Rodzaje obligacji emitowanych przez JST
Rodzaje obligacji emitowanych przez JST
1/3
" imienne i na okaziciela
" krótkoterminowe (do roku), średnioterminowe (powyżej 1
roku do 5 lat - dominujÄ… na rynku obligacji komunalnych),
długoterminowe (powyżej 5 lat)
długoterminowe (powyżej 5 lat)
" opiewające na świadczenia pieniężne, niepieniężne i mieszane
(te dwa ostatnie rodzaje obligacji sÄ… bardzo rzadko
OBLIGACJE KOMUNALNE
OBLIGACJE KOMUNALNE
wykorzystywane w praktyce)
k t kt )
" ostałym oprocentowaniu i o zmiennym oprocentowaniu
" podlegające spłacie jednorazowej lub sukcesywnej albo z
opcjÄ… przedterminowego wykupu
Rodzaje obligacji emitowanych przez JST Rodzaje obligacji emitowanych przez JST
Rodzaje obligacji emitowanych przez JST Rodzaje obligacji emitowanych przez JST
2/3 3/3
Jeśli chodzi o cel emisji obligacji komunalnych można wyróżnić:
" krajowe, zagraniczne, międzynarodowe, euroobligacje (emisje w
walutach obcych majÄ… znikome znaczenie)
walutach obcych majÄ… znikome znaczenie)
" bli j i t j
" bli j i t j
" obligacje inwestycyjne it l k i ś dkó
" obligacje inwestycyjne emitowane w celu pozyskania środków
finansowych na realizacjÄ™ inwestycji samorzÄ…dowych
" aktywne, które służą do pozyskiwania nowych środków
" obligacje doraz
ne emitowane, gdy środki z emisji wyjątkowo
" obligacje doraz
ne emitowane, gdy środki z emisji wyjątkowo
obligacje doraz
ne
obligacje doraz
ne
finansowych na cele określone przez emitenta w warunkach
finansowych na cele określone przez emitenta w warunkach
emisji i bierne, które służą do finansowania już istniejących
wykorzystywane są na sfinansowanie wydatków bieżących
zobowiązań (tzw. rolowanie długu)
(pokrycie Ä… g ytu g )
(p y bieżącego deficy budżetowego)
" materialne i zdematerializowane
" obligacje ratunkowe
" obligacje ratunkowe w przypadku gdy środki z emisji są
wykorzystywane na uzdrowienie sytuacji finansowej JST
" przychodowe i sekurytyzaacyjne
" JST nie mogą emitować obligacji o kuponie zerowym i
krótkoterminowych obligacji zagranicznych
Rynek obligacji komunalnych Rynek obligacji komunalnych
Rynek obligacji komunalnych Rynek obligacji komunalnych
1/3 2/3
qð Pierwsze obligacje komunalne, po reaktywowaniu samorzÄ…du " Okres wykupu obligacji komunalnych jest zróżnicowany od
terytorialnego, wyemitował Płock w 1993 r. na kwotę 200 tys.
terytorialnego, wyemitował Płock w 1993 r. na kwotę 200 tys.
minimum roku do ponad 10-20 lat jednak najczęściej występują
minimum roku do ponad 10 20 lat, jednak najczęściej występują
zł, ale sprzedano tylko 40% (w 1918 r., po odzyskaniu przez
terminy do 5-6 lat.
Polskę niepodległości, Płock również był pierwszym
" Wielkość programów emisji obligacji komunalnych jest również
emitentem obligacji komunalnych
emitentem obligacji komunalnych
zróżnicowana od mniej niż 1 mln zł do ponad 100 mln zł;
qð Prekursorami udanych emisji obligacji w 1995 r. byÅ‚y miasta
przeciętna wielkość emisji wynosi około 1-5 mln zł, a emitentami
Gdynia i Ostrów Wielkopolski  łączna wartość emisji 26,2
najczęściej są małe i średnie JST.
najczęściej są małe i średnie JST.
mln zł, w 1996 r. 278,0 mln zł.
" Na rynku pierwotnym sprzedaż odbywa się za pośrednictwem
qð Dotychczas obligacje komunalne wyemitowaÅ‚o okoÅ‚o 15%
banku  agenta emisji (banki kupujÄ… ponad 80% emisji), a na
JST
JST
rynku wtórnym transakcje kupna i sprzedaży odbywają się za
k tó t k j k i d ż db j i
qð Najczęściej emitentami obligacji komunalnych sÄ… JST z
pośrednictwem banku lub bezpośrednio pomiędzy
województw: wielkopolskiego, dolnośląskiego, kujawsko-
zainteresowanymi i p y obligacji komunalnych j niska.
y płynność g j y jest
pomorskiego pomorskiego a najrzadziej z województw:
pomorskiego, pomorskiego, a najrzadziej z województw:
podlaskiego, świętokrzyskiego, opolskiego, lubuskiego.
Rynek obligacji komunalnych
Rynek obligacji komunalnych
Liczba emitentów obligacji komunalnych
3/3
w latach 1997-2010
500
458
450
" W roku wyborów samorządowych z reguły wyższa jest
415
400
dynamika rynku.
373
350
" Wzrost wartości emisji obligacji komunalnych nie pociąga za
337
322
300
300
sobÄ… proporcjonalnego wzrostu liczby JST emitujÄ…cych
b j l t li b JST it j h
264
250
obligacje.
227
200
" Dynamika zmian na rynku obligacji komunalnych w ciÄ…gu roku 201
y y g j y Ä…g
192
192
150
149
jest zróżnicowana, gdyż JST z reguły są bardziej aktywne w
100
89
drugim półroczu, a zwłaszcza w IV kwartale.
50
53
53
40
40
28
" P i Å› i i ji bli ji k l h j k i
" Pomimo wzrostu wartości emisji obligacji komunalnych, jak i
0
1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010
liczby emitentów tych papierów wartościowych obligacje
komunalne mają mały udział w ry py
jÄ… y ynku pozaskarbowych
papierów wartościowych.
Wartość rynku obligacji komunalnych Dynamika rynku obligacji komunalnych
w latach 1999-2010 w mln zł w latach 1997-2010 w skali roku w %
12000,0 90,0
85,5
10 854,80
80,0
77 2
77,2
10000,0
70,0
57,2
8000,0 60,0
54,8
6906 1
6906,1
50,0
6000,0
4461,2 40,0
36,2
3830,4
31,5
4000 0 30 0
4000,0 30,0
2954,5
4132,2
24,2
2218,8 18,9
3295,2
20,0
2639,1
12,0 16,2
2000,0
1628,6 10,0
526,1
296,9
,
6,8
6,8
11,5
11,5
8 0
8,0
859 6
859,6
7 9
7,9
653,6
0,0 0,0
1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010
Banki - organizatorzy emisji obligacji
Banki - organizatorzy emisji obligacji
Udział obligacji komunalnych w rynku pozaskarbowych
komunalnych
papierów dłużnych w latach 1997-2010 w %
Emisje obligacji komunalnych odbywają się głównie w ofercie
18,0
niepublicznej; z oferty publicznej skorzystały np. Ostrów
16,1
Wielkopolski, Rybnik, Wrocław, Poznań.
16,0
N j i k i i t i ji bli ji k l h 2008
Najwięksi organizatorzy emisji obligacji komunalnych w 2008 r. z
14,0
13,1 następującym udziałem w rynku obligacji komunalnych to:
12,1
14,4
12,7
12,1
12,0
" PKO BP 40,6%
11 2
11,2
" Pekao S A CDM Pekao 18 7%
" Pekao S.A. CDM Pekao 18,7%
10,0
8,7
10,0
9,7 " BGK 13,0%
9,4
8,0
7,1
" Bank DnB Nord (dawniej BISE) 7,6%
7,0
,
60
6,0
" BOÅš 6,1%
BOÅš 6 1%
5,8
" Nordea Bank 3,1%
4,0
" BZ WBK/DM BZ WBK 2,5%,
2,0
" BRE Bank 1,4%
BRE Bank 1 4%
0,0
" Millennium 1,2%
1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010
" ING Bank ÅšlÄ…ski 0,8%
" GBW 0,4%
GBW 0,4%
" Bank Polskiej Spółdzielczości 0,3%
" Inne banki 4,3%
Oceny raitingowe dla JST jako emitentów Czynniki hamujące rozwój
Oceny raitingowe dla JST jako emitentów Czynniki hamujące rozwój
obligacji komunalnych
rynku obligacji komunalnych
1/2
1/2
" Bydgoszcz, Częstochowa, Gdańsk, Katowice, A
ódz
, Poznań,
qð Brak tradycji pozyskiwania Å›rodków na sfinansowanie
Szczecin, Wrocław, Kraków p ją ocenę deficytu budżetu JST z emisji oblig j
, , posiadajÄ… Ä™ y j gacji.
miedzynarodowÄ… (na poziomie BBB) nadanÄ… przede
qð Niestabilność systemu finansowego samorzÄ…du terytorialnego.
wszystkim przez agencjÄ™ ratigowÄ… Fitch Ratings (A
odzi ocenÄ™
qð Z emisjÄ… obligacji komunalnych nie wiążą siÄ™ żadne ulgi
nadał Standard&Poor`s a Krakowowi - Moody`s)
nadał Standard&Poor s, a Krakowowi - Moody s).
podatkowe
podatkowe.
" Kielce, Koszalin, Myślenice, Olsztyn, Opole, Ostrów
qð ZÅ‚ożona procedura prawna zwiÄ…zana z przeprowadzeniem
Wielkopolski, PÅ‚ock, Ruda ÅšlÄ…ska, Rybnik majÄ… ocenÄ™
emisji obligacji, jak i jej uplasowaniem na rynku publicznym.
k j i i A l b BBB BB d j
krajowÄ… na poziomie A lub BBB czy BB nadanÄ… przez agencjÄ™
qð SÅ‚aboÅ›ci nadzoru i konkurencji rynku obligacji komunalnych.
ratingowÄ… Fitch Raitings.
qð Brak profesjonalnych agencji konsultingowych zajmujÄ…cych
" Oceny krajowe zostały także określone p agencję
y j y przez g jÄ™
siÄ™ emisjÄ… obligacji komunalnych.
siÄ™ emisjÄ… obligacji komunalnych.
ratingową Fitch Raitings dla województwa małopolskiego,
qð Brak doÅ›wiadczeÅ„ i umiejÄ™tnoÅ›ci w dÅ‚ugofalowym
mazowieckiego i wielkopolskiego na poziomie AA lub BBB.
planowaniu budżetów, długu i środków na jego obsługę.
Czynniki hamujące rozwój
Czynniki hamujące rozwój
JST powinny korzystać
JST powinny korzystać
rynku obligacji komunalnych
z emisji obligacji komunalnych, ponieważ:
2/2
2/2
1/2
1/2
qð Obawa radnych i organów wykonawczych JST przed utratÄ…
poparcia w wyborach na skutek rozpowszechnienia informacji o qð Dla bezpieczeÅ„stwa JST portfel zobowiÄ…zaÅ„ powinien być
poparcia w wyborach na skutek rozpowszechnienia informacji o qð Dla bezpieczeÅ„stwa JST portfel zobowiÄ…zaÅ„ powinien być
emisji obligacji.
zróżnicowany, co ułatwia zarządzanie długiem i chroni przed
ryzykiem zmian stóp procentowych.
qð Jednostki samorzÄ…du terytorialnego nie wykorzystujÄ…
możliwości niepieniężnego świadczeniaz obligacji.
żli ś i i i i ż ś i d i bli ji
qð
qð Odsetki od obligacji pÅ‚acone sÄ… w okresach rocznych a w
qð Brak przejrzystoÅ›ci finansów JST, wynikajÄ…cy ze: sÅ‚aboÅ›ci
przypadku kredytu co miesiąc albocokwartał.
rachunkowości i sprawozdawczości JST, procedury tworzenia i
qð Brak koniecznoÅ›ci ustanawiania zabezpieczenia.
qð Brak koniecznoÅ›ci ustanawiania zabezpieczenia.
wykonywania budżetu JST, braku: audytu zewnętrznego,
qð WystÄ™puje karencja w spÅ‚acie kapitaÅ‚u (do wygaÅ›niÄ™cia emisji
księgowości memoriałowej, podziału budżetu JST na budżet
obligacji komunalnych płacone są tylko odsetki).
operacyjny i majÄ… y, pg pracowywania przez
p yj y jÄ…tkowy, powszechnego op y p
qð WystÄ™puje rozproszenie wierzycieli, co ma wpÅ‚yw na lepszÄ…
JST - wieloletnich planów inwestycyjnych i finansowych,
pozycję pożyczkobiorcy.
strategii zarządzania długiem JST, programu relacji z
inwestorami
inwestorami.
JST powinny korzystać
z emisji obligacji komunalnych, ponieważ:
i ji bli ji k l h i
Warunki rozwoju obligacji komunalnych
2/2
qð Elastyczność programu emisji dostosowana jest do potrzeb
Oddzielenie budżetu bieżącego (operacyjnego) od budżetu
inwestycyjnych i zdolności kredytowej emitenta.
y yj y y j
inwestycyjnego (kapitałowego).
inwestycyjnego (kapitałowego).
qð WystÄ™puje efekt promocyjny (emisja w obrocie publicznym).
Poszukiwanie innych metod ustalania oprocentowania nie
qð WystÄ™pujÄ… korzyÅ›ci spoÅ‚eczne, tj. zainteresowanie tylko opartych na rentownoÅ›ci bonów skarbowych.
mieszkańców sprawami emitenta (swojej JST).
Wprowadzenie możliwości emisji obligacji komunalnych z
qð Obligacje dajÄ… możliwość niepieniężnego Å›wiadczenia. kapitalizacjÄ… odsetek lub dyskontem.
qð Wykorzystanie operacji sekurytyzacji aktywów do PodjÄ™cie siÄ™ przez banki organizacji emisji obligacji
qð Wykorzystanie operacji sekurytyzacji aktywów do PodjÄ™cie siÄ™ przez banki organizacji emisji obligacji
finansowania przedsięwzięć komunalnych (na bazie przychodowych.
posiadanych aktywów emitowane są obligacje).
Od 2006 r. umożliwiono JST rolowanie długu, co umożliwia
g ,
emisję obligacji i bonów komunalnych emitowanych w celu
pozyskania środków np. na wykup wcześniej wyemitowanych
papierów wartościowych
papierów wartościowych.