Zakażenia na bloku
operacyjnym
Rodzaje zakażeń
� Miejsca operowanego
� Dróg oddechowych
� Przenoszone drogą krwi
Zakażenie miejsca operowanego
� Około 30% wszystkich zakażeń szpitalnych
� Większość powstaje w trakcie zabiegu operacyjnego
� Powierzchowne lub głębokie
Zapalenie otrzewnej
� Wywołują drobnoustroje obecne w przewodzie
pokarmowym- dostają się do otrzewnej przy
otwarciu jelita
� Najczęściej infekcja mieszna- bak. tlenowe-
Enterobacteriaceae i beztlenowe- Bacteroides,
Clostridium, Peptostreptococcus
� Więcej bakerii przy otwarciu dolnego odcinka
przewodu pokarmowego niż górnego
Ropnie wewnątrzbrzuszne i narządowe
� Ograniczone ogniska zawierające skupiska
leukocytów, martwej tkanki i drobnoustrojów
� Ich lokalizacja zależy od stanu chorego i rodzaju
zabiegu
� Ropnie narządowe powstają po operacjach
wewnątrzbrzusznych
� Czynniki etiologiczne jak przy zapaleniu otrzewnej
Zapalenie wsierdzia
� Najczęściej związane ze wszczepieniem zastawek.
� Większość rozwija się w przeciągu 6 tygodni
� Obarczone dużą śmiertelnością
� Występują u około 1-4% operowanych
� Wywołane przez: gronkowce koagulazo-ujemne,
gronkowce złociste, pałeczki gram ujemne,
maczugowce i grzyby Candida
Inne
� Zapalenia kości i stawów po protezowaniu
� Zakażenia mostka
� Zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych i ropnie
mózgu
� Encefalopatie
Zakażenia układu oddechowego
� W czasie intubacji wprowadzone mogą być przez
rurkę intubacyjną
� Mogą się znajdować w aparacie do znieczulenia lub
sprzęcie anestezjologicznym
� W trakcie znieczulenia ponadto występuje
zwiększona możliwość zaaspirowania wydzieliny do
drzewa oskrzelowego z przewodu pokarmowego-
zachłystowe zapalenie płuc.
Zakażenia przenoszone drogą krwi
� Dotyczą zarówno operowanych pacjentów jak też
personelu medycznego
� Czynniki etiologiczne to: HBV, HCV, CMV, HIV
� Do tej pory najczęściej było zakażenie HBV
� Aktualnie na pierwsze miejsce wychodzi zakażenie
HCV
Czynniki ryzyka
� Stan pacjenta- ASA 3-5
� Nieodpowiednie przygotowanie pacjenta do zabiegu
� Pole operacyjne skażone lub brudne
� Nieodpowiednia technika operacyjna
� Zabiegi szczepienia endoprotezy- ciała obce
� Nieprzestrzeganie zasad aseptyki i antyseptyki
� Zakażenia skóry i błon śluzowych zespołu
operacyjnego
Ryzyko zakażenia wiruowego
� Pacjenci otrzymujący w czasie zabiegu krew,
preparaty krwiopochdne i inne tkanki
� Członkowie zespołu operacyjnego kontaktujący się w
trakcie zabiegu z krwią pacjenta- szczególnie osoby
kontaktujące się w trakcie zabiegu z ostrymi
narzędziami.
y
ródła drobnoustrjów
� Głównym z
ródłem zakażeń na bloku operacyjnym
jest flora własna pacjenta: zakażenia egzogenne
� Personel bloku- jest głównym z
ródłem
drobnoustrojów na sali operacyjnej- wraz ze
złuszczającym się naskórkiem i wydzieliną górnych
dróg oddechowych uwalniane są: gronkowce i
paciorkowce
� Środowisko sali operacyjnej:
�� Rezerwuar drobnoustrojów powodujących zakażenie w czystym
polu operacyjnym
�� Obecne w środowisku suchym- narzędzia i wyposażenie sali oraz
powietrzu : głównie bakterie gram dodatnie
�� Obecne w środowisku wilgotnym- głównie bakterie gram ujemne
Profilaktyka
� Właściwa organizacja bloku operacyjnego
� Odpowiednie przygotowanie do zabiegu pacjenta
� Odpowiednie przygotowanie do zabiegu personelu
� Odpowiednia technika operacyjna
Organizacja bloku
� Właściwa lokalizacja
� Wejście przez śluzę z zamkiem szyfrowym
� Transport czystym wózkiem
� Na sali nie powinno być okien i kaloryferów
� Klimatyzacja na sali operacyjnej, laminarny przepływ
powietrza, wyższe ciśnienie niż na korytarzach, myjnia
zlokalizowana przy sali
� Dokładne mycie sali operacyjnej w tym między zabiegami
powinien być dokładnie umyty i zdezynfekowany stół
operacyjny oraz kolumna endoskopowa
� Właściwa ekspedycja narzędzi i urbań operacyjnych po
zabiegu
Przygotowanie pacjenta do zabiegu
� Większość to zakażenia egzogenne- wskazana
eleminacja z
ródeł zakażenia: zakażenia skóry,
choroby przyzębia, próchnica zębów
� Konieczne jest odpowiednie przygotowanie pola
operacyjnego
� Właściwa profilaktyka antybiotykowa
� Mycie pacjenta z dodatkiem środka dezynfekującego
� Szczepienia ochronne
� Jak najkrótsza hospitalizacja przed zabiegiem
Przygotowanie zespołu operacyjnego
� Chirurgiczne mycie rąk- właściwa procedura, czas
oraz odpowiednie środki do mycia
� Odzież ochronna: fartychy, rękawiczki, maski,
czapki, okulary ochronne, obuwie
� Na sali powinien się znajdować tylko personel
uczestniczący bezpośrednio w zabiegu
� Właściwa technika operacyjna
Kontrola bloku operacyjnego
� Mikrobiologiczna kontrola czystości powietrza i
nadzór nad personelem bloku operacyjnego nie mają
uzasadnienia
� Wskazane dochodzenie w przypadku pojawienia się
z
ródła zakażenia- zwłaszcza w przypadku pojawienia
się zakażenia MRSA.