ZAKAŻENIA PERINATALNE I POSTNATALNE





Z. Dziubek "Choroby zakaźne i pasożytnicze“




Większość kobiet prowadzi w czasie ciąży normalny tryb życia i nie jest możliwe
uchronnienie ich przed potencjalnie szkodliwymi patogenami.

· zjawiska korzystne :

przechorowanie przez matkę danej choroby przed zajściem w ciąże (najczęściej w
dzieciństwie), oraz szczepienia ochronne
› pozostaje trwaÅ‚a odporność na zakarzenie i kontakt z nim w ciÄ…zy jest
zupełnie niegroźny
zakażenia bezobjawowe zarazkami powszechnymi w przyrodzie :
› rozwija siÄ™ trwaÅ‚a, lub czsowa odporność
› np. 50% w wieku rozrodczym ma przeciwciaÅ‚a przeciwko cytomegalii, a nieco
mniej przeciwko toksoplazmozie (co świadczy o przechorowaniu)

DROGI ZAKAŻENIA :

· przez Å‚ożysko :

nie każde zachorowanie przez matkę na daną chorobę oznacza zakażenie płodu
dla większości zarazków zdrowe, nieuszkodzone łozysko stanowi skuteczną barierę
isnieją jednak wirusy, bakterie i pierwotniaki mogące przechodzić przez łożysko
› wówczas zakażenie pÅ‚odu poprzedzone jest zakażeniem matki z uogólnieniem do
krwi
› przechodzenie z krwi matki przez naczynia Å‚ozyska jest uÅ‚atwione w przypadku
zmian zapalnych, lub martwiczych łożyska

· w czasie akcji porodowej :

flora znajdująca się w kanale rodnym często nie powoduje zadnych dolegliwości u
kobiety, ale może okazać się bardzo patogenna dla noworodka
odejście wód płodowych w pewnym sensie oczyszcza drogi rodne mechanicznie, ale
nie zawsze jest to mechanizm wystarczajacy i noworodek ulega zakażeniu

· droga wstÄ™pujÄ…ca :

zakażenia układu moczowo
płciowego kobiety mogą się przenosić przez szyjkę
macicy na jajo płodowe zakażajac łożysko, owodnię, a następnie płód
bardzo rzadko

· przez ciÄ…gÅ‚ość z miÄ™snia macicy, lub przymacicz :

bardzo rzadko

· w nastÄ™pstwie zabiegów diagnostycznych i leczniczych :

amniopunkcja
sródmaciczne przetaczanie krwi
niezmiernie rzadko

ZAKAŻENIE W ZALEŻNOSCI OD OKRESU CIĄŻY :

niezależnie od okresu ciąży zakażenie prowadzi do długotrwałych zaburzeń w
życiu pozapłodowym

· zakażenia we wczesnych okresach ciąży :

sa szczegónie niebezpieczne, zwłaszcza w okresie organogenezy (I trymestr)
mogą powodować wady organogenezy, wykształcenie się wad wrodzonych, zahamowanie
rozwoju wewnÄ…trzmaciczenego

· zakażenie w późniejszym okresie ciaży :

może spowodować ostrą chorobę zakaźna przebytą jeszcze w życiu
wewnątrzmacicznym, lub już po urodzeniu



PRZEGLĄD ZAKAŻEŃ :

niemal każdy drobnoustrój może być przyczyną powikłań ciąży
wyodrębniono te najczęściej wywołyjące zakażenia jako grupę TORCH

· TORCH :

T
Toxoplazmoza
O
Others infections : ospa wietrzna, odra, grypa, świnka, choroby spowodowane
wirusami Coxsackie B, HBV, HIV, listerioza, chlamydioza, zimnica
R
Różyczka
C
Cytomegalia
H
Herpes simplex typ 2


RÓŻYCZKA :

vide różyczka wrodzona

TOKSOPLAZMOZA :

vide toksoplazmoza wrodzona

CYTOMEGALIA :

- vide cytomegalia wrodzona

ZAKAŻENIE WIRUSEM OPRYSZCZKI :
· etiopatogeneza :

w 2/3 przypadków HSV typu 2
zakażenie przy przechodzeniu przez kanał rodny

· objawy :

pojawiają się od 2 do 10 dni od zakażenia
gwałtownie
eczema herpeticum :
› liczne rozsiane wykwity na skórze i bÅ‚onach Å›luzowych
trombocytopenia
gorÄ…czka (zazwyczaj wysoka)
śmiertelność przekracza 60%

· rozpoznanie :

izolacja wirusa z niejsc zmienionych (treść pęcherzków i owrzodzeń)
testy serologiczne z krwiÄ… matki i noworodka (OWD, ELISA)

· leczenie :

stosowanie acyklowiru zarówno u matki przed porodem jak i u dziecka po porodzie


ZAKAŻENIE WIRUSEM VARICELLA
ZOSTER :

· etiopatogeneza :

jeżeli matka w czasie ciaży zachoruje na ospę to ryzyko zakażenia płodu wynosi
poniżej 3% (większe jeśli do zakażenia doszło w czasie I, lub II trymestru)
w przypadku zakażenia matki w końcowym okresie ciąży objawy ospy wietrznej u
dziecka mogą się pojawić do 10 dnia życia (świadczy to o zakażeniu
pzezłożyskowym)
jeżeli u matki wysypka pojawi się > 4 dnia po urodzeniu to dziecko nie uległo
zakażeniu

· objawy (zespół ospy wrodzonej) :

blizny skórne
zmiany w narzÄ…dzie wzroku :
› zapalenie siatkówki
› zaćma
› zanik n.II
› maÅ‚oocze
› zespół Hornera
› anizokoria
› oczoplÄ…s
zanik mięśni
niedorozwój kończyn(y)
uszkodzenie OUN :
› zanik kory mozgowej
› niedorozwój móżdżku
› drgawki
› porażenie n. VII
› zaburzenia poÅ‚ykania
niska masa urodzeniowa
zgon w 30%

· leczenie :

acyklowir

ZAKAŻENIE WIRUSEM WZW :

· zakażenie WZW typu A :

jeśli dojdzie do zakażenia matki podczas ciąży ryzyko uszkodzenia płodu jest
znkome
może dojsc do poronienia na skutek zmian metabolicznych spowodowanych
uszkodzniem wÄ…troby
gdy zapalenie przebiega pod koniec ciąży może dojść do zakażenia podczas porodu
ciężarnej można podać gammaglobulinę ludzką

· zakażenie WZW typu B i C :

do zakażenia może dojść podczas akcji porodowej
gdy u matki antygen HBs jest + należy podać noworodkowi najpóźniej w ciągu
kilkunastu godzin po porodzie swoistÄ… immunoglobulinÄ™ anty
HBs (działanie
ovhronne trwa od kilku tygodni do kilku miesięcy) i pierwszą dawkę szczepionki
w każdej z wymienionych postaci WZW dziecko należy odizolować od matki i zakaz
karmienia piersiÄ…


ZAKAŻENIE WIRUSEM COXSACKIE :

do zakażenia dochodzić może wewnątrzmaciczo, w czasie porodu i po porodzie
dziecko mozę urodzić się pozornie zdrowe, a skutki zakazenia ujawniają się
później

· postacie zakażenia :

encephalomiocarditis neonatorum :
› przebieg ostry, gwaÅ‚towny
› zgon zazwyczaj w ciÄ…gu kilkunastu godzin
zapalenie wątroby z żółtaczką
zapalenie opon mózgowo
rdzeniowych i mózgu (częściej grupa B wirusów)


LISTERIOZA :

· etiopatogeneza :

zakażenie pałeczką Listeria monocytogenes
izoluje się jąu 5% populacji, częściej u ludzi mających kontakt ze zwierzętami
do zakażenia może dojść przez łozysko jeśli matka ma aktywną chorobę, częściej
drogą wstępującą i podczas porodu w przyapdku kolonizacji przez pałeczkę dróg
rodnych

· objawy :

w przypadku zakażenia wewnatrzmacicznego zwłaszcza we wczesnym okresie ciazy
dochdzi do uszkodzeia płodu i poronienia, lub porodu niewczesnego
u dzieci zakażonych podczas i po porodzie okres wylęgania może wynosić 5 i
więcej dni
przebieg jest ciężki i bardzo ciężki
obfite rozsiane zmiany ropne skóry
zapalenie opon mozgowo
rdzeniowych i mózgu
zapalenie płuc
posocznica
śmiertelnosc wynosi ok. 60%

· rozpoznanie :

testy serologiczne i badanie bakteriologiczne (posiew z szyjki macicy)


ZAKAŻENIE CHLAMYDIA TRACHOMATIS :

serotypy D
K wywołują u kobiet zapalenie pochwy, szyjki, błony śluzowej
macicy, przydatków
rzadko (3
8%) zakażenie bezobjawowe
może dochodzić do poronienia, obumarcia wewnątrzmacicznego, porodu niewczesnego
i przedwczesnego
do zakażenia noworodka może dojść podczas porodu
› obserwuje siÄ™ wtedy zapalenie pÅ‚uc i spojówek


ZAKAŻENIE WIRUSEM HIV :

zakażenie matki w okresie wczesnym przed pojwieniem się objawów AIDS nie wpływa
na rozwój płodu, ale ciąża może skracać okres bezobjawowy u matki
ciąża w okresie AIDS wyraźnie skraca czas przeżycia matki

· drogi zakażenia :

przez łożysko
podczas porodu przy kontakcie z krwiÄ… matki
podczas karmienia mlekiem