Analiza teoretyczna organizacji
Analiza teoretyczna organizacji
zakupów zaopatrzeniowych
zakupów zaopatrzeniowych
1
1
Definicja zakupów
zaopatrzeniowych
Zakupy zaopatrzeniowe mo\
na
zdefiniować jako funkcję odpowiedzialną
za pozyskiwanie wyposa\
enia ,materiałów,
komponentów (półfabrykatów), części i
usług poprzez nabywanie, dzier\
awienie
lub w inny legalny sposób w celu ich
zu\
ycia do produkcji lub odsprzeda\
y
2
2
Definicja struktury
organizacyjnej
Struktura organizacyjna została
zdefiniowana przez L.J. Mullinsa
jako:  wzorzec powiązań między
stanowiskami w organizacji oraz,
między członkami danej
organizacji".
3
3
Podstawowa funkcjonalna
Podstawowa funkcjonalna
struktura organizacyjna
struktura organizacyjna
4
4
Multidywizjonalna
Multidywizjonalna
struktura organizacyjna
struktura organizacyjna
5
5
Macierzowa struktura
organizacyjna
6
6
Definicja i cel zarządzania
Definicja i cel zarządzania
logistycznego
logistycznego
Zarządzanie logistyczne mo\
na zdefiniować jako
Zarządzanie logistyczne mo\
na zdefiniować jako
system logistyczny, który składa się ze zintegrowanych
system logistyczny, który składa się ze zintegrowanych
rodzajów działalności, takich jak:
rodzajów działalności, takich jak:
zaopatrzenie,
zaopatrzenie,
transport,
transport,
zarządzanie zapasami i magazynowanie,
zarządzanie zapasami i magazynowanie,
i ma na celu jak najefektywniejsze zaspokajanie potrzeb
i ma na celu jak najefektywniejsze zaspokajanie potrzeb
wewnętrznych i zewnętrznych klientów.
wewnętrznych i zewnętrznych klientów.
Ka\
dy zna zapewne stare hasło  właściwy produkt we
Ka\
dy zna zapewne stare hasło  właściwy produkt we
właściwym miejscu i we właściwym czasie . Dodając do
właściwym miejscu i we właściwym czasie . Dodając do
tego  po najni\
szym koszcie otrzymamy definicję celu
tego  po najni\
szym koszcie otrzymamy definicję celu
zarządzania logistycznego.
zarządzania logistycznego.
7
7
Zarządzanie logistyczne
Zarządzanie logistyczne
Wybrane istotne koncepcje logistyczne:
Wybrane istotne koncepcje logistyczne:
1. zarządzanie systemowe
2. relacje  coś za coś" (trade-off);
3. wspólne planowanie -mo\
e być wspomagane przez takie
techniki harmonogramowania i wytwarzania, jak:
- w przypadku wytwarzania:
komputerowo wspomagane projektowanie (CAD),
komputerowo zintegrowane wytwarzanie (CIM),
elastyczne systemy wytwarzania (FMS)
planowanie potrzeb materiałowych (MRP),
planowanie zasobów produkcji (MRP II),
zoptymalizowaną technologię produkcji (OPT),
strategiczne zarządzanie cyklem realizacji zamówienia (STM);
- w przypadku sporządzania harmonogramów:
 dokładnie na czas" (just-in-time),
planowanie potrzeb materiałowych (MRP),
planowanie zasobów produkcyjnych (MRP II).
8
8
Pojęcie  łańcucha dostaw
Pojęcie  łańcuch dostaw" zostało
Pojęcie  łańcuch dostaw" zostało
zdefiniowane przez C. Martina jako:
zdefiniowane przez C. Martina jako:
 sieć organizacji zaanga\
owanych,
 sieć organizacji zaanga\
owanych,
poprzez powiązania z organizacjami je
poprzez powiązania z organizacjami je
poprzedzającymi
poprzedzającymi
i organizacjami występującymi po nich,
i organizacjami występującymi po nich,
w realizację ró\
nych procesów i działań,
w realizację ró\
nych procesów i działań,
które tworzą dla ostatecznego klienta
które tworzą dla ostatecznego klienta
wartość w formie produktów lub usług".
wartość w formie produktów lub usług".
9
9
Znaczenie działu zakupów zaopatrzeniowych w
Znaczenie działu zakupów zaopatrzeniowych w
zarządzaniu łańcuchem dostaw
zarządzaniu łańcuchem dostaw
dostarcza specjalistycznych analiz informacji
dostarcza specjalistycznych analiz informacji
dotyczących prognoz, obsługi, realizacji dostaw i
dotyczących prognoz, obsługi, realizacji dostaw i
dostawców w całym łańcuchu dostaw;
dostawców w całym łańcuchu dostaw;
dostarcza informacji wa\
nych w zarządzaniu
dostarcza informacji wa\
nych w zarządzaniu
strategicznym, tj. informacji dotyczących cen i
strategicznym, tj. informacji dotyczących cen i
dostępności materiałów oraz dostawców;
dostępności materiałów oraz dostawców;
pozwala zracjonalizować liczbę dostawców;
pozwala zracjonalizować liczbę dostawców;
przyczynia się do nawiązania efektywnej,
przyczynia się do nawiązania efektywnej,
długoterminowej współpracy z kluczowymi
długoterminowej współpracy z kluczowymi
dostawcami i rozwiązania wszelkich problemów
dostawcami i rozwiązania wszelkich problemów
związanych z tą współpracą;
związanych z tą współpracą;
zapewnia dostawcom dokładne prognozy
zapewnia dostawcom dokładne prognozy
zapotrzebowania i ułatwia wdro\
enie takich
zapotrzebowania i ułatwia wdro\
enie takich
rozwiązań, jak MRP, MRP II i just-in-time;
rozwiązań, jak MRP, MRP II i just-in-time;
10
10
Znaczenie działu zakupów zaopatrzeniowych w
Znaczenie działu zakupów zaopatrzeniowych w
zarządzaniu łańcuchem dostaw
zarządzaniu łańcuchem dostaw
c.d.
c.d.
pozwala na osiągnięcie maksymalnej mo\
liwej
pozwala na osiągnięcie maksymalnej mo\
liwej
wartości nakładów zainwestowanych w materiały;
wartości nakładów zainwestowanych w materiały;
negocjuje najlepsze mo\
liwe warunki transportu i
negocjuje najlepsze mo\
liwe warunki transportu i
dostawy;
dostawy;
doradza przy podejmowaniu decyzji  wytworzyć
doradza przy podejmowaniu decyzji  wytworzyć
czy kupić", decyzji dotyczących outsourcingu,
czy kupić", decyzji dotyczących outsourcingu,
leasingu;
leasingu;
obni\
a koszty, skraca czas przepływu i zmniejsza
obni\
a koszty, skraca czas przepływu i zmniejsza
czasochłonność prac związanych z ręcznym
czasochłonność prac związanych z ręcznym
opracowywaniem papierowej dokumentacji
opracowywaniem papierowej dokumentacji
poprzez wykorzystanie EDI;
poprzez wykorzystanie EDI;
przeprowadza dla personelu ds. zakupu
przeprowadza dla personelu ds. zakupu
szkolenia,
szkolenia,
11
11
Przebieg procesu zakupów
Przebieg procesu zakupów
Mo\
na wyró\
nić
Mo\
na wyró\
nić
następujące etapy
następujące etapy
procesu zakupu:
procesu zakupu:
określenie typu zakupu,
określenie typu zakupu,
określenie niezbędnego
określenie niezbędnego
poziomu nakładów,
poziomu nakładów,
realizacja procesu
realizacja procesu
zakupów,
zakupów,
ocena efektywności
ocena efektywności
procesu.
procesu.
12
12
Przebieg procesu zakupów
Przebieg procesu zakupów
Wyró\
nia się trzy typy
Wyró\
nia się trzy typy
zakupów:
zakupów:
zakup rutynowy
zakup rutynowy
(powtarzalny),
(powtarzalny),
zakup modyfikowany (np.:
zakup modyfikowany (np.:
zmiana dostawcy lub
zmiana dostawcy lub
materiału),
materiału),
zakup nowy (nowe potrzeby
zakup nowy (nowe potrzeby
materiałowe).
materiałowe).
13
13
Przebieg procesu
Przebieg procesu
zakupów
zakupów
Etap realizacji zakupów obejmuje:
Etap realizacji zakupów obejmuje:
zło\
enie zamówienia (w formie pisemnej lub ustnej),
zło\
enie zamówienia (w formie pisemnej lub ustnej),
potwierdzenie,
potwierdzenie,
faktyczną realizację.
faktyczną realizację.
Zamówienie w formie pisemnej jest bardziej skuteczne i
Zamówienie w formie pisemnej jest bardziej skuteczne i
obejmuje takie dane ogólne, jak:
obejmuje takie dane ogólne, jak:
warunki zapłaty i transportu,
warunki zapłaty i transportu,
miejsce odbioru,
miejsce odbioru,
wymagany termin dostawy.
wymagany termin dostawy.
W zamówieniu muszą być tak\
e zawarte takie dane specjalne,
W zamówieniu muszą być tak\
e zawarte takie dane specjalne,
jak:
jak:
oznakowanie konkretnego materiału,
oznakowanie konkretnego materiału,
właściwości materiału,
właściwości materiału,
ilości materiału,
ilości materiału,
czas dostawy,
czas dostawy,
cena jednostkowa i ogółem.
cena jednostkowa i ogółem.
14
14
Przebieg procesu zakupów
Przebieg procesu zakupów
Ocena efektywności procesu
Ocena efektywności procesu
jest etapem kontrolnym. W szczególności
jest etapem kontrolnym. W szczególności
kontroluje się:
kontroluje się:
terminy dostaw,
terminy dostaw,
jakość dostarczanych materiałów,
jakość dostarczanych materiałów,
obrót zapasów materiałowych,
obrót zapasów materiałowych,
stan i ilość towarzyszącej dokumentacji.
stan i ilość towarzyszącej dokumentacji.
Pozytywna ocena mo\
e stanowić
Pozytywna ocena mo\
e stanowić
podstawę do kontynuacji lub rozszerzenia
podstawę do kontynuacji lub rozszerzenia
współpracy z dostawcami. Natomiast
współpracy z dostawcami. Natomiast
negatywna ocena sugeruje potrzebę
negatywna ocena sugeruje potrzebę
renegocjacji warunków umowy lub
renegocjacji warunków umowy lub
zmianę z
ródła zakupów.
zmianę z
ródła zakupów.
15
15
Zakupy mają du\
y wpływ na zyskowność
Zakupy mają du\
y wpływ na zyskowność
przedsiębiorstwa m.in. wówczas, gdy:
przedsiębiorstwa m.in. wówczas, gdy:
materiały mają znaczny udział w całkowitych
kosztach przedsiębiorstwa,
ceny nabywanych materiałów w krótkim okresie
ulegają wahaniom,
dla przedsiębiorstwa istotne znaczenie mają
innowacje i moda,
rynki wyrobów finalnych, w których to
przedsiębiorstwo uczestniczy, są wysoce
konkurencyjne.
16
16
Zakupy materiałów mają mniejsze choć
nadal istotne znaczenie wtedy, kiedy:
materiały mają niewielki udział w
materiały mają niewielki udział w
całkowitych kosztach
całkowitych kosztach
przedsiębiorstwa,
przedsiębiorstwa,
ceny nabywanych materiałów są
ceny nabywanych materiałów są
stabilne,
stabilne,
nie wprowadza się innowacji w
nie wprowadza się innowacji w
działalności operacyjnej
działalności operacyjnej
przedsiębiorstwa.
przedsiębiorstwa.
17
17
Procedury zakupów
Procedury opisują szczegółowe
Procedury opisują szczegółowe
warunki wykonania i kontrolę
warunki wykonania i kontrolę
działań związanych z realizacją
działań związanych z realizacją
ró\
norodnych zadań lub prac.
ró\
norodnych zadań lub prac.
Stanowią one równie\
formalne
Stanowią one równie\
formalne
ustalenia co do sposobu realizacji
ustalenia co do sposobu realizacji
polityki, powiązane są ze
polityki, powiązane są ze
strategiami formułowanymi na
strategiami formułowanymi na
wszystkich poziomach organizacji i
wszystkich poziomach organizacji i
mają charakter bardziej
mają charakter bardziej
operacyjny.
operacyjny.
System procedur jest to zbiór
System procedur jest to zbiór
niezawodnych procedur, z których
niezawodnych procedur, z których
ka\
da składa się z pewnej liczby
ka\
da składa się z pewnej liczby
operacji pozwalających na
operacji pozwalających na
wykonanie przez pracowników
wykonanie przez pracowników
danej działalności lub kierownictwu
danej działalności lub kierownictwu
jej kontrolowanie .
jej kontrolowanie .
18
18
Procedury zakupów
Procedura zakupów powinna zawierać:
zakres odpowiedzialności za poszczególne
funkcje zakupu,
sposób wyboru dostawców
zapewniających odpowiednią jakość
materiałów oraz ciągłość dostaw,
rodzaj dokumentacji; zamówienia,
oferty, umowy, warunki techniczne,
świadectwa odbioru.
19
19
Procedury zakupów
Procedury zakupu obejmują trzy główne fazy:
Procedury zakupu obejmują trzy główne fazy:
faza identyfikacji potrzeb zakupu -
faza identyfikacji potrzeb zakupu -
zawiadomienie o potrzebie dokonania zakupu,
zawiadomienie o potrzebie dokonania zakupu,
faza zamawiania obejmująca szereg czynności
faza zamawiania obejmująca szereg czynności
związanych ze zło\
eniem zamówienia u dostawcy,
związanych ze zło\
eniem zamówienia u dostawcy,
faza po zło\
eniu zamówienia -
faza po zło\
eniu zamówienia - śledzenie
śledzenie
realizacji zamówienia w celu zapewnienia
realizacji zamówienia w celu zapewnienia
terminowej realizacji dostawy lub przyspieszenia
terminowej realizacji dostawy lub przyspieszenia
dostaw opóz
nionych.
dostaw opóz
nionych.
20
20
Procedury zakupów
W przypadku zakupów o niskiej wartości mo\
na korzystać z
W przypadku zakupów o niskiej wartości mo\
na korzystać z
uproszczonych procedur zakupu do których nale\
ą:
uproszczonych procedur zakupu do których nale\
ą:
zamówienia telefoniczne,
zamówienia telefoniczne,
zamówienia stałe (wią\
ące),
zamówienia stałe (wią\
ące),
karty zaopatrzeniowe,
karty zaopatrzeniowe,
drobne zakupy gotówkowe,
drobne zakupy gotówkowe,
zamówienia ogólne,
zamówienia ogólne,
EDI (elektroniczna wymiana danych),
EDI (elektroniczna wymiana danych),
samorozliczanie,
samorozliczanie,
zamówienia rozliczane za pomocą czeków in blanco,
zamówienia rozliczane za pomocą czeków in blanco,
zakupy bez zapasów,
zakupy bez zapasów,
składanie zamówień własnych (wewnętrznych).
składanie zamówień własnych (wewnętrznych).
21
21
Proces zamawiania materiałów
Proces zamawiania materiałów
Dokument zamówienia zawiera
Dokument zamówienia zawiera
następujące informacje:
następujące informacje:
dane identyfikacyjne: numer oraz datę
dane identyfikacyjne: numer oraz datę
zamówienia, nazwę i adres
zamówienia, nazwę i adres
zamawiającego, nazwę i adres
zamawiającego, nazwę i adres
dostawcy,
dostawcy,
przedmiot dostawy: nazwę
przedmiot dostawy: nazwę
materiałów, indeks materiałowy,
materiałów, indeks materiałowy,
jednostkę masy, ilość, cenę
jednostkę masy, ilość, cenę
jednostkową,
jednostkową,
warunki dostawy: termin dostawy,
warunki dostawy: termin dostawy,
miejsce wykonania zamówienia,
miejsce wykonania zamówienia,
warunki płatności, inne uzgodnienia,
warunki płatności, inne uzgodnienia,
22
22
Proces zamawiania
Proces zamawiania
materiałów
materiałów
Aby uniknąć nieporozumień wynikających z
błędnej interpretacji zamówień proponuje się
uwzględnić następujące elementy:
sposób wysyłki (środek transportu, spedytor lub
przewoz
nik),
sposób awizowania dostawy,
wymogi co do dokumentów reklamacji ,
kary umowne (np. z tytułu zwłoki w dostawie),
prawo rządzące kontraktem,
sposób rozstrzygania ewentualnych sporów.
23
23
Proces zamawiania
Proces zamawiania
materiałów
materiałów
Zasadniczo rozró\
nia się dwie podstawowe formy
Zasadniczo rozró\
nia się dwie podstawowe formy
opracowywania zamówień:
opracowywania zamówień:
opracowanie ręczne.
opracowanie ręczne.
opracowanie maszynowe.
opracowanie maszynowe.
Zamówienia zakupu materiałów mogą być dokonane
Zamówienia zakupu materiałów mogą być dokonane
równie\
ustnie. Bardziej skuteczne jest zamówienie w
równie\
ustnie. Bardziej skuteczne jest zamówienie w
formie pisemnej, gdy\
:
formie pisemnej, gdy\
:
nie zawiera błędu, jaki mo\
na popełnić przy zamówieniu np.
nie zawiera błędu, jaki mo\
na popełnić przy zamówieniu np.
telefonicznym,
telefonicznym,
powołując się na określone przepisy prawne mo\
na lepiej
powołując się na określone przepisy prawne mo\
na lepiej
określić \
ądania prawne,
określić \
ądania prawne,
forma ta jest wygodniejsza dla wewnętrznej komunikacji
forma ta jest wygodniejsza dla wewnętrznej komunikacji
przedsiębiorstwa.
przedsiębiorstwa.
24
24
Proces zamawiania
Proces zamawiania
materiałów
materiałów
Niektóre z dostarczanych materiałów mogą nie w pełni
Niektóre z dostarczanych materiałów mogą nie w pełni
spełniać oczekiwania odbiorcy. Konsekwencją tego jest
spełniać oczekiwania odbiorcy. Konsekwencją tego jest
najczęściej zło\
enie reklamacji i zwrot dostawy. Przyczyną
najczęściej zło\
enie reklamacji i zwrot dostawy. Przyczyną
zwrotu mo\
e być na przykład:
zwrotu mo\
e być na przykład:
" zła jakość towaru spowodowana:
" zła jakość towaru spowodowana:
-wadami ukrytymi dostrze\
onymi w momencie odbioru
-wadami ukrytymi dostrze\
onymi w momencie odbioru
dostawy,
dostawy,
-wadami powstałymi na skutek niewłaściwego
-wadami powstałymi na skutek niewłaściwego
przechowywania w magazynach spedytora,
przechowywania w magazynach spedytora,
-wadami powstałymi wskutek nieprawidłowego transportu,
-wadami powstałymi wskutek nieprawidłowego transportu,
" niewłaściwa cena, odbiegająca od zaakceptowanej przez
" niewłaściwa cena, odbiegająca od zaakceptowanej przez
odbiorcę,
odbiorcę,
" brak popytu na dany towar,
" brak popytu na dany towar,
" ró\
nice ilościowe w dostarczonej partii, niezgodne z
" ró\
nice ilościowe w dostarczonej partii, niezgodne z
zamówieniem,
zamówieniem,
" ró\
nice asortymentu, spowodowane nieodpowiednim
" ró\
nice asortymentu, spowodowane nieodpowiednim
materiałem, nie zamawianym lub o błędnej
materiałem, nie zamawianym lub o błędnej
charakterystyce.
charakterystyce.
25
25
Proces zamawiania
Proces zamawiania
materiałów
materiałów
Z logistycznego punktu widzenia w
Z logistycznego punktu widzenia w
procesie zamawiania nale\
y zwrócić
procesie zamawiania nale\
y zwrócić
uwagę na:
uwagę na:
mo\
liwość korygowania zamówienia w
mo\
liwość korygowania zamówienia w
razie zmiany zapotrzebowania lub sytuacji
razie zmiany zapotrzebowania lub sytuacji
nadzwyczajnej,
nadzwyczajnej,
uzyskanie potwierdzenia dotrzymania
uzyskanie potwierdzenia dotrzymania
warunków realizacji zamówienia,
warunków realizacji zamówienia,
śledzenie statusu realizacji zamówienia i
śledzenie statusu realizacji zamówienia i
sygnalizowania ostrze\
eń.
sygnalizowania ostrze\
eń.
26
26
Import materiałów
Import materiałów
Nie wszystkie materiały konieczne do
Nie wszystkie materiały konieczne do
wytworzenia dobra finalnego są dostępne
wytworzenia dobra finalnego są dostępne
w Polsce. Niektóre elementy wymagają w
w Polsce. Niektóre elementy wymagają w
procesie wytwarzania wysoko
procesie wytwarzania wysoko
zaawansowanej technologii, która jest
zaawansowanej technologii, która jest
niedostępna w Polsce lub jej wdro\
enie
niedostępna w Polsce lub jej wdro\
enie
wymaga zbyt wysokich nakładów
wymaga zbyt wysokich nakładów
kapitałowych. Materiały, półprodukty
kapitałowych. Materiały, półprodukty
nale\
ące do tak zwanej wysokiej
nale\
ące do tak zwanej wysokiej
technologii, są na ogół importowane.
technologii, są na ogół importowane.
27
27
Import materiałów
Import materiałów
Zagraniczny rynek zaopatrzeniowy odgrywa
Zagraniczny rynek zaopatrzeniowy odgrywa
znaczną rolę w polskim przemyśle wytwórczym.
znaczną rolę w polskim przemyśle wytwórczym.
Wiele zagranicznych przedsiębiorstw
Wiele zagranicznych przedsiębiorstw
wyspecjalizowało się w produkcji zaopatrzeniowej.
wyspecjalizowało się w produkcji zaopatrzeniowej.
W wyniku specjalizacji i skali produkcji mo\
liwe są
W wyniku specjalizacji i skali produkcji mo\
liwe są
dostawy wyrobów o wysokiej jakości, po
dostawy wyrobów o wysokiej jakości, po
atrakcyjnych cenach i na dogodnych warunkach
atrakcyjnych cenach i na dogodnych warunkach
dostaw. Polskie przedsiębiorstwa ze względu na
dostaw. Polskie przedsiębiorstwa ze względu na
brak specjalistycznej technologii oferują
brak specjalistycznej technologii oferują
produkty gorszej jakości, natomiast zbyt
produkty gorszej jakości, natomiast zbyt
mała chłonność rynku krajowego i utrudniony
mała chłonność rynku krajowego i utrudniony
eksport uniemo\
liwiają wykorzystanie skali
eksport uniemo\
liwiają wykorzystanie skali
produkcji, w wyniku czego produkty są dro\
sze od
produkcji, w wyniku czego produkty są dro\
sze od
importowanych odpowiedników.
importowanych odpowiedników.
28
28
Formy organizacji zaopatrzenia
Formy organizacji zaopatrzenia
Kluczowym problemem
Kluczowym problemem
organizacji słu\
b zaopatrzenia
organizacji słu\
b zaopatrzenia
jest stopień centralizacji
jest stopień centralizacji
zakupów. Zatem jednym z
zakupów. Zatem jednym z
najistotniejszych zadań w
najistotniejszych zadań w
ramach organizacji zaopatrzenia
ramach organizacji zaopatrzenia
w przedsiębiorstwie jest
w przedsiębiorstwie jest
podjęcie decyzji o wyborze
podjęcie decyzji o wyborze
scentralizowanej,
scentralizowanej,
zdecentralizowanej lub
zdecentralizowanej lub
mieszanej formy zaopatrzenia.
mieszanej formy zaopatrzenia.
29
29
Formy organizacji
Formy organizacji
zaopatrzenia
zaopatrzenia
Forma zakupów zdecentralizowanych.
Forma zakupów zdecentralizowanych.
Wykorzystywana w przypadku wyodrębnienia
Wykorzystywana w przypadku wyodrębnienia
poszczególnych zakładów, czy te\
grup
poszczególnych zakładów, czy te\
grup
produktowych w ramach jednego
produktowych w ramach jednego
przedsiębiorstwa. Zdecentralizowane komórki
przedsiębiorstwa. Zdecentralizowane komórki
zaopatrzenia lepiej zaspokajają potrzeby
zaopatrzenia lepiej zaspokajają potrzeby
materiałowe swojej jednostki nadrzędnej,
materiałowe swojej jednostki nadrzędnej,
jednak\
e zwiększają koszty działalności
jednak\
e zwiększają koszty działalności
ze względu na dublujące się czynności związane z
ze względu na dublujące się czynności związane z
zakupami i gospodarką materiałową
zakupami i gospodarką materiałową
w ramach przedsiębiorstwa, traci się równie\

w ramach przedsiębiorstwa, traci się równie\

korzyści związane ze skalą zakupów.
korzyści związane ze skalą zakupów.
Decentralizacja komórek zakupu ma sens tylko w
Decentralizacja komórek zakupu ma sens tylko w
przypadku zró\
nicowanej struktury
przypadku zró\
nicowanej struktury
potrzeb materiałowych dla ka\
dej z jednostek.
potrzeb materiałowych dla ka\
dej z jednostek.
30
30
Formy organizacji zaopatrzenia
Formy organizacji zaopatrzenia
Forma zakupów scentralizowanych.
Forma zakupów scentralizowanych.
Potrzeby materiałowe wszystkich odcinków
Potrzeby materiałowe wszystkich odcinków
przedsiębiorstwa zaspakajane są przez jedną
przedsiębiorstwa zaspakajane są przez jedną
komórkę zaopatrzenia. Pozwala to osiągnąć
komórkę zaopatrzenia. Pozwala to osiągnąć
korzyści związane z rabatami za kupowane ilości i
korzyści związane z rabatami za kupowane ilości i
zmniejszeniem pracochłonności ogólnej obsługi
zmniejszeniem pracochłonności ogólnej obsługi
zakupów, trudniej jest jednak dokonać racjonalizacji
zakupów, trudniej jest jednak dokonać racjonalizacji
kosztów zaopatrzenia w ramach poszczególnych
kosztów zaopatrzenia w ramach poszczególnych
grup produktowych, mogą równie\
powstawać
grup produktowych, mogą równie\
powstawać
zakłócenia ze względu na trudności w koordynacji
zakłócenia ze względu na trudności w koordynacji
prac.
prac.
31
31
Formy organizacji
Formy organizacji
zaopatrzenia
zaopatrzenia
Forma mieszana
Forma mieszana
Składa się z elementów organizacji
Składa się z elementów organizacji
zdecentralizowanych i scentralizowanych.
zdecentralizowanych i scentralizowanych.
Zakłada ona istnienie zdecentralizowanych
Zakłada ona istnienie zdecentralizowanych
komórek zakupu, jednak\
e zapotrzebowanie na
komórek zakupu, jednak\
e zapotrzebowanie na
materiały identyczne z ró\
nych odcinków
materiały identyczne z ró\
nych odcinków
przedsiębiorstwa jest pokrywane za pomocą
przedsiębiorstwa jest pokrywane za pomocą
zakupów skonsolidowanych. Warunkiem działania
zakupów skonsolidowanych. Warunkiem działania
takiej formy zakupu jest sprawny przepływ
takiej formy zakupu jest sprawny przepływ
informacji między komórkami, jednak\
e
informacji między komórkami, jednak\
e
gwarantuje ona niezale\
ność poszczególnych
gwarantuje ona niezale\
ność poszczególnych
komórek.
komórek.
32
32
Powiązania działu zakupów zaopatrzeniowych
Powiązania działu zakupów zaopatrzeniowych
z innymi działami przedsiębiorstwa
z innymi działami przedsiębiorstwa
Wspólne obszary zainteresowania działu zakupów
Wspólne obszary zainteresowania działu zakupów
zaopatrzeniowych i działu projektowania:
zaopatrzeniowych i działu projektowania:
przygotowywanie specyfikacji nabywanych materiałów i komponentów;
przygotowywanie specyfikacji nabywanych materiałów i komponentów;
zapewnienie jakości lub  zapobieganie błędom";
zapewnienie jakości lub  zapobieganie błędom";
analiza wartości i in\
ynieria wartości;
analiza wartości i in\
ynieria wartości;
dostarczanie informacji działowi projektowania, dotyczących zwłaszcza
dostarczanie informacji działowi projektowania, dotyczących zwłaszcza
dostępności materiałów, dostawców i kosztów;
dostępności materiałów, dostawców i kosztów;
zgoda na wykorzystanie substytutów w przypadku, gdy \
ądane dobra nie
zgoda na wykorzystanie substytutów w przypadku, gdy \
ądane dobra nie
są dostępne;
są dostępne;
problemy wynikające ze wzrostu znaczenia działu zakupów
problemy wynikające ze wzrostu znaczenia działu zakupów
zaopatrzeniowych w stosunku do działu projektowania, tj. redukcja
zaopatrzeniowych w stosunku do działu projektowania, tj. redukcja
integracji pionowej;
integracji pionowej;
wzrost znaczenia zakupu kompletnych systemów w stosunku do zakupu
wzrost znaczenia zakupu kompletnych systemów w stosunku do zakupu
pojedynczych komponentów;
pojedynczych komponentów;
ocena tańszych dóbr substytucyjnych;
ocena tańszych dóbr substytucyjnych;
nawiązywanie współpracy partnerskiej na rzecz współwytwarzania i
nawiązywanie współpracy partnerskiej na rzecz współwytwarzania i
współprojektowania;
współprojektowania;
zało\
enie biblioteki zawierającej ksią\
ki, katalogi, czasopisma,
zało\
enie biblioteki zawierającej ksią\
ki, katalogi, czasopisma,
dokumentację i specyfikacje na wspólny u\
ytek działów zakupów
dokumentację i specyfikacje na wspólny u\
ytek działów zakupów
zaopatrzeniowych i projektowania.
zaopatrzeniowych i projektowania.
33
33
Powiązania działu zakupów zaopatrzeniowych
Powiązania działu zakupów zaopatrzeniowych
z innymi działami przedsiębiorstwa
z innymi działami przedsiębiorstwa
Wspólne obszary zainteresowania działu zakupów
Wspólne obszary zainteresowania działu zakupów
zaopatrzeniowych i działu produkcji (lub działu
zaopatrzeniowych i działu produkcji (lub działu
zu\
ywającego nabywane dobra):
zu\
ywającego nabywane dobra):
planowanie zapotrzebowania materiałowego w celu spełnienia wymagań
planowanie zapotrzebowania materiałowego w celu spełnienia wymagań
systemu just-in-time;
systemu just-in-time;
dbałość o dotrzymanie terminów dostaw zaopatrzeniowych;
dbałość o dotrzymanie terminów dostaw zaopatrzeniowych;
kontrola zapasów w celu spełnienia wymagań zgłaszanych przez dział
kontrola zapasów w celu spełnienia wymagań zgłaszanych przez dział
produkcji;
produkcji;
usuwanie odpadów oraz przestarzałych pozycji zapasów;
usuwanie odpadów oraz przestarzałych pozycji zapasów;
sterowanie jakością lub wykrywanie i korygowanie błędów i wad;
sterowanie jakością lub wykrywanie i korygowanie błędów i wad;
zatwierdzanie próbek  nowości";
zatwierdzanie próbek  nowości";
podejmowanie decyzji  wytworzyć czy zakupić";
podejmowanie decyzji  wytworzyć czy zakupić";
podejmowanie decyzji dotyczących podpisania umów z podwykonawcami;
podejmowanie decyzji dotyczących podpisania umów z podwykonawcami;
rozwój stosunków z dostawcami;
rozwój stosunków z dostawcami;
ogólne zaanga\
owanie w takie techniki i systemy, jak optymalna partia
ogólne zaanga\
owanie w takie techniki i systemy, jak optymalna partia
produkcji, komputerowo zintegrowana technologia (Computer Integrated
produkcji, komputerowo zintegrowana technologia (Computer Integrated
Technology, CIT) oraz MRP i MRP II.
Technology, CIT) oraz MRP i MRP II.
34
34
Powiązania działu zakupów
Powiązania działu zakupów
zaopatrzeniowych z innymi działami
zaopatrzeniowych z innymi działami
przedsiębiorstwa
przedsiębiorstwa
Wspólne obszary zainteresowania działu zakupów
Wspólne obszary zainteresowania działu zakupów
zaopatrzeniowych i działu marketingu:
zaopatrzeniowych i działu marketingu:
dostarczanie prognoz sprzeda\
y, na których podstawie dział
dostarczanie prognoz sprzeda\
y, na których podstawie dział
zakupów będzie mógł z wyprzedzeniem planować
zakupów będzie mógł z wyprzedzeniem planować
zapotrzebowanie na dobra zaopatrzeniowe;
zapotrzebowanie na dobra zaopatrzeniowe;
sprawne dokonywanie zakupów przez dział zakupów
sprawne dokonywanie zakupów przez dział zakupów
zaopatrzeniowych przyczyniające się do utrzymywania cen na
zaopatrzeniowych przyczyniające się do utrzymywania cen na
poziomie konkurencyjnym;
poziomie konkurencyjnym;
pozyskiwanie materiałów w odpowiednim czasie, aby mo\
na
pozyskiwanie materiałów w odpowiednim czasie, aby mo\
na
było dotrzymać zadeklarowanych przez działy marketingu
było dotrzymać zadeklarowanych przez działy marketingu
i produkcji terminów dostaw;
i produkcji terminów dostaw;
wymiana informacji na temat klientów i dostawców;
wymiana informacji na temat klientów i dostawców;
znaczenie działań marketingowych w pozyskiwaniu zasobów na
znaczenie działań marketingowych w pozyskiwaniu zasobów na
zasadach partnerstwa.
zasadach partnerstwa.
35
35
Wewnętrzna organizacja działu zakupów
Wewnętrzna organizacja działu zakupów
zaopatrzeniowych
zaopatrzeniowych
Dział zakupów zaopatrzeniowych mo\
e zostać podzielony
Dział zakupów zaopatrzeniowych mo\
e zostać podzielony
ze względu na:
ze względu na:
główne grupy nabywanych dóbr zaopatrzeniowych;
główne grupy nabywanych dóbr zaopatrzeniowych;
produkty, do których wytwarzania zu\
ywa się inne nabywane
produkty, do których wytwarzania zu\
ywa się inne nabywane
dobra, np. przenośniki, dz
wigi, budowle in\
ynieryjne;
dobra, np. przenośniki, dz
wigi, budowle in\
ynieryjne;
stadium przetworzenia, np. surowce, częściowo wykończone
stadium przetworzenia, np. surowce, częściowo wykończone
komponenty, całkowicie wykończone komponenty;
komponenty, całkowicie wykończone komponenty;
lokalizację zakładu produkcyjnego, np. specjaliści ds.
lokalizację zakładu produkcyjnego, np. specjaliści ds.
zakupów zaopatrzeniowych na potrzeby fabryk w Sheffield,
zakupów zaopatrzeniowych na potrzeby fabryk w Sheffield,
Middlesbrough i Stoke;
Middlesbrough i Stoke;
klienta, np. kiedy przedsiębiorstwo ma kilku klientów
klienta, np. kiedy przedsiębiorstwo ma kilku klientów
głównych (strategicznych), takich jak ministerstwa.
głównych (strategicznych), takich jak ministerstwa.
36
36
Wewnętrzna organizacja działu zakupów
Wewnętrzna organizacja działu zakupów
zaopatrzeniowych
zaopatrzeniowych
Przykładowy podział obowiązków w dziale zakupów zaopatrzeniowych w du\
ym
Przykładowy podział obowiązków w dziale zakupów zaopatrzeniowych w du\
ym
przedsiębiorstwie
przedsiębiorstwie
37
37
Definicja zarządzania
Definicja zarządzania
materiałami
materiałami
Zarządzanie materiałami mo\
na zdefiniować
Zarządzanie materiałami mo\
na zdefiniować
jako:
jako:
 proces zarządczy, który integruje przepływ części do, przez
 proces zarządczy, który integruje przepływ części do, przez
i z organizacji w celu osiągnięcia takiego poziomu obsługi,
i z organizacji w celu osiągnięcia takiego poziomu obsługi,
który pozwoli zapewnić jej właściwe materiały we
który pozwoli zapewnić jej właściwe materiały we
właściwym miejscu, we właściwym czasie, we właściwej
właściwym miejscu, we właściwym czasie, we właściwej
ilości i jakości i po właściwym koszcie; obejmuje on
ilości i jakości i po właściwym koszcie; obejmuje on
realizację takich funkcji, jak, zaopatrzenie, manipulacje
realizację takich funkcji, jak, zaopatrzenie, manipulacje
materiałami i składowanie, kontrola produkcji, sterowanie
materiałami i składowanie, kontrola produkcji, sterowanie
zapasami, pakowanie i transport wyrobów gotowych oraz
zapasami, pakowanie i transport wyrobów gotowych oraz
powiązane systemy informacyjne i ich zastosowanie w
powiązane systemy informacyjne i ich zastosowanie w
sektorach zaopatrzenia, wytwarzania, obsługi i dystrybucji".
sektorach zaopatrzenia, wytwarzania, obsługi i dystrybucji".
38
38
Sytuacja w przedsiębiorstwie przed wdro\
eniem
Sytuacja w przedsiębiorstwie przed wdro\
eniem
koncepcji zarządzania materiałami
koncepcji zarządzania materiałami
39
39
Sytuacja w przedsiębiorstwie po wdro\
eniu koncepcji
Sytuacja w przedsiębiorstwie po wdro\
eniu koncepcji
zarządzania materiałami
zarządzania materiałami
40
40
Zarządzanie materiałami
Zarządzanie materiałami
Koncepcję zarządzania materiałami
Koncepcję zarządzania materiałami
mo\
na zastosować wówczas, gdy:
mo\
na zastosować wówczas, gdy:
koszty materiałów stanowią du\
ą część
koszty materiałów stanowią du\
ą część
kosztów całkowitych;
kosztów całkowitych;
zakupy zaopatrzeniowe są traktowane
zakupy zaopatrzeniowe są traktowane
raczej jako dział funkcjonalny
raczej jako dział funkcjonalny
zorientowany na generowanie zysków ni\

zorientowany na generowanie zysków ni\

jako dział usługowy.
jako dział usługowy.
41
41
Zarządzanie materiałami
Zarządzanie materiałami
Wdro\
enie koncepcji zarządzania materiałami pociąga
Wdro\
enie koncepcji zarządzania materiałami pociąga
za sobą następujące korzyści:
za sobą następujące korzyści:
lepszą koordynację między powiązanymi ze sobą działami
lepszą koordynację między powiązanymi ze sobą działami
funkcjonalnymi oraz zmniejszenie liczby konfliktów między
funkcjonalnymi oraz zmniejszenie liczby konfliktów między
rodzajami działalności, które, jeśli są realizowane przez ró\
ne
rodzajami działalności, które, jeśli są realizowane przez ró\
ne
działy, mogą mieć odmienne cele;
działy, mogą mieć odmienne cele;
ułatwienie we wdra\
aniu technik przetwarzania danych i badań
ułatwienie we wdra\
aniu technik przetwarzania danych i badań
operacyjnych,
operacyjnych,
wspomo\
enie koordynacji przepływu materiałów od dostawców do
wspomo\
enie koordynacji przepływu materiałów od dostawców do
fabryki, jak równie\
w obrębie samej fabryki;
fabryki, jak równie\
w obrębie samej fabryki;
umo\
liwienie obni\
ki kosztów nabywanych dóbr, zapasów,
umo\
liwienie obni\
ki kosztów nabywanych dóbr, zapasów,
manipulacji materiałami, transportu, prac biurowych i personelu;
manipulacji materiałami, transportu, prac biurowych i personelu;
zacieśnienie współpracy z dostawcami;
zacieśnienie współpracy z dostawcami;
zapewnienie wy\
szego poziomu obsługi klienta;
zapewnienie wy\
szego poziomu obsługi klienta;
wzrost morale pracowników;
wzrost morale pracowników;
42
42
LITERATURA
LITERATURA
1. Lysons Kenneth: Zakupy zaopatrzeniowe. Polskie
1. Lysons Kenneth: Zakupy zaopatrzeniowe. Polskie
Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2004.
Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2004.
2. J. Bendkowski , G. Radziejowska: Logistyka
2. J. Bendkowski , G. Radziejowska: Logistyka
zaopatrzenia w przedsiębiorstwie. Wydawnictwo
zaopatrzenia w przedsiębiorstwie. Wydawnictwo
Politechniki Śląskiej, Gliwice 2005.
Politechniki Śląskiej, Gliwice 2005.
3. Praca zbiorowa pod redakcją Marka
3. Praca zbiorowa pod redakcją Marka
Ciesielskiego: Logistyka w biznesie. Polskie
Ciesielskiego: Logistyka w biznesie. Polskie
Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2006.
Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2006.
4. Tom Negrino: PowerPoint Tworzenie prezentacji.
4. Tom Negrino: PowerPoint Tworzenie prezentacji.
Projekty. Wydawnictwo Helion, Gliwice 2005.
Projekty. Wydawnictwo Helion, Gliwice 2005.
43
43