Sposoby badania emocji  H. Gasiul
1. Możliwości pomiaru emocji  uwagi ogólne
1.1 Podział metod ze względu na rodzaj komponentów emocji i poziom przebiegu zjawisk emocjonalnych.
Pierwsze kryterium pozwala podzielić metody na trzy typu: subiektywne, psychofizjologiczne, behawioralne.
Drugie kryterium na dwa: ocena stanów emocjonalnych oraz dyspozycji emocjonalnych (pośrednio).
1.2 Bersheid i Hatield przedstawiły propozycje badania emocji odwołując się do skal pomiarowych.
a) nominalna: wystąpienie lub brak wystąpienia emocji
b) porządkowa: ranguje zachowania, czy dana emocja jest pod określonym względem wyraz
niejsza lub
silniejsza, czy występuje częściej/rzadziej
c) interwałowa (przedziałowa):określa siłę częstotliwości emocji i na tej podstawie porównywać ją ze skalą
d) bezwzględna: pozwala na przyjęcie pkt. zerowego (jako stanu neutralnego) /dogodna dla skal
psychofizycznych/
2. Sposoby pomiaru komponentu doświadczenia i świadomości emocji
2.1. Doświadczenie i świadomość emocji  pomiar na skali nominalnej
Przykładem narzędzia opartego na tej skali może być zestaw uczuć, spośród których badana osoba ma wybrać te, które
u niej występują na co dzień (zestaw 124 uczuć).
2.2 Doświadczanie i świadomość emocji  pomiar na skali porządkowej i interwałowej
Dogodnym i preferowanym sposobem badania emocji są metody oparte na skali R. Likerta.
Mogą one występować w formie twierdzeń, do których należy wybrać jedną z proponowanych ocen. Może ta skala
jednak wyglądać całkiem inaczej. Np.  zdanie , alternatywy: popieram, średnio popieram, nie popieram. Może to też
być lista 24 uczuć, które opisuje w swoim Teście Konrontacji Hermansa, gdzie do uczuć przyporządkowujemy liczbę
odpowiadającą częstotliwości występowania danej emocji u nas.
Dogodną formą analizy stanów uczuciowych jest różnicowanie znaczeniowe (dyferencjał semantyczny). Zostały
wyróżnione trzy wymiary opisujące przestrzeń semantyczną każdego pojęcia: ewaluacja, potencjał (siła) i aktywność.
Najbardziej nasycone czynnikiem ewaluacji jest różnicowanie  dobry-zły , a najbardziej nasycone czynnikiem
aktywności  gorący-zimny, aktywny-bierny . Badanie emocji za pomocą tej metody polega na oznaczeniu stopnia
posiadania danej cechy przez daną emocję. Np. MIA
OŚĆ -> aktywna +3 2 1 0 -1 -2 -3 bierna.
2.3 Doświadczanie i świadomość emocji  pomiar na skali bezwzględnej
G. Borg. Osoby badane są pytane jak coś jest silne, a odpowiedz
polega na oszacowaniu tej siły na skali 0-10.
Ludzie dość łatwo oceniają intensywność emocji dopóki ich uczucia nie są zbytnio angażujące. Gdy stają się one
bardziej intensywne, wówczas nawet niewielkie zmiany stają się trudne do uchwycenia.
2.4 Wybrane techniki pomiaru i doświadczania i świadomości emocji
a) Profil Emocji R. Plutchika i H. Kellermana
Skala ta służy do badania ośmiu wymienianych przez Plutchika emocji. Badanym prezentuje się pary cech albo
określeń emocji, jak np.  społeczny  lubiący przygody , prosząc osoby by wybrały te określenie, które ją najlepiej
opisuje. Wyniki oblicza się przez określenie, którą z ośmiu emocji odzwierciedla dokonany wybór. Wynik całościowy
otrzymany w każdej z ośmiu emocji jest następnie porównywany z normami wyrażonymi w percentylach. Przydatna w
klinicznej  pozwala na podstawie stanów emocjonalnych różnicować grupy zaburzeń.
b) Skale nastrojów
Lista przymiotników- The Mood Adjective Check List (Nowlis, 1965). Bazuje na ludzkiej tendencji
do stosowania pewnych przymiotników przy okreslaniu przezywanych stanow. Nastrój jest tutaj pojmowany jako
skutek (efekt) działania na daną osobę konfiguracji jej aktywności. Cztery wzorce stały się postawą do formułowania
hipotez o występowaniu czterech bipolarnych wymiarów nastroju. 130 przymiotników.
Dany wzorzec mogą opisywać różne przymiotniki. Wyniki wskazały na istnienie 12 czynników (agresja, niepokój,
surgencja, podniecenie, koncentracja, zmęczenie, uczucia społeczne, smutek, egotyzm, wigor, nonszalancja). Nie
wszystkie czynniki miały charakter bipolarny.
W Polsce pop. staje się skala nastrojów Kwestionariusz Samopoczucia. Nastrój jest pojmowany jako względnie
długotrwały stan emocjonalny. Każdy z przymiotników jest przez osobę badaną na 5cio stopniowej skali: zdec.tak 
zdec.nie.
c) Metody badania poszczególnych stanów emocjonalnych i dyspozycji emocjonalnych
Inne: Skala Lęku E. Taylor, Skala Ch. Spielberga. Skale te wymagają ustosunkowania się do podanych
stwierdzeń przez wybór właściwej odpowiedzi. Inny kwestionariusz  J. Wolpe. Jeszcze inny użyteczny w poznawaniu
dyspozycji do pewnych sposobów reagowania i wzbudzania stanów emocjonalnych jest kwestionariusz  Nastroje i
Humory . Na podst. dwukategorialnych odp. na pytania uchwytuje 8 podst. rodzajów agresywności.
d) Niektóre projekcyjne metody badań stanów i dyspozycji emocjonalnych
Następstwem wzbudzenia procesów emocjonalnych jest uruchomienie samego procesu projekcji. Np. plamy
Rorschacha  na podstawie reakcji na nie można opisywać aktualny stan emocjonalny osoby badanej, jej dyspozycje,
dynamikę osobowości; określenie stanu dojrzałości emocjonalnej.
Test Piramid Barwnych Heissa i Haldera służący do badania afektywnej natury osobowości, na którą wskazują
naiwność i zmienoość zachowań, które budują afektywną dynamikę. Barwa jest najbardziej czulym wskaz
nikiem
afektywności. Kwadraciki o 14stu barwach i ułożenie trzech piramid ładnych i 3ech brzydkich  na podstawie
kombinacji analizuje się różne syndromy:
- syndrom pobudzenia  tłumienia (otwartość na zewn., pobudliwość; lub za tłumienie)
- syndrom normy  (stan dostosowania się, norma)
- syndrom bezbarwności  (dysharmonia, zabudzenia)
Inną metodą jest Test Kolorów M. Luschera  badanie dynamicznej strony osobowości i do oceny typu przeżywania,
opiera się na preferencji barw. 8 kartoników: wybierz jeden, który najbardziej się podoba innej osobie i tak dalej.
Podstawą interpretacji jest sekwencja przyporządkowań.
3. Psychofizjologiczne wskaz
niki emocji
Jedną z metod jest monitorowanie fizjologicznych procesów  pomiar aktywności elektrycznej skóry. Istnieją
dwa sposoby: pomiar oparty na różnicy potencjałów między dwoma punktami w skórze (metoda endosomatyczna -
przewodność) oraz pomiar oporności elektrycznej mierzony w trakcie przepływu przez skórę prądu z zewnętrznego
z
ródła (metoda egzosomatyczna - oporność).
GSR- reakcja skórno-galwaniczna.
SCR  reakcja konduktacji skóry.
Wzrost aktywności emocjonalnej prowadzi do wzrostu przewodności skóry. Jest z tym dużo problemów,
występują pewne zakłócenia, narzędzia pomiarowe nie są doskonałe itd. Stany emocjonalne i rejestrowane zmiany w
EMG są ze sobą ściśle powiązane. Pozwala na zróżnicowanie negatywnych i pozytywnych stanów emocjonalnych
analizując aktywność poszczególnych mieśni.
Badania psychofizjologiczne skupiają się na badaniu (poza powyższymi) reakcji elektrodermalnej oraz EMG,
EEG. Można dostrzec związek między przebiegiem i dominacją danego rodzaju gal mózgu a odczuwaniem
przyjemności lub przykrości.
EEG, a cechy emocjonalne. Osoby o psychopatologicznej sylwetce osobowości cechowały się dość wyraz
nymi
anomaliami w EEG (ponadnormalnie częste występowanie fal theta).
Dalej szeroko stosowane są metody w zakresie AUN, zwłaszcza EKG, zmiany sercoro-naczyniowe, zmiany w
zakresie oddychania, czy temperatury ciała, skóry. Termisor  badanie temp. skóry.
Detektory kłamstwa. Teraz częściej stosowanym detektorem kłamstwa jest poligraf (wariograf). Cała
procedura trwa 3-4 h, a sam pomiar 15 min. Odbywają się trzy sesje:
 Pierwsza - wywiad. Uchwycenie ogólnego obrazu osobowości badanego i jego skłonności do kłamstwa.
Tłumaczy się badanemu póz
niejsze pytania i przekonuje, że badanie dowiedzie prawdy.
 Druga - testy stymulacyjne; karty  wzmocnienie nieomylności procesu badawczego.
 Trzecia - właściwe badanie; jak silne będą emocjonalne objawy, które wyzwalają dane pytania; pytania nie
związane ze sferami angażującymi nie będą wywoływać tych objawów;
Budzi to wiele wątpliwości i kontrowersji.
Podstawowe metody badań psychofizjologicznych służących wykrywaniu emocji zaliczamy:
 Aktywność sercowo-naczyniową
 EMG
 EOG
 reakcje elektrodermalne  SCR
 zmiany w zakresie oddychania
 EEG czy CER
4. Behawioralne wskaz
niki emocji
Wychwytywanie emocji przez obserwację.
Może to być wywołane projekcją obserwatora (ja coś czuje więc on też). Metody te skupiają się na ekspresywnym
komponencie procesu emocjonalnego.
a) J. Frois-Wittman - metoda ocen ekspresji twarzy. Dwie metody: - opisy ekspresji ściśle odpowiadającym
specyficznym emocjom; - fotografie były bodz
cami, a ekspresje definowane wyłącznie na podstawie stopnia zgodności
opinii obserwatorów.
b) Systematyczne mimiczne rysunki  Piderit. Skala wyrazu mimicznego.
c) Najbardziej znaną skalę opracowali Woodworth i Scholsberg. Dwie współrzędne przyjęto jako opisujące dwa
wymiary emocji: przyjemność  nieprzyjemność P-N; odrzucenie  uwaga O  U. Należało sortować zdjęcia zgodnie z
nasileniem w nich danych wymiarów. Potem dodano jeszcze intensywność.