POLITECHNIKA ŚWI
TOKRZYSKA W KIELCACH
WYDZIAA
MECHATRONIKI I BUDOWY MASZYN
KATEDRA PODSTAW KONSTRUKCJI MASZYN
RYSOWANIE KÓA

A
AC
CUCHOWYCH
Marcin Graba
wykład z przedmiotów: Rysunek Techniczny, Grafika Inżynierska, Zapis Konstrukcji; studia stacjonarne i
niestacjonarne; kierunki: MiBM, AiR, Transport, Inżynieria Bezpieczeństwa, Zarządzanie i Inżynieria Produkcji,
Energetyka
www.tu.kielce.pl/~mgraba Ó� Copyright by Marcin Graba, Kielce, 2011
RYSOWANIE KÓA
A
AC
CUCHOWYCH
WIADOMOŚCI WST
PNE
Koła zębate łańcuchowe są częściami maszynowymi, które pracują
parami, tworząc w ten sposób przekładnie łańcuchowe  łącznikiem
pomiędzy kołami jest łańcuch. Wymiary kół łańcuchowych wynikają z
szeregu obliczeń wytrzymałościowych. Jednakże jeżeli obliczenia
ograniczy się do doboru właściwego łańcucha, koło łańcuchowe można
zaprojektować w oparciu o podstawowe parametry łańcucha.
Wyróżnia się dwa rodzaje kół łańcuchowych:
" jednorzędowe,
" dwurzędowe.
www.tu.kielce.pl/~mgraba Ó� Copyright by Marcin Graba, Kielce, marzec 2011
RYSOWANIE KÓA
A
AC
CUCHOWYCH
WIADOMOŚCI WST
PNE
Koła łańcuchowe mają budowę wieńca przystosowaną do
współpracującego z nim łańcucha. Znormalizowane zasady dotyczą
rysowania tych kół łańcuchowych, które są przeznaczone do współpracy
z łańcuchami drabinkowymi: sworzniowym, tulejkowym lub
rolkowym
Głównym parametrem łańcuchów drabinkowych jest podziałka
łańcucha p. Podziałka i średnica sworznia, tulejki lub rolki mają wpływ
na inne wymiary łańcucha oraz wymiary wieńca koła łańcuchowego.
Wymiary te oraz sposób ich obliczania dla kół są określone w PN-73/M-
84181 dla kół współpracujących z łańcuchami sworzniowymi i PN-73/M-
84161 - dla kół współpracujących z łańcuchami tulejkowymi i rolkowymi.
www.tu.kielce.pl/~mgraba Ó� Copyright by Marcin Graba, Kielce, marzec 2011
RYSOWANIE KÓA
A
AC
CUCHOWYCH
RODZAJE A
AC
CUCHÓW
DRABINKOWYCH
a) sworzniowy
b) tulejkowy
c) rolkowy
www.tu.kielce.pl/~mgraba Ó� Copyright by Marcin Graba, Kielce, marzec 2011
RYSOWANIE KÓA
A
AC
CUCHOWYCH
WIADOMOŚCI WST
PNE
Projektując koło łańcuchowe zębate w oparciu o podstawowe parametry
łańcucha, należy kolejno:
1. Ocenić rodzaj koła łańcuchowego - jednorzędowe lub dwurzędowe.
2. Sporządzić rys poglądowy koła - szkic.
3. Przeprowadzić pełne obliczenia wymiarów geometrycznych koła łańcuchowego, z
zaznaczaniem ich na szkicu i ewentualnym weryfikowaniem uzyskiwanych wyników.
4. Dobrać pasowanie ciasne/mieszane pomiędzy wałkiem a otworem piasty w kole.
Podać oznaczenie tolerancji, wartości odchyłek, policzyć luzy. Ewentualne
zweryfikować średnicę wałka by wykonać żądane połączenie wał-piasta.
5. Wybrać wariant wykonania koła łańcuchowego.
6. Dobrać materiał koła łańcuchowego i wpustu - podać ich specyfikację.
7. Sporządzić rysunek wykonawczy koła łańcuchowego.
www.tu.kielce.pl/~mgraba Ó� Copyright by Marcin Graba, Kielce, marzec 2011
RYSOWANIE KÓA
A
AC
CUCHOWYCH
WYMIARY CHARAKTERYSTYCZNE
A
AC
CUCHÓW
www.tu.kielce.pl/~mgraba Ó� Copyright by Marcin Graba, Kielce, marzec 2011
RYSOWANIE KÓA
A
AC
CUCHOWYCH
WYMIARY CHARAKTERYSTYCZNE
KÓA
A
AC
CUCHOWYCH
Charakterystyczne parametry wieńca koła łańcuchowego przeznaczonego do
współpracy z łańcuchem tulejkowym lub rolkowym wg PN-73/M-84161
www.tu.kielce.pl/~mgraba Ó� Copyright by Marcin Graba, Kielce, marzec 2011
RYSOWANIE KÓA
A
AC
CUCHOWYCH
WYMIARY CHARAKTERYSTYCZNE
KÓA
A
AC
CUCHOWYCH
Wymiary poprzeczne wieńca koła łańcuchowego:
a) jednorzędowego, b) dwurzędowego
www.tu.kielce.pl/~mgraba Ó� Copyright by Marcin Graba, Kielce, marzec 2011
RYSOWANIE KÓA
A
AC
CUCHOWYCH
OBLICZANIE WIELKOŚCI KÓA

A
AC
CUCHOWYCH
Wzory do obliczania wielkości koła łańcuchowego przeznaczonego do współpracy z
łańcuchem tulejkowym lub rolkowym wg PN-73/M-84161*
www.tu.kielce.pl/~mgraba Ó� Copyright by Marcin Graba, Kielce, marzec 2011
RYSOWANIE KÓA
A
AC
CUCHOWYCH
OBLICZANIE WIELKOŚCI KÓA

A
AC
CUCHOWYCH
Wzory do obliczania wielkości koła łańcuchowego przeznaczonego do współpracy z
łańcuchem tulejkowym lub rolkowym wg PN-73/M-84161*
www.tu.kielce.pl/~mgraba Ó� Copyright by Marcin Graba, Kielce, marzec 2011
RYSOWANIE KÓA
A
AC
CUCHOWYCH
OBLICZANIE WIELKOŚCI KÓA

A
AC
CUCHOWYCH
Wzory do obliczania wymiarów poprzecznych wieńca koła łańcuchowego wg PN-73/M-84161
www.tu.kielce.pl/~mgraba Ó� Copyright by Marcin Graba, Kielce, marzec 2011
RYSOWANIE KÓA
A
AC
CUCHOWYCH
OBLICZANIE WIELKOŚCI KÓA

A
AC
CUCHOWYCH
Wzory do obliczania wymiarów poprzecznych wieńca koła łańcuchowego wg PN-73/M-84161
www.tu.kielce.pl/~mgraba Ó� Copyright by Marcin Graba, Kielce, marzec 2011
RYSOWANIE KÓA
A
AC
CUCHOWYCH
RYSUNKI WYKONAWCZE KÓA

A
AC
CUCHOWYCH
Koła łańcuchowe, zgodnie z PN-78/M-01137, należy rysować podobnie jak
koła zębate, z tym, że na widokach kół łańcuchowych należy pokazać
powierzchnię podstaw linią ciągłą cienką.
Zgodnie z PN-90/M-01111 rysunek wykonawczy koła łańcuchowego musi
zawierać: przedstawienie koła wg PN-78/M-01137 oraz tablicę danych
technicznych.
Wymiarowanie wieńca koła łańcuchowego polega na umieszczeniu części
wymiarów bezpośrednio przy rzucie koła, a pozostałych - w tablicy
danych technicznych. Istotnym elementem jest sposób wymiarowania
szerokości ścięcia wierzchołka zęba.
www.tu.kielce.pl/~mgraba Ó� Copyright by Marcin Graba, Kielce, marzec 2011
RYSOWANIE KÓA
A
AC
CUCHOWYCH
RYSUNKI WYKONAWCZE KÓA

A
AC
CUCHOWYCH
Zasady rysowania i wymiarowania kół łańcuchowych jednorzędowych
www.tu.kielce.pl/~mgraba Ó� Copyright by Marcin Graba, Kielce, marzec 2011
RYSOWANIE KÓA
A
AC
CUCHOWYCH
RYSUNKI WYKONAWCZE KÓA

A
AC
CUCHOWYCH
Zasady rysowania i wymiarowania kół łańcuchowych dwurzędowych
www.tu.kielce.pl/~mgraba Ó� Copyright by Marcin Graba, Kielce, marzec 2011
RYSOWANIE KÓA
A
AC
CUCHOWYCH
RYSUNKI WYKONAWCZE KÓA

A
AC
CUCHOWYCH
Dopuszczalne odchyłki wykonania dla kół łańcuchowych przeznaczonych
do współpracy z łańcuchami tulejkowvmi i rolkowymi
www.tu.kielce.pl/~mgraba Ó� Copyright by Marcin Graba, Kielce, marzec 2011
RYSOWANIE KÓA
A
AC
CUCHOWYCH
RYSUNKI WYKONAWCZE KÓA

A
AC
CUCHOWYCH
Tablica danych technicznych, której wymiary i położenie na
arkuszu rysunkowym przedstawia, powinna zawierać
informacje dotyczące łańcucha, koła łańcuchowego i
dopuszczalnych odchyłek wykonania koła. Informacje te
należy zgrupować w trzech częściach i oddzielić od siebie
grubą linią.
www.tu.kielce.pl/~mgraba Ó� Copyright by Marcin Graba, Kielce, marzec 2011
RYSOWANIE KÓA
A
AC
CUCHOWYCH
RYSUNKI WYKONAWCZE KÓA

A
AC
CUCHOWYCH
Zalecane wymiary i położenie tablicy danych technicznych uzębienia koła łańcuchowego
www.tu.kielce.pl/~mgraba Ó� Copyright by Marcin Graba, Kielce, marzec 2011
RYSOWANIE KÓA
A
AC
CUCHOWYCH
RYSUNKI WYKONAWCZE KÓA

A
AC
CUCHOWYCH
Informacja dotycząca łańcucha powinna obejmować typ łańcucha, jego
oznaczenie wg PN, średnicę sworznia, tulejki lub rolki oraz podziałkę.
Informacja dotycząca koła łańcuchowego przeznaczonego do współpracy
z łańcuchem tulejowym lub rolkowym powinna obejmować: liczbę zębów
koła, średnicę podziałową, średnicę podstaw, promień wrębu, promień
zarysu zęba i kąt styku rolki.
Trzecia grupa informacji podawanych w tablicy danych technicznych
dotyczy dopuszczalnych odchyłek wykonania koła. Zestawiono je w
normie PN-73/M-84161, gdzie podano również sposoby określania
wartości tych odchyłek
www.tu.kielce.pl/~mgraba Ó� Copyright by Marcin Graba, Kielce, marzec 2011
RYSOWANIE KÓA
A
AC
CUCHOWYCH
KONSTRUOWANIE KÓA
A
AC
CUCHOWYCH
 WARIANTY WYKONANIA PIASTY
Piasta symetryczna o Piasta niesymetryczna Piasta symetryczna o Piasta niesymetryczna
długości równej przesunięta w lewo długości różnej przesunięta w prawo
szerokości wieńca od szerokości wieńca
www.tu.kielce.pl/~mgraba Ó� Copyright by Marcin Graba, Kielce, marzec 2011
RYSOWANIE KÓA
A
AC
CUCHOWYCH
KONSTRUOWANIE KÓA
A
AC
CUCHOWYCH
 WARIANTY WYKONANIA PIASTY
Piasta niesymetryczna, Piasta niesymetryczna, Piasta symetryczna
przesunięta w prawo, przesunięta w lewo, wydłużona
wydłużona wydłużona
www.tu.kielce.pl/~mgraba Ó� Copyright by Marcin Graba, Kielce, marzec 2011
RYSOWANIE KÓA
A
AC
CUCHOWYCH
KONSTRUOWANIE KÓA
A
AC
CUCHOWYCH
 WARIANTY WYKONANIA PIASTY
�� �� ��
Piasta niesymetryczna
Piasta niesymetryczna Piasta symetryczna o lewostronna
prawostronna przesunięta długości mniejszej przesunięta względem
względem wieńca o f od szerokości wieńca wieńca o f
www.tu.kielce.pl/~mgraba Ó� Copyright by Marcin Graba, Kielce, marzec 2011
RYSOWANIE KÓA
A
AC
CUCHOWYCH
KONSTRUOWANIE KÓA
A
AC
CUCHOWYCH
 WARIANTY WYKONANIA PIASTY
www.tu.kielce.pl/~mgraba Ó� Copyright by Marcin Graba, Kielce, marzec 2011
RYSOWANIE KÓA
A
AC
CUCHOWYCH
RYSUNKI WYKONAWCZE KÓA

A
AC
CUCHOWYCH
www.tu.kielce.pl/~mgraba Ó� Copyright by Marcin Graba, Kielce, marzec 2011
RYSOWANIE KÓA
A
AC
CUCHOWYCH
RYSUNKI WYKONAWCZE KÓA

A
AC
CUCHOWYCH
www.tu.kielce.pl/~mgraba Ó� Copyright by Marcin Graba, Kielce, marzec 2011
RYSOWANIE KÓA
A
AC
CUCHOWYCH
RYSUNKI WYKONAWCZE KÓA

A
AC
CUCHOWYCH
www.tu.kielce.pl/~mgraba Ó� Copyright by Marcin Graba, Kielce, marzec 2011