BEZPIECZEC
STWO PRACY 2/2008
dr inż. ANNA BOGDAN
Centralny Instytut Ochrony Pracy
 Państwowy Instytut Badawczy
mgr inż. MARTA CHLUDZIŃSKA
Politechnika Warszawska
Wybrane aspekty
ochrony przeciwpożarowej
w budynkach
Pojawienie się pożaru w miejscach pracy stwarza ogromne niebezpieczeństwo dla wszystkich ludzi przebywających w budynku. Z jednej strony zagrażają im oparzenia
wywołane przez płonące materiały i bardzo wysoką temperaturę powierzchni, z drugiej strony zdolność do ewakuacji jest często ograniczona ze względu na dym,
powstający i rozprzestrzeniający się w pomieszczeniach ze znaczną prędkością, który, ze względu na dużą zawartość substancji toksycznych, może doprowadzić
do zaczadzenia i zatrucia. W artykule przedstawiono wybrane aspekty ochrony pracowników przed skutkami zatrucia dymem oraz wymagania, jakie powinien
spełniać system wentylacji oddymiającej.
Selected aspects of fire protection in buildings
When a fire breaks out in the workplace, it is dangerous for everybody present in the building. On the one hand people are impeded by burning materials and very
high temperature of surfaces; on the other, evacuation is often limited by smoke rising and dispersing quickly in rooms, which may lead to infection or poisoning
with carbon monoxide. This paper presents practical aspects of employee protection against smoke poisoning by utilizing smoke ventilation system.
 limitowany przez ilość paliwa (rozwój  rozpoczęcie akcji gaśniczej przez służby
Zjawisko pożaru,
pożaru zależy od szybkości przemieszczania ratownicze  podczas akcji gaśniczej dym
schemat
się płomieni). i gorące gazy nie powinny utrudniać inter-
bezpiecznego postępowania
Elementem skutecznego zabezpieczenia
wencji służb ratowniczych, a także wydosta-
Warunkiem rozpoczęcia i podtrzymania
przeciwpożarowego budynku jest zaplano- wać się poza strefę objętą pożarem
pożaru jest jednoczesne występowanie
wanie prawidłowego scenariusza rozwoju  ewakuację ludzi z pozostałych stref,
trzech czynników: ciepła (energii), tlenu zdarzeń w czasie pożaru [2]. Scenariusz ten
nie objętych pożarem
i paliwa, natomiast rozmiar pożaru uzależ- powinien zawierać następujące elementy  zabezpieczenie mienia i samego bu-
(modyfikowane w zależności od budyn-
niony jest w głównej mierze od dostępności
dynku.
ku):
tlenu i paliwa. Przy braku któregokolwiek Skuteczne przeprowadzenie tych dzia-
 wykrycie z
ródła pożaru
z tych składników pożar gaśnie. Zapalenie łań wymaga prawidłowego zaplanowania
 odcięcie strefy objętej pożarem  użyt-
paliwa w budynku powoduje rozprzestrze- poszczególnych elementów ochrony prze-
kownicy przyległych stref możliwie długo
ciwpożarowej budynku.
nianie się płomieni oraz gorącego dymu
nie powinni być alarmowani, a ich ewentu-
w kierunku od podłogi do sufitu, po prze-
alna ewakuacja powinna zostać rozpoczęta
o
kroczeniu temperatury 600 C możliwe Dym jako zagrożenie
dopiero po podjęciu odpowiedniej decyzji
jest przerzucenie ognia nawet na znaczne życia człowieka
przez służby ratownicze
odległości od z
ródła ciepła i ogarnięcie przez
Dym  zgodnie z PN-B-02856:1989 [3]
 zaalarmowanie straży pożarnej w przy-
pożar całego pomieszczenia lub budynku.
 jest to  faza produktów rozkładu termicz-
padku, gdy służby ochrony budynku stwier-
Ograniczenie tego zjawiska następuje przy
nego i spalania materiałów rozpraszających
dzą, że zagrożenie nie może zostać opano-
zastosowaniu wentylacji pożarowej (oddy-
światło, składająca się z cząstek, które
wane własnymi siłami
miającej), która usuwa znaczne ilości dymu
stanowić mogą kropelki cieczy, fragmenty
 ewakuację użytkowników strefy objętej
od momentu rozpoczęcia pożaru i urucho-
ciała stałego oblepione cieczą lub substancją
pożarem do przestrzeni zabezpieczonej
mienia instalacji. Rozróżnia się 2 rodzaje
smolistą . Dym jest więc mieszaniną składa-
przed pożarem i jego skutkami w taki
pożaru [1]:
jącą się z fazy stałej (niedopalonych części
sposób, aby ewakuowani nie byli narażeni
 limitowany przez wentylację (ilość
na działanie dymu i gorących gazów, a także, stałych), ciekłej (aerozoli i pary wodnej) oraz
powietrza w pomieszczeniach jest niewy- aby dym i gorące gazy nie wydostały się poza gazowej (gazowych produktów spalania).
starczająca do procesu spalania) oraz strefę objętą pożarem W zależności od udziału poszczególnych faz
2
BEZPIECZEC
STWO PRACY 2/2008
Tabela
dym może przybierać barwę białą (bogaty
MINIMALNA WIDOCZNOŚĆ ZAPEWNIAJĄCA BEZPIECZEŃSTWO EWAKUACJI [6,7]
w aerozole i parÄ™ wodnÄ…), szarÄ… (aerozole
Minimum visibility provides safe evacuation [6, 7]
i cząstki stałe) albo czarną (głównie cząstki
stałe). Produktami procesów zachodzących
Stopień znajomości budynku Widoczność
podczas spalania w obiektach budowlanych
są (poza wymienionymi we wcześniejszej Budynek znany 3-5 m
części artykułu): cząsteczki niespalonych
Budynek nieznany 15-20 m
materiałów palnych oraz gazy toksyczne,
Rodzaj pomieszczenia Widoczność
tj. cyjanowodór (HCN), chlorowodór (HCl),
bromowodór (HBr), fluorowodór (HF),
Małe pomieszczenie 5
tlenki azotu oraz akroleina (zwiÄ…zek z grupy
Inne pomieszczenia lub przestrzenie 10
aldehydów nienasyconych). Główne zagro-
żenia związane z pożarem to:
ilościach, jest bezwonny i powoduje utratę gazów. Efektywna toksyczność tlenku
 oddziaływanie termiczne i bezpośrednie
świadomości i przytomności. Równie istotny węgla rośnie wraz ze wzrostem stężenia
oddziaływanie płomieni
jest spadek stężenia tlenu w pomieszczeniach ditlenku węgla, co zostało przedstawione
 silne oddziaływanie toksyczne pro-
objętych pożarem, który stanowi składnik na rysunku.
duktów zawartych w dymie, połączone
procesu spalania i w niedługim czasie jego
z obniżeniem zawartości tlenu
stężenie spada poniżej 10% [4]. Pochłanianie
Widoczność
 zmniejszenie widzialności, powodujące
tlenu do procesu spalania nie następuje tylko
Widoczność jest elementem pośrednio
spowolnienie ewakuacji.
w otwartym płomieniu, ale również w przy-
wpływającym na zagrożenie życia ludzi,
padku dopalania siÄ™ czÄ…stek unoszÄ…cych siÄ™
jednak należy pamiętać, że osoby porusza-
Toksyczne właściwości dymu
wraz z dymem. Często to właśnie nie pło-
jÄ…ce siÄ™ w zadymionych pomieszczeniach
Oprócz podstawowych produktów spa- mienie stanowią bezpośrednie zagrożenie
potrzebują znacznie więcej czasu na wydo-
życia i zdrowia, lecz rozprzestrzeniający się
lania, w budynkach wydzielajÄ… siÄ™ bardzo
stanie się z budynku niż miałoby to miejsce
duże ilości innych gazów drażniąco-duszą- w budynku dym, toksyczne gazy i obniżenie
w przypadku normalnego użytkowania
cych oddziałujących na organizm. Wpływ zawartości tlenu w powietrzu. Jak wynika
obiektu, gdyż do czasu swobodnego opusz-
ten jest uzależniony od czasu ekspozycji z przeprowadzonych badań [5], na tok-
czenia budynku przez pracowników należy
oraz stężenia danej substancji. Do najbardziej syczne właściwości CO ma wpływ nie tylko
dodać czas wynikający z zaskoczenia, stresu
niebezpiecznych gazów duszących należy jego stężenie, lecz także towarzysząca mu
i dezorientacji. Wymagane jest, aby gęstość
tlenek węgla (CO), który powstaje w dużych procentowa zawartość CO2 w mieszaninie
dymu nie przekroczyła wartości umożliwia-
jącej poruszanie się z prędkością 0,3 m/s,
czyli z teoretyczną prędkością poruszania
się w ciemności [1], przy czym przyjmuje się,
że utrudnienie ewakuacji następuje przy
widoczności poniżej 4 m. Dla poszczegól-
nych budynków i pomieszczeń określono
graniczne, minimalne wartości widoczności,
jakie muszą być zachowane podczas pożaru
(tabela).
Należy pamiętać również o tym, że gorsza
widoczność to dłuższy czas ewakuacji, a tym
samym dłuższy czas ekspozycji na niebez-
pieczne gazy i większa inhalacja powodo-
wana przyspieszonym oddechem.
Temperatura i płomienie
Zakłada się, że kontakt z dymem o tem-
peraturze powyżej 120 °C stanowi bezpo-
średnie zagrożenie dla człowieka, jednakże
dym także o niższej temperaturze jest lżejszy
od powietrza w pomieszczeniu i unosi siÄ™
do góry, gromadząc w strefie pod sufitem
[4]. Umożliwia to w początkowej fazie
Rys. Śmierć spowodowana ekspozycją wyłącznie na tlenek węgla oraz na mieszaninę tlenku i dwutlenku węgla [5] pożaru stosunkowo bezpieczną ewakuację
i mniejsze ryzyko poparzenia, lecz przy
Fig. Death caused by exposure strictly on carbon monoxide and composite of carbon monoxide and
carbon dioxide [5] braku wentylacji pożarowej warstwa gro-
3
BEZPIECZEC
STWO PRACY 2/2008
madzącego się pod sufitem dymu może się [10] określono czynności zabronione i obo- tylacyjne itp. Elementami ograniczającymi
na tyle zwiększyć, że temperatura w strefie wiązki w zakresie przeciwpożarowym oraz strefy pożarowe powinny być elementy
przebywania ludzi przekroczy dopuszczalny wymagania dotyczące dróg ewakuacyjnych, wykonane z materiałów o najwyższych
poziom. przeciwpożarowych instalacji wodocią- klasach odporności ogniowej, np. odpor-
gowych, czy stałych urządzeń gaśniczych. ność ogniowa drzwi powinna wynosić
Nieprzypadkowo położono w nim nacisk co najmniej EI 30. Zgodnie z ż 232 ust.
Wymagania
na zabezpieczenie dróg ewakuacyjnych 1 rozporządzenia ministra infrastruktury
dotyczÄ…ce ochrony
przed zadymieniem (ż11 ust. 1, pkt 4). Nie- [9], ściany i stropy stanowiące elementy
przeciwpożarowej budynków
spełnienie tego warunku zgodnie z ż12 ust. 1, oddzielenia przeciwpożarowego, powinny
Przepisy regulujÄ…ce wymagania ochrony
pkt 5 daje podstawę do uznania obiektu być wykonane z materiałów niepalnych,
przeciwpożarowej budynków (bez uwzględ-
za zagrażający życiu ludzi w nim przeby- a występujące w nich otwory obudowane
niania wymagań stawianych wyrobom
wających. przedsionkami przeciwpożarowymi lub
budowlanym i elementom instalacji we-
zamykane za pomocą drzwi przeciwpoża-
wnętrznych) zawarte są w ustawie  Prawo
rowych bÄ…dz
innego zamknięcia przeciw-
Wentylacja pożarowa
budowlane [8], a także rozporządzeniach
pożarowego.
 wymagania
odpowiednich ministrów: w sprawie wa-
Wielkości stref pożarowych zależą
runków technicznych, jakim powinny Mianem wentylacji pożarowej określa się
od rodzaju budynku i dla budynków
odpowiadać budynki i uch usytuowanie [9] instalację oddymiającą:
niskich (do 12 m lub 4 kondygnacji) wyno-
oraz w sprawie ochrony przeciwpożarowej  wywiewną, która usuwa dym oraz
szą maksymalnie 8000 m2, dla średniego
budynków, innych obiektów budowlanych gorące gazy
(od 12 do 25 m lub 4 do 9 kondygna-
i terenów [10].  instalację nawiewną, dostarczającą po-
cji)  5000 m2, a dla wysokiego (od
Prawo budowlane [8] stanowi, iż każdy wietrze do strefy zadymionej, dzięki czemu
25 do 55 m lub od 9 do 18 kondygnacji)
obiekt budowlany powinien być pro- rozprzestrzenianie dymu będzie skierowane
 2500 m2 (ż227 ust. 1) [9]. Parametr ten
jektowany, budowany, użytkowany w stronę otworów wywiewnych, a na miej-
jest szczególnie istotny, gdyż z wielkością
i utrzymywany zgodnie z przepisami, sce zanieczyszczonego powietrza usuwa-
stref pożarowych związana jest rozpiętość
w tym techniczno-budowlanymi oraz nego będzie dostarczane czyste powietrze
instalacji wentylacji pożarowej i im większy
zasadami wiedzy technicznej, w taki kompensacyjne.
przyjęty rejon oddymiania obsługiwany
sposób, aby spełnione były podstawowe Wentylacja pożarowa zabezpiecza
przez jedną instalację, tym większe jest ry-
wymagania dotyczące bezpieczeństwa przed zadymieniem takie drogi ewakuacji
zyko jej wadliwego działania.
pożarowego (art. 5 ust. 1 pkt 1b [8]). osób, jak: klatki schodowe, przedsionki
Natomiast ż207 ust. 1 rozporządzenia mi- przeciwpożarowe i szyby dz
wigowe uży-
Drogi ewakuacji
nistra infrastruktury [9], mówi, że budynek
wane przez ekipy ratownicze oraz kory-
Z każdego pomieszczenia w budyn-
i urządzenia z nim związane, powinny być
tarze ewakuacyjne. Prawidłowe działanie
ku powinna być zapewniona możliwość
zaprojektowane i wykonane w sposób za- instalacji wentylacji pożarowej jest pod-
sprawnego wyjścia na zewnątrz lub/i
pewniający w razie pożaru:
stawowym warunkiem przeprowadzenia
do sąsiedniej strefy pożarowej. Wyma-
1) nośność konstrukcji przez czas wynika- sprawnej ewakuacji ludności z budynku
gania odnośnie przejść (dróg) ewakuacji
jący z wymagań dla danego typu budynku,
podczas pożaru. Takie zabezpieczenie
reguluje ż237 rozporządzenia ministra
2) ograniczenie rozprzestrzeniania siÄ™
jest szczególnie ważne w przypadku bu-
infrastruktury [9]. Maksymalna długość
ognia i dymu w budynku,
dynków wysokościowych (tj. o wysokości
przejścia ewakuacyjnego powinna wynosić
3) ograniczenie rozprzestrzeniania siÄ™
powyżej 55 m i powyżej 8 kondygnacji),
nie więcej niż 40 m, a jednocześnie przejście
pożaru na inne budynki,
gdzie podjęcie akcji ratowniczej dla wyżej
ewakuacyjne nie powinno prowadzić łącznie
4) możliwość ewakuacji ludzi,
zlokalizowanych kondygnacji jest możliwe
przez więcej niż trzy pomieszczenia. Szero-
a także uwzględniający bezpieczeństwo
tylko poprzez wewnętrzne korytarze i klatki
kość przejścia określana jest proporcjonalnie
ekip ratowniczych.
schodowe.
W dalszej części tego rozporządzenia do liczby osób, które w razie pożaru będą
[9] są także postanowienia dotyczące tamtędy uciekać. Przyjmuje się co najmniej
Elementy składające się
m.in. podziału budynków według kategorii 0,6 m na 100 osób, lecz nie mniej niż 0,9 m,
na prawidłowe zabezpieczenie
zagrożenia ludzi (ZL), podziału na strefy a w przypadku przejścia służącego do ewa-
pracowników przed dymem:
pożarowe, określenia wymagań odnośnie kuacji do 3 osób  nie mniej niż 0,8 m
oddzieleń pożarowych, długości dróg (ż237 ust. 8 i 10) [9]. Liczba wyjść ewaku-
Strefy pożarowe
ewakuacyjnych oraz określenia odporności acyjnych w każdym pomieszczeniu zależy
pożarowej budynku. W budynku powinny być wydzielone od jego powierzchni. I tak, np. w pomiesz-
W rozporządzeniu ministra spraw we- przestrzenie, poza które nie będzie moż- czeniach o powierzchni powyżej 300 m2,
wnętrznych i administracji w sprawie liwości przedostania się pożaru. Strefą powinny być zaplanowane co najmniej dwa
ochrony przeciwpożarowej budynków, pożarową może być zatem: kondygnacja, wyjścia ewakuacyjne, oddalone od siebie
innych obiektów budowlanych i terenów klatka schodowa, szyby dz
wigowe i wen- o co najmniej 5 m (ż238 pkt 2) [9]. Dodat-
4
BEZPIECZEC
STWO PRACY 2/2008
kowo, w budynkach wysokich i wysoko- powinny być odpowiednio nadawane półsztywnym oraz zawory hydrantowe
ściowych, mających kondygnację użytkową w tych strefach, z których prowadzona 52 (bez wyposażenia), umieszczone na pio-
na wysokości powyżej 25 m, przynajmniej jest ewakuacja, a ich natężenie powinno być nach nawodniowych.
jeden dz
wig w każdej strefie pożarowej ustawione na takim poziomie, aby nie były
Najistotniejszym elementem w ochronie
powinien być przystosowany dla ekip ra- słyszalne w pozostałych strefach poża- pożarowej osób jest prawidłowe współdzia-
towniczych (minimalna nośność 1000 kg, rowych. W tamtych strefach, w sytuacji,
Å‚anie wszystkich zainstalowanych w obiekcie
wymiary poziome kabiny nie mniejsze niż w której ich użytkownicy mogliby poczuć
systemów, które działając według wcześniej
1,1 m x 2,1 m), dzięki czemu zapewniona się poważnie zaniepokojeni, powinny
ustalonego scenariusza zapewniÄ… sprawnÄ…
będzie ewakuacja rannych na noszach. Szyb być nadawane komunikaty z poleceniem
i szybką ich ewakuację, a także pozwolą służ-
dz
wigu dla ekip ratowniczych powinien być pozostania na swoich miejscach i apelem
bom straży pożarnej na skuteczne podjęcie
wyposażony w urządzenia zapobiegające o zachowanie spokoju.
działań gaśniczych.
zadymieniu lub służące do usuwania dymu
(ż255) [9].
System urządzeń
Podsumowanie
wentylacji pożarowej
Wentylacja oddymiajÄ…ca jest jednym
System detekcji dymu
Jak wspomniano wcześniej, wentylacja
z najistotniejszych systemów w budynku.
Rozpoczęcie ewakuacji ludności z bu-
pożarowa jest niezbędnym elementem za-
W przypadku, gdy jest prawidłowo zapro-
dynku oraz akcji gaśniczej zależy od czasu
bezpieczenia budynku przed zadymieniem:
jektowana i wykonana oraz sprawdzona
uruchomienia systemu ochrony przeciw-
klatek schodowych, przedsionków przeciw-
wieloma testami, z jednej strony zapewni
pożarowej, tak więc dobór odpowiednich
pożarowych i szybów dz
wigów dla ekip ra-
poczucie bezpieczeństwa użytkownikom
czujek dymu i ognia powinien być potrak-
towniczych oraz korytarzy ewakuacyjnych,
budynku, z drugiej  pomoże w sytuacji
towany nadrzędnie. Przy doborze czujek
dzięki czemu możliwe jest przeprowadzenie
wystąpienia pożaru, ograniczyć do minimum
należy przeprowadzić analizę typu pożaru,
akcji ratowniczej. Wymagania dotyczÄ…ce
potencjalne straty.
jaki może zaistnieć w danym budynku  je-
instalacji wentylacji pożarowej zostały
żeli jest wiele możliwości powstania pożaru
określone w rozporządzeniu ministra in-
projektanci zazwyczaj dobierajÄ… jonizacyjne
frastruktury [9]. UrzÄ…dzenia zastosowane
czujki dymu, które, jak wynika z testów
w systemie wentylacji pożarowej powinny
PIÅšMIENNICTWO
pożarowych, są bardziej uniwersalne niż
zapewnić odpowiedni  nadciśnieniowy
[1] D. Brzezińska, R. Jędrzejewski Wentylacja pożarowa
czujki optyczne. Jednakże ze względu
rozkład powietrza na klatkach schodowych
budynków wysokich i wysokościowych  poradnik,
na dużą wrażliwość na znaczne prędkości Szczecin 2003
i w przedsionkach w stosunku do pozio-
powietrza, mogą one wywołać fałszywy [2] Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych
mych dróg ewakuacji, przy jednoczesnym
i Administracji z dnia 16 czerwca 2003 r. w sprawie
alarm. W niektórych przypadkach zamiast
usuwaniu dymu w liczbie co najmniej
uzgadniania projektu budowlanego pod względem
czujek jonizacyjnych lub optycznych
10 wymian w ciągu godziny (ż270 pkt 1) [9].
ochrony przeciwpożarowej (DzU nr 121 poz. 1137)
bezpieczniej jest stosować czujki dwusen-
Wywiew powietrza powinien być połączony
[3] PN-B-02856:1989  Ochrona przeciwpożarowa
sorowe: optyczno-temperaturowe. Czujka
budynków  Metoda badania właściwości dymotwór-
z jednoczesnym nawiewem powietrza,
czych materiałów
ta ma czułość podobną do optycznej przy
wspomagajÄ…cym skuteczne usuwanie
[4] P. Chardot Le Guide du Désenfumage. CNPP 1998
wykrywaniu dymów w niskiej temperatu-
zadymionego powietrza (ż270 pkt 2) [9].
[5] J.H. Klote, J.A. Milke Principles of Smoke Management.
rze, jednak ma znacznie wyższą czułość
Wszystkie elementy, z których wykonana
ASHRAE 2002
w wyższej temperaturze oraz podczas
jest instalacja (np: przeciwpożarowa, klapy
[6] B. Mizieliński Systemy oddymiania budynków. WNT
pożaru bezdymnego. Z tego powodu czujki
odcinające, urządzenia sygnalizacji pożaro-
Warszawa 1999
te sÄ… stosowane w nowych budynkach biu-
wej, stałe urządzenia gaśnicze, wentylatory
[7] Fire safety engineering in buildings. Part 1. Giude
rowych z lokalami pod wynajem, bowiem
to the application of fire safety principles. Draft for
do oddymiania) powinny mieć certyfikat
Development. DD240: Part 1:1997
nie wiadomo, jakie przeznaczenie docelowe
zgodności [11] lub deklarację zgodności
[8] Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r.  Prawo budowlane
będą miały poszczególne pomieszczenia.
z wymaganiami norm polskich lub aprobat
(T. jedn. DzU z 2003 r. nr 207, poz. 2016)
Zgodnie z rozporzÄ…dzeniem MSWiA [10],
technicznych.
[9] RozporzÄ…dzenie Ministra Infrastruktury z dnia
w budynkach użyteczności publicznej
12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych,
oraz zamieszkania zbiorowego jest wy-
jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie
Współpraca systemów
(DzU nr 75 poz. 690 ze zm.)
magane stosowanie systemu sygnalizacji
ochrony przeciwpożarowej
[10] Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych
pożarowej oraz dz
więkowego systemu
budynku
i Administracji z dnia 21 kwietnia 2006 r. w sprawie
ostrzegawczego. Ponieważ ewakuacja
ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów
nie musi obejmować jednocześnie całego Zgodnie z rozporządzeniem MSWiA
budowlanych i terenów (DzU nr 80 poz. 563)
budynku (przy budynkach o znacznej [10], w budynkach zamieszkania zbioro-
[11] Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych
powierzchni w pierwszym etapie ewakuuje wego oraz użyteczności publicznej należy i Administracji z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie wy-
kazu wyrobów służących zapewnieniu bezpieczeństwa
się pracowników ze strefy, w której wykryto instalować stałe urządzenia gaśnicze,
publicznego lub ochronie zdrowia i życia oraz mienia,
pożar, a w dalszej kolejności ze stref nie ob- wodne  tryskaczowe lub zraszaczowe,
a także zasad wydawania dopuszczenia tych wyrobów
jętych pożarem), sygnały ostrzegawcze jak również hydranty wewnętrzne z wężem do użytkowania (DzU nr 143, poz. 1002)
5