma obowiązek wzgl.. OŚ na obszarze prowadzonych prac, a w
szczególności ochrony gleby, zieleni, naturalnego ukształtowania terenu i stosunków wodnych.
" Przy prowadzeniu prac budowlanych inwestor mo\
e wykorzystywać i przekształcać elementy przyrodnicze
wyłącznie w takim zakresie, obszarze, jakim jest to konieczne w zw. z realizacją konkretnej inwestycji.
" Inwestycja nie mo\
e być oddana do u\
ytku, je\
eli nie spełnia wymagań OŚ, tj.:
- wykonania wymaganych przepisami lub określonych w decyzjach administracyjnych środków technicznych
chroniących środowisko
- zastosowanie odpowiednich rozwiązań technologicznych, wynikających z ustaw lub decyzji
- uzyskanie wymaganych decyzji określających zakres i warunki korzystania ze środowiska.
- dotrzymywanie na etapie wymaganych prawem badań i sprawdzeń, wynikających z normy prawa standardów
emisyjnych oraz określonych w pozwoleniu warunków emisji
" Inwestycja nie mo\
e być eksploatowana, je\
eli po zakończeniu rozruchu nie są dotrzymywane wynikające z
mocy prawa standardy emisyjne albo określone w pozwoleniu warunki emisji, ustalone dla fazy po zakończeniu
rozruchu.
" Na 30 dni przed terminem oddanie do u\
ytku inwestycji realizowanej jako przedsięwzięcie mogące
znacząco oddziaływać na środowisko, inwestor jest obowiązany poinformować WIOŚ o planowanym terminie:
- oddania do u\
ytku nowo zbudowanego lub zmodernizowanego obiektu budowlanego, zespołu obiektów lub
instalacji
- zakończenia rozruchu instalacji, je\
eli jest on przewidywany.
" Nie zapewnienie przez inwestora  OŚ na obszarze prowadzenia prac budowlanych stanowi wykroczenie 
kara grzywny.
" Nie poinformowanie WIOŚ o planowanym terminie oddania do u\
ytku inwestycji lub o terminie
zakończenia rozruchu instalacji jest wykroczeniem  kara grzywny.
Ograniczenia lokalizacji przedsięwzięć:
" Ograniczenia te związane są z ograniczeniem dopuszczalnych poziomów hałasu obowiązujących na
poszczególnych rodzajach terenu przeznaczonych na:
- zabudowę mieszkaniową
- szpitale i domy opieki
- budynki związane z pobytem dzieci i młodzie\
y
- na cele uzdrowiskowe
- na cele rekreacyjno-wypoczynkowe poza miastem.
" Dopuszczalne poziomy hałasu dla poszczególnych typów terenów zostały określone w odpowiednim
rozporządzeniu.
" Określenie dopuszczalnych poziomów hałasu oznacza, \
e na poszczególnych rodzajach ww. terenów nie
będzie mo\
liwa lokalizacja przedsięwzięć, które powodują taką emisję hałasu, \
e nie będzie mo\
liwe
dotrzymywanie przewidzianych dla danego terenu norm hałasu.
Zakazy wprowadzone w odniesieniu do poszczególnych form ochrony przyrody
W PN, krajobrazowych, rezerwatach przyrody, u\
ytkach ekologicznych, itp. oraz obszarach Natura 2000
obowiązują m.in.:
- zakazy budowy lub rozbudowy obiektów budowlanych i urządzeń technicznych, z wyjątkiem obiektów i
urządzeń słu\
ących celem, np. PN
- zakaz zmiany stosunków wodnych
- zakaz wykonywania prac ziemnych trwale zniekształcających rzez
bę terenu.
Istnieją prawa odstępne od tych zakazów, jeśli jest to uzasadnione:
- potrzeba ochrony przyrody
- wykonywaniem badań naukowych
- celami edukacyjnymi, kulturowymi
- celami kultu religijnego
- realizacją inwestycji celu publicznego w przypadku rozwiązań alternatywnych.
Wymagania dotyczące prowadzenia robót ziemnych, zmieniających stosunek wodny
Prowadzenie:
- robót polegających na regulacji wód
- robót polegających na budowie wałów przeciwpowodziowych
- robót melioracyjnych
- odwodnień budowlanych
- innych robót ziemnych zmieniających stosunki wodne
na terenach o szczególnych walorach przyrodniczych następuje na podstawie decyzji wojewody, które ustala
warunki prowadzenia tych robót. Inwestor powinien uzyskać tą decyzję przed pozwoleniem na budowę.
Ochrona drzew i krzewów
W pobli\
u:
- morza
- jezior
- rzek
- kanałów
- innych zbiorników wodnych
zabronione jest wznoszenie obiektów budowlanych, które uniemo\
liwiają lub utrudniają ludziom i dziko
\
yjącym tam zwierzętom dostęp do wody. Nie dotyczy to obiektów związanych np. z obronnością kraju.
Zakaz wznoszenia obiektów budowlanych w pobli\
u zbiorników wodnych
Z punktu widzenia procesu inwestycyjnego istotne są przepisy dotyczące drzew i krzewów a w szczególności
zezwoleń na wycinkę, opłat, kar itp.
Prawo wodne
Dla procesów inwestycyjnych są to istotne przepisy, które dotyczą np. stref ochronnych ujęć wodnych.
Ustawa o ochronie gruntów rolnych i leśnych
- ustawa ta wprowadza dodatkowe wymagania i ograniczenia w odniesieniu do zagospodarowania w/w gruntów
- ustawa stanowi, \
e ochrona gruntów rolnych i leśnych polega na ograniczeniu przeznaczenia ich na cele
nierolnicze lub nieleśne jako nieu\
ytki
- przeznaczenie gruntów rolnych i leśnych na inne cele wymaga przeprowadzenia procedury obejmującej
uzyskania decyzji o wyłączeniu gruntów z produkcji rolnej lub leśnej
Ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym
Ustawa ta nakazuje uwzględnianie wymogów OŚ zarówno na etapie planowania przestrzennego, jak i
wydawania decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu.
Prawo budowlane
Ustawa ta stanowi, \
e obiekt budowlany nale\
y projektować, budować, u\
ytkować i utrzymywać w zgodzie z
przepisami, w tym techniczno-budowlanymi, w sposób zapewniający spełnianie wymagań podstawowych,
dotyczących w szczególności m.in. odpowiednich warunków higienicznych higienicznych, zdrowotnych oraz
OŚ.
Regulacja prawna procesu inwestycyjnego
" Ograniczające przepisy prawa:
- regulują tryb podejmowania rozstrzygnięć (np. decyzje) w toku procesu inwestycyjnego
- mają zapewnić, \
e wymagania odnośnie OŚ zawarte w  przepisach ograniczających są realizowane w
odniesieniu do konkretnych działań
- kluczową rolę odgrywa tutaj instytucja ocen oddziaływania na środowisko
- istotnym elementem procesu decyzyjnego jest tak\
e udział społeczeństwa oraz rozbudowany system uzgodnień
i opinii w procesie inwestycyjnym organów administracji odpowiedzialnych za poszczególne zadania w
dziedzinie OŚ
- na uwagę zasługują regulacje dotyczące potencjalnego wpływu na teren obszaru Natura 2000, np. sprawa w
Rozpudzie dotyczy tego właśnie obszaru.
" Procesy proceduralne
Analiza oddziaływania na środowisko projektowanej inwestycji określa:
- bezpośredni i pośredni wpływ danego przedsięwzięcia na środowisko oraz zdrowie i warunki \
ycia ludzi, dobra
materialne, wzajemne oddziaływanie między w/w czynnikami
- dostępność do złó\
i kopalin
- mo\
liwości oraz sposoby zapobiegania: ograniczenia negatywnego oddziaływania na środowisko oraz
wymagany zakres monitoringu
Wszystko musi być zgodne z zasadami:
- prewencji:  Kto podejmuje działalność mogącą negatywnie oddziaływać na środowisko, jest obowiązany do
zapobiegania temu oddziaływaniu
- przezorności:  Kto podejmuje działalność, której negatywne oddziaływanie na środowisko nie jest jeszcze w
pełni rozpoznane, jest obowiązany kierując się przezornością, podjąć wszelkie mo\
liwe środki zapobiegawcze.
Podstawowe instrumenty za pomocą których mo\
na sterować procesami inwestycyjnymi w celu zapewnienia
wymagań OŚ:
1. System zagospodarowania przestrzennego, przede wszystkim miejsce, plany zagospodarowania
przestrzennego, przestrzennego w razie ich braku  decyzje w sprawie warunków zabudowy i
zagospodarowania terenu.
2. Wymagania związane z uzyskaniem powszechnego dostępu do informacji w tym monitoring
środowiska, rozpowszechnianie informacji o środowisku, postępowaniu w sprawie ocen oddziaływania na
środowisko.
3. Niektóre inne rozstrzygnięcia określające przeznaczenie terenu oraz kształtujące uwarunkowania zw. Z
jego wykorzystaniem.
Planowanie i gospodarka przestrzenna jako instrument OŚ
Gospodarka przestrzenna to:
" racjonalne planowanie w zarządzaniu gminami, miastami, powiatami i województwami
" kształtowanie przestrzennej organizacji rozwoju społeczno-gospodarczego przez działalność działalność
zakresie:
- planowania przestrzennego
- gospodarki gruntami
- proponowania rozwoju infrastruktury technicznej i społecznej
- proponowania społeczno-gospodarczego i przestrzennego rozwoju gmin, miast i regionów
- łagodzenia regionalnych ró\
nic w poziomie gospodarki i jakości \
ycia ludzi
- OŚ i ekorozwoju
- formuowania zasad polityki przestrzennej na wszystkich szczeblach zarządzania
- organizacja współdziałania administracji samorządowej i rządowej oraz współpracy w ramach UE
" całokształt działań związanych z organizacją u\
ytkowania przestrzeni
Celem gospodarki przestrzennej jest:
- ochrona określonych wartości przestrzeni
Działania ochronne obejmują dą\
enie do zachowania równowagi pomiędzy elementami neutralnymi środowiska
a wytworami działalności człowieka.
" racjonalne kształtowanie przestrzeni przez stymulowanie procesów gospodarczych
Kształtowanie przestrzeni to działania przekształceniowe związane z nowymi kierunkami rozwoju społeczno-
gospodarczego.
Ustalenie warunków zabudowy i zagospodarowania terenu.
Zasadą jest, \
e:
- ustalenie przeznaczenia terenu
- rozmieszczenie inwestycji celu publicznego
- określenie sposobów zagospodarowania i warunków zabudowy terenu
następuje w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego. Przestrzennego razie jego braku określenie
sposobów zagospodarowania i warunków zabudowy terenu następuje w drodze decyzji o warunkach zabudowy i
zagospodarowania terenu
przy czym:
1. lokalizację inwestycji celu publicznego ustala się w drodze decyzji o lokalizacji inwestycji celu
publicznego
2. sposób zagospodarowania terenu i warunki zabudowy dla innych inwestycji ustala się w drodze decyzji o
warunkach zabudowy
Regulacja prawna procesu inwestycyjnego
Wśród najwa\
niejszych z punktu widzenia OŚ przepisów regulujących obecnie proces inwestycyjny
wymienić nale\
y:
- Ustawę o Inspekcji OŚ
- Ustawę Prawo geologiczne i górnicze
- Ustawę Prawo budowlane
- Ustawę o autostradach płatnych oraz o Krajowym Funduszu Drogowym
- Ustawę o ochronie gruntów rolnych i leśnych
- Ustawę Prawo OŚ
- Ustawę o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym
- Ustawę o wprowadzeniu ustawy POŚ, ustawy o odpadach oraz o zmianie niektórych ustaw
- Ustawę o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg krajowych
- Ustawę o ochronie przyrody.
Uogólnione etapy procesu inwestycyjnego
1. Nale\
y dokonać wyboru lokalizacji dla planowanej inwestycji,
2. Nale\
y sprawdzić, czy ta lokalizacja objęta jest miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego
w przypadku braku miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego określenie sposobów
zagospodarowania i warunków zabudowy terenu następuje w drodze decyzji o warunkach zabudowy i
zagospodarowania terenu, przy czym lokalizację inwestycji celu publicznego ustala się w drodze decyzji o
lokalizacji inwestycji celu publicznego
- w przypadku istnienia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego decyzje są wydawane,
3. Trzeba określić czy planowana inwestycja jest przedsięwzięciem mogącym znacząco oddziaływać na
środowisko,
4. Po uzyskaniu dokumentów potwierdzających zbie\
ność inwestycji z warunkami zabudowy i
udokumentowaniu prawa do dysponowania nieruchomością na cele budowlane, nale\
y uzyskać pozwolenie
na budowę,
5. Po uzyskaniu pozwolenia inwestor powinien zgłosić roboty budowlane i zawiadomić o terminie rozpoczęcia
robót budowlanych, a po zakończeniu prac, dokonać odbioru obiektu wraz z odpowiednimi instytucjami,
jeśli jest taka konieczność,
6. Proces inwestycyjny kończy przystąpienie do u\
ytkowania obiektu budowlanego.
Etapy procesu inwestycyjnego z przedsięwzięciem oddziałującym na środowisko
Etapy procesu inwestycyjnego
Postępowanie Oddanie do
poprzedzające u\
ytkowania nowo
Lokalizacja inwestycji budowę lub zmianę Proces budowy zbudowanego lub
sposobu zmodernizowanego
u\
ytkowania obiektu
Brak uchwalonego MPZP
MPZP uchwalony
Inwestycja
Pozostałe Zgodność
celu
inwestycje z MPZP
publicznego
Decyzja o
ustaleniu
Decyzja o
lokalizacji
warunkach
inwestycji
zabudowy
celu
publicznego
Dla określenia lokalizacji inwestycji mo\
liwe jest:
- zidentyfikowanie numerów działek ewidencyjnych
- sprawdzenie informacji w rejestrze gruntów
- sprawdzenie stanu prawnego nieruchomości
- sprawdzenie przeznaczenia terenu
Postępowanie poprzedzające budowę lub zmianę sposobu u\
ytkowania
PRZEDSI
WZI
CIA
mogące znacząco oddziaływać na środowisko nie mogące znacząco oddziaływać na środowisko
przedsięwzięcia, dla
przedsięwzięcia zawsze
których wykonanie raportu
wymagające raportu tzw.
mo\
e być wymagane tzw.
z I grupy
z II grupy
mogące
mogące
znacząco
znacząco
oddziaływać
oddziaływać
na
na obszar
środowisko,
Natura 2000
z II grupy
Rozporządzenia w sprawie określenia rodzajów przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko
oraz szczególnych uwarunkowań związanych z kwalifikowaniem przedsięwzięcia do sporządzenia raportu o
oddziaływaniu na środowisko.
Określa:
- rodzaje przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko, wymagających sporządzenia raportu o
oddziaływaniu na środowisko.
- rodzaje przedsięwzięć, dla których obowiązek sporządzenia raportu o oddziaływaniu na środowisko mo\
e być
wymagany,
- przypadki, w jakich zmiany dokonywane w obiektach są kwalifikowane jako przedsięwzięcia mogące znacząco
oddziaływać na środowisko,
- szczegółowe uwarunkowania związane z kwalifikowaniem przedsięwzięcia do sporządzenia raportu o
oddziaływaniu na środowisko.
Proces budowy
Proces budowy inwestycji z uwzględnieniem warunków związanych z OŚ
Przedsięwzięcia mogące znacząco oddziaływać na Przedsięwzięcia nie nale\
ące do mogących znacząco
środowisko oraz obszar Natura 2000 oddziaływać na środowisko
Procedura OOŚ  decyzja o środowiskowych
uwarunkowaniach zgody na realizację przedsięwzięcia
Decyzja: pozwolenie na budowę, zatwierdzenie Decyzja: pozwolenie na budowę, zatwierdzenie
projektu budowlanego, zgłoszenie zmiany sposobu projektu budowlanego, zgłoszenie zmiany sposobu
u\
ytkowania u\
ytkowania
Wykonanie przedsięwzięcia Wykonanie przedsięwzięcia
Uzyskanie wymaganych pozwoleń  decyzji Uzyskanie wymaganych pozwoleń  decyzji
administracyjnych administracyjnych
Zgłoszenie do u\
ytkowania zgodnie z Prawem Zgłoszenie do u\
ytkowania zgodnie z Prawem
budowlanym i ustawą POŚ budowlanym
Pozwolenie na budowę
" jest decyzją administracyjna pozwalającą na rozpoczęcie i prowadzenie budowy lub wykonywania
robót budowlanych innych ni\
obiektu budowlanego
" mo\
e dotyczyć całego zamierzenia budowlanego lub jego wydzielonej części
Jeśli pozwolenie na budowę dotyczy wydzielonej części, inwestor zobligowany jest przedstawić projekt
zagospodarowania trenu dla całego zamierzenia budowlanego.
Pozwolenie na budowę obejmuje:
- wykonanie
- odbudowę
- rozbudowę
- nadbudowę
- przebudowę
- remont
obiektu budowlanego (budownictwo mieszkaniowe jednorodzinne i wielorodzinne, budynki gospodarcze,
gara\
e, budynki u\
yteczności publicznej).
Do wniosku o wydanie pozwolenia na budowę, opatrzonego stosowną opłatą skarbową, nale\
y dołączyć:
- decyzję o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu
- oświadczenie o posiadanym prawie do dysponowania nieruchomością na cele budowlane
- wyrys z mapy ewidencji gruntów
- wypis z rejestrów gruntów
- projekt budowlany
- dokumenty poświadczające posiadanie przez projektantów wymaganych prawem właściwych uprawnień
Pozwolenie na budowę traci wa\
ność, jeśli:
- budowa nie została rozpoczęta przed upływem 2 lat od dnia, w którym decyzja ta stała się ostateczna
- budowa została przerwana na okres dłu\
szy ni\
2 lata.
Oddanie do u\
ytkowania nowo zbudowanego lub zmodernizowanego obiektu
Pozwolenie na u\
ytkowanie jest niezbędne, jeśli:
- na wzniesienie obiektu budowlanego jest wymagane pozwolenie na budowę,
- obowiązek uzyskania pozwolenia na u\
ytkowanie został nało\
ony w drodze decyzji,
- przystąpienie do u\
ytkowania obiektu budowlanego ma nastąpić przed wykonaniem wszystkich robót
budowlanych.
Po zakończeniu realizacji inwestycji, kluczowe znaczenie ma ustalenie czy zrealizowane przedsięwzięcie spełnia
wszystkie wymagania dotyczące OŚ.
Oddanie do u\
ytku obiektu (mając na uwadze OŚ) wymaga zawiadomienia:
- Inspekcję OŚ,
- Państwową Inspekcję Sanitarną,
- Państwową Inspekcję Pracy,
- Państwową Stra\
Po\
arną.
Powy\
sze organy powinny zająć stanowisko w sprawie zgodności wykonania obiektu budowlanego z projektem
budowlanym.
Pozwolenie na u\
ytkowanie wydaje organ administracji architektoniczno-budowlanej na wniosek inwestora,
który ma obowiązek dołączyć do wniosku:
" oryginał dziennika budowy z kserokopią decyzji o pozwoleniu na budowę wraz z załącznikiem graficznym
w formie planu zagospodarowania terenu,
" oświadczenie kierownika budowy:
- o zgodności wykonania obiektu budowlanego z projektem budowlanym i warunkami pozwolenia na budowę,
przepisami i obowiązującymi Polskimi Normami
- o doprowadzeniu do nale\
ytego stanu i porządku terenu budowy, a tak\
e  w razie korzystania  ulicy,
sąsiedniej nieruchomości, budynku lub lokalu,
- oświadczenie o właściwym zagospodarowaniu terenów przyległych, jeśli eksploatacja wybudowanego obiektu
jest uzale\
niona od ich odpowiedniego zagospodarowania,
- protokoły badań i sprawdzeń: sieci uzbrojenia terenu, instalacji, urządzeń technicznych przewodów
kominowych (protokoły badań i sprawdzeń w zakresie sieci uzbrojenia terenu powinny być wydane przez
dysponentów tych sieci).
- inwentaryzację geodezyjną powykonawczą,
- dodatkowo  w czasie zmian nie odstępujących w sposób istotny od zamierzonego projektu lub warunków
pozwolenia na budowę, dokonanych podczas wykonywania robót  nale\
y dołączyć kopie rysunków
wchodzących w skład zatwierdzonego projektu budowlanego z naniesionymi zmianami, a w razie potrzeby tak\
e
uzupełniający opis.
W trakcie prowadzonego postępowania właściwy organ dokonuje czynności kontrolnych na miejscu budowy,
spisując stosowny protokół z wizji  oświadczenie o braku sprzeciwu lub uwag ze strony Inspekcji OŚ, Inspekcji
Sanitarnej, Państwowej Inspekcji Pracy, Państwowej Stra\
y Po\
arnej. Kontrola ma na celu stwierdzenie
zgodności budowy z ustaleniami i warunkami określonymi w pozwoleniu na budowę.
OŚ w związku z wykonywaniem robót budowlanych niewymagających uzyskania pozwolenia na budowę.
Zgłoszenie określa:
- rodzaj,
- zakres,
- sposób wykonania,
- termin rozpoczęcia.
Organ mo\
e nało\
yć obowiązek uzyskania pozwolenia na wykonanie określonego obiektu lub robót
budowlanych, je\
eli stwierdzi, ze mo\
e ono powodować:
- zagro\
enie bezpieczeństwa ludzi lub mienia,
- pogorszenie stanu środowiska lub stanu zachowania zabytków,
- pogorszenie warunków zdrowotno-sanitarnych,
- wprowadzenie, utrwalenie bądz
zwiększenie ograniczeń lub ucią\
liwości dla terenów sąsiednich.
Samowola budowlana rozumiana jest jako:
- budowa bez wymaganego pozwolenia,
- niezgodnie z warunkami pozwolenia.
Je\
eli jest obiekt będący jeszcze w budowie, który:
1) Jest zgodny z przepisami o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, zwłaszcza z ustaleniami
miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Je\
eli taki plan nie istnieje to z ustaleniami decyzji o
warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu,
2) Nie narusza przepisów, w tym techniczno-budowlanych, w zakresie umo\
liwiającym doprowadzenie
obiektu budowlanego (jego części) do stanu zgodnego z prawem
Obowiązkiem organu jest orzeczenie nakazu wstrzymania robót budowlanych, co następuje w drodze
postanowienia.
Postanowienie powinno m.in.:
" ustalić wymagania dotyczące niezbędnych zabezpieczeń budowy,
" nało\
yć na inwestora obowiązek przedstawienia w wyznaczonym terminie:
- zaświadczenia gminy (wójt, burmistrz, prezydent miasta) o zgodność budowy z ustaleniami obowiązującego
MPZP, a w razie jego braku  zgodności z decyzją o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu,
- oświadczenie o prawie dysponowania nieruchomością na cele budowlane,
- projektu budowlanego wraz z wymaganymi opiniami, uzgodnieniami.
Je\
eli te wymagania nie zostaną spełnione organ ma obowiązek podjęcia decyzji nakazującej dokonanie
rozbioru.
Je\
eli wymagania zostały spełnione inwestor mo\
e wystąpić o pozwolenie na wznowienie robót budowlanych,
wymaga to dalszego zatwierdzenia projektu budowlanego.
Reasumując
Samowola budowlana nie naruszająca przeznaczenia nieruchomości a jednocześnie wykonana w sposób zgodny
z wymaganiami techniczno-budowlanymi mo\
e zostać zalegalizowana.
Ocena oddziaływania na środowisko (OOŚ) to procedura a nie dokument.
W prawie polskim przepisy dotyczące OOŚ zawarte są przede wszystkim w:
1. Ustawa POŚ (tytuł I, dział VI): trzy rozdziały regulujące kolejno:
- postępowanie w sprawie oceny oddziaływania na środowisko i realizacji planów i programów,
- postępowanie w sprawie oceny oddziaływania na środowisko planowanych przedsięwzięć,
- postępowanie dotyczące transgranicznego oddziaływania na środowisko.
2. Ustawa POŚ ( tytuł VIII, dział II) zawiera przepisy dotyczące komisji ds. ocen oddziaływania na środowisko.
3. Odpowiednich rozporządzeniach wykonawczych, szczególnie omawiane wcześniej rozporządzenie.
OOŚ  przedsięwzięcia planowane
Przegląd ekologiczny  przedsięwzięcia ju\
istniejące.
Celem wykonywania OOŚ jest dostarczenie wydającemu pozwolenie, podmiotem włączonym w proces
decyzyjny, w tym zwłaszcza społeczeństwu, niezbędnych informacji na temat skutków planowanego planu,
programu czy przedsięwzięcia dla środowiska.
Zadania oceny:
- zebranie tych informacji, usystematyzowanie ich i przedstawienie w jasny i zrozumiały sposób, tak, aby
wszystkie podmioty włączone w proces decyzyjny miały pojęcie, jakie będą konsekwencje tej decyzji oraz
mo\
liwych rozwiązań alternatywnych,
- dokumentacja oceny nie powinna mieć charakteru naukowego, jest informacją od ekspertów dla
niefachowców, stąd te\
ogromna rola streszczenia (jego wymogu) w języku niespecjalistycznym (niefachowym).
Co podlega ocenie w ramach OOŚ:
a) oddziaływanie na:
- środowisko przyrodnicze (naturalne i przetworzone przez człowieka)
- środowisko materialne i dobra kultury,
- krajobraz.
- zdrowie i warunki \
ycia ludzi,
- zachowanie społeczne
b) rodzaje rozpatrywanych oddziaływań:
- bezpośrednie, np. wycięcie lasu czy budowanie drogi,
- pośrednie, np. zanieczyszczenie powietrza w wyniku ruchu samochodów na tej drodze,
- lokalne i transgraniczne,
- krótko-, średnio- i długookresowe,
- stałe i okresowe,
- skumulowane.
Rodzaje wariantów (obok wskazanego przez wnioskodawcę) rozpatrywanych rozpatrywanych ramach OOŚ:
- alternatywne wobec danego rozmieszczenia, np. autostrada czy droga kolejowa,
- w ramach danego zamierzenia:
- lokalizacyjne, np. obwodnica pn. czy pd.,
- technologiczne, np. technologia X czy Y,
- działania ochronne, np. ograniczenie ruchu czy ekran ochronny przed hałasem,
- wariant  niepodejmowania zamierzenia ,
- wariant  ekologiczny tzn. najkorzystniejszy dla środowiska.
Na typową procedurę OOŚ składa się 5 elementów stałych i 3 ruchome:
1) selekcja, kwalifikacja (tzw.  screening )
2) ustalenie zakresu (tzw.  scoping )
3) przygotowanie dokumentacji OOŚ
4) wydanie rozstrzygnięcia w sprawie
5) analiza porealizacyjna
oraz:
6) konsultacje z organami OŚ (opinie, uzgodnienia)
7) konsultacje społeczne (udział społeczeństwa)
8) kontrola jakości.
Reasumując
W postępowaniu w sprawie oceny oddziaływania na środowisko określa się i ocenia:
1) Bezpośredni i pośredni wpływ danego przedsiębiorstwa na:
- środowisko oraz zdrowie i warunki \
ycia ludzi
- dobra materialne
- dobra kultury
- wzajemne oddziaływanie miedzy czynnikami, o których mowa w ww. punktach
- dostępność do złó\
kopalin
2) Mo\
liwość oraz sposoby zapobiegania i zmniejszenia negatywnego oddziaływania na środowisko
3) Wymagany zakres monitoringu.
W 2005 r. nastąpiły zmiany w systemie ocen oddziaływania na środowisko przedsięwzięć poprzez:
1) wprowadzenie nowej decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizację przedsięwzięcia,
zwanej  decyzją o środowiskowych uwarunkowaniach
2) wprowadzenie nowej kategorii przedsięwzięć wymagających oceny  przedsięwzięć mogących znacząco
oddziaływać na obszar Natura 2000
Uzyskanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach jest warunkiem dopuszczającym do realizacji:
1) planowanych przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko, dla których obowiązek
sporządzenia raportu jest obligatoryjny (gr. I)
2) planowanych przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko, dla których obowiązek
sporządzenia raportu mo\
e zostać zatwierdzony (gr. II)
3) planowanych przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na obszar Natura 2000, dla których
obowiązek sporządzenia raportu mo\
e zostać stwierdzony.
Wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach następuje przed uzyskaniem m.in.:
- decyzji o pozwoleniu na budowę, zatwierdzeniu projektu budowlanego, pozwoleniu na wznowienie robót,
- decyzji o pozwoleniu na rozbiórkę obiektów,
- koncesji na poszukiwanie lub rozpoznawanie złó\
kopalin,
- pozwolenia wodno-prawnego na wykonywanie urządzeń wodnych,
- decyzji o zmianie lasu na u\
ytek rolny,
- decyzji o ustaleniu lokalizacji autostrady,
- decyzji o ustaleniu lokalizacji drogi krajowej,
jak równie\
przed dokonaniem zgłoszenia:
- budowy,
- zmiany sposobu u\
ytkowania obiektu.
W decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach organ określa:
1) rodzaj i miejsce realizacji przedsięwzięcia
2) warunki wykorzystywania terenu w fazie realizacji eksploatacji, z uwzględnieniem konieczności ochrony
przyrody, zabytków oraz ograniczenie ucią\
liwości dla terenów sąsiednich
3) wymagania dotyczące OŚ konieczne do uwzględnienia w projekcie budowlanym
4) wymogi w zakresie przeciwdziałania skutków awarii przemysłowych, przemysłowych odniesieniu do
przedsięwzięć zaliczanych do zakładów stwarzających zagro\
enie występowania powa\
nej awarii
5) wymogi w zakresie ograniczenia transgranicznego oddziaływania na środowisko w odniesieniu do
przedsięwzięć, dla których przeprowadzono postępowanie dotyczące transgranicznego oddziaływania na
środowisko
6) w przypadku, gdy stwierdzono obszar ograniczonego u\
ytkowania.
Rodzaje dokumentacji związane z wykonywaniem oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko:
1. Informacja o planowanym przedsięwzięciu,
2. Raport o oddziaływaniu na środowisko.
Informacja słu\
y selekcji i ustaleniu zakresu projektu.
Informacja o planowaniu przedsięwzięcia zawierać powinna w szczególności dane o:
- rodzaju, skali i usytuowaniu przedsięwzięcia,
- powierzchni zajmowanej nieruchomości, obiektu budowlanego, oraz o dotychczasowym sposobie ich
wykorzystywania, pokrycia szatą roślinną,
- rodzaju technologii,
- je\
eli są  wariantach przedsięwzięcia,
- przewidywana ilość wykorzystywanej wody i innych surowców, materiałów, paliw, energii,
- rozwiązaniach chroniących środowisko,
- przy zastosowaniu rozwiązań chroniących środowisko  o rodzajach i przewidywanej ilości wprowadzonych
do środowiska substancji i energii,
- mo\
liwym trans granicznym oddziaływaniu na środowisko,
- obszarach podlegających ochronie na podstawie ustawy o ochronie przyrody znajdujących się w zasięgu
planowanego przedsięwzięcia.
Raport oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko powinien zawierać:
" Opis planowanego przedsięwzięcia
- charakterystyka całego przedsięwzięcia i warunków wykorzystania terenu w fazie realizacji i eksploatacji,
- główne cechy charakterystycznych procesów produkcyjnych,
- przewidywane wielkości emisji, wynikające z funkcjonowania planowanego przedsięwzięcia,
" Opis elementów przyrodniczych, środowiskowych, objętych zakresem przewidywanego oddziaływania na
środowisko
" Opis& i w bezpiecznym zasięgu oddziaływania planowanego przedsięwzięcia zabytków chronionych na
podstawie przepisów o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami,
" Opis analizowanych wariantów, w tym:
- polegającego na niepodejmowaniu przedsięwzięcia,
- najkorzystniejszego dla środowiska,
" określenie przewidywanego oddziaływania na środowisko analizowanych wariantów w tym równie\
w
wypadku wystąpienia powa\
nej awarii przemysłowej, a tak\
e mo\
liwego trans granicznego oddziaływania
na środowisko,
" uzasadnienia wybranego przez & wariantu ze wskazaniem jego oddziaływania ze środowiskiem, w
szczególności na:
- (& )
- powierzchni ziemi z uwzględnieniem ruchów& ziemi, klimat, krajobraz,
- dobra materialne,
- zabytki i krajobraz kulturowy,
- wzajemne oddziaływanie między elementami
" opis przewidywanych znaczących & przedsięwzięcia na środowisko, obejmujący bezpośrednie, pośrednie:
wtórne, skumulowane, krótko-, średnio-, długoterminowe, stałe i chwilowe oddziaływanie prawa na
środowisko, wynikające z:
- istnienia przedsięwzięcia,
- wykorzystywania zasobów środowiska,
- emisji,
" opis przewidywanych działań mających na celu zapobieganie, ograniczanie lub kompensację przyrodniczą
negatywnych oddziaływań na środowisko,
" wskazania czy dla planowanego przedsięwzięcia konieczne jest ustalenie obszaru ograniczonego
u\
ytkowania, określenie granic takiego obszaru, ograniczenia w zakresie przeznaczenia terenu, wymagań
technicznych, budowlanych i sposobu korzystania z nich,
" analiza mo\
liwych konfliktów społecznych związanych z planowaniem przedsięwzięcia,
" przedstawienie propozycji monitoringu oddziaływania planowanego przedsięwzięcia na etapie jego budowy
i eksploatacji,
" wskazanie trudności wynikających z niedostatków techniki lub luk we współczesnej wiedzy, jakie
napotkano opracowując raport,
" streszczenie w języku niespecjalistycznym informacji zawartych w raporcie,
" nazwanie osób lub osób sporządzających raport,
" z
ródła informacji stanowiące podstawę&
Elementami procedury są:
1) selekcja
2) ustalenie zakresu raportu
3) udział społeczny
4) uzgodnienie
5) decyzja.
Kluczowym elementem postępowania w przypadku przedsięwzięć, dla których raport mo\
e być wymagany:
- zło\
enie wniosku wraz z informacją o planowanym przedsięwzięciu,
- podanie wniosku wraz z informacją opinii organu uzgadniającego,
- rozpatrzenie ogólne organu i ustalenie na tej podstawie wymagań wykonania raportu i jego zakresu,
- wykonanie raportu,
- poddanie raportu procesowi udziału społeczeństwa i rozpoczęcie & uzgodnień, decyzji z organem
uzgadniającym,
- podanie decyzji wraz z uzasadnieniem do publicznej wiadomości.
W przypadku stwierdzenia braku wymagania wykonania raportu p.4 i 5 nie mają zastosowania.
Kluczowym elementem postępowania w przypadku przedsięwzięcia, dla którego raport jest zawsze wymagany:
Wystąpienie o ustalenie zakresu raportu (dobrowolna z wyjątkiem sytuacji, gdy jest oddziaływanie
transgraniczne.
Poddanie wniosku wraz z informacją opinii organu nadzorującego.
Rozpatrzenie opinii organu i ustalenie na tej podstawie zakresu& :
- zło\
enie wniosku z raportem,
- poddanie wniosku z raportem procedurze udziału społeczeństwa i opinii organu uzgadniającego,
- rozpatrzenie uwag i wniosków społeczeństwa,
- uzgodnienie decyzji z organem uzgadniającym,
- podanie decyzji z uzasadnieniem do publicznej wiadomości [5]
Selekcja (& do wykonania raportu) istotnym elementem postępowania & np. typ przedsięwzięcia, dla którego
raport mo\
e być wymagany tzn. przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na obszar Natura 2000.
Stwierdzenie obowiązku sporządzenia raportu następuje na podstawie:
- wniosku o wydaniu decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach,
- informacji o planowanym przedsięwzięciu
Zakończenie etapu selekcji następuje na drodze postanowienia organu właściwego do wydania decyzji o
środowiskowych uwarunkowaniach.
W postanowieniach ORGAN stwierdza brak potrzeby sporządzania raportu, gdzie obszar spoza raportu.
W postanowieniu stwierdzającym obowiązek sporządzenia raportu organ określa jednocześnie zakres tego
rozporządzenia. Postanowienia organu umieszcza się w publicznie dostępnym wykazie.
Ustalenie zakresu raportu dotyczącego określa zakres informacji wymaganych w rozporządzeniu  w stopniu
uzasadnionym rodzajem i usytuowaniem przedsięwzięcia na skalę jego oddziaływania na środowisko - & prawa
do & w raporcie z większości wymagań przewidzianych w & tylko:
Całkowicie mo\
na zrezygnować z:
- przedstawienia raportu w formie graficznej,
- analizy mo\
liwych konfliktów społecznych związanych z planowanym przedsięwzięciem,
- przedstawienia propozycji monitoringu oddziaływania planowanego przedsięwzięcia przed etapem jego
budowy i eksploatacji,
- wymagania opisu wariantu&
Dla przedsięwzięcia, dla którego raport zawsze jest wymagany & ustalenie zakresu raportu jest dobrowolne zaś
jeśli & przed wystąpieniem o wydanie decyzji & są do&
Udział społeczny  konsekwencje
Minusy:
- spowolnienie postępowania niekorzystne dla osoby zainteresowanej szybkim podjęciem decyzji, np. inwestora
ubiegającego się o pozwolenie na budowę (wysłuchanie i rozwa\
enie uwag społeczeństwa wymaga czasu),
- dodatkowa praca dla organu,
- wystąpienie z nieuzasadnionymi roszczeniami, oddziaływanie skarg,
- dodatkowe koszty związane z powiadomieniami i prowadzeniem procedury.
Plusy:
- mo\
liwość podjęcia lepszych decyzji,
- uzyskanie większej ilości informacji,
- mo\
liwość poznania interesantów wszystkich stron,
- uniknięcie nieporozumień,
- szanse na społeczna akceptację.
Kryterium interesu
Prawny
- wnioskodawca, właściwy termin na planowanie jest przedsięwzięcia i osoba której przysługują do
nieruchomości ma prawa (u\
ytkownicy). Mogą to być właściciele gruntów sąsiadujących z terenem
planowanego przedsięwzięcia (przyszłe oddziaływanie, mo\
liwy zakres ich prawa własności przez utrudnienie w
korzystaniu z nieruchomości lub obszaru jej &
Faktyczny
- osoba, której nie przystępuje w danej sprawie & ale faktycznie mogą odczuć jej skutki (osoby korzystające z
zielonych terenów rekreacyjnych, na których planowana jest budowa fabryki)
Społeczny (publiczny)
Osoby występujące w danej sprawie w celu ochrony & (w interesie społecznym, występuje często organ
społeczny, np. ekologiczne)
Szczególne miejsce  strona
Stroną mogą być:
- osoba fizyczna i osoba prawna (ukończone 18 lat),
- jednostka organizacyjna.
Procedura udziału społeczeństwa
 Ka\
dy w & określ. w ustawie ma prawo do uzasadnienia w postępowaniu w sprawie wydania decyzji z zakresu
OŚ lub przyjęcia projektu polityki, strategii planu lub i planu zagospodarowaniu przestrzennego.
Na przewidziane w ustawie procesy u.s. składają się następujące elementy:
- umieszczenie danych o dokonaniach dotyczących postępowania w publicznym dostępnym wykazie podanym
do publicznej wiadomości podstawowych informacji o prowadzonym postępowaniu i mo\
liwości uczestniczenia
w nim.
- zapoznanie się przez społeczeństwo z dokumentacją sprawy,
- zło\
enie uwag i wniosków,
- rozpatrzenie ich przez organ,
- umieszczenie w publicznie dostępnym wykazie danych o podjętym rozstrzygnięciu (decyzja, planowanie,
programowanie),
- podanie do publicznej wiadomości informacji o umieszczeniu w wykazie w/w danych i o mo\
liwości
zapoznania się z rozstrzyga z towarzyszącymi mu informacjami o zgłoszonych uwagach i wnioskach&
Zawiadomienie stron z podaniem do publicznej wiadomości
I-sza skierowana do stron postęp następuje po raz 1 po wszczęciu postępowania. 2-e &
Procedury wymagające udziału społeczeństwa ustaw POŚ &
Opracowanie polityki, strategii planów programowania wymagana jest w sprawie OOŚ:
- wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realne &
- opracowanie polityki & programów OŚ, programów naprawczych dotyczących ochrony powietrza, przed
hałasem, wydanie pozwolenia zintegrowanego, opracowanie & planu operacyjnego ratowania związanego z
wystąpieniem awarii przemysłowych.
Prowadzenie procesów inwestycyjnych zale\
ne jest od:
- prawidłowości kwalifikacji inwestycji pod względem jej oddziaływania na środowisko,
Przestrzeganie procedur dotyczy:
- ustaleń planu miejscowego,
- wydania decyzji o lokalizacji inwestycji celu publicznego lub decyzji o warunkach zabudowy,
- przeprowadzenia postępowania w sprawie oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko i wydania
decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizację przedsięwzięć,
- wydania decyzji o pozwoleniu na budowę (przyjęcia zgłoszenia zmiany sposobu u\
ytkowania)
- zgodności wykonanego rozporządzenia oddziaływania na środowisko z wymaganym postanowieniem
określającym zakres raportu z wymaganiami wynikającymi z charakteru inwestycji,
- wykaz wymaganych przepisów lub określonych w decyzji administracyjnej względem i środków technicznych
chroniących środowisko,
- zastosowanie odpowiednich rozwiązań technicznych wynikających z obowiązujących przepisów lub ustalenia
w uzgodnieniu formalno-prawnym (decyzji administracyjnych),
- dotrzymywanie standardów emisyjnych,
- zgodność zastosowanych rozwiązań technicznych z projektem budowlanym,
- uzyskanie wymaganych zaświadczeń i pozwoleń z zakresu OŚ.