Z teoretycznego punktu widzenia&
Teoria praw własności:
Zasoby są najefektywniej wykorzystywane jeżeli właściciel dysponuje pełną wiązką praw
własności.
Wiązka praw własności:
- posiadanie
- używanie
- korzystanie z pożytków
- wykluczenie osób trzecich z korzystania
-przeniesienie praw na inne osoby,
- zniszczenie, przeobrażenie, zmiana
Trzy rewolucje przemysłowe
XVIII/XIX wiek - zastosowanie w procesie produkcji nowych z
ródeł energii
XIX XX wiek- powstanie i rozwój nowych środków transportu i komunikacji oraz opakowań
1973 -zmiany technologiczne, polityczne, regulacyjne i ekonomiczne inicjują przejście do
kapitało intensywnej produkcji, szybki wzrost efektywności i standardów życiowych,
powstanie zhierarchizowanych spółek, nadprodukcja, przeinwestowanie.
Pierwsze bańki spekulacyjne:
Tulipomania - Holandia 1634- 37
South Sea Bubble Wielka Brytania- 1711 -20
Missisipi Bubble - Francja 1719-20
Geneza tulipomanii
Od średniowiecza w coraz większym stopniu z
ródłami bogactwa krajów i społeczności stawał
się handel, rzemiosło i rodząca się działalność przemysłowa
Do najbogatszych obywateli zaczęto zaliczać przedsiębiorców, którzy dążąc do pomnażania
swoich bogactw rozwijali nowe technologie, produkty i poszerzali kontakty handlowe
Narastanie bogactwa inicjowało żądzę posiadania coraz większych zasobów i siły
przyczyniając się do rozwoju różnych form ekspansji prowadzących do transformacji 
politycznej, finansowej, kulturowej i gospodarczej.
Tulipany przybyły do Antwerpii w 1562
3 skarby Holandii:
" potężna flota
" Wielkie swobody
" bogactwo tulipanów
Tulipanowe tabele o zmiennym kursie, kontrakty terminowe, premie opcyjnie, aceny
Semper Augustus 5-30 tys Florenów (60 lub 5x 60 tys dolarów)
Geneza tulipomanii
Rząd nie zakazywał dokonywania ryzykownych transakcji, ale nie obejmował ich realizacji
ochroną prawną. Zostały one formalnie zakazane przez edykty w 1610 roku, a następnie w
1621, 1630, 1636.
Dokonywane były one na własne ryzyko i odpowiedzialność stron. Mimo tego rozwinął się
skomplikowany rynek terminowych kontraktów tulipanowych  kolegia
Towary wymienione na 1 cebulkę Viceroy : Mackay: Madness of Crowds (1841)
" 2 łaszty (24 x12) pszenicy - 448ł

" 4 łaszty (48 x 12) żyta - 558ł

" 4 tłuste woły - 480ł

" 8 tłustych świń - 240ł

" 12 tłustych owiec - 120ł

" 2 (240L) beczki wina - 70ł

" 4 kadzie piwa - 32ł

" 2 tony masła - 192ł

" 1,000 lb. sera - 120ł

" 1 łóżko z pościelą - 100ł

" Zestaw ubrań - 80ł

" Srebrny kubek - 60ł

Razem 2500ł

Gorączka tulipanowa - krach 1637
24.02.1637  kontrakty futures zamieniono na kontrakty opcyjne;
Za zerwanie kontraktu (zawartego po 30.10.1636) należało zapłacić 3,5% jego wartości.
Decyzją Parlamentu unieważniono wszystkie kontrakty co spowodowało krach.
Anglia: South Sea Company (1711)
" Autonomiczna giełda (od XVII wieku), surowe regulacje odnośnie uczestnictwa i
profesji (jobber, broker)
" SSC miała monopol na handel z koloniami hiszpańskimi, skupiała się na transporcie
do Ameryki Południowej niewolników z Afryki Zachodniej (25 lat -34 tys.).
" wyrafinowane przedsięwzięcie lorda Roberta Harleya, dzięki któremu zamierzał on
pozyskać mechanizm finansowania pożyczek rządowych poprzez spekulacyjną grę na
wzroście kursu akcji Kompanii.
" przekonano (rząd i SSC) właścicieli Ł10 millionów krótkoterminowych obligacji
rządowych do zamiany ich na emitowane akcje SSC. W zamian, rząd zobowiązał się
wpłacać na konto spółki kwotę Ł576,534 rocznie lub udzielać stałej pożyczki w
kwocie Ł10 milionów na rok, 6%.
" odsetki płacone z podatków nałożonych na towary przywożone z Ameryki
Południowej
" W 1718 roku spółka zwiększyła dług o kolejne Ł2mln, a w 1719 zaoferowała przejęcie
połowy długów państwa (ok. Ł31 mln), obiecując obniżenie odsetek do 4% po 1727
roku.
" Do gorączki zakupowej z 1720 r. przyczyniły się plotki rozpowszechniane przez
protektorów SSC, zgodnie z którymi miała ona osiągnąć "ogromne zyski".
SSC "sprzedawała" (w rzeczywistości przekazywała za darmo) akcje znanym osobistościom,
które uwiarygodniały całe przedsięwzięcie swoimi nazwiskami
System finansowy w Anglii
" Rozwój gospodarki (nacjonalizm gospodarczy) i nowej, kapitalistycznej, formacji
społecznej umożliwiał Parlament oraz Royal Exchange w Londynie (1570) którą
obsługiwał Stock jobbers (1688)
" Akty Nawigacyjne (1651) chroniły Anglię i jej kolonie przed konkurencją innych
państw kolonialnych i były podstawą brytyjskiej polityki handlowej i kolonialnej na
długie lata
" 1693 oddzielenie długów państwowych od osobistych długów króla
" 1694 założenie Banku Anglii ( The Governor and Company of the Bank od England)
według koncepcji Sir Williama Patersona, kupca, ekonomisty
" Do 1695 roku powstało ponad 100 spółek akcyjnych, których kapitał nominalny
wyniósł 4 miliony dolarów(1/9 majątku osobistego ogółem)
South Sea Company
" Spółka handlowa powstała (1711) z inicjatywy Lorda Skarbnika Roberta Harleya
" Oficjalny cel  handel z koloniami hiszpańskimi w Ameryce Południowej (monopol
na handel niewolnikami na okres 25 lat)
" W istocie mechanizm finansowania długów państwa zaciągniętych na potrzeby wojen
prowadzonych na przełomie XVII i XVIII wieku
" Zadłużenie to było wysoko oprocentowane (7-9%) długookresowe i stałe ale mogło
polegać na zmianie na gotówkę lub akcje za zgodą jej właściciela
W 1719 zaoferowała przejęcie reszty długów państwa obiecując obniżenie odsetek do 4 % po
1727
Rok 1720
" Wzrost cen akcji
" Akcje SSC
" Pierwszy termin płatności odsetek
" Spółka pożycza pieniądze inwestorom na zakup akcji
" Dywidenda 40% i 50%
" Kryzys w Paryżu i Amsterdamie
" Bubble Act skasował 202 fikcyjne spółki
" Na polecenie Parlamentu wszczęto śledztwo w sprawie Kompani w 1721, kary dla
dyrektorów spółki (więzienie, utrata dobrego imienia, pozycji, majątku)
" Likwidacja spółki 1850 rok ( długi rządu)
Mississippi Company (1684) Francja
" W 1717 roku John Law nabywa większość akcji spółki Mississippi Company
" Jej pierwotnym celem był handel z francuskimi koloniami w Ameryce Północnej
Indiami i Chinami na który otrzymał monopol na 25 lat
" 1716 tworzy pierwszy prywatny bank francuski, który uzyskuje gwarancje królewskie
(Bank Royale, 1718)
" Bank Royale był własnością kompanii wspieranej przez Regenta
" Cel  zamiana złota na banknoty w celu zintensyfikowania obrotu pieniądza
" 1720  spółka przejmuje całość długów państwowych
" Transakcja ta pozwoliła rządowi pozbyć się gigantycznych długów wynoszących
1000% rocznego budżetu( 200-400% PKB)
" 3 mld wartość rynkowa  120 mln majątku (21-mln gotówka)
" Za akcję wartą 500 liwrów płacono 18 tys
" Podniesiono dywidendę z 12 na 40%
" 1720 kapitalizacja spółki zmniejszyła się o 93%
" 1722 restrukturyzacja spółki
" W 1723 Ludwik XV przyznał jej nowe przywileje (handel kawą, tytoniem, loteria,
prawo emisji akcji i obligacji)
" 1726-46 rozkwit spółki (Chiny, Indie Afryka Zach)
1770 spółka przekazuje swój majątek państwu, król spłacił jej długi.
1790  likwidacja spółki
Podobieństwa kryzysów
" Wybuchły niespodziewanie w najlepiej rozwiniętych krajach, a następnie
rozprzestrzeniały się na cały świat
" Powstały w okresach transformacji, ekspansji, innowacji
" Miały krajowy i międzynarodowy wymiar i konsekwencje, rujnowały ludzi, instytucje
i powodowały depresje
" Implikowały postęp
" Powodowane były zastosowaniem innowacyjnych instrumentów finansowych, które
nie były wspierane przez adekwatny rozwój prawa, gospodarki, nauki i społeczeństwa
" Wynikały z błędnych decyzji podejmowanych z powodu braku informacji, wiedzy, a
także na skutek korupcji i wpływów politycznych, a także
" Powodowane były brakiem (brak odpowiedniej rachunkowości, audytu, kontroli),
insider trading, słabości rynków kapitałowych;
" Brak adekwatnych metod umożliwiających rozpoznawanie oszustw
Wykład 28.10
Nadzór korporacyjny
" To instytucja w spółkach publicznych, której zadaniem jest niezależna ocena, kontrola
oraz wprowadzenie korekt w działanie zarządów
" Nawiązuje do procesów poprzez, które organizacje są ukierunkowywane, regulowane i
rozliczane
NADZÓR KORORACYJNY
-odnosi się do zasad działania, procedur, systemów i struktur za pomocą których rada
nadzorcza nadzoruje i kieruje działaniami spółki mając na względzie interes akcjonariuszy.
- stanowi instrument określający i umożliwiający efektywne relacje pomiędzy członkami rady
nadzorczej a dyrektorami spółki oraz akcjonariuszami, którym służą.
Nadzór korporacyjny obejmuje:
" Wielkość, struktura ( członkowie) rady (nadzorczej) i jej komisje;
" Sposób monitorowania i wybierania członków rad (nadzorczych) i komisji;
" Prawa i obowiązki członków rad nadzorczych i zarządu;
" Prawa i obowiązki akcjonariuszy;
" Zasady działania i procedury dotyczące księgowości, prowadzenia audytów i
sporządzania raportów finansowych;
" Zasady działania i procedury dotyczące wynagrodzeń członków zarządu.
Znaczenie nadzoru korporacyjnego dla akcjonariuszy
" Silny i skuteczny nadzór korporacyjny służy za system kontroli i równowagi, który
uwzględnia interesy akcjonariuszy bez niepotrzebnego ograniczania funkcji zarządu.
" CEL  maksymalizacja długoterminowej wartości spółki
" Z teoretycznego punktu widzenia&
" O ile sprawa w przypadku jednego właściciela jest stosunkowo prosta o tyle w
przypadku gdy jest ich kilku kwestie poszczególnych praw i obowiązków wymagają
dodatkowego uregulowania w postaci kontraktu.  teoria kontraktów.
" Teoria kontraktów: Nie jest możliwe zawarcie umowy uwzględniającej wszystkie
okoliczności , jakie mogą mieć miejsce0 podczas realizacji kontraktu. Tzw.
 kontrakty niekompletne . dodatkowo sam fakt zawarcia kontraktu wcale nie
oznacza, że strony będą postępować zgodnie i zadeklarowanymi zobowiązaniami.
Wykład 25.11
Model nadzoru korporacyjnego
Na model( typ) ładu korporacyjnego składają się wzajemne ze sobą powiązane oraz
komplementarne względem siebie (uzupełniające się ) elementy o charakterze:
" instytucjonalno- prawnym
" ekonomicznym
" Kulturowym,
które łącznie determinują sposób w jaki sprawowana jest kontrola i w jaki podejmowane są
decyzje w publicznych spółkach akcyjnych.
Modele nadzoru korporacyjnego można sklasyfikować w oparciu o następujące
kryteria:
" Rola rynku kapitałowego w finansowaniu spółek oraz prawno instytucjonalny kształt
tego rynku
" Struktura własności spółek publicznych i rola inwestorów instytucjonalnych
" Istnienie tzw. rynku kontroli nad spółkami, którego zasadniczą determinantą jest
częstotliwość występowania publicznych ofert przejęcia spółki
" Standard prawnej ochrony drobnych inwestorów i akcjonariuszy mniejszościowych
" Rola interesariuszy przy wyznaczeniu treści interesu spółki i podejmowanie decyzji jej
dotyczącej
" Struktura, skład i kompetencje organów spółki oraz zasady odpowiedzialności
menedżerów
Modele nadzoru korporacyjnego
" Anglo-Amerykański (US/UK)
 Separacja własności i kontroli (kto inny jest właścicielem, kto inny zarządza)
 Konflikt: menedżerowie vs. akcjonariusze
 Dominacja rynku kapitałowego w systemie finansowym ( nie pożyczamy od
banku)
*Kontynentalno - japoński
- Dominujący akcjonariusz (rodzina) kontroluje spółkę
- Konflikt: akcjonariusz dominujący vs. mniejszościowy akcjonariusz
- Dominacja banku w systemie finansowym
Cecha Model Model
anglo-amerykański kontynentalno-japoński (wewnętrzny)
(zewnętrzny)
Własność akcji rozproszona skoncentrowana
Zaangażowanie nieznaczne znaczne
banku w operacje
spółki nieznaczne znaczne
Krzyżowe
posiadanie akcji
( jedna firma jest
właścicielem jednowarstwowa(rada przeważnie dwuwarstwowa(zarząd, rada
drugiej) dyrektorów) nadzorcza)
Struktura zarządu duże ( menedżerowie niewielkie
Wpływy zarządu ponoszą dużą
odpowiedzialność) mniej istotna
Ochrona ważna
akcjonariuszy nacisk na ochronę wierzycieli
mniejszościowych nacisk na ochronę przed
Legislacja w wierzycielami mniej surowe
zakresie upadłości
Księgowość i surowe słaby
wymogi jawności
Rynek kontroli aktywny niewielkie
spółek
Zachęty rozległe
kierownicze
Polska: model kontroli wewnętrznej
 Wciąż jeszcze małe znaczenie rynku kapitałowego dla finansowania
przedsiębiorstw, mała kapitalizacja giełdy i liczby notowanych na niej spółek
 Przewaga spółek o skonsolidowanym akcjonariacie  w ponad połowie spółek
występują akcjonariusze większościowi, którzy je kontrolują; dodatkowo
wpływ tych akcjonariuszy na kontrolę w spółce, zwiększają przywileje
głosowe związane z akcjami
 Przewaga konfliktów na linii: duży akcjonariusz -mali akcjonariusze; liczne
nadużycia na niekorzyść akcjonariuszy mniejszościowych
Korporacje i corporate governance
Przyczyny różnic
" Systemy prawne
" Systemy ekonomiczne (zarządzania)
" Systemy społeczne
" Istota i rola korporacji w społeczeństwie
" Systemy kontroli działalności korporacji
GA
ÓWNE DETERMINANTY ZMIAN NADZORU KORPORACYJNEGO
" rosnąca rola inwestorów instytucjonalnych
" integracja rynków kapitałowych
" wzrost aktywności akcjonariuszy
" prywatyzacja
Formy własności przedsiębiorstw
Trzy główne rodzaje własności:
" działalność gospodarcza
" spółka partnerska
" korporacja ( duża spółka akcyjna)
Porównanie trzech form własności:
" własność : pojedynczy właściciel, partnerzy, akcjonariusze
" odpowiedzialność właściciela : nieograniczona, nieograniczona, ograniczona
" łatwy dostęp do rynku kapitałowego: nie, nie, tak
" rozdzielenie własności i zarządzania: nie, nie, tak
" podwójne opodatkowanie właścicieli : nie, nie, tak
Korporacja definicje:
" prawnicy : Korporacja jest prawną strukturą biznesu ustanawiającą, że
przedsiębiorstwo jest odrębne od właścicieli
" ekonomiści: wiązka kontraktów
Zalety i wady korporacji
Zalety:
" łatwy dostęp do rynku kapitałowego
" płynność własności korporacji
" ograniczona odpowiedzialność właścicieli
" ciągłość działania (bankructwo, przejęcia)
Wady:
" występowanie potencjalnych konfliktów agencyjnych
" stosunkowo wysokie koszty prowadzenia spółki
" podwójne opodatkowanie akcjonariuszy
Na rozwój korporacji istotny wpływ wywarły cztery następujące cechy:
" - ograniczona odpowiedzialność inwestorów;
" - swoboda przepływu kapitałów (obrót walorami);
" - cechy wynikające z uzyskania osobowości prawnej, czyli siły wynikającej z
atrybutów firmy, okresu i celu jej działania;
" - scentralizowane zarządzanie.
Separacja własności i kontroli
" Tysiące właścicieli spółki publicznej nie jest w stanie podejmować bieżących decyzji
zarządzania.
Konflikty corporate governance
Typ I problemu agencji: konflikt interesów pomiędzy menedżerami i
akcjonariuszami (klasyczny problem agencji)
Typ II problemu agencji : kiedy występuje akcjonariusz większościowy (rodzina),
który może dążyć do uzyskania korzyści kosztem akcjonariuszy mniejszościowych
Konflikt pryncypał- agent
Pryncypał  akcjonariusze
Agent  menedżerowie
Jeśli akcjonariusze nie mogą skutecznie monitorować działania menedżerów to menedżerowie
mogą wykorzystywać aktywa firmy dla realizacji własnych celów kosztem akcjonariuszy.
TEORIA AGENCJI (Jensen, Meckling  1976)
KOSZTY AGENCJI  koszty związane ze sporządzeniem kontraktów zabezpieczających
partykularne interesy grupy, ich egzekwowaniem i monitorowaniem.
Obejmują one:
 koszty ograniczania uprawnień kierownictwa do podejmowania decyzji
 koszty rewizji sprawozdań finansowych i działania przedsiębiorstwa  koszty
monitorowania
 stratę rezydualną  wynikającą z niedoskonałego nadzoru, a powstającą w wyniku
odejścia od zasady maksymalizacji majątku akcjonariuszy
PROBLEMY AGENCJI
Enron
Tyco
 Xerox
Global Crossing
Merrill Lynch
WorldCom
Hollinger International& .
Główne słabości nadzoru korporacyjnego (2009r) (lekcje wyciągnięte z kryzysu)
" Wynagradzanie kadry menedżerskiej
" Zarządzanie ryzykiem
" Praktyki rady
" Uprawnienia akcjonariuszy
Rozwiązanie problemu pryncypał - agent
" Zachęty  połączenie zachęt dla menedżerów z interesami akcjonariuszy, np. akcje i
opcje na akcje
" Monitoring -tworzenie mechanizmów monitorowania zachowań menedżerów
Sprzeczności interesów między akcjonariuszami większościowymi a akcjonariuszami
mniejszościowymi.
" Nadużywanie przez akcjonariuszy większościowych ich dominującej pozycji w spółce
w celu osiągnięcia tzw. prywatnych korzyści z kontroli nad nią  chodzi tu o wszystkie
działania akcjonariuszy większościowych, które prowadzą do pogorszenia sytuacji
majątkowej spółki lub pozbawiają ją szansy osiągnięcia zysku
" Narzucenie strategii której wykonanie pozbawi spółkę szans realizacji dochodowych
przedsięwzięć, np. gdy przedsięwzięcia te akcjonariuszy większościowy zrealizuje na
własny rachunek lub gdy uczynią to inne spółki należące do kontrolowanej przez
niego grupy kapitałowej.
Przypadki nadużywania uprawnień korporacyjnych przez drobnych i mniejszościowych
akcjonariuszy
" Cel: uzyskanie osobistych korzyści kosztem spółki lub akcjonariuszy
większościowych
" Przykład: szantaż korporacyjny, czyli uzależnienie rezygnacji z działań
obstrukcyjnych ( głównie zaskarżenia uchwały walnego zgromadzenia, co
opóz
niałoby jej wykonanie) od uzyskania odpowiedniego wynagrodzenia od spółki
lub od akcjonariusza większościowego.
Mechanizmy służące przezwyciężaniu konfliktu Typu II
" Regulacje ustawowe służące ochronie interesów drobnych akcjonariuszy:
-np. możliwość zaskarżania uchwał walnego zgromadzenia
-możliwość powołania biegłego rewidenta do spraw szczególnych
-walne zgromadzenie może podjąć uchwałę w sprawie zbadania przez biegłego na koszt
spółki, określonego zagadnienia związanego z utworzeniem spółki lub prowadzeniem jej
spraw szczególnych
-możliwość żądania zwołania nadzwyczajnego walnego zgromadzenia
-możliwość oddziaływania na skład rady nadzorczej  prawo wyboru jej składu grupami,
prawo wnoszenia pozwów przeciwko członkom organów spółki o naprawienie wyrządzonych
szkód
Ochrona przed nadużyciami uprawnień przez akcjonariusza mniejszościowego:
-możliwość nałożenia kary przez sąd w razie stwierdzenia że zaskarżenie uchwały było
bezzasadne.
Czy inwestorzy mogą wpływać na menedżerów?
" Część nieaktywnych akcjonariuszy zgodzi się na wszelkie propozycje menedżerów
" Część aktywnych akcjonariuszy stara się wpływać na menedżerów jednakże często
ponosi porażki.
Nadzór (monitorowanie )
" Wprowadza się nadzór, ponieważ menedżerowie nie zawsze działają w najlepszym
interesie akcjonariuszy
" Nadzór:
-wewnątrz korporacji  rada dyrektorów/ nadzorcza
-na zewnątrz korporacji  audytorzy, analitycy, banki, agencje ratingowe, prawnicy
ze strony rządu- SEC, IRS
Mechanizmy wewnętrzne (prawno-organizacyjne)
" Stanowią element struktury organizacyjnej korporacji, są zlokalizowane w prawie
spółek:
" Kontrola przez radę nadzorczą (radę dyrektorów)
" Wewnętrzna kontrola oraz audyt wewnętrzny
" Podział władzy między organami spółki
" Wynagrodzenia członków zarządu (płace i premie, w tym akcje, opcje na zakup akcji,
plany emerytalne)
" Struktura własności
" Struktura zadłużenia  kredyty, obligacje, normy zadłużenia
Nadzór wewnętrzny  rada dyrektorów
l� Nadzoruje menedżerów i reprezentuje interesy akcjonariuszy.
l� Ocenia menedżerów i sporządza kontrakty dotyczące ich wynagradzania mające na
celu powiązanie wynagrodzeń zarządzających z wynikami działania spółki.
l� Rada dyrektorów w skład, której wchodzą dyrektorzy wykonawczy i nie wykonawczy
Polska i kraje Europy Kontynentalnej
zarząd i rada nadzorcza
l� zarząd prowadzi sprawy spółki
l� rada nadzorcza co do zasady powołuje i odwołuje zarząd oraz sprawuje funkcje
nadzorcze wynikające z przepisów prawa i statutu spółki
Struktura Rady
Dyrektorzy wykonawczy i nie wykonawczy
Executive Directors
Dyrektorzy wewnętrzni
Określają strategie i zarządzają operacjami spółki
CEO
Non-Executive Directors (NEDs)
Dyrektorzy zewnętrzni
Zapewniają obiektywny osąd, doświadczenia zewnętrzne i niezależność
(obiektywność)
Realizują interesy akcjonariuszy
Mogą być dyrektorami zarządzającymi w innych firmach
Przewodniczący rady powinien być dyrektorem zewnętrznym
Instrumenty (mechanizmy) zewnętrzne (ekonomiczne)
Opierają się na dyscyplinującym i motywującym oddziaływaniu rynku na osoby zarządzające
korporacją, m.in.:
" Uwarunkowania polityczne, regulacje prawne, zasady ogólne  uniwersalne,
regionalne, krajowe (lokalne)
" Działania grup interesów
" Rynek towarów i usług i nasilenie konkurencji na tym rynku
" Rynki finansowe: rynek kapitałowy oraz rynek długu (obligacji)
" Rynek kontroli nad przedsiębiorstwem
" Fuzje i przejęcia ( zwłaszcza wrogie)
" Wymagania dotyczące jawności i przejrzystości
" Rynek pracy menedżerów
" Wpływ mediów
Nadzór zewnętrzny
l� Monitoruje działania menedżerów z punktu widzenia interesów spółki:
_Audytorzy
 Analitycy
 Banki
 Agencje ratingowe
 Prawnicy
Nadzór ze strony rządu USA
l� SEC reguluje spółki publiczne chroniąc interesy inwestorów publicznych
l� SEC ustala politykę i ściga łamiących prawo
l� IRS ustala reguły podatkowe i nadzoruje windykacje podatków
l� The Sarbanes-Oxley Act, 2002
Monitoring międzynarodowy
l� Występują istotne różnice w zakresie rodzajów monitorowania i motywowania
pomiędzy USA i innymi krajami z powodu różnic w:
 kontraktach wynagradzania
 standardach rachunkowości
 w środowisku inwestorów instytucjonalnych
 orientacji na bank lub rynek kapitałowy
 otoczeniu prawnym
MOTYWOWANIE MENEDŻERÓW
Potencjalne pokusy
" dobry menedżer powinien przekładać potrzeby interesariuszy nad swoje.
" Jednakże, jeśli akcjonariusze nie są w stanie skutecznie monitorować zachowanie
menedżerów wówczas menedżerowie mogą dążyć do realizacji własnych interesów
nad kosztem akcjonariuszy
Konflikt agencji między akcjonariuszami a menedżerami
" Brak lojalności menedżerów wobec spółki i akcjonariuszy wyrażający się w
niebezpieczeństwie nadużywania przez zarządców ich bezpośredniego wpływu na
spółkę w celu maksymalizacji swoich indywidualnych potrzeb
" Niebezpieczeństwo braku należytej staranności przy prowadzeniu spraw spółki przez
menedżerów oraz wykorzystania swojej przewagi informacyjnej w celu uwolnienia się
od odpowiedzialności za niepowodzenia gospodarcze spółki
" Różny stopień awersji do ryzyka, jaki cechuje inwestorów portfelowych i menedżerów
co wynika z różnego charakteru wkładów wnoszonych przez nich do spółki oraz
różnych możliwości dywersyfikacji tego ryzyka.
Przykłady egoistycznych zachowań menedżerów
" Lenistwo
" Zatrudnianie znajomych
" Realizacja nadmiernych korzyści
" Budowa imperiów
" Unikanie ryzyka lub działań zagrożonych zwolnieniem
Przyjmowanie krótkookresowej perspektywy, szczególnie w okresie przed emeryturą.