Å›ð WewnÄ…trznaczyniowe zakażenie mogÄ…ce
obejmować struktury serca (zastawki,
wsierdzie ścienne), duże naczynia klatki
piersiowej (drożny przewód tętniczy,
zwężona cieśń aorty, przetoki tętniczo-
żylne) lub obcy materiał umieszczony w
jamach serca (protezy zastawkowe,
elektrody wewnÄ…trzsercowe, operacyjnie
wytworzone połączenia naczyniowe)
Å›ð CharakterystycznÄ… zmianÄ… chorobowÄ… jest
wegetacja  różnej wielkości twór złożony z
płytek krwi,włóknika i erytrocytów, wśród których
znajdują się kolonie bakterii i komórki zapalne
Å›ð W miejscu nieprawidÅ‚owego przepÅ‚ywu krwi
dochodzi do uszkodzeńśródbłonka/nabłonka co
sprzyja tworzeniu jałowych wegetacji
(niebakteryjne zakrzepowe zapalenie wsierdzia)
Å›ð Gdy do jaÅ‚owych wegetacji dotrÄ… i zagnieżdżą
siÄ™ bakterie pojawia siÄ™ IZW
Å›ð W krajach rozwiniÄ™tych IZW wystÄ™puje z
częstością 1,7  6,2/ 100 tys.
mieszkańców
Å›ð CzÄ™stość zachorowaÅ„ wzrasta po 50 r.ż.
do 14/100 tys. mieszkańców i osiąga
szczyt między 70 a 80 r.ż.
Å›ð IZW wystÄ™puje częściej u mężczyzn niż u
kobiet (2:1)
Å›ð Na zastawce naturalnej lewego serca
Å›ð Na zastawce sztucznej lewego serca
(wczesne - <1 roku od operacji,
póz
ne - >1 roku od operacji)
Å›ð IZW dotyczÄ…ce prawego serca
Å›ð IZW zwiÄ…zane z obecnoÅ›ciÄ… urzÄ…dzeÅ„
wewnÄ…trz jam serca (elektrody, okludery)
Å›ð Wypadanie pÅ‚atka zastawki mitralnej  wiodÄ…ca
przyczyna IZW na zastawce naturalnej u dorosłych
(względne ryzyko wynosi 3,5  8,2%)
Å›ð Wada serca poreumatyczna  7 -18% przypadków
IZW (u kobiet częściej zastawka mitralna, u mężczyzn
zastawka aortalna)
Å›ð Wada serca wrodzona  u 10  20% mÅ‚odych
dorosłych i u 9% osób starszych (przetrwały przewód
tętniczy Bottala, VSD, dwupłatkowa zastawka
aortalna, koarktacja aorty)
Å›ð U 25  47% chorych nie identyfikuje siÄ™ żadnych
czynników predysponujących
Å›ð Za wiÄ™kszość przypadków IZW odpowiedzialne
sÄ…:
- paciorkowce -50-70% IZW na zastawce
naturalnej
- gronkowce -25% IZW na zastawce naturalnej
- enterokoki -10% IZW na zastawce naturalnej
i pałeczki G(-) [w tym HACEK]
Å›ð IZW mogÄ… wywoÅ‚ać też inne bakterie, grzyby,
riketsje, mykobakterie, mykoplazmy, chlamydie
1. GorÄ…czka i dodatnie posiewy krwi
2. Cechy aktywnego procesu zapalnego stwierdzane
w czasie operacji kardiochirurgicznej
3. Pacjent w czasie antybiotykoterapii
4. Histopatologiczne dowody na aktywność procesu
Nawrót  ponowny epizod IZW, ten sam drobnoustrój,
< 6 miesięcy od poprzedniego
Reinfekcja  inny drobnoustrój
- ten sam drobnoustrój, >6 miesięcy od
poprzedniego zachorowania
Å›ð IZW jest procesem zapalnym proliferacyjno 
destrukcyjnym prowadzÄ…cym do uszkodzenia
zastawek, którego konsekwencją jest ostra
niedomykalność zastawki (przedziurawienie
płatka, pęknięcie nici ścięgnistej, pęknięcie
mięśnia brodawkowatego), ropnie, przetoki
wewnÄ…trzsercowe
Å›ð Zaburzenia przewodzenia przedsionkowo-
komorowego (penetracja w głąb mięśnia
sercowego)
Å›ð W przypadku protezy zastawkowej  przecieki
okołozastawkowe, ropnie, ropne zapalenie
osierdzia
Å›ð Osoby ze wszczepionÄ… sztucznÄ… zastawkÄ…*
Å›ð Osoby z wrodzonÄ… siniczÄ… wadÄ… serca, lub po korekcji
takiej wady, ale z resztkowym przeciekiem*
Å›ð Przebyte IZW*
Å›ð Nabyte zastawkowe wady serca
Å›ð Wypadanie pÅ‚atka zastawki mitralnej z jej
niedomykalnością
Å›ð Niesinicze wady serca (z wyjÄ…tkiem ASD typu II, a
włączając dwupłatkową zastawkę aortalną)
Å›ð Kardiomiopatia przerostowa
Å›ð Wykonane chirurgicznie poÅ‚Ä…czenia naczyniowe w
krążeniu dużym i małym* (hemodializy)
Å›ð Pacjenci po korekcji wad wrodzonych z użyciem
sztucznych materiałów do 6 miesięcy od zabiegu
Å›ð Zabiegi stomatologiczne z możliwoÅ›ciÄ… uszkodzenia dziÄ…seÅ‚ i
śluzówek
Å›ð Tonsilektomia, adenoidektomia
Å›ð Bronchoskopia (bronchoskop sztywny)
Å›ð Rozszerzanie przeÅ‚yku, skleroterapia
Å›ð Instrumentacja w obrÄ™bie zatkanych przewodów żółciowych
Å›ð Cystoskopia podczas infekcji ukÅ‚adu moczowego
Å›ð Biopsja w obrÄ™bie ukÅ‚adu moczowego (prostata)
Å›ð Przezcewkowa resekcja prostaty
Å›ð Instrumentacja cewki moczowej
Å›ð Litotrypsja
Å›ð Zabiegi ginekologiczne w trakcie infekcji ukÅ‚adu moczowego
Å›ð Zabiegi chirurgiczne w obrÄ™bie dolnego odcinka przewodu
pokarmowego
Zabiegi stomatologiczne, w których
dokonuje siÄ™ manipulacji przy
wierzchołkach zębów, w których
dochodzi do perforacji śluzówki jamy
ustnej lub do uszkodzeń dziąseł
Zabiegi w obrębie jamy ustnej, przełyku i
dróg oddechowych
Å›ð Amoksycyllina 2,0g p.o. 30-60 min. przed.
zabiegiem
Å›ð Klindamycyna 600mg albo
klarytromycyna 500mg 30-60 min. przed
zabiegiem (uczuleni na penicyliny)
Å›ð Amoksycylina lub ampicylina 2,0g i.v. ½ -
1 godz. przed zabiegiem
Å›ð Nowe uszkodzenie zastawki (nowy szmer nad sercem)
Å›ð Zatory o nieznanym pochodzeniu (zawaÅ‚y mózgu, nerek)
Å›ð Krwiomocz, kÅ‚ebuszkowe zapalenie nerek
Å›ð GorÄ…czka +:
- wszczepiony sztuczny materiał w obrębie serca
- obecność innych czynników ryzyka IZW
- pierwsza manifestacja niewydolności serca
- zmiany skórne (guzki Oslera, plamy Janewaya) albo oczne
(plamki Rotha)
- obwodowe ropnie o nieznanym podłożu (nerka, śledziona,
kręgosłup)
- wieloogniskowe szybko zmieniające się nacieki płucne
- predyspozycje lub niedawna diagnostyka czy zabiegi
lecznicze, których wynikiem jest bakteriemia
Å›ð GorÄ…czka  80  90%
Å›ð Dreszcze  40  75%
Å›ð Pocenie siÄ™  25%
Å›ð Brak Å‚aknienia  25-55%
Å›ð Utrata masy ciaÅ‚a  25  35%
Å›ð ZÅ‚e samopoczucie  25  40%
Å›ð Bóle gÅ‚owy, mięśni, stawów, pleców
Å›ð Dezorientacja
Å›ð Szmer nad sercem  80  90%
Å›ð Zato ry obwodowe  10  40% (tÄ™tnice mózgu,
zatoka Valsalvy, t. krezkowa górna, t. śledzionowa,
tt. wieńcowe, t. płucna, vasa vasorum)
Å›ð Udary mózgu  15  20%
Å›ð PowiÄ™kszenie Å›ledziony  15  50%
Å›ð Guzki Oslera  7  10%
Å›ð Plamy Janewaya  6  10%
Å›ð Wybroczyny drzazgowe  5  15%
Å›ð Plamki Rotha  4  10%
Å›ð PaÅ‚eczki dobosza  7  10%
Å›ð Kaszel
Å›ð Bóle w klatce piersiowej
Å›ð Duszność
Å›ð Krwioplucie
Å›ð ZawaÅ‚y pÅ‚uca, ropnie pÅ‚uc, odma
opłucnowa
Å›ð Sporadycznie rozlegÅ‚e uszkodzenia pÅ‚uc
prowadzące do niewydolności
oddechowej
Å›ð 60  75% IZW u narkomanów
Markery stanu zapalnego:
m OB, m CRP, m Leukocytów, m ł globulin
niedokrwistość, krwinkomocz
Posiewy krwi
podstawa rozpoznania
ECHO  serca
Å›ð Posiew krwi żylnej:
- co najmniej 3x
- w odstępie co najmniej 1 godz.
- za każdym razem z innego miejsca wkłucia
- 5  10ml krwi do probówek z podłożem płynnym
(bakterie tlenowe) i półpłynnym (bakterie
beztlenowe)
- jeżeli możliwe, przed rozpoczęciem
antybiotykoterapii
- jeżeli wcześniej była antybiotykoterapia to posiew
co najmniej 3 dni po jej przerwaniu
Prawdopodobieństwo uzyskania (+) posiewu zależy
od jakości pobrania krwi i wcześniejszej
antybiotykoterapii
(w Polsce 40  50% posiewów krwi jest ujemnych)
Å›ð Posiewy wyciÄ™tych zastawek
Å›ð Posiewy materiaÅ‚u obcego usuniÄ™tego z
serca (elektrody)
Å›ð PCR (polymerase chain reaction) 
identyfikacja DNA drobnoustroju
odpowiedzialnego za IZW z materiału
usuniętego
Å›ð Badania serologiczne (Brucella,
Histoplazma capsulata,Chlamydia, Coxiella
burneti)
Å›ð ECHO-kardiografia
1. Przezklatkowa (TTE)  uwidacznia
wegetacje u około 50% chorych (45-
75%)
2. Przezprzełykowa (TEE)  uwidacznia
wegetacje na zastawce naturalnej u
90-94% chorych i na zastawce sztucznej
u 90-100% chorych
Å›ð Główne kryteria ECHO w IZW:
Å›ð Ruchomy echodensyjny twór przytwierdzony do
zastawki (po stronie komorowej zastawki aortalnej i
po stronie przedsionkowej zastawki mitralnej) lub
do wsierdzia ściennego lub do sztucznego
materiału w sercu
Å›ð Ropnie, przetoki wewnÄ…trzsercowe
Å›ð Åšwieże rozejÅ›cie siÄ™ protezy zastawkowej
(zakażenie protezy zastawkowej rozpoczyna się w
okolicy pierścienia zastawki)
Å›ð Ostra niedomykalność zastawki
Å›ð Kryteria duże:
(1) Posiewy krwi:
* 2 (+) posiewy krwi typowych bakterii
* co najmniej 2(+) posiewy nietypowych
bakterii z krwi pobranej w odstępie 12 godz.
* 3 lub e"4(+) oddzielne posiewy krwi pobranej w odstepi
>1 godz.
* 1(+) posiew krwi Coxiella burnetii lub miano p/ciał IgG>
1:800
(2) ECHO:
*obecność wegetacji, ropnia, rozejście się szwów sztucznej
zastawki
* nowa niedomykalność zastawki
Å›ð Kryteria maÅ‚e:
*predyspozycja
*gorÄ…czka >38
*zatory obwodowe, wybroczyny
dospojówkowe, krwawienia
wewnÄ…trzczaszkowe
*objawy immunologiczne  KZN, guzki Oslera,
plamki Rotha
* dowody mikrobiologiczne  (+) posiew krwi
nie spełniający kryteriów dużych
Å›ð Rozpoznanie pewne Å›ð Rozpoznanie
możliwe
2 kryteria duże
1 kryterium duże + 1 małe
lub
1 kryterium duże + 3 małe
lub
lub
5 kryteriów małych
3 kryteria małe
Å›ð Antybiotykoterapia  zasady ogólne:
Å›ð W zależnoÅ›ci od wyniku posiewu krwi
Å›ð Antybiotyk podawany dożylnie
Å›ð TrwajÄ…ca 4  6 tygodni (przy zakażeniu
sztucznej zastawki 6  8 tygodni)
Å›ð Gdy posiew ujemny lub stan chorego nie
pozwala na zwłokę  antybiotykoterapia
empiryczna
Zastawka naturalna:
wankomycyna 15mg/kg i.v. co 12 godz. przez 4  6
tygodni + gentamycyna 1mg/kg i.v. co 8 godz. przez 2
tygodnie
Zastawka sztuczna:
wankomycyna 15mg/kg i.v. co 12 godz. przez 4  6
tygodni
+ rifampicyna 300-450mg p.o. co 8 godz. przez 4-6
tygodni
+ gentamycyna 1mg/kg i.v. co 8 godz. przez 2 tygodnie
1. Niewydolność serca
A. Tryb niezwłoczny (w ciągu 24 godz.)
* ciężka ostra niedomykalność zastawki mitralnej lub
aortalnej lub zablokowanie zastawki przez wegetacjÄ™
* obecność przetoki okołozastawkowej lub
doosierdziowej, która staje się przyczyną opornego na
leczenie obrzęku płuc lub wstrząsu
B. Tryb pilny ( w ciÄ…gu kilku dni)
* ciężka ostra niedomykalność zastawki mitralnej lub
aortalnej lub blokowanie zastawki przez wegetacjÄ™ i
utrzymująca się niewydolność serca albo ECHO-
kardiograficzne cechy złej tolerancji niewyd.serca (
nadciśnienie płucne, wczesne zamykanie się zastawki
mitralnej)
2. y
le leczÄ…ca siÄ™ infekcja:
A. Pilne:
* ropień, przetoka, duże wegetacje
* utrzymujÄ…ca siÄ™ gorÄ…czka i (+) posiew
krwi >7-10 dni od poczÄ…tku leczenia
* zakażenie grzybami lub bakteriami
opornymi
3. Jako prewencja zatorów obwodowych
A. Pilne
* niedomykalność mitralna lub aortalna z
wegetacjami >10mm i z co najmniej 1 epizodem
zatorowym
* niedomykalność mitralna lub aortalna z
wegetacjami >10mm i innymi predyktorami
powikłań (niewydolność serca, ropień, utrzymująca
siÄ™ gorÄ…czka)
* izolowane, bardzo duże wegetacje >15mm
Å›ð Umieralność 10  50% i to pomimo
celowanej antybiotykoterapii !!!
Å›ð Mniejsze wskazania do profilaktyki,
rozszerzenie prewencji (właściwa higiena
jamy ustnej)
Å›ð Poszerzenie roli badania ECHO-
kardiograficznego
Å›ð WczeÅ›niejsze interwencje chirurgiczne