1.Przyroda to całość składająca się z ogromnej liczby wzajemnie powiązanych elementów,
stanowiących swoisty system, który ukształtował się w czasie trwającego miliony lat życia na Ziemi.
Zasadniczymi składnikami tego systemu są wszystkie organizmy żywe (czynniki biotyczne), nie
wyłączając człowieka, oraz ich nieożywione (abiotyczne) środowisko - woda, gleba, powietrze. Zasoby
przyrody to elementy przyrody mające znaczenie dla bytowania i gospodarki człowieka. Są nimi np.:
gleby, surowce mineralne, wody, lasy, łąki, zwierzęta. Zasoby przyrody dzielimy na niewyczerpalne i
wyczerpalne, a te natomiast na odnawialne (żywe zasoby przyrody, takie jak: rośliny i zwierzęta) i
nieodnawialne (surowce mineralne, gleby). Ochrona zasobów przyrody powinna polegać na rozsądnym
i oszczędnym ich użytkowaniu.
2.Środowisko  ogół elementów nieożywionych i ożywionych, zarówno naturalnych, jak i powstałych
w wyniku działalności człowieka, występujących na określonym obszarze oraz ich wzajemne
powiązania, oddziaływania i zależności. Środowisko przyrodnicze (środowisko naturalne) -
całokształt ożywionych i nieożywionych składników przyrody ściśle ze sobą powiązanych otaczających
organizmy żywe. W jego ramach można wyróżnić następujące elementy:
" budowa geologiczna
" rzez
ba terenu
" klimat
" stosunki wodne
" gleba
" organizmy żywe
3.Zrównoważony rozwój (inaczej ekorozwój) - doktryna ekonomii politycznej, zakładająca jakość
życia na poziomie na jaki pozwala obecny rozwój cywilizacyjny w przeciwieństwie do "żelaznej reguły
ekonomii" Malthusa. Istotny i często pomijany przekaz zawiera początek słynnego zdania z raportu
WCED z 1987 r. - "Nasza Wspólna Przyszłość" : "Na obecnym poziomie cywilizacyjnym możliwy jest
rozwój zrównoważony, to jest taki rozwój, w którym potrzeby obecnego pokolenia mogą być
zaspokojone bez umniejszania szans przyszłych pokoleń na ich zaspokojenie."Raport ów dostrzega, że
cywilizacja osiągnęła poziom dobrobytu możliwy do utrzymania, pod warunkiem odpowiedniego
gospodarowania. Model takiej gospodarki zakłada odpowiednio i świadomie ukształtowane relacje
pomiędzy wzrostem gospodarczym, dbałością o środowisko (nie tylko przyrodnicze, ale także sztuczne
- wytworzone przez człowieka) oraz zdrowiem człowieka. Doktryna ZR dąży do sprawiedliwości
społecznej poprzez m.in. ekonomiczną i środowiskową efektywność przedsięwzięć zapewnioną m.in.
przez ścisły rachunek kosztów produkcji rozciągający się również w bardzo złożony sposób na zasoby
zewnętrzne.
4. Główne przesłanki teoretyczne polityki ekologicznej( *homo-sustinens- idea człowieka
trwałości, *koncepcja trwałego rozwoju, *cykl polityczny) *homo-sustinens- idea człowieka, który
chroni środowisko (przeciwstawia się pojęcie homo-ekonomikus. Człowiek jest ważnym elementem
prowadzenia skutecznej polityki ekologicznej jest adekwatna analiza zachowania człowieka i jego
podstawowych motywów. W przypadku człowieka trzeba uwzględnić 2 elementy: historie
biologiczną( ewolucje) i historie kultury( wszystko wytworzone przez człowieka, w toku jego
egzystencji i przenoszone na następne pokolenia). Model ludzkiego zachowania. Koncepcja homo-
substinens opiera się przy tym na wzajemnym oddziaływaniu czynników genetycznych( biologicznych)
i kulturowych, jak też przedmiotowości jednostek. Konstrukcja homo-substinens wymaga
uwzględnienia nie tylko wiedzy z zakresu ekonomii, ale także takich dyscyplin jak biologia,
psychologia ewolucyjna i socjologia. *cykl polityczny(fazy cyklu politycznego) 1. postrzeganie
problemu-dopiero przez świadome postrzeganie problemów przez politycznie ważnych aktorów
powstaje szansa, że zostaną rozwinięte strategie ich rozwiązywania. Tutaj znajduje tylko niewiele
tematów duże zainteresowanie polityczne. 2.tematyzacja zakresu-tylko te postrzegane tematy znajdują
się na  porządku dnia polityczno-instytucjonalnych procesów decyzyjnych (np. zjazdy partyjne).
Odgrywa tutaj szczególna rolę pojęcie tematu przez media publiczne. 3. sformułowanie polityki- w tej
fazie cyklu politycznego rozwija się polityczne środki w formie ustaw, rozporządzeń, planów
specjalistycznych albo programów. Często trwa ta faza wiele lat np. postanowienie zjazdu partii
rządzącej, uzgodnienia koalicyjne albo powołanie komisji ekspertów celem przedłożenia projektu
ekspertom, albo koncepcji, które mogą być w końcu rozstrzygnięte w parlamentach albo przez
administrację.4.Pojęcie decyzji-wiążący wybór strategii rozwiązania problemu(np. wprowadzenie i
określenie instrumentu jako podatek ekologiczny przez ustawę) przez instytucjonalnie uprawnionych
decydentów(parlamenty, rządy).5.Wprowadzenie do praktyki politycznej i administracyjnej-faza to
opisuje wprowadzenie przedtem podjętych decyzji, jest to przeważnie zadanie administracji. 6. Ocena
rezultatów- ocena rezultatów jest w swojej istocie kontrola efektywności i skutków wprowadzenia
środków politycznych. 7.-Nowe sformułowanie albo zakończenie określonej polityki. *koncepcja
trwałego, zrównoważonego rozwoju-stanowi ogromne wezwanie dla polityki, gospodarki, kultury i
instytucji nowoczesnych państw, również dla tzw: global-governans. Koncepcja trwałego
zrównoważonego rozwoju pojawiła się w sposób pełny w raporcie Buntland w 1987 r, a prace trwały od
1984-1987 r., pracowało nad nim 80 polityków. Powstało dzieło  nasza wspólna przyszłość  raport
Buntland. Trwały rozwój polega na tym, że zaspokojone są potrzeby obecnego pokolenia, a
jednocześnie istnieją możliwości zaspokajania potrzeb dla następnych pokoleń. W 1992 r. w Rio( szczyt
ziemi-szczyt środowiska, rozwoju) przyjęto powszechnie koncepcje trwałego i zrównoważonego
rozwoju( sastainable dewelopmend).
5. Dom pasywny  standard wznoszenia obiektów budowlanych, który wyróżniają bardzo dobre
parametry izolacyjne przegród zewnętrznych oraz zastosowanie szeregu rozwiązań, mających na celu
zminimalizowanie zużycia energii w trakcie eksploatacji. Praktyka pokazuje, że zapotrzebowanie na
energię w takich obiektach jest ośmiokrotnie mniejsze niż w tradycyjnych budynkach. Dom pasywny to
nowa idea w podejściu do oszczędzania energii we współczesnym budownictwie. Jej innowacyjność
przejawia się w tym, że skupia się ona przede wszystkim na poprawie parametrów elementów i
systemów istniejących w każdym budynku, zamiast wprowadzania dodatkowych rozwiązań. W domach
pasywnych redukcja zapotrzebowania na ciepło jest tak duża, że nie stosuje się w nich tradycyjnego,
systemu grzewczego, a jedynie dogrzewanie powietrza wentylacyjnego. Do zbilansowania
zapotrzebowania na ciepło wykorzystuje się również promieniowanie słoneczne, odzysk ciepła z
wentylacji, a także zyski cieplne pochodzące od wewnętrznych z
ródeł, takich jak urządzenia elektryczne
i mieszkańcy. Możliwe jest wznoszenie domów pasywnych w różnych technologiach budowlanych.
Dom pasywny wyróżnia bardzo niskie zapotrzebowanie na energię do ogrzewania 15 kWh/m2/rok
6. Dom niskoenergetyczny  obiekt, który cechuje niższe niż w przypadku tradycyjnego budownictwa
zapotrzebowanie na ciepło. Nazywany jest też domem energooszczędnym. Obiekty wznoszone w
standardzie domu niskoenergetycznego mają dobrą izolację przegród zewnętrznych i okna o niskim
współczynniku przenikania ciepła. Szczególną uwagę poświęca się miejscom, w których na skutek
przerwania ciągłości izolacji cieplnej mogą tworzyć się tzw. mostki termiczne.
" Stosunek powierzchni przegród zewnętrznych do kubatury budynku jest z reguły niższy niż w
tradycyjnych obiektach.
" Pomieszczenia są tak usytuowane, by można było korzystać z energii słonecznej do ich
dogrzewania i oświetlania.
" System wentylacji jest tak dobrany, aby wykorzystywać ciepło w powietrzu usuwanym na
zewnątrz.
8.Budynek pasywny jest budynkiem, wewnątrz którego komfort cieplny może być osiągnięty bez
udziału systemów grzewczych lub klimatyzacyjnych. Niezbędnym elementem każdego budynku
pasywnego, pozwalającym na znaczne ograniczenie strat ciepła, jest mechaniczna wentylacja
nawiewno-wywiewna dostosowująca swoją wydajność do aktualnego zapotrzebowania na świeże
powietrze. Najważniejszym elementem instalacji wentylacyjnej jest wysoko-sprawny wymiennik ciepła,
w którym powietrzu nawiewanemu zostaje przekazana duża część ciepła odzyskana z powietrza
wywiewanego. Wymiennik ten powinien charakteryzować się wysoką sprawnością powyżej 80 % i
niskim zużyciem energii elektrycznej. Powietrze zewnętrzne można doprowadzać do budynku poprzez
wymiennik gruntowy, w którym podgrzewa się ono w czasie zimy i chodzi latem. Wentylacja
nawiewno-wywiewna budynku pasywnego ma charakter ukierunkowany. Świeże powietrze zostaje
doprowadzone bezpośrednio do przestrzeni wspólnej z jadalnią i sypialni. W pomieszczeniach tych
znajduję się każdorazowo, co najmniej jedna kratka nawiewna. Powietrze usuwane jest z kuchni,
łazienek i sypialni na piętrze, w których umieszczone są kratki wywiewne. Dzięki temu w mieszkaniu
ma miejsce ukierunkowany przepływ powietrza: świeże powietrze dociera najpierw do głównych
pomieszczeń mieszkalnych. Przepływa ono następnie poprzez strefę pośrednią do pomieszczeń
wilgotnych, w których panuje relatywnie wysoka krotność wymian, co umożliwia np. szybkie
wysychanie mokrych ręczników. Dzięki zasadzie ukierunkowanego przepływu świeże powietrze zostaje
wykorzystane w optymalny sposób.
9.Efekt cieplarniany jest zjawiskiem spowodowanym zdolnością atmosfery do przepuszczania dużej
części promieniowania słonecznego (głównie światła) i zatrzymywania promieniowania Ziemi (m. in.
cieplnego). Dzięki temu na powierzchni Ziemi oraz w dolnych warstwach jej atmosfery jest cieplej niż
byłoby, gdyby atmosfera nie istniała.
Przyczyny efektu cieplarnianego
Przyczyną efektu cieplarnianego jest nadmierne gromadzenie się gazów cieplarnianych w atmosferze
Ziemi, spowodowane między innymi przeszło stuletnim rozwojem przemysłu i spalaniem paliw
kopalnych - węgla i ropy naftowej, emisją metanu (rolnictwo, odpady) i freonów (całkowicie pochodzą
z przemysłu), a takaż wypalaniem lasów (wylesienia i pożary) oraz jednym z największych z
ródeł
dwutlenku węgla - motoryzacją.
podstawowym z
ródłem zanieczyszczeń powietrza na Śląsku jest tzw. emisja niska stąd wyższe
zanieczyszczenie obserwuje się zimą. W ostatnich latach szczególnie negatywny wpływ na stan
powietrza maja spaliny samochodów, których wciąż wzrasta, zawierające dużo CO2.
Skutki efektu cieplarnianego
Najgroz
niejszym z przewidywanych skutków jest globalne ocieplenie klimatu. Spowodować to może
podwyższenie poziomu morza na kuli ziemskiej, które zostaną zasilone wodami z topniejących lodów i
lodów polarnych (ocieplenie o 5 stopni C wystarczy by roztopić lody Grenlandii i Antarktydy i podnieść
poziom mórz o około 60 metrowa od poziomu dzisiejszego). Zasoby wód uwięzione na biegunach
wystarczą aby całkowicie zalać Szczecin, Koszalin, Słupsk, Gdynię, Gdańsk, Malbork, Elbląg,
Grudziądz a także Londyn, Hamburg, Kopenhagę, Sztokholm, Padwę, Wenecję, większość obszaru
Belgii, Holandii, Danii i Bangladeszu oraz wiele innych obszarów przybrzeżnych.
Drugą poważną konsekwencją ocieplania się Ziemi jest tzw. wędrówka stref klimatycznych to znaczy
przesunięcie stref w kierunku biegunu. Wraz ze strefami przemieszczą asie charakterystyczne dla
danego klimatu opady. Przewiduje sie że całkowite opady na kuli ziemskiej zwiększą się o 10-15 %, ale
zachwiana cyrkulacja powietrza spowoduje zmiejszenie opadów nad kontynentami. Na przyklad obecną
strefę śródziemnomorską obejmie sucha strefa zwrotnikowa. Zmiana temperatur nawet o 2-3 stopnie
oznacza również zmianę warunków występywania wielu gatunków roślin, a co za tym idzie wymarcie
na niektórych terenach i zastąpienie ich miejsca przes inne gatunki.
10.Działalność człowieka
Bardzo często za przyczynę nagłego ocieplenia klimatu w ciągu minionych dwóch wieków uważa się
m.in. dynamiczny rozwój przemysłu i transportu, w szczególności w okresie rewolucji przemysłowej.
Gromadzenie się, w wyniku tych procesów, gazów cieplarnianych w atmosferze uniemożliwia ucieczkę
ciepła z powierzchni Ziemi i ziemskiej atmosfery, czyli
pogłębianie się efektu cieplarnianego (ang. greenhouse effect). Poza gazami cieplarnianymi istnieją inne
mechanizmy zmian globalnej temperatury. Np. ocenia się, że wzrost ilości absorbujących pyłów
zawieszonych (sadzy) w atmosferze, bez żadnej innej zmiany, spowoduje wzrost temperatury Ziemi.
Jedną z przyczyn wzrostu temperatury Ziemi jest nadmierne nagromadzenie w atmosferze pary
wodnej, dwutlenku węgla, tlenku azotu, dwutlenku siarki i metanu. Znaczne ilości tych gazów dostają
się do atmosfery również w wyniku procesów naturalnych. Przyczyny naturalne
Działalność człowieka niekoniecznie musi być przyczyną wzrostu globalnej temperatury. W historii
globu ziemskiego były okresy epok ociepleń oraz epok lodowych. Podczas zlodowaceń klimat ziemi
fluktuował w niespotykanych obecnie amplitudach zmian. Głównym z
ródłem gazów cieplarnianych
jest przemysł i motoryzacja. Jest wiele procesów, w których powstają te gazy. Są to np.: - spalanie
drewna i paliw kopalnych: węgla, ropy, gazu i powstawanie dwutlenku węgla, tlenku azotu, dwutlenku
siarki.
- wycinanie lasów tropikalnych. Obecnie dwukrotnie zmniejszyła się powierzchnia tych lasów. Lasy są
wycinane w celu pozyskania cennych rodzajów drewna np. mahoniu i teczyny. Po wypaleniu zakłada
się pola uprawne. Wypalanie to wzrost dwutlenku węgla i niszczenie dzikich roślin tych lasów.
Zmniejsza się więc ilość roślin biorących udział w asymilacji CO- spalanie lub błędne składowanie
odpadów toksycznych.- wykorzystanie freonów w produkcji lodówek, aerozoli, pianek izolacyjnych,
rozpuszczalników chemicznych. - uwalnianie się wielkich ilości metanu i dwutlenku węgla powodującej
wzrost temperatury na obszarach Eurazji i Ameryki Północnej. Występują tam obszary "wiecznej
marzłości" - bagna, które jeszcze nie rozmarzły od czasów ostatniego zlodowacenia. Przy wzroście
temperatury gleba będzie rozmarzać, a z bagien wydobywać się będą gazy cieplarniane. - dwutlenek
węgla powstaje w procesach oddychania, gnicia, spalania.
11.Spośród wszystkich gazów cieplarnianych emitowanych wskutek działalności ludzkiej, dwutlenek
węgla ma największy udział w antropogenicznym zwiększeniu natężenia efektu cieplarnianego; nie
tylko dlatego, że emitujemy go w ogromnych ilościach, lecz także dlatego, iż utrzymuje się on przez
długi czas w atmosferze zanim zostanie pochłonięty np. przez rośliny Paliwa kopalne najważniejszym
z
ródłem emisji Prawie cały emitowany przez ludzi dwutlenek węgla pochodzi ze spalania paliw
kopalnych: węgla, ropy i gazu ziemnego. Paliwa kopalne powstały ze szczątków roślin i zwierząt, które
obumarły miliony lat temu, a ich złoża znajdują się głęboko pod ziemią lub pod dnem oceanu. Kiedy
spalamy te paliwa uwalniamy nie tylko energię, ale i CO2.
12.OZE w Polsce Polski Sejm przyjął w roku 2001 Strategię Rozwoju Energetyki Odnawialnej 
dokument przewidujący 7,5% udział OZE w bilansie energetycznym kraju w roku 2010 i 14% w
dziesięć lat póz
niej. W 2002 roku udział energii ze z
ródeł odnawialnych w całkowitym zużyciu energii
pierwotnej w kraju wynosił 2,75%. Najwięcej energii odnawialnej produkują województwa pomorskie i
kujawsko-pomorskie. Rozwojowi energetyki odnawialnej w Polsce nie sprzyja fakt, że nasz kraj posiada
bogate złoża węgla kamiennego i brunatnego. Spalanie węgla dostarcza Polsce najwięcej, bo aż 94%
energii elektrycznej, jednocześnie węgiel powoduje też największe zanieczyszczenie środowiska.
Dlatego kraje wysoko rozwinięte rezygnują z niego na rzecz innych surowców. Spalanie węgla
zapewnia im jedynie 10% energii. Energia niekonwencjonalna nie zawsze jest energią odnawialną. Do
niekonwencjonalnych z
ródeł energii, których zasoby są wyczerpywalne zalicza się wodór, magneto-
hydro-dynamikę i ogniwa paliwowe. Z kolei odnawialne z
ródła energii to:
biomasa - będąca najstarszym znanym z
ródłem energii,
energia wody - dostarczająca światu około 20% elektryczności,
energia wnętrza Ziemi - zwana też geotermalną,
energia wiatru - wykorzystywana już przed 4 tysiącami lat,
energia Słońca - trudna do akumulacji, lecz za to tysiąckrotnie przekraczająca globalne
zapotrzebowanie.
13.Biogaz jest paliwem gazowym wytwarzanym przez mikroorganizmy z materii organicznej w
warunkach beztlenowych. Jest to mieszanina metanu i dwutlenku węgla. Produkcja biogazu może
odbywać się samorzutnie w procesach rozkładu substancji organicznych lub może się odbywać celowo.
Ze względu na rodzaj substratu wykorzystywanego do wytwarzania biogazu można wyróżnić z
ródła:
zwierzęce (z produkcji rolniczej) - odchody zwierząt,
obornik bydlęcy, obornik świński, gnojowica bydlęca, gnojowica świńska.
z produkcji roślinnej - uprawy energetyczne, odpady zielone,
trawy, żyto, kukurydza, buraki, rzepak, koniczyna, lucerna, słonecznik, trawa sudańska, ziarno zbóż.
komunalne - odpady organiczne, osad ściekowy,
osad ściekowy, odpady z terenów zielonych, odpady organiczne, odpady kuchenne, gliceryna, serwatka.
14.NAPOWIETRZANIE
KOAGULACJA
CHEMICZNE STR%3ńCANIE
SEDYMENTACJA I FLOTACJA
OSADNIKI
MIKROSITA
UTLENIANIE
DEZYNFEKCJA
INFILTRACJA
FILTRACJA
PROCESY MEMBRANOWE
15.Przydomowa oczyszczalnia ścieków - to zespół urządzeń terenowych służących do neutralizacji
ścieków wytwarzanych w jednym lub kilku domach[1].
Na skutek zachodzących w oczyszczalni procesów rozkładów tlenowego i beztlenowego, większość
ścieków jest oczyszczana do postaci wody o drugiej klasie czystości i może być bezpiecznie
odprowadzona do gruntu lub pobliskich wód powierzchniowych[2]. Frakcje, które nie uległy
rozkładowi lub zostały rozłożone jedynie częściowo, muszą być okresowo usuwane z urządzeń
oczyszczalni. Powinny one być dostarczane do oczyszczalni zbiorczych i tam neutralizowane.
Warunkiem prawidłowej eksploatacji przydomowej oczyszczalni jest jej umiejętna obsługa, polegająca
na następujących czynościach: okresowa kontrola składu odpływu, ewentualnie indeksu osadu
czynnego, odpowiednio regulacja natlenienia i uzupełnianie kultur mikroorganizmów